Kinh Pháp Hoa phần 3

Blogger xin được giới thiệu tiếp phần 3 của Kinh Pháp Hoa để mọi người cùng tìm hiểu thêm về bộ kinh này.

36. CHÁNH VĂN :

*Xưa, ta ngồi đạo tràng

Xem cây cùng kinh hành

Trong hai mươi mốt ngày

Suy nghĩ việc như vầy:

Trí huệ của ta được

Vi diệu rất thứ nhứt

Chúng sanh các căn chậm

Tham vui si làm mù

Các hạng người như thế

Làm sao mà độ được?

Bấy giờ các Phạm vương

Cùng các trời Đế-thích

Bốn Thiên vương hộ đời

Và trời Đại Tự Tại

Cùng các thiên chúng khác

Trăm nghìn ức quyến thuộc

Chắp tay cung kính lễ

Thỉnh ta chuyển pháp luân.

Ta liền tự suy nghĩ

Nếu chỉ khen Phật thừa

Chúng sanh chìm nơi khổ

Không thể tin pháp đó

Do phá pháp không tin

Rớt trong ba đường dữ

Ta thà không nói pháp

Mau vào cõi Niết-bàn

Liền nhớ Phật quá khứ

Thật hành sức phương tiện

Ta nay chứng được đạo

Cũng nên nói ba thừa.

GIẢNG :

Xưa đức Phật mới thành đạo, hoặc Ngài ngồi ngay đạo tràng, hoặc đi dạo

trong vườn cây, hoặc đi kinh hành trên đường thẳng; suốt hai mươi mốt ngày, Phật

nghĩ rằng trí tuệ mà Ngài chứng được thì quá vi diệu, tối thượng, còn chúng sanh

thì căn cơ quá ám độn, lại bị lòng tham ưa ngũ dục che mờ làm sao mà độ được ?

Ngài nghĩ như vậy thì chư thiên đến thỉnh Ngài nên thuyết pháp. Ngài mới nghĩ

tiếp, nếu nói thẳng Phật thừa mà ta đã chứng, thì e chúng sanh không thể tin nhận,

sanh lòng hủy báng chánh pháp, sẽ mắc tội phá pháp rơi vào ba đường dữ, tốt hơn

ta nên vào Niết-bàn. Nhưng Ngài nhớ lại chư Phật quá khứ từng dùng sức phương

tiện để giáo hóa chúng sanh, nay ta cũng dùng phương tiện nói ba thừa để dẫn dắt

họ từ từ.

37. CHÁNH VĂN :

*Lúc ta nghĩ thế đó

Mười phương Phật đều hiện

Tiếng Phạm an ủi ta

Hay thay ! Đức Thích-ca

Bậc Đạo sư thứ nhứt

Được pháp Vô thượng ấy

Tùy theo tất cả Phật

Mà dùng sức phương tiện

Chúng ta cũng đều được

Pháp tối diệu thứ nhứt

Vì các loại chúng sanh

Phân biệt nói ba thừa.

Trí kém ưa pháp nhỏ

Chẳng tự tin thành Phật

Cho nên dùng phương tiện

Phân biệt nói các quả

Dầu lại nói ba thừa

Chỉ vì dạy Bồ-tát.

GIẢNG :

Khi đức Phật Thích-ca nghĩ nên mở bày phương tiện để giáo hóa chúng

sanh, thì mười phương chư Phật hoan hỉ tán thán Ngài là bậc thầy thứ nhứt, khéo

léo biết dùng ba thừa để giáo hóa, nhưng rốt sau chỉ dùng Phật thừa để dạy Bồ-tát.

38. CHÁNH VĂN :

*Xá-lợi-phất nên biết !

Ta nghe các đức Phật

Tiếng nhiệm mầu rất sạch

Xưng: “Nam-mô chư Phật !”

Ta lại nghĩ thế này

Ta ra đời trược ác

Như các Phật đã nói

Ta cũng thuận làm theo

Suy nghĩ việc đó rồi

Liền đến thành Ba-nại.

Các pháp tướng tịch diệt

Không thể dùng lời bày

Bèn dùng sức phương tiện

Vì năm Tỳ-kheo nói.

Đó gọi chuyển pháp luân

Bèn có tiếng Niết-bàn

Cùng với A-la-hán

Tên pháp, tăng sai khác.

Từ kiếp xa vẫn lại

Khen bày pháp Niết-bàn

Dứt hẳn khổ sống chết

Ta thường nói như thế.

GIẢNG :

Nghe chư Phật quá khứ khen, Ngài liền hướng về chư Phật xưng: “Nam-mô

Phật.” Sau đó, Ngài bắt đầu khởi phương tiện tìm đến Uất-đầu-lam-phất là vị thầy

cũ dạy Ngài tu chứng Phi tưởng phi phi tưởng xứ định và A-la-la Kamala vị thầy

dạy Ngài tu từ Sơ thiền cho đến Vô sở hữu xứ định. Nhưng hai vị này vừa viên

tịch, Ngài mới tới thành Ba-la-nại nơi vườn Lộc Uyển, nói pháp Tứ đế độ năm anh

em Kiều-trần-như là những người đồng tu học với Ngài thuở trước. Từ đó mới có

Tam bảo Phật, Pháp, Tăng, mới có danh từ Chuyển pháp luân, Niết-bàn, A-la-hán.

Lần chuyển pháp luân này là phương tiện đầu tiên Ngài dùng để giáo hóa chúng

sanh.

39. CHÁNH VĂN :

*Xá-lợi-phất ! Phải biết !

Ta thấy các Phật tử

Chí quyết cầu Phật đạo

Vô lượng nghìn muôn ức

Đều dùng lòng cung kính

Đồng đi đến chỗ Phật

Từng đã theo các Phật

Nghe nói pháp phương tiện

Ta liền nghĩ thế này:

Sở dĩ Phật ra đời

Để vì nói Phật huệ

Nay chính đã đúng giờ.

GIẢNG :

Sau khi Ngài phương tiện nói pháp Tứ đế v.v... để giáo hóa. Ngài xét lại

thấy thời cơ đã đến, chúng sanh nghe pháp đầy đủ lòng tin. Ngài thấy cần phải nói

thẳng về Phật thừa, nên bắt đầu nói kinh Pháp Hoa.

40. CHÁNH VĂN :

*Xá-lợi-phất phải biết !

Người căn chậm trí nhỏ

Kẻ chấp tướng kiêu mạn

Chẳng thể tin pháp này

Nay ta vui vô úy

Ở trong hàng Bồ-tát

Chính bỏ ngay phương tiện

Chỉ nói đạo Vô thượng

Bồ-tát nghe pháp đó

Đều đã trừ lưới nghi

Nghìn hai trăm La-hán

Cũng đều sẽ thành Phật

Như nghi thức nói pháp

Của các Phật ba đời

Ta nay cũng như vậy

Nói pháp không phân biệt

Các đức Phật ra đời

Lâu xa khó gặp gỡ

Chính sử hiện ra đời

Nói pháp này khó hơn;

Vô lượng vô số kiếp

Nghe pháp này cũng khó

Hay nghe được pháp này

Người đó cũng lại khó

Thí như hoa linh thoại

Tất cả đều ưa mến

Ít có trong trời, người

Lâu lâu một lần trổ.

GIẢNG :

Phật nói với ngài Xá-lợi-phất rằng: Những người căn trí nhỏ, chậm lụt,

chấp tướng, kiêu mạn, không thể tin pháp Phật nói. Họ chỉ có cái ưa muốn tầm

thường, như cư sĩ tu thì mong đời sau giàu sang sung sướng, con cái hiếu thảo

v.v... Còn người xuất gia tu thì mong đời sau chuyển nữ thành nam, hoặc được

thông minh trí tuệ... Hoặc người kẹt trên hình tướng thì pháp có hình tướng mới

tin, còn Tri kiến Phật không tướng mạo thì không đủ sức tin nhận. Với người kiêu

mạn, họ đã tự thấy đủ, không cần cầu nghe học thì không thể đến được Tri kiến

Phật. Đó là những tâm bệnh của chúng sanh nên không thể tin nhận chỗ Phật dạy

ở kinh Pháp Hoa này. Nhưng Phật thấy thời tiết đến, lòng chấp của chúng sanh

mòn mỏng, Ngài không ngại, không sợ, sẽ vì hàng Bồ-tát nói thẳng chỗ cứu kính

là Phật thừa, khiến cho hết lòng nghi sẽ chứng quả Phật. Bởi lâu lắm mới có Phật

ra đời; tuy Phật ra đời là khó, nhưng chưa khó bằng nói thẳng Tri kiến Phật, đó là

cái khó thứ nhứt; người nghe được pháp này cũng khó, là cái khó thứ hai; nếu

nghe rồi mà khéo lãnh hội lại càng khó hơn, là cái khó thứ ba. Như vậy, pháp khó

nói mà Phật đã nói, pháp khó nghe mà chúng ta được nghe và nghe rồi khéo lãnh

hội là tùy ở mỗi người chúng ta. Những cái khó đó nếu chúng ta vượt qua được,

giống như hoa Ưu-đàm cả trăm năm mới nở một lần. Vậy nên phải khéo nghe và

thấy rằng nghe được pháp này là việc hi hữu không phải là chuyện thông thường.

Đó là lời khuyến khích của Phật để cho tất cả thính chúng quí pháp và lắng nghe

pháp.

41. CHÁNH VĂN :

*Người nghe pháp mừng khen

Nhẫn đến nói một lời

Thời là đã cúng dường

Tất cả Phật ba đời

Người đó rất ít có

Hơn cả hoa ưu-đàm

Các ông chớ có nghi

Ta là vua các pháp

Khắp bảo các đại chúng

Chỉ dùng đạo Nhứt thừa

Dạy bảo các Bồ-tát

Không Thanh văn đệ tử.

GIẢNG :

Phật nói rằng người nghe pháp này mà vui mừng, khen ngợi, cho đến nói

một lời tán thán thôi là người đó đã cúng dường tất cả Phật trong ba đời, và người

đó có mặt trên nhân gian này quí hơn là hoa Ưu-đàm. Bởi vậy mà Phật khuyên

mọi người đừng có nghi, vì Phật là ông vua Pháp, tức là vị đã biết tột được tâm

bệnh của chúng sanh, nói pháp đúng thời đúng bệnh, hướng dẫn chúng sanh từ

thấp lên cao đến chỗ rốt ráo. Chúng sanh chớ có nghi ngờ, nghe rồi phải tin hiểu.

Ngài kết thúc, việc Ngài nói pháp độ cho Thanh văn đó chỉ là phương tiện tùy cơ,

chớ chỗ nhắm của Phật là dạy cho hàng Bồ-tát tu để thành Phật.

42. CHÁNH VĂN :

*Xá-lợi-phất các ông !

Thanh văn và Bồ-tát

Phải biết pháp mầu này

Bí yếu của các Phật

Bởi đời ác năm trược

Chỉ tham ưa các dục

Những chúng sanh như thế

Trọn không cầu Phật đạo

Người ác đời sẽ tới

Nghe Phật nói Nhứt thừa

Mê lầm không tin nhận

Phá pháp đọa đường dữ

Người tâm quí trong sạch

Quyết chí cầu Phật đạo

Nên vì bọn người ấy

Rộng khen đạo Nhứt thừa

Xá-lợi-phất nên biết !

Pháp các Phật như thế

Dùng muôn ức phương tiện

Tùy thời nghi nói pháp

Người chẳng học tập tu

Không hiểu được pháp này

Các ông đã biết rõ

Phật là thầy trong đời

Việc phương tiện tùy nghi

Không còn lại nghi lầm

Lòng sanh rất vui mừng

Tự biết sẽ thành Phật.

GIẢNG :

Phật nói rằng hàng Thanh văn, Duyên giác hay Bồ-tát nên biết diệu pháp

mà Phật dạy là bí yếu của chư Phật, tất cả chư Phật ra đời cốt để truyền dạy cái bí

yếu đó. Trong đời ác ngũ trược sau này, chúng sanh tham ưa đắm mê dục lạc,

không hề cầu Phật đạo, nghe Phật nói Nhứt thừa, họ mê chấp không thể tin nhận,

rồi sẽ phá Chánh pháp đọa vào đường dữ. Còn nếu ai biết hổ thẹn, gìn giữ giới luật

trong sạch, có chí cầu Phật đạo thì nên vì những người đó nói đạo Nhứt thừa tức là

nói kinh Pháp Hoa. Pháp của Phật là như thế ! Ngài dùng muôn ức phương tiện

tùy cơ mà nói, nếu người không chịu học thì không thể hiểu, Phật là bậc thầy khéo

dùng mọi phương tiện hướng dẫn, chúng ta chớ có nghi ngờ. Nếu nghe rồi hoan hỉ

tin nhận tu hành thì chắc chắn sẽ được thành Phật.

PHẨM 3: THÍ DỤ

Trong kinh Pháp Hoa có tất cả bảy dụ tại sao chỉ riêng phẩm này lấy tên là

Thí Dụ, còn những phẩm khác cũng dụ mà không để tên Thí Dụ ? Kinh Pháp Hoa,

phẩm Phương Tiện nói lên bản hoài của chư Phật ra đời, cốt làm sao cho tất cả

chúng sanh đều được khai, thị, ngộ, nhập Tri kiến Phật của chính mình, hay nói

cách khác là nhận ra và hằng sống với tánh Giác của chính mình. Nhưng khi chư

Phật ra đời không nói thẳng bản hoài đó vì căn cơ chúng sanh chưa kham thọ nhận,

nên Phật phương tiện nói Ngũ thừa, Tam thừa, sau cùng mới nói Phật thừa. Trong

phẩm này, đức Phật đã dùng những ví dụ để làm sáng tỏ thêm chỗ cứu kính, để

hiển bày những phương tiện mà Ngài đã dẫn dắt chỉ là tạm thời. Nhờ vậy đã giúp

cho hàng trung căn dễ dàng nhận ra đâu là mục tiêu chính mà Phật muốn chỉ. Cho

nên phẩm này lấy tên là Thí Dụ.

1. CHÁNH VĂN :

*Lúc bấy giờ ngài Xá-lợi-phất hớn hở vui mừng, liền đứng dậy chắp tay

chiêm ngưỡng dung nhan của đức Phật mà bạch Phật rằng: “Nay con theo đức Thế

Tôn nghe được tiếng pháp này, trong lòng hớn hở được điều chưa từng có. Vì sao ?

Con xưa theo Phật nghe pháp như thế này, thấy các vị Bồ-tát được thọ ký thành

Phật, mà chúng con chẳng được dự việc đó, tự rất cảm thương mất vô lượng Tri

kiến của Như Lai.

Thế Tôn ! Con thường khi một mình ở dưới cây trong núi rừng, hoặc ngồi,

hoặc đi kinh hành, hằng nghĩ như vầy: “Chúng ta đồng vào pháp tánh, tại sao đức

Như Lai lại dùng pháp Tiểu thừa mà tế độ cho ?”

Đó là lỗi của chúng con chớ chẳng phải là Thế Tôn vậy. Vì sao ? Nếu

chúng con chờ Phật nói pháp sở nhân thành đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh

giác thời chắc do pháp Đại thừa mà ĐƯỢC độ thoát. Song chúng con chẳng hiểu

Phật phương tiện theo cơ nghi mà nói pháp, vừa mới nghe Phật nói pháp, vội tin

nhận suy gẫm để chứng lấy.

Thế Tôn ! Con từ xưa đến nay trọn ngày luôn đêm hằng tự trách mình, mà

nay được từ Phật nghe pháp chưa từng có, trước chưa hề nghe, dứt các lòng nghi

hối, thân ý thơ thới rất được an ổn. Ngày nay mới biết mình thiệt là Phật tử, từ

miệng Phật sanh ra, từ pháp hóa sanh được pháp phần của Phật.

GIẢNG :

Ngài Xá-lợi-phất sau khi nghe Phật nói về Trí tuệ Phật, Ngài liền tin mình

có khả năng thành Phật, hay nói một cách khác là Ngài ngộ được Tri kiến Phật của

chính mình, nên vui mừng hớn hở đứng dậy chấp tay trình sở ngộ với Phật.

Xưa, ngài Xá-lợi-phất nghe Phật dạy Tứ đế hay Mười hai nhân duyên, chớ

không nghe Phật nói Tri kiến Phật, chỉ riêng hàng Bồ-tát mới được nghe và được

thọ ký sẽ thành Phật, còn Ngài thì không được dự phần. Tự thấy cảm thương mình

nên những lúc ở dưới cội cây trong núi rừng, hoặc ngồi, hoặc kinh hành, Ngài

hằng nghĩ tất cả mọi người ai cũng như ai, tại sao người được nghe pháp Tối

thượng, người chỉ được nghe pháp Tiểu thừa ? Tại sao có chỗ sai biệt như thế ? Ví

dụ nhiều người tới học đạo, có người tôi khuyên nên ăn ở hiền lành, sống làm sao

cho gia đình được hòa thuận tin yêu lẫn nhau. Có người tôi dạy quán các pháp như

huyễn để phá ngã chấp và pháp chấp, để tự mình được giải thoát và giải thoát cho

chúng sanh. Dạy như vậy tôi có bất công không ? Không. Dạy tu khế lý mà phải

khế cơ, nếu trình độ người thấp mà dạy pháp cao thì họ không thể lãnh hội và ứng

dụng tu được, nếu ứng dụng không được thì không có lợi ích mà còn thiệt hại là

khác. Vì vậy, buộc lòng phải nói pháp ngang với trình độ người nghe, cho họ được

lợi ích thực tiễn. Còn đối với người đã thuần thục thì nói thẳng pháp cao họ ứng

dụng được, chẳng những tự họ có lợi ích mà còn có lợi cho người sau. Sở dĩ Phật

nói pháp sai biệt giữa các môn đồ là bởi căn cơ sai khác, với người trình độ thấp

thì Ngài dùng phương tiện nâng lên từ từ, đến khi họ kham lãnh được pháp lớn, thì

Ngài bình đẳng nói pháp Nhất thừa. Vậy, nếu mình học pháp thấp mà người được

học pháp cao, chớ trách người dạy bất công mà phải tự biết mình chưa đủ sức

kham lãnh pháp cao, nên người hướng dẫn phải tùy thuận theo khả năng của mình

mà dạy pháp thấp. Đó là cái khéo của người giáo hóa.

Ở đây, ngài Xá-lợi-phất tự nhận thấy lỗi mình là đã mất vô lượng Tri kiến

Như Lai. Nghĩa là Ngài có sẵn Tri kiến Như Lai, nhưng vì căn cơ thấp kém nên

Phật không nói thẳng Phật thừa chỉ nói pháp Nhị thừa. Ngài tự cảm thương mình

chứ không trách Phật. Nếu Ngài chờ Phật nói cái nhân thành đạo Vô thượng

Chánh đẳng Chánh giác ngay đó mà tu hành thì sẽ được thành Phật. Nhưng vì

không hiểu Phật phương tiện tùy cơ nói pháp Nhị thừa, liền tin và tu theo pháp

Nhị thừa. Đó là lỗi ở Ngài chớ không phải lỗi ở Phật.

Kế đó, ngài Xá-lợi-phất tán thán pháp mà Phật nói chưa từng có chưa từng

nghe, dứt lòng nghi hối được an ổn. Ngài tự xác nhận mình là con Phật, từ miệng

Phật sanh, từ pháp hóa sanh, được pháp phần của Phật. Sở dĩ ngài Xá-lợi-phất tự

nhận như vậy là vì người tu lấy trí tuệ làm mạng sống, vì nhân lời Phật dạy mà

được trí tuệ, đó là từ miệng Phật sanh. Nhờ pháp Phật khiến cho trí tuệ ngày càng

tăng trưởng, đó là từ pháp hóa sanh. Được từng phần giác ngộ, nên nói được pháp

phần của Phật.

Ngày nay, đa số người đi chùa tự nhận mình là Phật tử, tức là con của đấng

Giác ngộ. Nếu không giác ngộ toàn phần thì ít ra cũng giác ngộ từng phần mới

dám xưng là Phật tử, chớ không phải vô phần giác ngộ mà tự xưng là Phật tử được.

Trong kinh Phật dạy, người học Phật phải có đủ ba môn trí tuệ là Văn tuệ, Tư tuệ

và Tu tuệ. Văn tuệ tức là nghe lời Phật dạy mà khai thông trí tuệ, đó là từ miệng

Phật sanh. Tư tuệ là do tư duy pháp Phật dạy mà trí tuệ phát sanh, đó là từ pháp

hóa sanh. Tu tuệ là do tu thiền định mà phát sanh trí tuệ, đó là được pháp phần của

Phật. Người học Phật phải có được một trong ba phần trí tuệ vừa nêu thì mới gọi

là Phật tử, nếu không hiểu gì về đạo lý giải thoát thì chưa xứng đáng là Phật tử.

Đây tôi nêu đôi phần giác ngộ để quí vị tự xét xem mình có phải là Phật tử không ?

Phật nói tất cả pháp có hình tướng ở thế gian đều là vô thường. Nếu tin mà chưa

thấy rõ các pháp là vô thường thì chưa gọi là giác. Từ lâu chúng ta mê muội thấy

đời là đẹp là thường, nhờ nghe Phật nói tất cả pháp có hình tướng đều là vô

thường mà tâm sáng lên, biết mình đã mê lầm (Văn tuệ). Sau khi nghe rồi suy gẫm,

nghiệm xét từ con người đến cảnh vật đều trải qua những giai đoạn thành trụ hoại

không, biến dịch không ngừng, biết rõ ràng tất cả pháp có hình tướng đều bị luật

vô thường chi phối (Tư huệ). Sau khi xác nhận lời Phật dạy là chân lý, thì ứng

dụng vào đời sống hằng ngày, chẳng hạn tâm vừa dấy khởi chạy theo sắc, theo

danh, theo lợi... liền nhớ tới thân vô thường, cảnh vật vô thường, có đó rồi mất đó,

đuổi theo danh lợi rồi danh lợi cũng sẽ mất, ngay đó dẹp được lòng tham danh lợi

(Tu huệ). Người tu sống được như vậy mới không hổ thẹn với danh xưng Phật tử.

2. CHÁNH VĂN :

Khi ấy, ngài Xá-lợi-phất muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

*Con nghe tiếng pháp này

Được điều chưa từng có

Lòng rất đỗi vui mừng

Lưới nghi đều đã trừ

Xưa nay nhờ Phật dạy

Chẳng mất nơi Đại thừa

Tiếng Phật rất ít có

Hay trừ khổ chúng sanh

Con đã được lậu tận

Nghe cũng trừ lo khổ

Con ở nơi hang núi

Hoặc dưới cụm cây rừng

Hoặc ngồi hoặc kinh hành

Thường suy nghĩ việc này

Than ôi ! Rất tự trách !

Sao lại tự khi mình

Chúng ta cũng Phật tử

Đồng vào pháp vô lậu

Chẳng được ở vị lai

Nói pháp Vô thượng đạo

Sắc vàng, băm hai tướng

Mười lực, các giải thoát,

Đồng chung trong một pháp

Mà chẳng được việc đây

Tám mươi tướng tốt đẹp

Mười tám pháp bất cộng

Các công đức như thế

Mà ta đều đã mất.

GIẢNG :

Ngài Xá-lợi-phất nghe Phật nói mọi người ai cũng có Tri kiến Phật, và chủ

yếu Phật ra đời là để khai thị cho chúng sanh ngộ nhập Tri kiến Phật. Ngài tin chắc

rằng Ngài sẽ được pháp Đại thừa và được thành Phật. Ngài Xá-lợi-phất nói Phật

thuyết pháp cốt là giải khổ cho chúng sanh. Rồi Ngài tự trách mình là đệ tử của

Phật, cũng được pháp vô lậu mà không được thọ ký thành Phật đầy đủ ba mươi hai

tướng tốt, thập lực, tám món giải thoát.

3. CHÁNH VĂN :

*Lúc con kinh hành riêng

Thấy Phật ở trong chúng

Danh đồn khắp mười phương

Rộng lợi ích chúng sanh

Tự nghĩ mất lợi này

Chính con tự khi dối

Con thường trong ngày đêm

Hằng suy nghĩ việc đó

Muốn đem hỏi Thế Tôn

Là mất hay không mất ?

Con thường thấy Thế Tôn

Khen ngợi các Bồ-tát

Vì thế nên ngày đêm

Suy lường việc như vậy.

GIẢNG :

Ngài Xá-lợi-phất khi ở chỗ vắng vẻ suy gẫm có phải mình đã tự mất giống

Phật không, muốn đem hỏi Thế Tôn mà Ngài chưa dám hỏi.

4. CHÁNH VĂN :

*Nay nghe tiếng Phật nói

Theo cơ nghi dạy pháp

Vô lậu khó nghĩ bàn

Khiến chúng đến đạo tràng

Con xưa chấp tà kiến

Làm thầy các Phạm-chí

Thế Tôn rõ tâm con

Trừ tà nói Niết-bàn

Con trừ hết tà kiến

Được chứng nơi pháp không

Bấy giờ lòng tự bảo

Được đến nơi diệt độ

Mà nay mới tự biết

Chẳng phải thiệt diệt độ

Nếu lúc được thành Phật

Đủ ba mươi hai tướng

Trời, người, chúng dạ-xoa

Rồng, thần đều cung kính

Bây giờ mới được nói

Dứt hẳn hết không thừa

Phật ở trong đại chúng

Nói con sẽ thành Phật

Nghe tiếng pháp như vậy

Lòng nghi hối đã trừ.

GIẢNG :

Ngài Xá-lợi-phất nói thuở xưa Ngài là thầy của ngoại đạo Phạm chí, Phật

biết tâm của Ngài nên giáo hóa Ngài trừ hết các tà kiến, chứng được pháp không,

tức Niết-bàn của Nhị thừa. Nghĩa là Ngài quán sát thấy thân này do năm uẩn giả

hợp mà thành, tự tánh nó là không nên nói là vô ngã. Người đạt được lý đó thì

chứng quả A-la-hán. Ngài tưởng chứng quả A-la-hán là Niết-bàn thật. Bây giờ

nghe Phật nói pháp Đại thừa mới biết đó là Niết-bàn tạm, chớ không phải Niết-bàn

thật. Tu bao giờ công đức viên mãn thành Phật mới là Niết-bàn thật, Ngài không

nghi ngờ nữa.

5. CHÁNH VĂN :

*Khi mới nghe Phật nói

Trong lòng rất sợ nghi

Phải chăng ma giả Phật

Não loạn lòng ta ư ?

Phật dùng các món duyên

Thí dụ khéo nói phô

Lòng kia an như biển

Con nghe, lưới nghi dứt

Phật nói thuở quá khứ

Vô lượng Phật diệt độ

An trụ trong phương tiện

Cũng đều nói pháp đó

Phật hiện tại, vị lai

Số nhiều cũng vô lượng

Cũng dùng các phương tiện

Diễn nói pháp như thế

Như Thế Tôn ngày nay

Từ sanh đến xuất gia

Được đạo chuyển pháp luân

Cũng dùng phương tiện nói

Thế Tôn nói đạo thật

Ba-tuần không nói được.

Vì thế con định biết

Không phải ma giả Phật

Con sa vào lưới nghi

Cho là ma làm ra

Nghe tiếng Phật êm dịu

Sâu xa rất nhiệm mầu

Nói suốt pháp thanh tịnh

Tâm con rất vui mừng

Nghi hối đã hết hẳn

An trụ trong thiệt trí

Con quyết sẽ thành Phật

Được trời, người cung kính

Chuyển pháp luân vô thượng

Giáo hóa các Bồ-tát.

GIẢNG :

Khi mới nghe Phật nói những vị A-la-hán, Duyên giác tuy chứng Niết-bàn,

nhưng không phải thật, ngài Xá-lợi-phất tưởng chừng như ma hóa ra Phật nói. Vì

ngày xưa Phật dạy pháp Tứ đế là lý chân thật, ngày nay lại nói Diệt đế chưa phải

là cứu kính, chưa phải là Niết-bàn nên Ngài nghi. Nhưng Ngài nghe Thế Tôn

giảng chư Phật quá khứ, hiện tại, vị lai khi ra đời giáo hóa đều dùng phương tiện

như nhau, trước nói ba thừa rồi sau nói Phật thừa, nhờ vậy mà Ngài tin chắc đó là

lời Phật nói không phải là ma. Nên Ngài nói rằng nay nghe tiếng Phật rất êm dịu,

sâu xa nhiệm mầu thanh tịnh, Ngài vui mừng hết nghi, tin chắc sẽ thành Phật, nói

pháp Đại thừa giáo hóa Bồ-tát. Tới đây ngài Xá-lợi-phất có lòng tin bất thối

chuyển không còn lui sụt nữa, quyết định sẽ tiến tới quả Phật, vì vậy mà sau này

được thọ ký thành Phật.

Chúng ta nghe Phật nói, có đủ lòng tin mình có sẵn Tri kiến Phật, khởi tâm

tu thì sẽ thành Phật không ? Tri kiến Phật là cái nhân, là hạt giống Phật, nếu đã

tiến tu không thối chuyển thì nhất định sẽ thành Phật không nghi. Và được thọ ký

vô lượng kiếp về sau sẽ thành Phật, không cố định thời gian dài ngắn, quyết định

sẽ thành Phật. Đó là then chốt mà người tụng hay trì kinh Pháp Hoa phải nắm

vững. Nếu trì kinh Pháp Hoa mà còn mong cầu cho có phước, giàu sang, vui tươi,

mát mẻ... thì chưa đúng tinh thần trì kinh Pháp Hoa.

6. CHÁNH VĂN :

*Lúc bấy giờ, đức Phật bảo ngài Xá-lợi-phất: “Ta nay ở trong hàng trời,

người, Sa-môn, Bà-la-môn mà nói. Ta xưa từng ở nơi hai muôn ức Phật vì đạo Vô

thượng nên thường giáo hóa ông, ông cũng lâu dài theo ta thọ học, ta dùng phương

tiện dẫn dắt ông sanh vào trong pháp ta.

Xá-lợi-phất ! Ta thuở xưa dạy ông chí nguyện Phật đạo, ông nay đều quên

mà bèn tự nói đã được diệt độ. Ta nay lại muốn khiến ông nghĩ nhớ bổn nguyện

cùng đạo đã làm, mà vì các Thanh văn nói kinh Đại thừa tên là “Diệu Pháp Liên

Hoa Giáo Bồ-tát Pháp Phật Sở Hộ Niệm”.

GIẢNG :

Đức Phật Thích-ca mới thành Phật trong đời này, tại sao ở đây lại nói đức

Phật đã từng ở hai muôn ức Phật, vì đạo Vô thượng thường giáo hóa ngài Xá-lợiphất,

ngài Xá-lợi-phất cũng đã từ lâu theo Phật thọ học, và được Phật phương tiện

dẫn dắt cho vào pháp Phật ? Phật lâu xa đó là chỉ cho Phật pháp thân, còn Phật

thành đạo ở Ấn Độ là Phật hóa thân. Đứng về mặt Pháp thân thì ai cũng có Pháp

thân Phật, nên nói Phật từng giáo hóa từ xa xưa, và đã từng dạy cho ngài Xá-lợiphất

tu với chí nguyện thành Phật, nhưng vì ngài Xá-lợi-phất quên đi. Khi nghe

pháp Nhị thừa, Ngài tu được diệt độ bèn cho là đã đủ. Vì vậy mà đức Phật đã nhắc

lại hạnh nguyện xưa của ngài Xá-lợi-phất, rồi mới vì hàng Thanh văn nói kinh

Pháp Hoa, để thấy tất cả mọi người ai cũng có bản nguyện thành Phật. Bản nguyện

đó chính là Phật tánh sẵn có nơi mỗi người, nhưng vì quên, nên khi nghe pháp nhỏ

liền chấp nhận và tu rồi tự hài lòng nơi đó. Bây giờ Phật nhắc ai cũng sẵn có Tri

kiến Phật và ai tu cũng sẽ thành Phật, chừng đó mới chợt nhận ra tu là phải thành

Phật, chớ từng bậc quả vị chỉ là tạm thời thôi.

7. CHÁNH VĂN :

*Xá-lợi-phất ! Ông đến đời vị lai, quá vô lượng vô biên bất khả tư nghị

kiếp, cúng dường bao nhiêu nghìn muôn ức Phật, phụng trì chánh pháp đầy đủ đạo

tu hành của Bồ-tát sẽ thành Phật hiệu là Hoa Quang Như Lai, Ứng Cúng, Chánh

Biến Tri, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự

Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật Thế Tôn.

Nước tên Ly Cấu, cõi đó bằng thẳng, thanh tịnh đẹp đẽ, an ổn, giàu vui, trời,

người đông đảo. Lưu ly làm đất, có tám đường giao thông, dây bằng vàng ròng để

giăng bên đường, mé đường đều có hàng cây bằng bảy báu, thường có bông trái.

Đức Hoa Quang Như Lai cũng dùng ba thừa giáo hóa chúng sanh.

Xá-lợi-phất ! Lúc đức Phật ra đời dầu không phải đời ác mà bởi bổn nguyện

nên nói pháp ba thừa. Kiếp đó tên là “Đại Bửu Trang Nghiêm”. Vì sao gọi là “Đại

Bửu Trang Nghiêm” ? Vì trong cõi đó dùng Bồ-tát làm “Đại Bửu” vậy. Các Bồ-tát

đó số đông vô lượng vô biên bất khả tư nghị, tính kể hay thí dụ đều không kịp đến

được, chẳng phải sức trí huệ của Phật không ai có thể biết được. Khi muốn đi thì

có bông đỡ chân.

Các vị Bồ-tát đó không phải hàng mới phát tâm, đều đã trồng cội đức từ lâu.

Ở nơi vô lượng trăm nghìn muôn ức đức Phật, tịnh tu phạm hạnh, hằng được các

Phật ngợi khen. Thường tu trí tuệ của Phật, đủ sức thần thông lớn, khéo biết tất cả

các pháp môn, ngay thật không dối, chí niệm bền vững, bậc Bồ-tát như thế, khắp

đầy nước đó.

Xá-lợi-phất ! Đức Phật Hoa Quang thọ mười hai tiểu kiếp, trừ lúc còn làm

vương tử chưa thành Phật. Nhân dân nước đó thọ tám tiểu kiếp. Đức Hoa Quang

Như Lai quá mười hai tiểu kiếp thọ ký đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác cho

Kiên Mãn Bồ-tát mà bảo các Tỳ-kheo: Ông Kiên Mãn Bồ-tát này kế đây sẽ thành

Phật hiệu là Hoa Túc An Hành Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri, cõi nước của

đức Phật đó cũng lại như đây.

Xá-lợi-phất ! Sau khi Phật Hoa Quang đó diệt độ, chánh pháp trụ lại trong

đời ba mươi hai tiểu kiếp, tượng pháp trụ trong đời cũng ba mươi hai tiểu kiếp.

Lúc ấy, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

*Xá-lợi-phất đời sau

Thành đấng Phật trí khắp

Hiệu rằng: Phật Hoa Quang

Sẽ độ vô lượng chúng

Cúng dường vô số Phật

Đầy đủ hạnh Bồ-tát

Các công đức thập lực

Chứng đặng đạo Vô thượng

Quá vô lượng kiếp rồi

Kiếp tên Đại Bửu Nghiêm

Cõi nước tên Ly Cấu

Trong sạch không vết nhơ

Dùng lưu ly làm đất

Dây vàng giăng đường sá

Cây bảy báu sắc đẹp

Thường có hoa cùng trái

Bồ-tát trong cõi đó

Chí niệm thường bền vững

Thần thông, Ba-la-mật

Đều đã trọn đầy đủ

Nơi vô số đức Phật

Khéo học đạo Bồ-tát

Những đại sĩ như thế

Phật Hoa Quang hóa độ

Lúc Phật làm vương tử

Rời nước bỏ vinh hoa

Nơi thân cuối rốt sau

Xuất gia thành Phật đạo.

Phật Hoa Quang trụ thế

Thọ mười hai tiểu kiếp

Chúng nhân dân nước đó

Sống lâu tám tiểu kiếp

Sau khi Phật diệt độ

Chánh pháp trụ ở đời

Ba mươi hai tiểu kiếp

Rộng độ các chúng sanh

Chánh pháp diệt hết rồi

Tượng pháp cũng băm hai

Xá-lợi rộng truyền khắp

Trời, người khắp cúng dường

Phật Hoa Quang chỗ làm

Việc đó đều như thế

Đấng Lưỡng Túc Tôn kia

Rất hơn không ai bằng

Phật tức là thân ông

Nên phải tự vui mừng.

GIẢNG :

Phật thọ ký cho ngài Xá-lợi-phất trong đời vị lai, vô lượng vô biên bất khả

tư nghì kiếp, cúng dường nghìn ức Phật, hộ trì chánh pháp đầy đủ đạo hạnh của

Bồ-tát, sẽ thành Phật hiệu là Hoa Quang Như Lai. Phật thọ ký ngài Xá-lợi-phất vô

lượng vô biên bất khả tư nghì kiếp sẽ thành Phật. Thời gian thành Phật quá xa mà

ngài Xá-lợi-phất vui mừng cho rằng “Được việc chưa từng có.” Nếu chúng ta thời

nay được Phật thọ ký với thời gian lâu xa như vậy sẽ thành Phật, chắc là không

mừng, vì tu lâu quá nên ngán. Thọ ký khoảng năm mười năm thành Phật thì khả dĩ

vui mừng và lo tu hành cho mau được kết quả. Có phải chúng ta sốt sắng mong

mau thành Phật hơn ngài Xá-lợi-phất không ?

Như trước đã nói Tri kiến Phật là cái không hạn cuộc ở không gian và thời

gian. Vì nó là cái chưa từng sanh cũng như chưa từng diệt, nên nói bao nhiêu kiếp

cũng là vô nghĩa. Chỉ biết mình có Phật tánh và tin mình tu sẽ thành Phật là đủ rồi.

Chúng ta vì còn kẹt trên thời gian, chưa nhận ra Tri kiến Phật, chỉ nhận cái thân tứ

đại là mình, sống khoảng năm sáu chục năm là chết. Nên nghe nói vô lượng vô

biên bất khả tư nghì kiếp, thấy quá xa không tin mình có thể thực hiện được. Đâu

ngờ chính Tri kiến Phật mới thật là mình. Ngài Xá-lợi-phất đã nhận ra Tri kiến

Phật chính là mình, biết có Phật nhân chắc chắn Phật quả không mất phần, nên dầu

có bỏ bao nhiêu cái thân tứ đại duyên hợp tạm bợ này cũng không đáng kể. Chỉ

cần Phật ấn chứng là an lòng là mãn nguyện rồi.

Ngày nay chúng ta nghe nói tu khoảng một tỷ kiếp mới thành Phật thì buồn,

thấy lâu xa quá không đủ kiên nhẫn để tu, nên xao lãng thối chí. Đó là do tâm sinh

diệt nhỏ hẹp lệ thuộc thời gian, nên nghe Phật nói đến thời gian lâu xa không thể

nghĩ lường thì hoảng sợ không đủ lòng tin. Có nhiều người tu hạn định trong

khoảng thời gian ba năm hoặc năm năm phải đạt đạo. Thoạt nghe thì dường như

người ấy có ý chí dõng mãnh đáng khen. Nhưng nếu tu ba năm, năm năm không

đạt đạo thì sao ? Thối Bồ-đề tâm, đó là cái bệnh. Người tu mà nôn nóng mong

mau thành đạo là người ý chí dõng mãnh hay người tham lam lười nhác ? Ví dụ

người chân yếu nghe nói cảnh đẹp nhưng đường dài, thì ngao ngán không muốn đi.

Với người chân khoẻ, đường dài thì mặc đường dài, cứ nhắm đích mà thẳng tiến,

không do dự không ngại ngùng, đó là người dõng mãnh gan dạ, bền chí.

Cũng vậy, chư Bồ-tát Thanh văn trong pháp hội lòng tin và ý chí đã vững,

tuy Phật thọ ký trong khoảng thời gian lâu xa như vậy mà các Ngài hoan hỉ vui

mừng, tâm không chao động thối lui. Chúng ta ngày nay lòng tin không vững,

thiếu nghị lực, tu muốn cho mau đạt đạo nên dễ bị gạt, rơi vào đường tà, rẽ ngã

này tẽ ngã kia, rốt cuộc rồi không đến đích. Đó là bệnh chung của đa số người tu

Phật hiện nay. Với người tu chân chính một phen nghe Phật dạy, biết rõ tu là để

giác ngộ thành Phật, lúc nào cũng thấy rõ lẽ thực hư của các pháp, không lầm,

không mong dễ, không mong mau, không ham hào nhoáng hấp dẫn, cứ như thế mà

sống cho đến khi hoàn toàn triệt ngộ là đến đích thành Phật. Những cái hào

nhoáng hấp dẫn thu hút là cái quảng cáo dối gạt người tu. Lý đạo chân thật thì

thậm thâm vi diệu, lặng lẽ, không nổi bật, không phô trương màu mè để thu hút

người. Nếu người tu Phật càng chạy theo những cái phô trương hấp dẫn là càng xa

với đạo.

Phật thọ ký ngài Xá-lợi-phất thành Phật, nước tên Ly Cấu, kiếp tên Đại

Bửu. Cõi nước ta-bà ngũ trược của đức Phật Thích-ca, chúng sanh nhiều nghiệp ác

nên Phật mới phương tiện dùng Ngũ thừa hoặc Tam thừa để giáo hóa. Tại sao cõi

nước Ly Cấu là cõi nước thanh tịnh, Phật cũng dùng ba thừa để giáo hóa ? Đây là

bản nguyện của tất cả chư Phật mười phương đều dùng phương tiện nói ba thừa.

Sở dĩ gọi kiếp tên Đại Bửu Trang Nghiêm là vì kiếp đó có vô số Bồ-tát tu hành

thanh tịnh, là những bậc cao minh trang nghiêm cõi Phật, chớ không phải cõi đó

trang nghiêm bằng châu báu vàng bạc.

Qua dữ kiện này, chúng ta thấy chùa nào Tăng Ni tu hành chân chánh thanh

tịnh thì chùa đó được người đời quí trọng. Nếu chùa nào Tăng Ni phạm trai phá

giới, tu hành lôi thôi thì người đời xem thường. Như vậy người đời quí kính là quí

kính tâm người cao đẹp thanh tịnh, nếu tâm người ô uế bất tịnh thì không quí. Vậy,

chư Tăng Ni đừng quan niệm rằng cất chùa cho thật to, thỉnh Phật cho thật lớn,

trang hoàng cho thật lộng lẫy là người đời quí trọng chùa mình. Người đời quí

kính là quí kính người tu chân chính cầu đạo giải thoát, chớ không phải trọng cảnh

đẹp. Cho nên người tu ngộ đạo dù cho vị đó mặc áo vá, ăn cơm hẩm, ở hang đá

hay am tranh, người ta vẫn tìm đến lễ bái cúng dường. Đạo lý là ở nơi con người,

người thanh tịnh mới đáng tôn kính quí trọng. Như vậy, người tu đừng có tâm mơ

mộng tạo chùa cảnh cho đẹp để mai kia mình trụ trì, mà phải cố gắng nỗ lực tu,

chính mình tu chân chính mới dạy được người tu đàng hoàng, đó là trang nghiêm

chùa cảnh.

Muốn cõi Phật mình được trang nghiêm thì phải thực hiện đủ hai môn

phước và tuệ. Về phần tuệ tự mình phải nỗ lực tu tỉnh để được giác ngộ viên mãn,

về phần phước thì phải giáo hóa chúng sanh. Khi đã giáo hoá chúng sanh viên mãn

thì thành Phật. Giả sử đời này chúng ta ngộ đạo là đã có trí tuệ, nhưng chưa giáo

hóa chúng sanh làm sao có phước ? Sở dĩ Bồ-tát khi thành Phật có vô số đồ đệ

Thanh văn Bồ-tát, là những bậc tu phạm hạnh, tu trí tuệ Phật, có sức thần thông

lớn, khéo biết tất cả pháp môn, tâm ngay thật, chí bền vững, là do thời gian hành

Bồ-tát đạo giáo hóa chúng sanh lâu dài, nên mới có quyến thuộc đông như vậy và

có phước tròn đầy nên mới được tôn xưng là Lưỡng Túc Tôn. Ngày nay, chúng ta

tu muốn năm năm bảy năm thành Phật, trong khi chưa độ sanh làm sao được

phước tuệ viên mãn ? Vậy nếu được Phật thọ ký khoảng thời gian lâu dài sẽ thành

Phật, chúng ta có buồn ngán không ? Thời gian tu tập lâu dài thì việc lợi sanh cũng

nhiều, phước đức thêm lớn. Khi việc tự giác giác tha đã viên mãn thì mới đủ

phước và tuệ để thành Phật, quyến thuộc mới đông nhiều để trang nghiêm cõi Phật

đúng như hạnh nguyện. Tu chỉ muốn năm năm, bảy năm thành Phật, làm sao có đủ

phước huệ để thành Phật ? Dù muốn thành cũng không thể thành.

Đoạn này có hai điểm đáng lưu ý. Kiếp chót của đức Thích-ca thành Phật

sanh làm vương tử, ở đây Phật thọ ký cho ngài Xá-lợi-phất kiếp chót thành Phật

cũng làm vương tử và các đức Phật cũng đều như vậy. Tại sao đời chót của chư

Phật đều sanh làm vương tử mà không sanh trong gia đình bần cùng ? Vì khi Bồ-

tát tu tới quả vị Nhất sanh bổ xứ thì phước đức vô lượng vô biên, nên sanh làm

vương tử mà không sanh vào chỗ xấu ác. Hơn nữa, vương tử bỏ ngôi đi tu, để cho

mọi người thấy rằng Ngài đang ở trong ngũ dục lạc sung mãn, mà gan dạ từ bỏ

ngũ dục lạc, khiến cho mọi người ngưỡng mộ kính phục để giáo hóa họ. Và một

vương tử có đủ quyền thế mà còn từ bỏ, trong khi mọi người là những kẻ không có

chút quyền hành, sao không gan dạ xả bỏ để tu ?

Phần trùng tụng lặp lại ý trên nên tôi không giảng, tuy nhiên bốn câu chót:

Đấng Lưỡng Túc Tôn kia, rất hơn không ai bằng, Phật tức là thân ông, nên phải tự

vui mừng. Tại sao nói “Phật tức là thân ông” ? Vì ngài Xá-lợi-phất nhận ra Tri

kiến Phật của chính mình, nên Ngài tin chắc sẽ thành Phật, và Ngài cũng được

Phật thọ ký thành Phật. Bởi ngay nơi thân năm uẩn phàm phu này có sẵn Phật

nhân nên nói Phật tức là thân này. Trong Chứng Đạo Ca của thiền sư Vĩnh Gia

Huyền Giác, đoạn mở đầu có câu “Huyễn hóa không thân tức Pháp thân” nghĩa là

ngay nơi thân năm uẩn duyên hợp huyễn hóa này tức là Pháp thân; Pháp thân

không rời thân năm uẩn này mà có. Ngay thân năm uẩn của mỗi người ai cũng có

sẵn Pháp thân, nhưng vì không dám nhận nên tự thấy mình là kẻ phàm phu vô

phần, nếu đủ lòng tin dám nhận thì thấy mình có phần, sẽ thành Phật. Vậy không

cần tìm kiếm Phật ở đâu xa, chỉ khéo nhận Pháp thân chân thật ngay nơi thân năm

uẩn huyễn hóa này, và hằng sống với Pháp thân chân thật thì được an vui tự tại.

Nên nói: Phật tức là thân ông, nên phải tự vui mừng.

8. CHÁNH VĂN :

*Bấy giờ bốn bộ chúng: Tỳ-kheo, Tỳ-kheo ni, cận sự nam, cận sự nữ và cả

đại chúng: trời, rồng, dạ-xoa, càn-thát-bà, a-tu-la, ca-lầu-la, khẩn-na-la, ma-hầu-ladà

v.v... thấy Xá-lợi-phất ở trước Phật lãnh lấy lời dự ghi sẽ thành Vô thượng

Chánh đẳng Chánh giác, lòng rất vui mừng hớn hở vô lượng. Mỗi người đều cổi y

trên của mình đang đắp để cúng dường Phật. Thích-đề hoàn-nhân cùng Phạm

Thiên vương v.v... và vô số thiên tử cũng đem y đẹp của trời, hoa trời mạn-đà-la,

ma-ha mạn-đà-la v.v... cúng dường nơi Phật. Y trời tung lên liền trụ giữa hư không

mà tự xoay chuyển. Các kỹ nhạc trời trăm nghìn muôn thứ ở giữa hư không đồng

thời đều trỗi. Rưới các thứ hoa trời mà nói lời rằng: “Đức Phật xưa ở thành Ba-lanại,

ban đầu chuyển pháp luân, đến nay mới lại chuyển pháp luân rất lớn Vô

thượng”.

Lúc đó các thiên tử muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

*Xưa ở thành Ba-nại

Chuyển pháp luân bốn đế

Phân biệt nói các pháp

Sanh diệt của năm nhóm

Nay lại chuyển pháp luân

Rất lớn diệu Vô thượng

Pháp đó rất sâu mầu

Ít có người tin được.

Chúng ta từ xưa lại

Thường nghe Thế Tôn nói

Chưa từng nghe thượng pháp

Thâm diệu như thế này.

Thế Tôn nói pháp đó

Chúng ta đều tùy hỉ

Đại trí Xá-lợi-phất

Nay được lãnh Phật ký

Chúng ta cũng như vậy

Quyết sẽ đặng thành Phật

Trong tất cả thế gian

Rất tôn không còn trên

Phật đạo chẳng thể bàn

Phương tiện tùy nghi nói

Ta bao nhiêu nghiệp phước

Đời nay hoặc quá khứ

Và công đức thấy Phật

Trọn hồi hướng Phật đạo.

GIẢNG :

Lần đầu đức Phật nói pháp Tứ đế ở vườn Lộc Uyển, để phá ngã chấp cho

năm anh em ông Kiều- trần-như khiến chứng Niết-bàn Thanh văn. Nay đức Phật

nói pháp vô thượng vi diệu khó tin khó hiểu, mà ngài Xá-lợi-phất có khả năng tin

nhận và được Phật thọ ký, cho nên tất cả thính chúng trong pháp hội đều vui mừng

tùy hỉ. Theo các kinh A-hàm thì ngài Xá-lợi-phất là đệ tử lớn của Phật, là người

được thời trí, tức là trí tuệ ứng đối kịp thời, hỏi là đáp không cần suy nghĩ, khiến

cho người nghe tiếp nhận dễ dàng, nên được khen ngợi là người trí tuệ bậc nhất, là

hàng thượng căn. Khi nghe Phật nói pháp tối thượng vi diệu thì Ngài ngộ trước.

Cả hội chúng đều hớn hở vui mừng cúng dường y, cúng dường hoa lên đức Phật.

Đó là tâm tùy hỉ của người xưa vì đạo. Còn phần đông chúng ta ngày nay thấy có

người hơn mình thì không vui, khởi lên những niệm tỵ hiềm, nên tu không tiến là

ở chỗ đó. Phần trùng tụng lặp lại ý trên không có gì khác nên khỏi giảng.

9. CHÁNH VĂN :

*Bấy giờ, Xá-lợi-phất bạch rằng: “Thế Tôn ! Con nay không còn nghi hối,

tự mình ở trước Phật đặng thọ ký thành Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác. Các

vị tâm tự tại một nghìn hai trăm đây, lúc xưa ở bậc hữu học, Phật thường dạy rằng:

Pháp của ta hay lìa sanh, già, bệnh, chết, rốt ráo Niết-bàn. Các vị hữu học, vô học

đây cũng đều đã tự rời chấp ngã cùng chấp có, chấp không v.v... nói là đặng Niếtbàn,

mà nay ở trước đức Thế Tôn nghe chỗ chưa từng nghe, đều sa vào nghi lầm.

Hay thay Thế Tôn ! Xin Phật vì bốn chúng nói nhân duyên đó, khiến lìa lòng nghi

hối.”

GIẢNG :

Ngài Xá-lợi-phất thấy chỉ có Ngài và Bồ-tát Kiên Mãn được thọ ký, số

người còn lại chưa được thọ ký. Với tâm lượng của đàn anh, Ngài được lợi ích thế

nào thì cũng muốn cho huynh đệ được lợi ích như thế ấy, nên Ngài bạch với Phật

rằng nay con không còn nghi hối, được Phật thọ ký. Còn 1250 vị Tỳ-kheo thuộc

hàng hữu học và vô học ở trong chúng, thường theo Phật nghe pháp Tứ đế tu

chứng Niết-bàn, nghe Thế Tôn nói về Tri kiến Phật, các Tỳ-kheo ấy nghi ngờ

không biết mình có kham làm Phật không ? Ngài Xá-lợi-phất muốn đức Phật vì

1250 Tỳ-kheo ấy mà giải thích rõ hơn, nên Ngài vừa tán thán công đức những vị

ấy vừa cầu xin đức Phật thương xót mà nói pháp cho họ hết nghi lầm, đều được

thọ ký như Ngài. Đó là tâm hạnh của Bồ-tát. Còn tâm lượng phàm phu thì khác,

chỉ muốn mình hơn người chớ không muốn người bằng mình, vì có người bằng

mình thì mình mất giá trị. Đó là tâm bệnh của chúng ta hiện nay.

10. CHÁNH VĂN :

*Khi ấy, Phật bảo ngài Xá-lợi-phất: “Ta trước đâu không nói rằng: Các

Phật Thế Tôn dùng các món nhân duyên lời lẽ thí dụ phương tiện mà nói pháp đều

là đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác ư ? Các điều nói đó đều vì dạy hàng Bồ-

tát vậy. Nhưng Xá-lợi-phất ! Nay ta sẽ dùng một thí dụ để chỉ rõ lại nghĩa đó,

những người có trí do thí dụ mà đặng hiểu”.

GIẢNG :

Tới đây, đức Phật bắt đầu chỉ cho mọi người biết rằng đoạn trước chư Phật

dùng phương tiện này phương tiện nọ để giáo hóa chúng sanh, nhưng cuối cùng

chỉ đưa họ đến quả vị Phật. Bây giờ muốn rõ thì nghe Phật thí dụ:

11. CHÁNH VĂN :

*Xá-lợi-phất ! Như trong quốc, ấp, tụ lạc có vị Đại trưởng giả tuổi đã già

suy, của giàu vô lượng, có nhiều nhà ruộng và các tôi tớ. Nhà ông rộng lớn mà chỉ

có một cửa để ra vào, người ở trong đó rất đông: hoặc một trăm, hai trăm, cho đến

năm trăm người, lầu gác đã mục, vách phên sụp đổ, chưn cột hư nát, trính xuyên

xiêu ngã, bốn phía đồng một lúc, lửa bỗng nổi lên đốt cháy nhà cửa.

Các người con của Trưởng giả hoặc mười người, hoặc hai mươi người,

hoặc đến ba mươi người ở trong nhà đó.

*Trưởng giả thấy lửa từ bốn phía nhà cháy lên, liền rất sợ sệt mà nghĩ rằng:

Ta dầu có thể ở nơi cửa của nhà cháy này ra ngoài rất an ổn, song các con ở trong

nhà lửa ưa vui chơi giỡn, không hay biết, không sợ sệt, lửa đến đốt thân rất đau

khổ lắm, mà lòng chẳng nhàm lo, không có ý cầu ra khỏi.

Xá-lợi-phất ! Ông Trưởng giả đó lại nghĩ: Thân và tay của ta có sức mạnh,

nên dùng vạt áo hoặc dùng ghế v.v... từ trong nhà mà ra ngoài. Ông lại nghĩ: Nhà

này chỉ có một cái cửa mà lại hẹp nhỏ, các con thơ bé chưa hiểu, mê đắm chơi

giỡn hoặc vấp ngã bị lửa đốt cháy, ta nên vì chúng nó mà nói những việc đáng sợ.

Nhà này đã bị cháy phải liền mau ra, chớ để bị lửa đốt hại. Nghĩ như thế rồi

theo chỗ đã nghĩ đó mà bảo các con: “Các con mau ra !” Cha dầu thương xót khéo

nói để dụ dỗ, mà các người con ưa vui chơi chẳng khứng tin chịu, chẳng sợ sệt,

trọn không có lòng muốn ra, lại cũng chẳng hiểu gì là lửa ? Gì là nhà ? Thế nào là

hại ? Chỉ cứ Đông Tây chạy giỡn nhìn cha mà thôi.

GIẢNG :

Đây là cái cớ đầu tiên của bậc đại trí, đức Phật đưa ví dụ ông Trưởng giả

tuổi già, giàu có, nhiều ruộng vườn tôi tớ, nhà rộng lớn chỉ có một cửa để ra vào,

cột kèo trính xuyên hư mục, vách phên xiêu vẹo, con trong nhà có hàng mấy chục

người đang nô đùa chơi giỡn, bỗng lửa bốc cháy bốn phía nhà.

Thấy lửa bốc cháy, ông Trưởng giả lo ngại và nghĩ rằng ông tuy ở trong

nhà lửa, nếu muốn ra thì ra một cách dễ dàng, còn đám con của ông cứ mải miết

chơi giỡn, không hề hay biết, không hề sợ lửa đốt cháy thân mình, cũng không có

ý muốn ra khỏi nhà lửa. Ông Trưởng giả bảo các con mau ra khỏi nhà lửa, thế mà

các người con không nghe nhìn ông rồi cứ chạy giỡn.

Nhà lửa là chỉ cho cõi Dục, cõi Sắc và cõi Vô sắc đang bị lửa vô thường,

lửa tham, sân, si thiêu đốt, mà chúng sanh ở trong ba cõi này không hay biết,

không có ý muốn ra. Chúng ta sống trong cõi đời này, một ngày trôi qua là một

ngày bị lửa vô thường thiêu đốt mòn một phần thân thể, một tháng trôi qua là một

tháng bị lửa vô thường thiêu đốt thân mình, một năm trôi qua là một năm bị lửa vô

thường thiêu hoại hình hài. Rồi 60 năm, 70 năm, 80 năm toàn thân con người bị

thiêu rụi, hoàn toàn sụp đổ. Lửa vô thường thiêu đốt, làm hư hoại người vật từng

giây phút, từng ngày giờ, từng năm tháng mà chúng ta không hay không biết ! Xưa

ông Trụ trì Thiện Phát ở Phước Hòa có vóc dáng tráng kiện, tươi trẻ, khi tới Huệ

Nghiêm cũng còn khỏe mạnh, rồi tới Chân Không sức cũng còn kha khá, bây giờ

ở Thường Chiếu thì đã già nua yếu đuối. Đó là một bằng chứng cụ thể, lửa vô

thường âm thầm thiêu đốt tất cả người vật không ngừng nghỉ.

Chúng ta xét kỹ rồi thương mình thương người, dù cho người có nhiều tiền

của, nhà lầu, xe hơi, quyền thế danh vọng cũng không thoát được cái nạn lửa vô

thường thiêu đốt. Vậy mà con người cứ mải đuổi theo danh lợi quyền thế và mong

cho ngày tháng qua mau, trông chờ xuân đến để thực hiện những mộng mơ ước

muốn của mình cho tốt. Đâu ngờ rằng mong ngày tháng qua mau, là mong lửa vô

thường sớm thiêu rụi hình hài này ! Tâm người quá mâu thuẫn, luôn luôn sợ chết,

không muốn chết sớm, mà mong ngày tháng qua mau, thật là mê lầm điên đảo

đáng thương. Nên Phật thuyết giáo cho biết thân là vô thường, các pháp là hư dối,

tuy có nghe nhưng vẫn còn mê say ngũ dục, chưa có ý muốn ra khỏi. Cũng giống

như những đứa con ông Trưởng giả, tuy nghe cha nói nhà cháy sắp sụp đổ, nguy

hiểm tới rồi, mà vẫn cứ mải mê chơi giỡn, không chịu chạy ra, không nghe lời cha

khuyên bảo. Đó là những đứa con ngu si bất hiếu. Vậy mà đêm nào chúng ta cũng

lạy Phật cầu nguyện: Con kính tin Tam bảo, học tu theo giáo pháp Phật để được

giải thoát sanh tử. Và những buổi sám hối quì thưa có vẻ thống thiết lắm, nhưng

rồi thì chứng nào tật nấy không chịu sửa đổi.

Đời sống của người tu là đời sống cao thượng, ý thức được lý vô thường,

biết rõ lửa vô thường đang âm ỉ đốt cháy thân mình, mong muốn thoát ra khỏi nhà

lửa nên mới đi tu. Thế mà khi đi tu rồi lại quên, cũng tìm cách này cách nọ để giải

trí cho vui, giết chết thì giờ vô ích. Để thời giờ và công sức vào việc tu học thì

thấy như làm một việc khó nhọc cực khổ. Thí dụ tối và khuya tôi tăng giờ tụng

kinh và ngồi thiền thì quí vị ngán, than không kham nổi. Còn nếu để cho quí vị vui

chơi văn nghệ tới khuya thì không ai than thở, lại còn lấy làm thích thú. Vậy văn

nghệ có cứu quí vị thoát khỏi lửa vô thường thiêu đốt không ? Hay chỉ là những

trò chơi giải trí cho vui, qua rồi thì mất ? Việc tu là việc cấp thiết để giải khổ thì

lại lơ là !

Vì biết chư Tăng Ni có chí nguyện xuất gia cầu giải thoát sanh tử, tức là

cầu ra khỏi nhà lửa, cho nên tôi khuyến khích thúc đẩy cho quí vị nỗ lực tu hành.

Khuyến khích thúc đẩy là cái duyên tốt đưa quí vị ra khỏi sanh tử luân hồi, mà quí

vị không biết đón nhận, lại có ý tránh né. Có người nói ở đây vừa làm việc, vừa

học, vừa tu cực quá, để đi chỗ khác tu cho khỏe. Tu là tu cho quí vị chớ đâu phải

tu cho tôi, quí vị tu một ngày là quí vị được lợi ích một ngày, tôi có được lợi ích gì

đâu ? Chúng ta mê muội tập khí sâu dày, tuy có tỉnh giác phát nguyện xuất gia, tuy

xuất gia nhưng lâu rồi quên, trở lại thói cũ là ngu si của thuở xưa, cũng ham chơi,

chạy theo những thú vui của thế tục, chớ không chịu lo tu hành để giải thoát sanh

tử . Nếu là người trí khi đã xuất gia rồi thì trong lòng đau đáu, nghĩ phải làm sao

thoát khỏi cái nhà lửa này, chớ không ngồi yên chờ cho lửa cháy tới thiêu rụi cả

nhà, cả thân. Khi nào ra khỏi nhà lửa rồi mới an ổn vui chơi. Ngày nào còn trong

nhà lửa là ngày đó phải tỉnh giác, biết sợ cái hiểm nguy của lửa vô thường thiêu

đốt mà cố gắng thoát ra.

12. CHÁNH VĂN :

*Bấy giờ Trưởng giả liền nghĩ, nhà này đã bị lửa lớn đốt cháy, ta cùng các

con nếu không liền ra chắc sẽ bị cháy, ta nay nên bày chước phương tiện khiến

cho các con được khỏi nạn này.

Cha biết các con đều vẫn có lòng thích các đồ chơi trân báu lạ lùng, nếu có

chắc chúng nó ưa đắm, mà bảo các con rằng: “Đây này là những món ít có, khó

đặng mà các con có thể vui chơi, nếu các con không ra lấy sau chắc buồn ăn năn.

Các thứ xe dê, xe hươu, xe trâu như thế, nay ở ngoài cửa có thể dùng dạo chơi, các

con ở nơi nhà lửa, nên mau ra đây, tùy ý các con muốn, cha đều sẽ cho các con.”

Lúc bấy giờ, các người con nghe cha nói đồ chơi báu đẹp vừa ý mình, nên

lòng mỗi người đều mạnh mẽ xô đẩy lẫn nhau, cùng đua nhau ruổi chạy, tranh ra

khỏi nhà lửa. Khi đó Trưởng giả thấy các con đặng an ổn ra khỏi nhà lửa, đều ở

trong ngã tư đường ngồi nơi đất trống không còn bị chướng ngại, tâm ông thơ thới

vui mừng hớn hở.

Bấy giờ các người con đều thưa với cha rằng: “Cha lúc nãy hứa cho những

đồ chơi tốt đẹp, nào xe dê, xe hươu, xe trâu xin liền ban cho.”

GIẢNG :

Nghiệm lại mới thấy cái si mê của chúng ta quá lắm, đang bị nguy hiểm

bủa vây, đáng sợ mà không sợ, lại cứ mải miết tham mê, Phật kêu ra mà không ra.

Thật đáng thương ! Cho nên Ngài mới tìm cách dẫn dụ.

Trưởng giả biết các con ham chơi, ưa thích đồ quí đẹp, nên bảo: “Các con

mau ra khỏi nhà lửa, cha sẽ cho đồ chơi quí tốt như xe dê, xe hươu, xe trâu, ở

ngoài cửa sẽ tùy ý dạo chơi, hãy ra mau !” Các người con nghe có đồ chơi tốt quí

sanh lòng ham thích, đua nhau chạy ra.

Tất cả chúng ta đều mê lầm nên Phật nói thẳng lẽ thật, chúng ta không

kham tin nhận nên Ngài phải dùng phương tiện dụ dỗ mới chịu nghe. Cái mà đem

ra dụ dỗ thì không thật, nhưng đức Phật lại nói. Tuy là cái dụ dỗ không thật mà

vẫn hơn. Khi chúng sanh tu để ra khỏi nhà lửa tam giới, chỉ nghĩ sẽ được quả

Thanh văn, Duyên giác, Bồ-tát. Nhưng khi ra khỏi nhà lửa rồi thì được Phật chỉ

cho Phật thừa bình đẳng, quá sức tưởng tượng, quá điều mong ước của chúng sanh.

Tới đây, chúng ta mới thấy lòng từ bi của đức Phật vô lượng vô biên, Ngài

dùng đủ mọi phương tiện dẫn dụ, thế mà chúng ta có người nghe có người không

nghe, cứ quanh quẩn trong cảnh nguy hiểm khổ đau không chịu ra. Thậm chí Ngài

phải khai thác tâm lý để dẫn dụ: Ráng niệm Phật chừng mười câu, nếu được nhất

tâm bất loạn thì được Phật A-di-đà và Thánh chúng đón về Cực lạc, ở đó không có

khổ, cực kỳ vui sướng, muốn gì được nấy. Ngài biết chúng sanh đang ham mê ngũ

dục lạc ở thế gian: Ham tiền của, vàng bạc châu báu, Phật nói ở cõi Cực lạc đất cát

thì bằng vàng, có lan can, lưới, cây, ao bằng bảy báu, lầu các làm bằng pha lê, xa

cừ, xích châu, mã não. Chúng sanh tham ưa mùi thơm, sắc đẹp, tiếng hay thì Phật

nói cõi Cực lạc có hoa sen lớn, có ánh sáng đủ màu, mùi thơm vi diệu, có nhạc trời,

chim báu ngày đêm ca hát với âm thanh tuyệt diệu. Thích ăn ngon Phật nói ở Cực

lạc muốn ăn liền có ăn... toàn là những cái đúng với sở thích của chúng sanh. Như

vậy cho thấy đức Phật từ bi đáo để và rất khéo dùng phương tiện trị bệnh đam mê

dục lạc của chúng sanh ở cõi này. Phật nói thẳng chúng sanh không nghe, không

tin, nên phải dẫn dụ, dụ bằng cách này không được thì dụ bằng cách khác. Thấy

tâm lượng của Phật, chúng ta vừa tôn kính Phật, mà cũng vừa tức cười cho mình là

đứa bé bị dụ dỗ !

13. CHÁNH VĂN :

*Xe lớn, xe đó cao rộng chưng dọn bằng các món báu, lan can bao quanh,

bốn phía treo linh, lại dùng màn lọng giăng che ở trên, cũng dùng đồ báu đẹp tốt lạ

mà trau giồi đó, dây bằng báu kết thắt các dải hoa rủ xuống, nệm chiếu mềm mại

trải chồng, gối đỏ để trên, dùng trâu trắng kéo, sắc da mập sạch, thân hình mập

đẹp, có sức rất mạnh, bước đi ngay bằng mau lẹ như gió, lại có đông tôi tớ để hầu

hạ đó.

Vì cớ sao ? Vì ông Trưởng giả đó của giàu vô lượng, các thứ kho tàng thảy

đều đầy ngập, ông nghĩ rằng: “Của cải của ta nhiều vô cực, không nên dùng xe

nhỏ xấu kém mà cho các con, nay những trẻ thơ này đều là con của ta, đồng yêu

không thiên lệch, ta có xe bằng bảy báu như thế số nhiều vô lượng nên lấy lòng

bình đẳng mà đều cho chúng nó, chẳng nên sai khác.

Vì sao ? Dầu đem xe của ta đó khắp cho cả người một nước hãy còn không

thiếu huống gì các con”. Lúc ấy, các người con đều ngồi xe lớn đặng điều chưa

từng có, không phải chỗ trước kia mình trông.

GIẢNG :

Ông Trưởng giả dụ những người con ra khỏi nhà lửa sẽ cho ba xe, nhờ vậy

mà chúng đua nhau chạy ra khỏi nhà lửa. Khi chúng ra rồi ông Trưởng giả không

cho ba xe, mà chỉ cho xe trâu trắng lớn bậc nhất, trang trí bằng những vật quí giá.

Sở dĩ ông cho như vậy là vì tâm ông bình đẳng không muốn có sự sai biệt giữa các

con. Vả lại ông là người giàu có của cải vô lượng, giả sử cho xe tốt đó khắp người

trong thiên hạ cũng không thiếu. Vậy, xe trâu trắng đó là dụ cho Tri kiến Phật có

sẵn nơi mỗi người; nếu biết quay lại với chính mình, không đuổi theo trần cảnh thì

Tri kiến Phật hiện tiền, lúc bấy giờ an vui, tự do, tự tại, vô ngại.

Qua thí dụ này, chúng ta thấy cái đặc biệt của đạo Phật là nêu lên những

cảnh vô thường, khổ não, bất như ý thường xuyên chi phối con người. Sau khi chỉ

cho thấy những khổ đau rồi dạy phải tu để thoát khỏi cảnh khổ đó, thì sẽ được an

vui tự tại vô ngại. Mới thoạt nhìn thấy đạo Phật như bi quan, nhưng nếu biết nhìn

và biết sống đúng lẽ thật thì đạo Phật rất lạc quan và tích cực.

14. CHÁNH VĂN :

*Xá-lợi-phất ! Ý của ông nghĩ sao ? Ông Trưởng giả đó đồng đem xe trân

báu lớn cho các người con, có lỗi hư vọng chăng ? Xá-lợi-phất thưa: “Thưa Thế

Tôn ! Không, ông Trưởng giả đó chỉ làm cho các người con đặng khỏi nạn lửa,

toàn thân mạng chúng nó chẳng phải là hư vọng. Vì sao ? Nếu được toàn thân

mạng bèn đã được đồ chơi tốt đẹp, huống nữa là dùng phương tiện cứu vớt ra khỏi

nhà lửa.

Thế Tôn ! Dầu ông Trưởng giả đó nhẫn đến chẳng cho một thứ xe rất nhỏ

còn chẳng phải hư vọng. Vì sao ? Vì ông Trưởng giả đó trước có ý nghĩ như vầy:

Ta dùng chước phương tiện cho các con được ra khỏi, vì nhân duyên đó nên

không hư vọng vậy. Huống gì ông Trưởng giả tự biết mình của giàu vô lượng

muốn lợi ích cho các con mà đồng cho xe lớn.”

GIẢNG :

Đức Phật hỏi ngài Xá-lợi-phất: Ông Trưởng giả hứa cho ba xe, bấy giờ các

con ra khỏi nhà lửa, ông chỉ cho có một xe trâu trắng, như vậy ông có lỗi dối gạt

không ? Ngài Xá-lợi-phất trả lời không. Vì ông Trưởng giả muốn cho các con khỏi

bị lửa thiêu đốt thân mạng, nên dùng phương tiện dẫn dụ cho ra khỏi nhà lửa để

thoát khỏi nạn khổ. Chẳng những không cho xe nhỏ mà lại cho xe lớn là điều quá

tốt, quá sức tưởng tượng của các con, khiến chúng được điều chưa từng có, lợi ích

vui sướng khôn lường. Cũng vậy, Phật thuyết pháp lặp ba thừa: Thanh văn, Duyên

giác, Bồ-tát rõ ràng. Tới đây Phật nói ba thừa đó không thật, chỉ có Phật thừa mới

là cứu kính. Như vậy là sao ? Điều này chúng ta phải hiểu cho thật kỹ. Đức Phật

với tâm bình đẳng thương chúng sanh như nhau, không muốn có sự sai biệt giữa

người này với người khác. Sở dĩ trước Phật lặp ba thừa là vì căn cơ chúng sanh

còn thấp, nên Phật tùy theo đó mà phương tiện hướng dẫn từ từ. Nay chúng đã đủ

khả năng tin nhận nên Phật chỉ thẳng Phật thừa rốt ráo, để tất cả đều được lợi ích

như nhau.

15. CHÁNH VĂN :

*Phật bảo ngài Xá-lợi-phất: “Hay thay ! Hay thay ! Như lời ông nói, Xá-

lợi-phất ! Như Lai cũng lại như thế, Phật là cha của tất cả thế gian, ở nơi các sự sợ

hãi suy não lo buồn vô minh che tối hết hẳn không còn thừa, mà trọn thành tựu vô

lượng Tri kiến, Trí lực, Vô sở úy, có sức đại thần thông cùng sức trí huệ đầy đủ

các món phương tiện, trí huệ Ba-la-mật, đại từ đại bi thường không hề lười mỏi.

Hằng vì cầu việc lành lợi cho tất cả muôn loại mà sanh vào nhà lửa tam giới cũ

mục này, để độ chúng sanh ra khỏi nạn lửa: Sanh, già, bệnh, chết, lo buồn khổ não,

ngu si tối tăm, ba độc; dạy bảo cho chúng sanh đặng Vô thượng Chánh đẳng

Chánh giác.

*Ta thấy các chúng sanh bị những sự sanh, già, bệnh, chết, lo buồn, khổ

não nó đốt cháy, cũng vì năm món dục tài lợi mà bị các điều thống khổ. Lại vì

tham mê đeo đuổi tìm cầu nên hiện đời thọ các điều khổ, đời sau thọ khổ địa ngục,

súc sanh, ngạ quỉ. Nếu sanh lên trời và ở trong loài người thời nghèo cùng khốn

khổ, bị khổ về người yêu thường xa lìa, kẻ oán ghét lại gặp gỡ. Các món khổ như

thế mà chúng sanh chìm trong đó vui vẻ dạo chơi, chẳng hay chẳng biết, chẳng

kinh chẳng sợ, cũng chẳng sanh lòng nhàm, không cầu giải thoát; ở trong nhà lửa

tam giới này Đông Tây rảo chạy, dầu bị khổ nhiều vẫn chẳng lấy làm lo.”

GIẢNG :

Đức Phật là bậc trí tuệ viên mãn, có đủ trí lực, vô sở úy, thần thông, ba-lamật,

vì thương tất cả chúng sanh còn đang mê đắm ngũ dục trong nhà lửa tam giới,

nên Ngài mới nguyện sinh vào trong nhà lửa này để độ tất cả ra khỏi nhà lửa. Lửa

đó là lửa: sanh, già, bệnh, chết, tham, sân, si, lo, buồn. Lửa sanh, già, bệnh, chết

âm ỉ thiêu đốt con người từ lúc tóc xanh cho tới bạc đầu không lúc nào dừng nghỉ.

Còn lửa tham tài, tham sắc, tham danh... người muốn có nhiều tiền của hay danh

vọng thì phải lao thần, hao khí, tổn giảm sức lực nhiều mới có tiền tài, danh vọng,

và đã có rồi thì phải phí công gìn giữ. Kinh Tứ Thập Nhị Chương, Phật có thí dụ:

“Một cây hương khi được đốt lên, mùi hương lan tỏa dần ra, người xung quanh

ngửi được mùi thơm thì cây hương cháy đã gần tàn.” Cũng vậy, khi chúng ta tạo

cho đủ điều kiện để thành danh, có quyền lợi thì sức lực đã hao mòn, thân già tóc

bạc... Nếu tham mà không được thỏa mãn thì sân hận nổi lên, hoặc lo buồn dấy

khởi, tinh thần rối loạn, nói xằng làm bậy, thân tâm bất an, sức khỏe suy yếu. Đó

là lửa tham, lửa sân, lửa si thiêu đốt con người, khiến cho người khổ đau bất tận.

Sở dĩ chúng ta bị sanh, già, bệnh, chết, tham, sân, lo, buồn, khổ não đốt

cháy, là vì chúng ta thích ưa năm món dục lạc ở thế gian là sắc, thanh, hương, vị,

xúc. Mắt thì mê sắc đẹp, tai thì ưa tiếng hay, mũi thì thích mùi thơm, lưỡi thì ưa vị

ngon, thân thì thích xúc chạm cái trơn, láng, mềm, ấm... Nếu chạy theo năm món

đó thì con người đau khổ. Suốt ngày đi làm nhọc mệt cho có tiền, để ăn cho thật

ngon, mặc cho thật đẹp rồi tối đi xem hát, nghe nhạc... Cả ngày làm vất vả nhọc

nhằn chỉ để thỏa mãn năm món dục lạc. Càng đuổi theo dục lạc càng bị lửa tham

dục, lửa sân hận, lửa si mê đốt cháy khốn khổ vô cùng. Chẳng những khổ trong

đời hiện tại, mà chính vì đuổi theo danh lợi, tài sắc mà con người gây nhiều tội lỗi

tày trời. Khi đã tạo những cái nhân tày trời rồi, thì quả khổ địa ngục, ngạ quỉ, súc

sanh ở đời sau không tránh khỏi. Và thọ báo xong, nếu trở lại làm người thì cũng

làm người cùng khổ, lại bị cái khổ người yêu thương xa lìa, kẻ oán ghét lại gặp gỡ;

bao nhiêu thứ khổ dồn dập không có ngày dừng, không có ngày ra.

16. CHÁNH VĂN :

*Xá-lợi-phất ! Đức Phật thấy việc này rồi bèn nghĩ rằng: Ta là cha của

chúng sanh nên cứu chúng nó ra khỏi nạn khổ đó, ban vô lượng vô biên món trí

tuệ vui của Phật để chúng nó dạo chơi.

Xá-lợi-phất ! Đức Như Lai lại nghĩ: Nếu ta chỉ dùng sức thần thông cùng

sức trí tuệ bỏ chước phương tiện, mà vì chúng sanh khen ngợi các món Tri kiến,

Trí lực, Vô sở úy của Như Lai, ắt chúng sanh chẳng có thể do đó mà đặng độ thoát.

Vì sao ? Vì các chúng sanh đó chưa khỏi sự sanh, già, bệnh, chết, lo buồn,

đau khổ, đương bị thiêu đốt trong nhà lửa tam giới, làm sao có thể hiểu được trí

huệ của Phật.

GIẢNG :

Con người mê lầm ngay trong đời hiện tại, khi còn khỏe mạnh thì chạy theo

tài sắc, danh lợi... đến khi già chết thì lại lo di chúc cho con cháu chọn đất tốt để

chôn, xây mộ cho kiên cố... Chết là thân tứ đại trả về cho tứ đại, thân này vô

thường không giữ được, thế mà muốn tạo cái mộ để đời, tất cả đều là tướng vô

thường làm sao giữ được ? Lớp mê lầm này chồng chất lên lớp mê lầm kia, khổ

này chồng lên khổ khác, bao giờ mới ra khỏi ?

Đức Phật nói Ngài có đủ sức thần thông và trí lực vì chúng sanh nói thẳng

kinh Pháp Hoa, nhưng Ngài không áp dụng. Vì sức chúng sanh chưa kham tin

nhận, nên phải bày những phương tiện như Tam thừa, hay cõi Cực lạc... Nhờ

những phương tiện này chúng sanh ứng dụng tu hành, tự thấy rõ ở trong tam giới

là khổ, ham thích quả Thanh văn, Duyên giác, Bồ-tát là chỗ an vui, để tự cố gắng

thoát ra khỏi nhà lửa tam giới. Phật ra vào trong tam giới tự do không ngại, tại sao

Ngài không dùng thần thông hay trí lực đưa chúng sanh ra khỏi luân hồi sanh tử

mà phải dùng phương tiện dẫn dụ ? Vì muốn ra khỏi luân hồi sanh tử vĩnh viễn, thì

mỗi người phải tự ý thức luân hồi sanh tử là khổ đau và tìm lối thoát ra. Đó là mỗi

người tự tạo nhân rồi thọ quả, chớ Phật không thế được. Ví dụ một học giả thông

minh tài giỏi đỗ Tiến sĩ, có những đứa con lười biếng học, ông biết học dốt thì

thua sút bạn bè, ra đời khó sống. Ông thương, muốn chúng nó học giỏi như ông,

mà chúng cứ lười biếng ỷ lại cha mình là người thông minh tài giỏi nên không

chịu học hành. Ông tuy thương con, nhưng không thể đem cái thông minh học giỏi

của mình cho con được, nên mới dụ các con hãy ráng học ông sẽ cho đồ chơi, để

cho các con ham mà lo học thành người tài giỏi. Cũng giống như Phật dẫn dụ

chúng sanh thực hành theo lời Ngài dạy để được hết khổ...

Hiện tại chúng ta tu cứ cầu Phật cho mình thế này cho mình thế khác. Rõ

ràng, nếu cho được cứu được thì Phật đã dùng thần thông trí lực khiến cho chúng

sanh không già, không bệnh, không chết, cũng như hết tham, hết sân, hết si. Thế

mà, chính thân tứ đại của Ngài cũng già cũng chết; tham, sân, si cũng do Ngài tu

mới hết và mới thành Phật. Đây là một lẽ thực mà tất cả mọi người tu Phật phải

biết và cố gắng thực hành lời Phật dạy để thoát khỏi khổ đau, chớ không phải do lễ

lạy van vái mà Phật ban vui cứu khổ cho chúng ta được.

17. CHÁNH VĂN :

*Xá-lợi-phất ! Như ông Trưởng giả kia dầu thân và tay có sức mạnh mà

chẳng dùng đó, chỉ ân cần phương tiện gắng cứu các con thoát nạn nhà lửa, vậy

sau đều cho xe trân báu lớn.

Đức Như Lai cũng lại như thế, dầu có trí lực cùng sức vô úy mà chẳng

dùng đến, chỉ dùng trí tuệ phương tiện nơi nhà lửa tam giới cứu vớt chúng sanh, vì

chúng sanh nói ba thừa Thanh văn, Duyên giác cùng Phật thừa, mà bảo rằng: “Các

ngươi không nên ưa ở trong nhà lửa tam giới, chớ có ham mê các món sắc, thinh,

hương, vị, xúc thô hèn, nếu tham, mê ắt sanh ái nhiễm thời sẽ bị nó đốt, các ngươi

mau ra khỏi ba cõi sẽ đặng chứng ba thừa: Thanh văn, Duyên giác và Phật thừa.

Nay ta vì các ngươi mà bảo nhiệm việc đó quyết không dối vậy. Các ngươi

chỉ nên siêng năng tinh tấn tu hành.” Đức Như Lai dùng phương tiện ấy để dụ dẫn

chúng sanh thẳng đến, lại bảo: “Các ngươi nên biết rằng pháp ba thừa đó đều là

pháp của các đấng Thánh khen ngợi, là pháp tự tại không bị ràng buộc, không còn

phải nương gá tìm cầu, ngồi trong ba thừa này dùng các món căn, lực, giác chi,

thánh đạo, thiền định vô lậu, cùng giải thoát tam-muội v.v... để tự vui sướng, đặng

vô lượng sự an ổn khoái lạc.”

GIẢNG :

Thích ưa sắc, thinh, hương, vị, xúc là cái vui tạm bợ thô hèn. Nếu còn kẹt

trong ngũ dục là còn có ái nhiễm, có ái nhiễm là bị lửa tham dục thiêu đốt. Muốn

ra khỏi ba cõi thì đừng đuổi theo ngũ dục lạc. Nếu dứt được ngũ dục lạc thì sẽ

được ba thừa, và khi được ba thừa thì sẽ được an lạc, tức là đã ra khỏi nhà lửa tam

giới.

18. CHÁNH VĂN :

*Xá-lợi-phất ! Nếu có chúng sanh nào bề trong có trí tánh, theo đức Phật

Thế Tôn nghe pháp tin nhận ân cần tinh tấn, muốn chóng ra khỏi ba cõi tự cầu

chứng Niết-bàn, gọi đó là Thanh văn thừa, như các người con kia vì cầu xe dê mà

ra khỏi nhà lửa.

Nếu có chúng sanh nào theo đức Phật Thế Tôn nghe pháp, tin nhận, rồi ân

cần tinh tấn, cầu trí huệ tự nhiên, ưa thích riêng lẻ vắng lặng, sâu rõ nhân duyên

của các pháp, gọi đó là Duyên giác thừa, như các người con kia vì cầu xe hươu mà

ra khỏi nhà lửa.

Nếu có chúng sanh nào theo đức Phật Thế Tôn nghe pháp tin nhận, siêng tu

tinh tấn, cầu Nhứt thiết trí, Phật trí, Tự nhiên trí, Vô sư trí, các món Tri kiến lực,

Vô úy của Như Lai, có lòng thương xót làm an vui cho vô lượng chúng sanh, lợi

ích trời, người, độ thoát tất cả, hạng đó gọi là Đại thừa, Bồ-tát vì cầu đặng thừa

này thời gọi là Ma-ha-tát, như các người con kia cầu xe trâu mà ra khỏi nhà lửa.

GIẢNG :

Trở lại ví dụ nhà lửa với ba xe. Nếu người nghe Phật nói pháp Tứ đế tinh

tấn tu hành chứng Niết-bàn gọi là Thanh văn thừa, dụ như những người con cầu xe

dê. Người nghe Phật nói Mười hai nhân duyên, ở chỗ vắng vẻ quán sát lý duyên

sanh của các pháp gọi là Duyên giác thừa, dụ như những người con cầu xe hươu.

Người nghe pháp tin nhận, tinh tấn tu hành cầu Nhứt thiết trí, Phật trí, có lòng từ

bi vô lượng làm lợi ích cho chúng sanh gọi là Đại thừa, dụ như những người con

cầu xe trâu.

19. CHÁNH VĂN :

*Xá-lợi-phất ! Như ông Trưởng giả kia thấy các con được an ổn ra khỏi nhà

lửa đến chỗ vô úy, ông tự nghĩ, ta của giàu vô lượng, nên bình đẳng đem xe lớn

đồng cho các con. Đức Như Lai cũng lại như thế, là cha của tất cả chúng sanh, nếu

thấy có vô lượng nghìn ức chúng sanh do cửa Phật giáo mà thoát khỏi khổ, đường

hiểm đáng sợ của ba cõi đặng sự vui Niết-bàn.

Bấy giờ đức Như Lai bèn nghĩ: “Ta có vô lượng vô biên trí huệ, lực vô úy

v.v... tạng pháp của các đức Phật, các chúng sanh này đều là con của ta đồng ban

cho pháp Đại thừa, chẳng để có người được diệt độ riêng, đều đem pháp diệt độ

của Như Lai mà cho chúng sanh nó diệt độ.

Những chúng sanh đã thoát khỏi ba cõi đó, Phật đều cho món vui thiền định

giải thoát v.v... của các đức Phật, các món đó đều là một tướng, một thứ mà các

đấng Thánh khen ngợi, hay sanh ra sự vui sạch mầu bậc nhứt.”

*Xá-lợi-phất ! Như ông Trưởng giả ban đầu dùng ba thứ xe dụ dẫn các con,

sau rồi chỉ ban cho xe lớn, vật báu trang nghiêm an ổn thứ nhất, song ông Trưởng

giả kia không có lỗi hư dối. Đức Như Lai cũng như thế, không có hư dối, ban đầu

nói ba thừa dẫn dắt chúng sanh sau rồi chỉ dùng Đại thừa mà độ giải thoát đó.

Vì sao ? Như Lai có vô lượng tạng pháp trí huệ lực, vô sở úy, có thể ban

pháp Đại thừa cho tất cả chúng sanh, chỉ vì chúng sanh không thọ được hết.

Xá-lợi-phất ! Vì nhân duyên đó nên phải biết các đức Như Lai dùng sức

phương tiện ở nơi một Phật thừa phân biệt nói thành ba.

GIẢNG :

Phật hỏi lại ngài Xá-lợi-phất một lần nữa. Khi các con ra khỏi nhà lửa được

an ổn, ông Trưởng giả bình đẳng cho các con một thứ xe là xe trâu trắng. Cũng

như đức Phật tuy có phương tiện nói ba thừa, nhưng khi chúng sanh đủ khả năng

kham nhận, Phật nói ba thừa là không thật, chỉ thẳng Tri kiến Phật là chỗ cứu kính

mà chư Phật hằng khen ngợi hằng hộ niệm, như vậy Ngài có mắc lỗi nói dối hay

không ? Ngài Xá-lợi-phất trả lời rằng: “Phật không có lỗi nói dối, vì Phật từ bi,

phương tiện và bình đẳng độ cho chúng sanh thoát khỏi khổ đau.”

Đức Phật kết thúc chỗ cứu kính chỉ có một Phật thừa, nhưng vì phương tiện

nên nói thành ba thừa: Thanh văn, Duyên giác, Bồ-tát.

20. CHÁNH VĂN :

Đức Phật muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

*Thí như ông Trưởng giả

Có một nhà rất lớn

Nhà đó đã lâu cũ

Mà lại rất xấu xa

Phòng nhà vừa cao nguy

Gốc cột lại gãy mục

Trính xuyên đều xiêu vẹo

Nền móng đã nát rã

Vách phên đều sụp đổ

Đất bủn rơi rớt xuống

Tranh lợp sa tán loạn

Kèo, đòn sai rời khớp

Bốn bề đều cong vạy

Khắp đầy những tạp nhơ

Có đến năm trăm người

Ở đỗ nơi trong đó

Chim xi, hiêu, điêu, thứu

Quạ, chim thước, cưu, cáp

Loài ngươn xà, phúc yết

Giống ngô công, do-diên

Loài thủ công, bá túc

Dứu, ly cùng hề thử

Các giống độc trùng dữ

Ngang dọc xen ruổi chạy

Chỗ phân giải hôi thúi

Đồ bất tịnh chảy tràn

Các loài trùng khương lương

Bu nhóm ở trên đó

Cáo, sói cùng dã can

Liếm nhai và dày đạp

Cắn xé những thây chết

Xương thịt bừa bãi ra

Do đây mà bầy chó

Đua nhau đến ngoạm lấy

Ốm đói và sợ sệt

Nơi nơi tìm món ăn

Giành giựt cấu xé nhau

Gầm gừ gào sủa rân

Nhà đó sự đáng sợ

Những biến trạng dường ấy

Khắp chỗ đều có những

Quỉ, ly, mị, vọng, lượng

Quỉ dạ-xoa, quỉ dữ

Nuốt ăn cả thịt người

Các loại trùng độc dữ

Những cầm thú hung ác

Ấp, cho bú sản sanh

Đều tự giấu gìn giữ

Quỉ dạ-xoa đua đến

Giành bắt mà ăn đó

Ăn đó no nê rồi

Lòng hung dữ thêm hăng

Tiếng chúng đánh cãi nhau

Thật rất đáng lo sợ

Những quỉ cưu-bàn-trà

Ngồi xổm trên đống đất

Hoặc có lúc hỏng đất

Một thước hay hai thước

Qua rồi lại dạo đi

Buông lung chơi cùng giỡn

Nắm hai chân của chó

Đánh cho la thất thanh

Lấy chân đạp trên cổ

Khủng bố chó để vui

Lại có các giống quỉ

Thân nó rất cao lớn

Trần truồng thân đen xấu

Thường ở luôn trong đó

Rền tiếng hung ác lớn

Kêu la tìm món ăn

Lại có các giống quỉ

Cổ nó nhỏ bằng kim

Lại có các giống quỉ

Đầu nó như đầu trâu

Hoặc là ăn thịt người

Hoặc lại ăn thịt chó

Đầu tóc rối tung lên

Rất ác lại hung hiểm

Bị đói khát bức ngặt

Kêu la vừa rong chạy

Da-xoa cùng quỉ đói

Các chim muông ác độc

Đói gấp rảo bốn bề

Rình xem nơi cửa sổ

Các nạn dường thế đấy

Vô lượng việc ghê sợ.

GIẢNG :

Nhà đã hư mục xiêu vẹo, bị lửa lớn đốt cháy, trong nhà có những cảnh khổ

đang diễn ra như: các loài thú dữ, các loài ma quỉ độc ác... luôn luôn tìm cách đe

dọa và chực cắn nuốt lẫn nhau. Những chúng sanh trong cõi tam giới cũng thế. Ở

cõi Dục, ngoài cái khổ sanh, già, bệnh, chết bức ngặt bản thân; ngoài cái khổ do

tham, sân, si, mạn, nghi, đố kỵ... ở nội tâm dày vò, giằng co, còn bị những cái khổ

bên ngoài như nghèo thiếu, đấu tranh, chúng sanh với chúng sanh gây họa hại cho

nhau, chém giết lẫn nhau... không sao kể xiết. Ở đây đức Phật diễn tả bằng những

hình ảnh cọp sói giành giựt mồi cắn xé lẫn nhau, yêu quỉ, hung thần rình rập ăn

nuốt thịt người, ăn nuốt thịt thú... Những chúng sanh ở cõi Sắc và Vô sắc tuy có

sung sướng thỏa mãn khoái lạc, không còn bị khổ xác thân nhưng vẫn còn bị sự

biến dịch của tâm hồn, vẫn còn bị luật vô thường chi phối, hết phước cũng bị đọa

lạc nên vẫn còn khổ.

21. CHÁNH VĂN :

*Nhà cũ mục trên đó

Thuộc ở nơi một người

Người ấy vừa mới ra

Thời gian chưa bao lâu

Rồi sau nhà cửa đó

Bỗng nhiên lửa cháy đỏ

Đồng một lúc bốn bề

Ngọn lửa đều hừng hực

Rường cột và trính xuyên

Tiếng tách nổ vang động

Nát gãy rơi rớt xuống

Vách phên đều lở ngã,

Các loại quỉ thần thảy

Đồng cất tiếng kêu to,

Các giống chim, điêu, thứu

Quỉ cưu-bàn-trà thảy

Kinh sợ chạy sảng sốt

Vẫn không tự ra đặng

Thú dữ loài trùng độc

Chui núp trong lỗ hang,

Các quỉ tỳ-xá-xà

Cũng ở trong hang đó

Vì phước đức kém vậy

Bị lửa đến đốt bức

Lại tàn hại lẫn nhau

Uống máu ăn thịt nhau.

Những loại thú dã can

Thời đều đã chết trước

Các giống thú dữ lớn

Giành đua đến ăn nuốt

Khói tanh bay phùn phụt

Phủ khắp bít bốn bề

Loài ngô công, do diên

Cùng với rắn hung độc

Bị lửa lòn đốt cháy

Tranh nhau chạy khỏi hang

Quỉ bàn-trà rình chờ

Liền bắt lấy mà ăn

Lại có các ngạ quỉ

Trên đầu lửa bật cháy

Đói khát rất nóng khổ

Sảng sốt chạy quàng lên

Nhà lửa đó dường ấy

Rất đáng nên ghê sợ

Độc hại cùng tai lửa

Các nạn chẳng phải một.

GIẢNG :

Đoạn này đức Phật diễn tả lại cảnh khổ của các người con trong nhà lửa,

nào là các loài quỉ dữ, các giống thú dữ, các loài trùng độc đang làm hại lẫn nhau...

Ông Trưởng giả là người đã ra khỏi nhà lửa, là vị chủ nhân của căn nhà này. Thấy

lửa đang cháy, các con đang bị lửa thiêu đốt vô cùng khốn khổ, ông thương và lo

cho những người còn ở trong nhà này.

22. CHÁNH VĂN :

*Lúc bấy giờ chủ nhà

Đứng ở nơi ngoài cửa

Nghe có người mách rằng:

Các người con của ông

Trước đây vì dạo chơi

Mà đến vào nhà này

Thơ bé không hiểu biết

Chỉ vui ham ưa đắm.

Trưởng giả vừa nghe xong

Kinh sợ vào nhà lửa

Tìm phương nghi cứu tế

Cho con khỏi thiêu hại

Mà dụ bảo các con

Nói rõ các hoạn nạn:

Nào ác quỉ độc trùng

Hỏa tai lan tràn cháy

Các sự khổ thứ lớp

Nối luôn không hề dứt

Loài độc xà, nguơn phúc

Và các quỉ dạ-xoa

Cùng quỉ cưu-bàn-trà

Những dã can, chồn, chó

Chim điêu, thứu, xi, hiêu

Lại giống bá túc thảy

Đều đói khát khổ gấp

Rất đáng phải ghê sợ

Chỗ khổ nạn như thế

Huống lại là lửa lớn

Các con nhỏ không hiểu

Dầu có nghe cha dạy

Cứ vẫn còn ham ưa

Vui chơi mãi không thôi.

GIẢNG :

Ông Trưởng giả ra khỏi nhà lửa, biết đàn con mình đang bị lửa thiêu đốt mà

không hay, cứ say mê chơi giỡn, thích ưa đồ chơi không có giá trị, không biết lối

ra, mắc phải nạn lửa thiêu đốt.

23. CHÁNH VĂN :

*Bấy giờ Trưởng giả kia

Mới bèn nghĩ thế này:

Các con như thế đó

Làm ta thêm sầu não.

Nay trong nhà lửa này

Không một việc đáng vui

Mà các con ngây dại

Vẫn ham mê vui chơi

Chẳng chịu nghe lời ta

Toan sẽ bị lửa hại

Ông bèn lại suy nghĩ

Nên bày các phương tiện

Bảo với các con rằng:

Cha có rất nhiều thứ

Các đồ chơi trân kỳ

Những xe báu tốt đẹp

Nào xe dê, xe hươu

Cùng với xe trâu lớn

Hiện để ở ngoài cửa

Các con mau ra đây

Cha chính vì các con

Mà sắm những xe này

Tùy ý các con thích

Có thể để dạo chơi

Các con nghe cha nói

Các thứ xe như vậy

Tức thời cùng giành đua

Rảo chạy ra khỏi nhà

Đến nơi khoảng đất trống

Rời những sự khổ nạn.

Trưởng giả thấy các con

Được ra khỏi nhà lửa

Ở nơi ngả tư đường

Đều ngồi tòa sư tử

Ông bèn tự mừng rằng

Ta nay rất mừng vui

Những đứa con ta đây

Đẻ nuôi rất khó lắm

Chúng nhỏ dại không hiểu

Mới lầm vào nhà hiểm

Có nhiều loài trùng độc

Quỉ ly mị đáng sợ

Lửa lớn cháy hừng hực

Bốn phía đều phực lên

Mà các trẻ con này

Lại ham ưa vui chơi

Nay ta đã cứu chúng

Khiến đều được thoát nạn

Vì thế các người ơi !

Ta nay rất vui mừng.

Khi ấy các người con

Biết cha đã ngồi an

Đều đến bên chỗ cha

Mà thưa cùng cha rằng:

Xin cha cho chúng con

Ba thứ xe báu lạ

Như vừa rồi cha hứa

Các con mau ra đây

Sẽ cho ba thứ xe

Tùy ý các con muốn

Bây giờ chính phải lúc

Xin cha thương cấp cho.

GIẢNG :

Ông Trưởng giả khi biết đàn con đang say mê chơi giỡn trong nhà lửa, ông

lấy làm lo ngại, muốn cho chúng ra khỏi nhà lửa, phải dùng phương tiện dụ dỗ cho

các thứ đồ chơi quí báu như xe dê, xe hươu, xe trâu tùy theo ý thích, nếu chạy ra

thì sẽ được cho. Những người con nghe nói thế, đua nhau chạy ra khỏi nhà. Khi

các con ra khỏi nhà lửa thì ông Trưởng giả rất vui mừng và đàn con bu quanh xin

ông cho đồ chơi báu đẹp. Những người con trong nhà lửa này khi ra khỏi nhà lửa

là đã thoát nạn mà không nghĩ mình đã thoát nạn, vẫn còn mang lòng tham, mong

cầu đồ chơi quí đẹp. Cũng vậy, chúng ta tu cứ nghĩ tới chứng đắc quả vị này quả

vị khác, chớ không biết rằng chủ yếu của sự tu hành là xả ly mọi cố chấp mọi loạn

tưởng; hết chấp hết loạn tưởng thì tự nhiên được an vui giải thoát. Hiểu như vậy

mới thấy được lý đạo. Phần nhiều chúng ta tu bị kẹt trên phương tiện, hết kẹt

phương tiện này đến phương tiện khác, đó là do bệnh si mê, nói lẽ thực không chịu

tin nhận, cứ tham lam ham chứng đắc nên mãi chìm trong luân hồi sanh tử.

24. CHÁNH VĂN :

*Trưởng giả giàu có lớn

Kho đụn rất nhiều đầy

Vàng bạc cùng lưu ly

Xa cừ ngọc mã não

Dùng những món vật báu

Tạo thành các xe lớn

Chưng dọn trang nghiêm đẹp

Khắp vòng có bao lơn

Bốn mặt đều treo linh

Dây vàng xen thắt tụi

Lưới mành kết chân châu

Giăng bày phủ phía trên

Hoa vàng các chuỗi ngọc

Lòng thòng rũ khắp chỗ

Các màu trang sức đẹp

Khắp vòng xây quanh xe

Dùng nhiễu hàng mềm mại

Để làm nệm lót ngồi

Vải quí mịn rất tốt

Giá trị đến nghìn muôn

Bóng láng trắng sạch sẽ

Dùng trải trùm trên nệm

Có trâu trắng to lớn

Mập khỏe nhiều sức mạnh

Thân hình rất tươi tốt

Để kéo xe báu đó

Đông những tôi và tớ

Mà chực hầu giữ gìn

Đem xe đẹp như thế

Đồng ban cho các con

Các con lúc bấy giờ

Rất vui mừng hớn hở

Ngồi trên xe báu đó

Dạo đi khắp bốn phương

Vui chơi nhiều khoái lạc

Tự tại không ngăn ngại.

GIẢNG :

Khi các con ra khỏi nhà lửa, đến vây quanh ông Trưởng giả xin đồ chơi.

Với tâm bình đẳng, ông cho các con toàn xe trâu trắng trang hoàng bằng những vật

báu ngoài sức tưởng tượng, ngoài sự mong ước của các con.

25. CHÁNH VĂN :

*Bảo Xá-lợi-phất này

Đức Phật cũng như vậy

Tôn cả trong hàng Thánh

Cha lành của trong đời

Tất cả các chúng sanh

Đều là con của ta

Say mê theo thế lạc

Không có chút huệ tâm.

Ba cõi hiểm không an

Dường như nhà lửa cháy

Các nạn khổ dẫy đầy

Rất đáng nên ghê sợ

Thường có những sanh, già

Bịnh, chết và rầu lo

Các thứ lửa như thế.

Cháy hừng chẳng tắt dứt.

Đức Như Lai đã lìa

Nhà lửa ba cõi đó

Vắng lặng ở thong thả

An ổn trong rừng nội

Hiện nay ba cõi này

Đều là của ta cả

Những chúng sanh trong đó

Cũng là con của ta.

Mà nay trong ba cõi

Có nhiều thứ hoạn nạn

Chỉ riêng một mình ta

Có thể cứu hộ chúng

Dầu lại đã dạy bảo

Mà vẫn không tin nhận

Vì nơi các dục nhiễm

Rất sanh lòng tham mê

Bởi thế nên phương tiện

Vì chúng nói ba thừa

Khiến cho các chúng sanh

Rõ ba cõi là khổ

Mở bày cùng diễn nói

Những đạo pháp xuất thế

Các người con đó thảy

Nếu nơi tâm quyết định

Đầy đủ ba món minh

Và sáu món thần thông

Có người được Duyên giác

Hoặc bất thối Bồ-tát.

Xá-lợi-phất phải biết

Ta vì các chúng sanh

Dùng món thí dụ này

Để nói một Phật thừa

Các ông nếu có thể

Tin nhận lời nói đây

Tất cả người đều sẽ

Chứng thành quả Phật đạo.

GIẢNG :

Tòa nhà xiêu vẹo hư mục đang bốc cháy, dụ như ở trong ba cõi, chính bản

thân của chúng sanh đang bị lửa vô thường thiêu đốt, không thân nào, cảnh nào là

không bị lửa tàn phá. Ở trong nhà lửa có đủ thứ hình tướng ghê tởm, đủ thứ hung

hiểm ác độc đe dọa sát hại lẫn nhau, đó là dụ cho tham sân si biến ra thiên hình

vạn trạng làm khổ con người mà không ai biết. Vì vậy Phật phương tiện dẫn dụ

Niết-bàn Thanh văn, Niết-bàn Duyên giác, Niết-bàn Bồ-tát để cho chúng sanh

thích, tu hành thoát khỏi phiền não khổ đau. Sau cùng Phật chỉ thẳng Tri kiến Phật

là chỗ cứu kính viên mãn. Nếu người đến được chỗ rốt ráo này thì an vui tự tại vô

ngại.

26. CHÁNH VĂN :

*Phật thừa đây vi diệu

Rất thanh tịnh thứ nhứt

Ở trong các thế gian

Không còn pháp nào trên

Của các Phật vui ưa

Tất cả hàng chúng sanh

Đều phải nên khen ngợi

Và cúng dường lễ bái

Đủ vô lượng nghìn ức

Các trí lực, giải thoát

Thiền định và trí huệ

Cùng pháp khác của Phật

Chứng đặng thừa như thế

Khắp cho các con thảy,

Ngày đêm cùng kiếp số

Thường đặng ngồi dạo chơi

Cho các hàng Bồ-tát

Cùng với chúng Thanh văn

Nương nơi thừa báu này

Mà thẳng đến đạo tràng

Vì bởi nhân duyên đó

Tìm kỹ khắp mười phương

Lại không thừa nào khác

Trừ Phật dùng phương tiện

Bảo với Xá-lợi-phất

Bọn ông các người thảy

Đều là con của ta

Ta thời là cha lành.

Các ông trải nhiều kiếp

Bị các sự khổ đốt

Ta đều đã cứu vớt

Cho ra khỏi ba cõi

Ta dầu ngày trước nói

Các ông được diệt độ

Nhưng chỉ hết sanh tử

Mà thiệt thời chẳng diệt

Nay việc nên phải làm

Chỉ có trí huệ Phật

Nếu có Bồ-tát nào

Ở trong hàng chúng này

Có thể một lòng nghe

Pháp thật của các Phật

Các đức Phật Thế Tôn

Dầu dùng chước phương tiện

Mà chúng sanh được độ

Đều là Bồ-tát cả.

GIẢNG :

Phật thừa là pháp vi diệu thanh tịnh bậc nhất, trong thế gian này không có

pháp nào hơn được, nên phải khen ngợi. Nếu người nào ưa vui tin nhận được pháp

này thì chắc chắn những người đó sẽ thành Phật.

27. CHÁNH VĂN :

*Nếu có người trí nhỏ

Quá mê nơi ái dục

Phật bèn vì bọn này

Mà nói lý khổ đế

Chúng sanh nghe lòng mừng

Đặng điều chưa từng có

Đức Phật nói Khổ đế

Chân thật không sai khác

Nếu lại có chúng sanh

Không rõ biết gốc khổ

Quá say nơi khổ nhân

Chẳng tạm rời bỏ được

Phật vì hạng người này

Dùng phương tiện nói dạy

Nguyên nhân có các khổ

Tham dục là cội gốc

Nếu dứt được tham dục

Khổ không chỗ nương đỗ

Dứt hết hẳn các khổ

Gọi là đế thứ ba.

Vì chứng diệt đế vậy

Mà tu hành đạo đế

Lìa hết các khổ phược

Gọi đó là giải thoát

Người đó nơi pháp gì

Mà nói đặng giải thoát ?

Chỉ xa rời hư vọng

Gọi đó là giải thoát

Kỳ thiệt chưa phải được

Giải thoát hẳn tất cả

Đức Phật nói người đó

Chưa phải thiệt diệt độ

Vì người đó chưa được

Đạo quả Vô thượng vậy

Ý của ta không muốn

Cho đó đến diệt độ

Ta là đấng Pháp vương

Tự tại nơi các pháp

Vì an ổn chúng sanh

Nên hiện ra nơi đời

Xá-lợi-phất phải biết

Pháp ấn của ta đây

Vì muốn làm lợi ích

Cho thế gian nên nói

Tại chỗ ông đi qua

Chớ có vọng tuyên truyền

Nếu có người nghe đến

Tùy hỷ kính nhận lấy

Phải biết rằng người ấy

Là bậc bất thối chuyển

Nếu có người tin nhận

Kinh pháp Vô thượng này

Thời người đó đã từng

Thấy các Phật quá khứ

Cung kính và cúng dường

Cũng được nghe pháp này

Nếu người nào có thể

Tin chịu lời ông nói

Thời chính là thấy Ta

Cũng là thấy nơi ông

Cùng các chúng Tỳ-kheo

Và các hàng Bồ-tát.

GIẢNG :

Đối với những người tâm ý nhỏ hẹp không nhận được pháp lớn, nên Phật

phương tiện nói Khổ đế, rồi từ Khổ đế Ngài chỉ nguyên nhân gây ra khổ là Tập đế.

Khi đã biết Khổ đế, Tập đế, Ngài mới nói Diệt đế tức là Niết-bàn, muốn đến Niếtbàn

là phải biết đường lối tu hành tức là Đạo đế. Nếu người y cứ pháp Tứ đế tu

hành thì sẽ chứng được quả A-la-hán. Nhưng quả A-la-hán chưa thật là diệt độ,

chưa thật là Niết-bàn. Tại sao ? Vì các vị tu pháp Tứ đế thấy thân tâm này bị vô

thường chi phối nên mới khổ đau. Gốc của khổ đau là tham, sân, si mà tham, sân,

si lại là hư vọng. Những thứ hư vọng đó sạch hết tức là dứt được cái nhân luân hồi

sanh tử gọi là Diệt đế. Thanh văn chỉ dẹp được phiền não hư vọng chưa nhận được

Tri kiến Phật nơi mình nên đây Phật nói: “Chỉ xa rời hư vọng gọi đó là giải thoát.”

Còn hàng Bồ-tát hay Phật thừa thì nhận ra nơi mình có Tri kiến Phật. Nhận ra nơi

mình có Tri kiến Phật rồi thì buông hết những cái hư vọng không thật.

Ví dụ cái áo bị dính những vết nhơ, khi tẩy hết những vết nhơ thì nói cái áo

đã sạch, kỳ thật chỉ hết những vết nhơ chớ chưa thật sạch. Muốn sạch, sau khi tẩy

các vết nhơ rồi phải đem cả cái áo ra giặt giũ, chừng đó mới thật sạch. Những vết

nhơ sạch là cái sạch tương đối, cái áo sạch toàn diện mới là cái sạch tuyệt đối.

Cũng vậy, khi dứt được tham, sân, si, phiền não hư vọng thì tâm lặng lẽ gọi là

Niết-bàn giải thoát. Niết-bàn này chỉ là Niết-bàn tiêu cực, chưa có diệu dụng tích

cực, nên có nhiều vị A-la-hán chứng Niết-bàn an trụ trong vắng lặng, rồi diệt độ

luôn không làm lợi ích chúng sanh. Còn hàng Bồ-tát nhận ra Tri kiến Phật, đoạn

dứt nhân luân hồi sanh tử có đủ diệu dụng như: Thập lực, Tứ vô sở úy... ra giáo

hóa làm lợi ích chúng sanh. Đó là tinh thần tiêu cực và tích cực của Thanh văn và

Bồ-tát.

28. CHÁNH VĂN :

*Phật vì người trí sâu

Nói kinh Pháp Hoa này

Kẻ thức cạn nghe đến

Mê lầm không hiểu được

Tất cả hàng Thanh văn

Cùng với Bích-chi Phật

Ở trong kinh pháp này

Sức kia không hiểu được.

Chính ông Xá-lợi-phất

Hãy còn nơi kinh này

Dùng lòng tin đặng vào

Huống là Thanh văn khác

Bao nhiêu Thanh văn khác

Do tin theo lời Phật

Mà tùy thuận kinh này

Chẳng phải trí của mình.

GIẢNG :

Phật vì người trí sâu nói kinh Pháp Hoa, bởi hạng người này mới có đủ khả

năng tin nhận. Còn hạng trí cạn hẹp như Thanh văn, Duyên giác thì không thể hiểu.

Chính ngài Xá-lợi-phất đối với kinh Pháp Hoa phải do lòng tin mà vào, huống là

những hàng Thanh văn khác.

29. CHÁNH VĂN :

*Lại nầy Xá-lợi-phất !

Kẻ kiêu mạn biếng lười

Vọng so chấp lấy ngã

Chớ vì nói kinh này

Hạng phàm phu biết cạn

Quá mê năm món dục

Nghe pháp không hiểu được

Cũng chẳng nên vì nói

Nếu có người không tin

Khinh hủy chê kinh này

Thời là dứt tất cả

Giống Phật ở thế gian.

Nếu có người xịu mặt

Mà cưu lòng nghi hoặc

Ông nên lóng nghe nói

Tội báo của người đó

Hoặc Phật còn tại thế

Hoặc sau khi diệt độ

Nếu có người chê bai

Kinh điển như thế nầy

Thấy có người đọc tụng

Biên chép, thọ trì kinh

Rồi khinh tiện ghét ganh

Mà cưu lòng kết hờn

Tội báo của người đó

Ông nay lại lóng nghe

Người đó khi mạng chung

Sa vào ngục A-tỳ

Đầy đủ một kiếp chẵn

Kiếp mãn hết lại sanh

Cứ xoay vần như thế

Nhẫn đến vô số kiếp

Từ trong địa ngục ra

Sẽ đọa vào súc sanh,

Hoặc làm chó, dã can

Thân thể nó ốm gầy

Đen điu thêm ghẻ lác

Bị người thường chọc ghẹo

Lại còn phải bị người

Gớm nhờm và ghét rẻ

Thường ngày đói khát khổ

Xương thịt đều khô khan

Lúc sống chịu khổ sở

Chết bị ném ngói đá

Vì đoạn mất giống Phật

Nên thọ tội báo đó

Hoặc sanh làm lạc đà

Hoặc sanh vào loài lừa

Thân thường mang kéo nặng

Lại thêm bị đánh đập

Chỉ nhớ tưởng: nước, cỏ

Ngoài ra không biết gì

Vì khinh chê kinh này

Mà mắc tội như vậy.

Có khi làm dã can

Đi vào trong xóm làng

Thân thể đầy ghẻ lác

Lại chột hết một mắt

Bị bọn trẻ nhỏ vây

Theo đánh đập liệng ném

Chịu nhiều các đau khổ

Hoặc có lúc phải chết

Ở đây vừa chết rồi

Liền lại thọ thân rắn

Thân thể nó dài lớn

Đến năm trăm do-tuần

Điếc ngây và không chưn

Lăn lóc đi bằng bụng

Bị các loài trùng nhỏ

Cắn rút ăn thịt máu

Bị khổ cả ngày đêm

Không tạm có ngừng nghỉ

Vì khinh chê kinh này

Mà mắc tội như vậy

Nếu được sanh làm người

Các căn đều ám độn

Lùn xấu lại lệt què

Đui điếc thêm lưng gù

Có nói ra lời gì

Mọi người không tin nhận

Hơi miệng thường hôi thúi

Bị quỉ mỵ dựa nhập

Nghèo cùng rất hèn hạ

Bị người sai khiến luôn

Nhiều bịnh, thân ốm gầy

Không có chỗ cậy nhờ

Dầu nương gần với người

Mà người chẳng để ý

Nếu có đặng điều chi

Thời liền lại quên mất

Nếu học qua nghề thuốc

Theo đúng phép trị bịnh

Mà bịnh người nặng thêm

Hoặc có khi đến chết,

Nếu tự mình có bệnh

Không người chữa lành đặng

Dầu có uống thuốc hay

Mà bịnh càng thêm nặng

Hoặc người khác phản nghịch

Cướp giựt trộm lấy của

Các tội dường thế đó

Lại tự mang vạ lây

Những người tội như đây

Trọn không thấy được Phật

Là vua trong hàng Thánh

Thường nói pháp giáo hóa

Những người tội như đây

Thường sanh chỗ hoạn nạn

Tâm cuồng loạn, tai điếc

Trọn không nghe pháp được

Trải qua vô số kiếp

Như số cát sông Hằng

Sanh ra liền điếc câm

Các căn chẳng đầy đủ

Thường ở trong địa ngục

Như dạo chơi vườn nhà

Ở tại ác đạo khác

Như ở nhà cửa mình

Lạc đà, lừa, heo, chó

Là chỗ kia thường đi

Vì khinh chê kinh này

Mắc tội dường thế đó

Nếu đặng sanh làm người

Điếc, đui, lại câm, ngọng

Nghèo cùng các tướng suy

Dùng đó tự trang nghiêm

Sưng bủng bịnh khô khát

Ghẻ, lác cùng ung thư

Các bịnh như trên đó

Dùng làm y phục mặc

Thân thể thường hôi hám

Nhơ nhớp không hề sạch

Lòng chấp ngã sâu chặt

Thêm nhiều tánh giận hờn

Tình dâm dục hẩy hừng

Đến chẳng chừa cầm thú

Vì khinh chê kinh này

Mắc tội dường thế đó.

GIẢNG :

Người chấp ngã đắm mê dục lạc thế gian, nghe kinh Pháp Hoa họ không tin

lại còn khinh chê làm khuất mờ hạt giống Phật nơi mình, lại còn nói cho người

khác không tin làm mờ khuất hạt giống Phật nơi người. Đó là làm đoạn mất hạt

giống Phật ở thế gian nên mù mịt mê mờ, mặc tình tạo tội rồi mắc quả báo ở địa

ngục. Khi hết quả báo địa ngục còn dư báo làm súc sanh, làm người thì thân thể

tàn tật, đau bịnh, nghèo đói... Tất cả mọi khổ đau đều do không tin và khinh chê

kinh Pháp Hoa, nên mất ánh sáng trí tuệ mà tạo nghiệp ác thọ quả khổ.

30. CHÁNH VĂN :

*Bảo cho Xá-lợi-phất !

Người khinh chê kinh này

Nếu kể nói tội kia

Cùng kiếp cũng chẳng hết

Vì bởi nhân duyên đó

Ta vẫn bảo các ông

Trong nhóm người vô trí

Chớ nên nói kinh này

Nếu có người lợi căn

Sức trí huệ sáng láng

Học rộng và nhớ dai

Lòng mong cầu Phật đạo

Những hạng người như thế

Mới nên vì đó nói

Nếu có người đã từng

Thấy trăm nghìn ức Phật

Trồng các cội đức lành

Thâm tâm rất bền vững

Hạng người được như thế

Mới nên vì đó nói

Nếu có người tinh tấn

Thường tu tập lòng từ

Chẳng hề tiếc thân mạng

Mới nên vì đó nói

Nếu có người cung kính

Không có sanh lòng khác

Lìa xa các phàm ngu

Ở riêng trong núi chầm

Những hạng người như thế

Mới nên vì đó nói

Lại Xá-lợi-phất này !

Nếu thấy có người nào

Rời bỏ ác tri thức

Gần gũi bạn hiền lành

Người được như thế ấy

Mới nên vì đó nói.

Nếu thấy hàng Phật tử

Giữ giới hạnh trong sạch

Như minh châu sáng sạch

Ham cầu kinh Đại thừa

Những người được như thế

Mới nên vì đó nói.

Nếu người không lòng giận

Chắc thiệt ý dịu hòa

Thường thương xót mọi loài

Cung kính các đức Phật

Hạng người tốt như thế

Mới nên vì đó nói.

Lại có hàng Phật tử

Ở tại trong đại chúng

Thuần dùng lòng thanh tịnh

Các món nhân cùng duyên

Thí dụ và lời lẽ

Nói pháp không chướng ngại

Những người như thế ấy

Mới nên vì đó nói.

Nếu có vị Tỳ-kheo

Vì cầu Nhứt thiết trí

Khắp bốn phương cầu pháp

Chắp tay cung kính thọ

Chỉ ưa muốn thọ trì

Kinh điển về Đại thừa

Nhẫn đến không hề thọ

Một bài kệ kinh khác

Hạng người được như thế

Mới nên vì đó nói.

Như có người chí tâm

Cầu xá-lợi của Phật

Cầu kinh cũng như thế

Đặng rồi đảnh lễ thọ

Người đó chẳng còn lại

Có lòng cầu kinh khác

Cũng chưa từng nghĩ tưởng

Đến sách vở ngoại đạo

Người được như thế ấy

Mới nên vì đó nói.

Bảo cùng Xá-lợi-phất !

Ta nói các sự tướng

Của người cầu Phật đạo

Cùng kiếp cũng chẳng hết

Những người như thế đó

Thời có thể tin hiểu

Ông nên vì họ nói

Kinh Diệu Pháp Liên Hoa.

GIẢNG :

Ở trước, Phật dạy những người khinh mạn lười biếng, trí kém... thì không

nên vì họ mà nói kinh Pháp Hoa, e họ không đủ sức tin, khinh chê rồi tạo tội mắc

quả khổ. Tới đây, Phật dạy đối với những người lợi căn trí sáng, người đã từng

gặp Phật có căn lành với Phật, người tinh tấn thường tu tập lòng từ, người cung

kính nghe lời Phật dạy không chán nhàm luôn ở chỗ vắng vẻ tu hành, người xa

bạn ác gần gũi bạn lành, người giữ giới thanh tịnh cầu pháp Đại thừa, người ít giận

tâm dịu hòa, kính Phật, thương chúng sanh, người có tâm thuần tịnh hay dùng

phương tiện giảng nói kinh pháp, người thọ trì kinh điển Đại thừa, Tỳ-kheo cầu

Nhứt thiết trí, người nghe kinh điển thành tâm kính lễ tu tập, không ưa thích sách

vở ngoại đạo; nên vì những người đó mà nói kinh Pháp Hoa, vì những hạng người

này có khả năng tin thọ.

Chủ yếu của phẩm Thí Dụ là Phật chỉ cho tất cả hàng đệ tử tu theo Thanh

văn thừa, Duyên giác thừa, Bồ-tát thừa biết rõ ba thừa đó, Phật tùy căn cơ của

chúng sanh mà phương tiện tạm lặp, nên không có thật. Chỗ chân thật cứu kính mà

Phật muốn chỉ là Phật thừa.

Ngoài điểm chủ yếu đã nói, trong phẩm Thí Dụ đức Phật còn nêu lên những

cảnh tượng khổ đau đang bức bách con người trong nhà lửa, để cho người tu Phật

thấy rõ lẽ thực là người vật đang bị lửa vô thường, lửa tam độc thiêu đốt thân tâm.

Thấy được lẽ thực là tỉnh giác, do tỉnh giác mà tiến tu để thoát khỏi lửa thiêu đốt.

Đó là người trí mạnh do tỉnh giác mà được giải thoát. Còn người trí yếu, nhờ nghe

lời Phật dạy, tuy chưa đủ sức tỉnh giác, nhưng tin lời Phật nói là đúng, y theo đó

mà tiến tu, nhờ tiến tu nên cũng được giải thoát. Dụ như trường hợp các con của

ông Trưởng giả tin cha cho ba xe, nên cố gắng chạy ra khỏi nhà lửa. Không bị lửa

vô thường, lửa tam độc chi phối là giải thoát, còn bị lửa vô thường, lửa tam độc

bức bách thì còn trầm luân trong luân hồi sanh tử.

Thông thường giáo lý Phật nói tu đến chỗ viên mãn thì không còn chấp ngã

chấp pháp, nghĩa là không còn thấy thân tâm này là ngã, không còn thấy có pháp

để tu để chứng. Lúc không còn thấy ngã pháp là lúc an trụ Niết-bàn tịch diệt.

Không còn ngã là không còn mình, vậy ai an trụ Niết-bàn? Không còn pháp là

không có Niết-bàn, vậy tu đến chỗ tịch diệt, chỗ tịch diệt đó có phải là hư không

chăng, vì không người không vật? Nếu tu để trở thành hư không vô tri thì không

nên tu, tu vô ích !

Đó là một vấn đề mà người tu ít ai để ý, cứ tin Niết-bàn là tịch diệt vắng

lặng, không còn gì hết, hiểu như vậy là họa cho người học Phật. Hình ảnh ông

Trưởng giả kêu các con và khi các con ra khỏi nhà lửa, được ông cho xe trâu trắng

mập, đẹp, trang hoàng bằng bảy báu ngoài sức tưởng tượng, ngoài sự ước mơ của

các con. Cũng vậy, tu đến chỗ không còn bị lửa vô thường, lửa tham sân si thiêu

đốt, đâu phải ngang đó là hết, mà còn cái chân thật không hình tướng, không sanh

diệt, thanh tịnh sáng suốt mầu nhiệm, vượt khỏi tầm hiểu biết suy lường của con

người, nên đức Phật không nói. Vì Phật không nói nên chúng sanh không biết

không tin. Khi xả được kiến chấp về giả ngã và buông được kiến chấp về giả pháp,

mà Phật đã tùy căn cơ của chúng sanh giả lặp thì cái chân thật hiện bày đầy đủ

diệu dụng bất khả tư nghì. Nhiều người học Phật, nghĩ Niết-bàn vắng lặng chắc

buồn lắm vì trống vắng. Còn ngã còn pháp thì mình có cái này được cái kia, khi

tới Niết-bàn thì vô ngã, không có một pháp thì hưởng cái gì ? vui cái gì ? Họ đâu

ngờ chính khi hết vô minh phiền não, thoát khỏi luân hồi sanh tử trong tam giới thì

được tự tại vô ngại, đầy đủ diệu dụng lợi ích chúng sanh. Ví dụ nhà lửa làm sáng

tỏ ý nghĩa này.

Phẩm Thí Dụ còn nói lên rằng: Người đến với đạo Phật mà không tin mình

có Tri kiến Phật, đó là tự hủy hoại tự đoạn dứt căn lành của người, làm mất hạt

giống Phật ở thế gian. Nên biết rõ Tri kiến Phật không rời thân năm uẩn sinh diệt

giả tạm này mà riêng có. Vì vậy, việc tin nhận Tri kiến Phật ở chính mình là việc

rất thực tế, không phải là chuyện mơ hồ viễn vông. Tin nhận Tri kiến Phật ngay

nơi mình thì mới thấy rõ thân năm uẩn giả hợp này là huyễn hóa không thật, nếu ai

mê chấp nó là thật thì trầm luân đau khổ. Thế nên nói tin kinh này thì được vô

lượng trí tuệ công đức; nếu không tin thì mê muội tạo vô số tội ác, chịu quả khổ

cùng cực. Tin là tin mình có giống Phật, nếu tu sẽ được thành Phật, chứ không

phải tin trên ngôn thuyết chữ nghĩa suông. Lý này đến phẩm Thường Bất Khinh

Bồ-tát sẽ thấy rõ hơn.

Qua phẩm Thí Dụ, chúng ta thấy lòng từ của Phật đối với chúng sanh vô

lượng vô biên không ngằn mé. Ngài dùng mọi phương tiện để dẫn dụ giáo hóa cho

chúng sanh mau thoát khỏi nhà lửa Tam giới, được đầy đủ diệu dụng, tiến đến quả

Phật như Ngài mới thôi.

PHẨM 4: TÍN GIẢI

Tín là tin, giải là hiểu rõ, tín giải là do giải ngộ mà rõ suốt pháp Phật nên có

niềm tin sâu xa không thối chuyển. Nếu nương lời Phật dạy tin suông mà không

giải ngộ, hoặc tin hiểu một cách cạn cợt thì chưa gọi là tín giải đối với pháp mà

Phật muốn chỉ. Sau khi đức Phật chỉ rõ nơi mỗi chúng sanh có Tri kiến Phật, tức là

mỗi người đã có sẵn Phật nhân, nếu tu sẽ thành Phật quả. Các bậc A-la-hán đệ tử

Phật như ngài Tu-bồ-đề, Đại Ca-chiên-diên v.v... nghe Phật nói pháp được giải

ngộ, các Ngài không còn kẹt ở quả vị Thanh văn nữa, do tin hiểu thâm sâu nên các

Ngài trình sở ngộ lên đức Phật và sẽ được Phật thọ ký cho. Sự kiện này giống như

Thiền tông trình kiến giải và được ấn chứng.

1. CHÁNH VĂN :

*Lúc bấy giờ, các ngài Huệ Mạng Tu-bồ-đề, Đại Ca-chiên-diên, Đại Cadiếp,

Đại Mục-kiền- liên, từ nơi Phật được nghe pháp chưa từng có. Đức Thế Tôn

dự ghi cho ngài Xá-lợi-phất sẽ thành Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, sanh

lòng hi hữu hớn hở vui mừng, liền từ chỗ ngồi đứng dậy sửa y phục trịch bày vai

hữu, gối hữu chấm đất, một lòng chắp tay cúi mình cung kính chiêm ngưỡng dung

nhan Phật mà bạch cùng Phật rằng: “Chúng con ở đầu trong hàng tăng, đều lụn

tuổi già, tự cho đã được Niết-bàn không kham nhiệm gì nữa, chẳng còn thẳng cầu

thêm đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Đức Thế Tôn thuở trước nói pháp đã lâu, lúc đó chúng con ngồi nơi tòa

thân thể mỏi mệt, chỉ nhớ nghĩ ba pháp: Không, Vô tướng, Vô tác, đối với các

pháp du hí thần thông, tịnh cõi nước Phật, độ thoát chúng sanh của Bồ-tát, lòng

chúng con không ưa thích.

Vì sao ? Đức Thế Tôn khiến chúng con ra khỏi ba cõi đặng chứng Niết-bàn,

lại nay đây chúng con tuổi đã già nua, ở nơi đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh

giác của Phật dạy Bồ-tát không hề sanh một niệm ưa thích.

Chúng con hôm nay ở trước Phật nghe thọ ký cho Thanh văn sẽ đặng Vô

thượng Chánh đẳng Chánh giác, lòng rất vui mừng đặng pháp chưa từng có, chẳng

ngờ hôm nay bỗng nhiên đặng pháp hi hữu, tự rất mừng may đặng lợi lành lớn, vô

lượng trân báu chẳng tìm cầu mà tự đặng.

GIẢNG :

Trong pháp hội Phật, ngài Xá-lợi-phất là bậc đại căn đại trí, nên khi Phật

nói phẩm Phương Tiện Ngài liền thấy rõ bản hoài của Phật và nhận ra nơi mình có

Tri kiến Phật. Ngang đó Ngài trình sở ngộ, được Phật ấn chứng và thọ ký cho sau

này sẽ thành Phật. Còn các vị A-la-hán trưởng lão như Tu-bồ-đề, Đại Ca-chiêndiên

v.v...thuộc hàng trung căn tuy đã nghe Phật giải nói cái nào là phương tiện,

cái nào là cứu kính vẫn chưa dám tin nhận. Đến khi Phật nêu ví dụ rõ ràng, các

Ngài mới thấy rằng ban đầu được Phật dạy pháp Tiểu thừa, các Ngài tu chứng

Niết-bàn Thanh văn. Nhưng nay Phật nói quả vị rốt ráo là quả Phật, quả Thanh

văn chỉ là giả lặp, không phải cứu kính. Các Ngài lãnh hội được lý này và chứng

kiến ngài Xá-lợi-phất trình sở ngộ được Phật thọ ký, nên vui mừng đứng lên chiêm

ngưỡng dung nhan Phật và nói lên tâm trạng của mình rằng: “Đức Thế Tôn thuở

trước nói pháp đã lâu lúc đó chúng con ngồi nơi tòa thân thể mỏi mệt, chỉ nhớ nghĩ

ba pháp: Không, Vô tướng, Vô tác, đối với các pháp du hí thần thông, tịnh cõi

nước Phật, độ thoát chúng sanh của Bồ-tát, lòng chúng con không ưa thích.” Vì

các Ngài đã già và đã chứng được Niết-bàn Thanh văn rồi, nên đối với đạo Vô

thượng Chánh đẳng Chánh giác các Ngài không hề nghĩ tới. Nay nghe Phật thọ ký

hàng Thanh văn sẽ được pháp Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, các Ngài vui

mừng vì bất ngờ mà được của báu, thật hi hữu.

Qua đoạn này chúng ta thấy tâm nguyện của Thanh văn khác với tâm

nguyện của Bồ-tát. Các vị Thanh văn tuổi già, ngồi nghe pháp lâu sinh mỏi mệt,

nên không muốn nhớ nhiều chỉ nhớ có ba điều: Không, Vô tướng, Vô tác là ba

môn giải thoát. Khi tu dừng hết mọi vọng tưởng, sạch hết kiết sử gọi đó là Không.

Vì không còn vọng tưởng, không còn kiết sử, tâm vắng lặng không hình tướng nên

nói là Vô tướng. Bởi không có hình tướng nên không có động tác nói là vô tác.

Vậy, không, vô tướng, vô tác là ba cửa giải thoát của hàng Nhị thừa. Hàng Thanh

văn do nhận được lý ấy mà thoát ly sanh tử. Đó là đứng trên pháp vô vi mà nói.

Nếu nhìn trên tướng hữu vi thì các pháp do duyên hợp tạm có các tướng, nhưng

không có tự tánh cố định, nó chỉ là giả tướng không thật nên nói là vô tướng. Vì

trên tánh không, nó không có tạo tác, vì tạo tác là tướng của duyên, nên nói là vô

tác. Hàng Thanh văn lấy làm hài lòng ở ba món giải thoát này, cho đó là đã đủ,

không khởi nguyện làm lợi ích chúng sanh. Nên đối với pháp du hí thần thông

tam-muội, tịnh cõi Phật, giáo hóa chúng sanh thì các Ngài không ưa thích.

Thế nào là du hí thần thông tam-muội ? Bồ-tát khi đạt lý tất cả pháp duyên

khởi tánh không, bởi tánh không nên duyên hợp tạm có, có mà có trong hư giả

huyễn hóa. Bởi huyễn hóa nên Bồ-tát lấy thân như huyễn độ hữu tình như huyễn,

khi làm việc độ sinh không thấy có khổ, vì không còn thấy ta là người giáo hóa,

chúng sanh là người được độ, do không chấp ta không chấp người nên không khổ.

Hằng ra vào trong ba cõi để độ sanh, tâm an vui không buồn không khổ nên gọi là

du hí thần thông tam-muội, đó là tâm hạnh của Bồ-tát. Còn tâm hạnh phàm tăng

của chúng ta ngày nay làm cái gì là kẹt cái nấy, tới đâu là dính đó, do ngã chấp

chưa buông, nên ngay khi độ sinh là khởi phiền não. Vì vậy mà không được thần

thông du hí tam-muội. Hàng Bồ-tát được du hí tam-muội, nên các Ngài hằng tịnh

cõi nước Phật bằng cách ra vào trong ba cõi để giáo hóa chúng sanh, chuyển

nghiệp xấu thành nghiệp tốt, nhiều đời nhiều kiếp làm mãi mãi mà không chán. Do

thấy thân như huyễn, dù có bỏ thân huyễn mộng này trăm ngàn lần cũng chỉ là trò

chơi, nên ra vào ba cõi cũng như đi du hí không sợ. Đến khi công hạnh viên mãn

thì Bồ-tát thành Phật. Cõi nước của Ngài có vô số quyến thuộc là Thanh văn,

Duyên giác, Bồ-tát đồng duyên, đồng phước qui hội về, gọi là tịnh Phật quốc độ.

Hàng Thanh văn an trụ trong Niết-bàn tịch tịnh, không khởi nguyện độ sanh, vì sợ

khởi nguyện là khởi nhân phiền não, nên các Ngài chìm lặng mãi trong Niết-bàn

tịch tịnh. Nhưng nay nghe Phật thọ ký cho hàng Thanh văn sẽ thành Phật thì các

Ngài vui mừng, thấy rằng bỗng nhiên được của báu, điều mà các Ngài không bao

giờ nghĩ tới.

2. CHÁNH VĂN :

*Thế Tôn ! Chúng con hôm nay xin nói thí dụ để chỉ rõ nghĩa đó.

Thí như có người tuổi còn thơ bé, bỏ cha trốn đi qua ở lâu nơi nước khác,

hoặc mười, hai mươi đến năm mươi năm; người đó tuổi đã lớn lại thêm nghèo

cùng khốn khổ, rong ruỗi bốn phương để cầu đồ mặc vật ăn, dạo đi lần lần tình cờ

trở về bổn quốc.

Người cha từ trước đến nay, tìm con không đặng bèn ở lại tại một thành

trong nước đó. Nhà ông giàu lớn của báu vô lượng, các kho đụn, vàng, bạc, lưu ly,

san hô, hổ phách, pha lê, châu v.v...thảy đều đầy tràn; tôi tớ, thần tá, lại dân rất

đông, voi, ngựa, xe cộ, bò, dê nhiều vô số. Cho vay thâu vào lời lãi khắp đến nước

khác, khách thương buôn bán cũng rất đông nhiều.

Bấy giờ, gã nghèo cùng kia dạo đến các tụ lạc, trải qua xóm làng, lần hồi

đến nơi thành của người cha ở.

Người cha hằng nhớ con, cùng con biệt ly hơn năm mươi năm mà ông vẫn

chưa từng đối với người nói việc như thế, chỉ tự suy nghĩ lòng rất ăn năn. Ông tự

nghĩ, nhà có nhiều của cải, vàng bạc trân báu, kho đụn tràn đầy, không có con cái,

một mai mà chết mất thời của cải tản thất không người giao phó. Cho nên ân cần

luôn nhớ đến con. Ông lại nghĩ: Nếu ta gặp đặng con, ủy phó của cải, thản nhiên

khoái lạc không còn sầu lo.

GIẢNG :

Chúng sanh đi trên con đường lầm mê, giống hệt như gã cùng tử thơ bé bỏ

cha mẹ đi hoang đến xứ người. Trải qua thời gian dài từ mười năm tới năm mươi

năm, vì nghèo cùng khốn khổ nên rong ruổi bốn phương tìm cầu sự ăn mặc, đi lần

lần tình cờ trở về bổn quốc. Đó là tâm trạng của chúng sanh ở giai đoạn bối giác

hiệp trần. Tự mình có sẵn tánh Giác, đầy đủ công đức mà quên, nên đi lang thang

trong lục đạo luân hồi, không biết bao nhiêu đời bao nhiêu kiếp. Bấy giờ bỗng

nhiên gặp duyên tốt thức tỉnh cạo tóc xuất gia. Tuy xuất gia mà không nghĩ mình

sẽ thành Phật, vì quả Phật quá cao siêu, đòi hỏi phải tích lũy vô lượng vô biên

công đức, trải qua thời gian lâu dài, e mình không kham nổi, nên không bao giờ

dám nghĩ tu để thành Phật. Tu không phải một đời là thành Phật, mà phải trải qua

nhiều đời nhiều kiếp gạn lọc phiền não, tích lũy công đức. Song, tập khí phiền não

đâu phải một lần buông là hết, công quả lợi sinh đâu phải làm đôi ba việc là đủ. Vì

vậy, phải siêng năng cần mẫn, không ngại gian lao khó nhọc tự mình tiến tu và

làm lợi ích cho mọi người, thì khả dĩ tiến được từng bước trên con đường đi đến

quả Phật. Nếu nhút nhát yếu hèn sợ lao nhọc khó khổ thì đã đi ngược đường mà

Phật đã đi rồi ! Có lắm người tưởng vô chùa tu là thảnh thơi nhàn hạ, nhưng không

ngờ vô chùa phải thức khuya dậy sớm để tu học, lại còn phải chấp tác vất vả khổ

cực bao nhiêu năm trường. Chẳng những nhiều năm, mà là nhiều đời nhiều kiếp

mới thành Phật. Vì lý do đó nên sanh tâm lười mỏi thối chuyển không muốn tu

nữa. Như vậy là người tu chấp nhận làm đứa con đi hoang nghèo khổ lang thang

nơi này chốn nọ, để ăn mày ăn xin, chớ không chịu làm con Trưởng giả thừa kế sự

nghiệp sang giàu của cha, để cho mọi người nương nhờ. Thật là điều đáng tiếc !

Con tuy bỏ cha đi hoang, nhưng cha lúc nào cũng nghĩ đến con. Nghĩa là chúng

sanh mê, quên tánh Giác có sẵn nơi mình nên tạo nghiệp đi trong luân hồi sanh tử,

còn tánh Giác lúc nào cũng sẵn có nơi mỗi chúng sanh không hề thiếu mất.

3. CHÁNH VĂN :

*Thưa Thế Tôn ! Bấy giờ gã cùng tử làm thuê làm mướn lần hồi tình cờ

đến nhà người cha bèn đứng lại bên cửa, xa thấy cha ngồi giường sư tử, ghế báu

đỡ chân, các hàng Bà-la-môn, Sát-đế-lợi, cư sĩ đều cung kính bao quanh. Trên

thân ông đó dùng chuỗi ngọc chân châu giá trị nghìn vạn để trang nghiêm, kẻ lại

dân tôi tớ tay cầm phất trần trắng đứng hầu hai bên. Màn báu che trên, những phan

đẹp thòng xuống, nước thơm rưới đất, rải các thứ danh hoa, các vật báu chưng bày,

phát ra, thâu vào, lấy, cho v.v... có các sự nghiêm sức dường ấy, oai đức rất tôn

trọng.

Gã cùng tử thấy cha có thế lực lớn liền sanh lòng lo sợ, hối hận về việc đến

nhà nầy, nó thầm nghĩ rằng: “Ông này chắc là vua hoặc là bậc đồng vua, chẳng

phải là chỗ của ta làm thuê mướn đặng tiền vật.

Chẳng bằng ta qua đến xóm nghèo có chỗ cho ta ra sức để đặng đồ mặc vật

ăn, nếu như ta đứng lâu ở đây hoặc rồi họ sẽ bức ngặt ép sai ta làm.” Gã nghĩ như

thế rồi, liền chạy mau đi thẳng.

GIẢNG :

Gã cùng tử về đến nhà, thấy ông Trưởng giả giàu sang quá, hoảng hốt hãi

kinh không dám nhìn cha, bèn bỏ chạy trốn kiếm chỗ nghèo hèn để mưu cầu ăn

mặc. Cũng giống như chúng ta phát tâm cắt tóc xuất gia mà không dám nghĩ mình

tu sẽ thành Phật, mặc dù hằng đêm miệng đọc tụng: “Ngã kim phát tâm bất vị tự

cầu nhân thiên phước báo, Thanh văn, Duyên giác nãi chí quyền thừa chư vị Bồ-

tát. Duy y tối thượng thừa phát Bồ-đề tâm. Nguyện dữ pháp giới chúng sanh nhứt

thời đồng đắc A-nậu-đa-la tam-miệu tam-bồ-đề.” Như thế mà khi tu không dám

nghĩ mình sẽ thành Phật. Vì sợ tu khó khổ, sợ độ sanh nhọc nhằn, sợ trải qua trăm

ngàn kiếp quá lâu ! Người tu phát nguyện lớn, ngoài việc tu tỉnh nơi mình còn

phải lăn xả vào đời để giác ngộ cho chúng sanh đời đời kiếp kiếp, không biết mỏi

mệt. Nếu đời này tu ít chục năm mà đã ngao ngán mệt mỏi thối lui, như vậy không

phải hạnh nguyện của Bồ-tát.

Tới đây chắc có nhiều vị sẽ đặt vấn đề với tôi: Thầy nói vậy, tại sao Thầy

dự định năm tới sẽ nghỉ dạy ? Có phải là Thầy đã thối Bồ-đề tâm và muốn qui tịch

không ? Như quí vị đã biết đối với người thực hành Bồ-tát đạo phải tu từ Thập

tín ... đến Thập địa, đến Đẳng giác, Diệu giác và thành Phật. Muốn thành Phật thì

phần tự giác và giác tha phải viên mãn. Nhưng riêng tôi thì những gì tôi tu tôi

nhận biết đã nói hết cho quí vị nghe rồi, nếu nói nữa chỉ là việc lặp lại mà thôi,

chứ không có gì mới mẻ. Tôi cần phải nghỉ để nỗ lực tu thêm, nếu có phát minh

được điều gì mới lạ thì sẽ nói cho quí vị nghe, còn nếu chết thì tôi cũng đi trước

quí vị được năm mười bước. Việc thầy tới đâu, trò tới đó thì có gì để học ? Vì

muốn cho mọi người đều được tiến không dừng thì bổn phận người hướng dẫn

phải đi trước. Việc tôi nghỉ dạy không phải là thối tịch ẩn trốn, mà tôi tự thấy rằng

chỗ giác ngộ của tôi chưa viên mãn, nên phải nghỉ dạy để có thì giờ nỗ lực tiến tu.

Nếu đời này hướng dẫn quí vị không kịp thì đời sau tiếp tục làm nữa, cho đến viên

mãn mới thôi. Tôi không chấp nhận: “Thầy trò chỉ tiến một đoạn, rồi ngang đó

dừng nghỉ không chịu tiến nữa.”

4. CHÁNH VĂN :

*Khi đó, ông Trưởng giả ngồi nơi tòa sư tử thấy con bèn nhớ biết, lòng rất

vui mừng mà tự nghĩ rằng: “Của cải kho tàng của ta nay đã có người giao phó rồi,

ta thường nghĩ nhớ đứa con nầy làm sao gặp đặng, nay bỗng nó tự đến rất vừa chỗ

muốn của ta, ta dầu tuổi già vẫn còn tham tiếc.” Ông liền sai người hầu cận đuổi

gấp theo bắt lại.

Lúc ấy, kẻ sứ giả chạy mau qua bắt, gã cùng tử kinh ngạc lớn tiếng kêu

xưng, oan: “Tôi không hề xúc phạm, nhân sao lại bị bắt ?” Kẻ sứ giả bắt đó càng

gấp cưỡng dắt đem về. Khi đó gã cùng tử tự nghĩ không tội chi mà bị bắt bớ đây

chắc định phải chết, lại càng sợ sệt mê ngất ngã xuống đất.

Người cha xa thấy vậy bèn nói với kẻ sứ giả rằng: “Không cần người đó,

chớ cưỡng đem đến, lấy nước lạnh rưới trên mặt cho nó tỉnh lại, đừng nói chi với

nó.”

Vì sao ? Cha biết con mình chí ý hạ liệt, tự biết mình giàu sang làm khiếp

sợ cho con. Biết chắc là con rồi mà dùng phương tiện chẳng nói với người khác

biết là con mình. Kẻ sứ giả nói với cùng tử: “Nay ta thả ngươi đi đâu tùy ý.”

Gã cùng tử vui mừng đặng điều chưa từng có, từ dưới đất đứng dậy, qua

đến xóm nghèo để tìm cầu sự ăn mặc.

GIẢNG :

Đã từ lâu, ông Trưởng giả tiếc sự nghiệp, mong có người thừa kế nay biết

con mình đã về, nên yên lòng có người giao phó sự nghiệp. Nhưng gã cùng tử về

tới cửa thấy cha quá giàu sang oai quyền, nên khiếp sợ bỏ chạy tới chỗ nghèo hèn

mà nương náu. Khi bị sứ giả ví bắt gấp thì kinh sợ ngất xỉu, ông bảo thả ra lấy

nước rảy cho tỉnh lại.

Ở đây nói ông Trưởng giả tham tiếc, là tham tiếc kho báu Trí tuệ Phật chưa

có người truyền trao, chớ không phải tham tiếc tiền của vật chất thế gian. Tâm

trạng gã cùng tử giống như tâm trạng người tu chúng ta ở giai đoạn mới vào đạo,

học chút ít kinh điển, nghe nói muốn thành Phật thì phải trải qua vô số kiếp hành

Bồ-tát đạo, tu Lục độ ba-la-mật nào là bố thí, trì giới, nhẫn nhục, tinh tấn... Bố thí

ba-la-mật thì không thấy có người thí, không thấy có kẻ thọ thí và không thấy có

vật đem ra bố thí. Bố thí mà không có mình, không có người, không có vật làm

sao làm ? Khó quá ! Bèn thối Bồ-đề tâm, hoàn tục sống làm lành lánh dữ để có

chút phước đời sau hưởng. Chính vì tâm hạ liệt ấy, nên Phật phải dùng phương

tiện an ủi, dắt dẫn từ từ.

5. CHÁNH VĂN :

*Bấy giờ ông Trưởng giả toan muốn dụ dẫn người con mà bày chước

phương tiện, mật sai hai người, hình sắc tiều tụy không có oai đức: “Hai người nên

qua xóm kia từ từ nói với gã cùng tử, nơi đây có chỗ làm trả giá gấp bội. Gã cùng

tử nếu chịu thời dắt về đây khiến làm. Nếu nó có hỏi muốn sai làm gì ? Thời nên

nói với nó rằng: “Thuê người hốt phân, chúng ta hai người cũng cùng ngươi chung

nhau làm.” Khi đó hai người sứ liền tìm gã cùng tử, rồi thuật đủ việc như trên.

*Bấy giờ gã cùng tử trước hỏi lấy giá cả liền đến hốt phân. Người cha thấy

con, thương xót và quái lạ. Lại một ngày khác ông ở trong cửa sổ xa thấy con ốm

o tiều tụy, phân đất bụi bặm dơ dáy không sạch. Ông liền cổi chuỗi ngọc, áo tốt

mịn màng cùng đồ trang sức, lại mặc áo thô rách trỉn dơ, bụi đất lấm thân, tay mặt

cầm đồ hốt phân, bộ dạng đáng nể sợ, bảo những người làm rằng: “Các ngươi phải

siêng làm việc chớ nên lười nghỉ.” Dùng phương tiện đó đặng đến gần người con.

Lúc sau lại bảo con rằng: “Gã nam tử này ! Ngươi thường làm ở đây đừng

lại đi nơi khác, ta sẽ trả thêm giá cho ngươi. Những đồ cần dùng như loại bồn,

chậu, gạo, bột, muối, dấm, ngươi chớ tự nghi ngại. Cũng có kẻ tớ già hèn hạ, nếu

cần ta cấp cho, nên phải an lòng, ta như cha của ngươi chớ có sầu lo.

Vì sao ? Vì ta tuổi tác già lớn mà ngươi thì trẻ mạnh, ngươi thường trong

lúc làm việc, không lòng dối khi trễ nải giận hờn nói lời thán oán, đều không thấy

ngươi có các điều xấu đó như các người làm công khác. Từ ngày nay nhẫn sau như

con đẻ của ta.” Tức thời Trưởng giả lại đặt tên cho cùng tử gọi đó là “con”.

Khi đó gã cùng tử, dầu mừng việc tình cờ đó song vẫn còn tự cho mình là

khách, là người làm công hèn, vì cớ đó mà trong hai mươi năm thường sai hốt

phân, sau đó lòng gã mới lần thể tin ra vào không ngại sợ, nhưng chỗ gã ở cũng

vẫn nguyên chỗ cũ.

GIẢNG :

Gã cùng tử khi gặp cha mà không dám nhận hoảng kinh bỏ chạy. Ông

Trưởng giả ngầm sai hai người làm công có thân hình tiều tụy quê xấu, đến dụ dẫn

cùng tử về nhà ông để hốt phân dọn dẹp cho nhà cửa sạch sẽ. Cùng tử nghe nói

việc hợp với khả năng mình nên nhận làm. Nhân khi đó, ông mới hóa trang ăn mặc

dơ xấu để gần gũi an ủi dụ dẫn cho con biết việc nhà và coi ông như cha.

Nghề hốt phân ngầm dụ cho công phu tu hành tẩy trừ vô minh, ba độc cấu

uế. Vô minh cấu uế sạch rồi mới chứng A-la-hán. Các vị tu Thanh văn thường

hành hạnh đầu đà, mặc y bằng vải vụn kết lại nên thô xấu, ăn thì ai cho gì dùng

nấy, ở dưới cội cây, sống kham khổ nên thân hình gầy ốm. Ngược lại chúng ta

nhìn tượng của các Bồ-tát thì vị nào cũng to mập, ăn mặc sang trọng vui tươi. Qua

hai hình ảnh đó chúng ta thấy hạnh Thanh văn tu thì phải cần khổ, nỗ lực tư duy

thiền quán để diệt trừ phiền não ngay trong kiếp này, không muốn tái sanh lại nữa.

Còn Bồ-tát được Trí tuệ Bát-nhã thấy các pháp như huyễn, nên tùy duyên ứng hóa,

không sợ sanh tử, không cầu Niết-bàn. Thể theo hạnh nguyện, các Ngài hiện thân

hợp với sở thích của chúng sanh, để gần gũi thân cận mà giáo hóa làm lợi ích cho

họ.

Vì tâm hạ liệt của chúng sanh không kham nhận được pháp lớn, nên sau khi

Phật thành đạo ở dưới cội Bồ-đề, Ngài suy gẫm nếu đem chỗ chứng ngộ của Ngài

ra giảng nói, e chúng sanh không tin nổi, nên Ngài mới phương tiện nói Tứ đế là

thời pháp đầu tiên tại vườn Lộc Uyển. Trước hết chỉ cho chúng sanh thấy sanh già

bệnh chết là khổ; kế đó chỉ cho tập nhân gây ra khổ đau là tham sân si... vô minh

phiền não; tiếp theo là nêu bày cảnh giới an vui sau khi đã diệt hết vô minh phiền

não; sau cùng là dạy cho phương pháp đoạn diệt vô minh phiền não. Đây là hình

ảnh của ông Trưởng giả cởi hết châu ngọc trang sức, mặc y phục thô xấu, cầm đồ

hốt phân đến gần cùng tử để an ủi vỗ về và bảo coi ông như cha, những vật dụng

có sẵn trong nhà cứ tự nhiên lấy dùng. Gã cùng tử được ông Trưởng giả coi như

con, nhưng chưa dám nhận mình là con Trưởng giả. Cũng vậy, tuy hàng Thanh

văn tu học theo pháp Phật dạy, nhưng chưa dám tin mình tu sẽ được thành Phật.

6. CHÁNH VĂN :

*Thế Tôn ! Bấy giờ Trưởng giả có bịnh, tự biết mình không bao lâu sẽ chết

mới bảo cùng tử rằng: “Ta nay rất nhiều vàng bạc, trân báu, kho đụn tràn đầy,

trong đó nhiều ít chỗ đáng xài dùng, ngươi phải biết hết đó. Lòng ta như thế,

ngươi nên thể theo ý ta.

Vì sao ? Nay ta cùng ngươi bèn là không khác, nên gắng dụng tâm chớ để

sót mất.”

Khi ấy cùng tử liền nhận lời bảo, lãnh biết các của vật, vàng, bạc, trân báu

và các kho tàng, mà trọn không có ý mong lấy của đáng chừng bữa ăn, chỗ của gã

ở vẫn tại chỗ cũ, tâm chí hạ liệt cũng chưa bỏ được.

GIẢNG :

Gã cùng tử theo lời yêu cầu của ông Trưởng giả, nhận quản lý kho báu

trong nhà nhưng vẫn còn ở ngoài hành lang và chưa dám nghĩ mình có phần trong

đó. Cũng vậy, hiện tại nhiều người tu nghe kinh nói mỗi chúng sanh ai cũng có

Phật tánh, Bồ-tát tu lục độ vạn hạnh viên mãn thì sẽ thành Phật. Nghe như vậy rồi

khi ra giảng nói cũng giảng nói như vậy. Nhưng trong thâm tâm chỉ mong đời này

mình tu chứng quả Tu-đà-hoàn hay Tư-đà-hàm là được rồi, chớ không dám nghĩ

mình có thể thực hiện được hạnh Bồ-tát.

7. CHÁNH VĂN :

*Lại trải qua ít lâu sau, cha biết ý chí con lần đã thông thái trọn nên chí lớn,

tự chê tâm ngày trước. Đến giờ sắp chết, ông gọi người con đến và hội cả thân tộc,

quốc vương, quan đại thần, dòng Sát-lợi, hàng cư sĩ, khi đã nhóm xong, ông liền

tự tuyên rằng: “Các Ngài nên rõ, người nầy là con ta, của ta sanh ra, ngày trước

trong thành nọ, bỏ ta trốn đi, nổi trôi khổ sở, hơn năm mươi năm, nó vốn tên ấy,

còn ta tên ấy. Xưa ta ở tại thành này lòng lo lắng tìm kiếm, bỗng ở nơi đây gặp

được nó. Nó thiệt là con ta, ta thiệt là cha nó. Nay ta có tất cả bao nhiêu của cải,

đều là của con ta có, trước đây của cải cho ra thâu vào, con ta đây coi biết.”

Thế Tôn ! Khi đó gã cùng tử nghe cha nói như thế, liền rất vui mừng được

điều chưa từng có, mà nghĩ rằng: “Ta vốn không có lòng mong cầu, nay kho tàng

báu này tự nhiên mà đến.”

GIẢNG :

Khi thấy con mình có trí khôn đủ khả năng quản lý gia sản, ông Trưởng giả

bèn họp tất cả thân tộc lại tuyên bố gã cùng tử chính là con ruột của ông, sự

nghiệp của ông chính là sự nghiệp của con ông. Gã cùng tử không có lòng mong

cầu mà nay bất ngờ được kho báu, nên rất vui mừng được điều chưa từng có. Ví

dụ này nói lên tâm trạng vui mừng bất ngờ của hàng đệ tử Thanh văn khi nhận ra

Tri kiến Phật.

8. CHÁNH VĂN :

*Thế Tôn ! Ông phú Trưởng giả đó là đức Như Lai, còn chúng con đều

giống như con của Phật. Đức Như Lai thường nói chúng con là con.

Thưa Thế Tôn ! Chúng con vì ba món khổ nên ở trong sanh tử chịu các sự

đau đớn mê lầm không hiểu biết, ưa thích các pháp Tiểu thừa. Ngày nay đức Thế

Tôn khiến chúng con suy nghĩ dọn trừ những phân dơ các pháp hý luận. Chúng

con ở trong đó siêng gắng tinh tấn được đến Niết-bàn, cái giá một ngày. Đã được

đây rồi lòng rất vui mừng tự cho là đủ, mà tự nói rằng: “Ở trong pháp của Phật, do

siêng năng tinh tấn nên chỗ được rộng nhiều.”

Nhưng đức Thế Tôn trước biết chúng con lòng ưa muốn sự hèn tệ, ham nơi

pháp Tiểu thừa, chúng con bèn bị Phật buông bỏ, chẳng vì phân biệt rằng: Các ông

sẽ có phần bửu tàng Tri kiến của Như Lai.

Đức Thế Tôn dùng sức phương tiện nói bày trí huệ của Như Lai. Chúng

con theo Phật được giá Niết-bàn một ngày cho là được nhiều rồi, đối với pháp Đại

thừa này không có chí cầu. Chúng con lại nhân trí huệ của Phật, vì các vị Bồ-tát

mà chỉ bày diễn nói, nhưng chính tự mình lại không có chí muốn nơi pháp đó.

Vì sao ? Đức Phật biết chúng con ưa nơi pháp Tiểu thừa, nên dùng sức

phương tiện thuận theo chúng con mà nói pháp, chúng con không tự biết thật là

Phật tử. Ngày nay chúng con mới biết đức Thế Tôn ở nơi trí huệ của Phật không

có lẫn tiếc.

Vì sao ? Chúng con từ xưa đến nay thật là Phật tử mà chỉ ưa nơi pháp Tiểu

thừa, nếu chúng con có tâm ham Đại thừa thời Phật vì chúng con mà nói pháp Đại

thừa. Ở trong kinh này chỉ nói pháp Nhứt thừa. Lúc xưa đức Phật ở trước Bồ-tát

chê trách Thanh văn ham pháp Tiểu thừa.

Nhưng đức Phật thiệt dùng Đại thừa để giáo hóa, vì thế nên chúng con nói

vốn không có lòng mong cầu mà nay báu lớn của đấng Pháp vương tự nhiên đến,

như chỗ nên được của Phật tử đều đã được đó.

GIẢNG :

Ngài Ma-ha Ca-diếp hợp pháp ví dụ này: Ông phú Trưởng giả đó là đức

Như Lai, cùng tử là hàng Thanh văn, là con của Phật. Ngài nêu lên ba món khổ

làm chướng đạo Bồ-đề là khổ khổ, hoại khổ, hành khổ. Khổ khổ là ngay nơi thân

tâm con người bị lửa vô thường, lửa tham sân si thiêu đốt làm cho đau khổ, lại còn

bị ngoại cảnh như thiên tai, binh biến, nghèo đói... chồng chất thêm một lớp khổ

nữa gọi là khổ khổ. Hoại khổ là thân con người từng sát-na mọi tế bào sanh diệt...

vừa thấy tóc xanh, thoáng chốc đã bạc đầu, da nhăn, răng rụng, mắt mờ, tai điếc...

đó là hoại khổ. Hành khổ là sự biến dịch đổi thay nơi con người đưa đến sự già

chết. Hành khổ còn chỉ cho hành nghiệp dẫn dắt thần thức đi thọ thân năm ấm,

chịu luật vô thường chi phối nên khổ đau.

Các bậc Thanh văn do nhận ra ba cái khổ này nên quyết tâm cầu thoát ly

sanh tử, bằng cách thích tu pháp Tứ đế để chứng Niết-bàn. Vì vậy khi nghe lời

Phật dạy, các Ngài lo dọn trừ những phân dơ hí luận, tức là tránh xa các lối hí luận

suông để vui cười, không giúp cho người nghe thấy được đạo. Bởi dẹp hết hí luận,

nên sạch hết nhiễm trước, do sạch hết nhiễm trước được chứng Niết-bàn. Niết-bàn

này chỉ có giá trị bằng một ngày ! Niết-bàn là vô sanh, đã là vô sanh thì không lệ

thuộc thời gian tại sao nói giá trị bằng một ngày ? Do tu nên vọng tưởng dừng lặng,

khi vọng tưởng dừng lặng cho đó là vô sanh, là Niết-bàn. Niết-bàn đó là trạng thái

dừng lặng của vọng tưởng, chưa phải là Niết-bàn chân thật. Nếu tu mà nhận được

Tri kiến Phật nơi chính mình chưa từng sanh chưa từng diệt mới là Niết-bàn chân

thật cứu cánh. Còn Niết-bàn do dừng vọng tưởng, tâm vắng lặng mà không nhận

ra thực thể của chính mình, nên ở đây kinh nói giá trị một ngày.

Thí dụ tọa thiền trụ tâm vào một cảnh, chẳng hạn như quán thân bất tịnh,

dồn hết tâm lực quán sát, thân này là ô uế bất tịnh, lúc nào cũng thấy hình hài này

là bất tịnh, không có một niệm khác dấy khởi thì tâm được định. Tuy nhiên, tâm

chỉ định trong thời gian quán chiếu, khi hết quán thì tâm hết định. Còn định của

Đại thừa là nhận ra Tri kiến Phật có sẵn nơi mình, mà Tri kiến Phật thì hằng hữu,

bất động, nên đi đứng nằm ngồi, bửa củi, nấu cơm, không lúc nào thiếu vắng.

Hằng sống với Tri kiến Phật thì không có loạn tưởng, không loạn tưởng là định.

Định này không xuất không nhập, nên nói là Đại định, là Niết-bàn viên mãn.

Ngài Ma-ha Ca-diếp thật thà lặp lại rằng Phật có nêu Tri kiến Phật nhưng

các Ngài đã được Niết-bàn Thanh văn nên lấy làm hài lòng, không cầu pháp Đại

thừa. Tới đây có điều chúng ta lấy làm lạ là các ngài Ma-ha Ca-diếp, Ma-ha Mụckiền-liên,

Tu-bồ-đề… khi nói pháp cho hội chúng nghe thì các Ngài cũng nói pháp

Đại thừa. Tại sao các Ngài không thích và không cầu pháp Đại thừa, mà lại giảng

nói pháp Đại thừa ?

Nhân vì các Ngài quen nghe Phật khen ngợi pháp Đại thừa, nên có người

cần cầu pháp Đại thừa thì các Ngài cũng nói nói để cho người nghe, chớ các Ngài

không mong cầu. Nếu có người hỏi về hạnh của Bồ-tát phải tu Lục độ ba-la-mật

như thế nào, thì các Ngài biết liền chỉ dạy cho người tu, nhưng chính các Ngài thì

không ham thích pháp tu của Bồ-tát. Hiện nay chúng ta tu có vấp phải lỗi này

không ? Thí dụ trong giới xuất gia, có người tới học đạo, hỏi: Làm thế nào để diệt

tham sân si ? Các vị trả lời rất rành rẽ, muốn hết tham phải tu hạnh bố thí, muốn

đoạn trừ sân phải tu hạnh từ bi nhẫn nhục, muốn dứt sạch si mê phải quán 12 nhân

duyên, hay giới phân biệt quán. Giải thích bố thí phải bố thí như thế nào, Quán từ

bi phải quán ra sao, Quán 12 nhân duyên hay giới phân biệt quán thì phải quán

như thế nào. Giải thích một cách rõ ràng tường tận. Nhưng chính bản thân mình

khi đối duyên xúc cảnh thì vẫn tham, vẫn sân, vẫn si. Như vậy là sao ? Vì người

mong cầu muốn dứt trừ tham sân si, được chúng ta hướng dẫn thì họ nỗ lực tu

hành. Còn chúng ta nhờ nghe học nên hiểu biết, nhưng lòng chưa thiết tha loại bỏ

nên không tu, tham sân si vẫn còn nguyên vẹn.

Nhiều khi tôi thấy hơi buồn và hổ thẹn. Phật tử ở thế gian, gặp những hoàn

cảnh bất như ý phiền não, vào chùa nhờ các thầy các cô giảng dạy, cứu cho họ bớt

buồn khổ. Lúc đó các thầy các cô dạy lý thuyết nghe cũng hay lắm. Nhưng rồi mai

kia các thầy các cô phiền não thì Phật tử an ủi lại ! Như vậy là sao ? Ai dạy ai ?

Nếu chúng ta là người có trách nhiệm đi trước, điều gì chúng ta dạy cho người thì

điều đó chúng ta phải làm được, nếu chúng ta làm chưa được viên mãn thì chúng

ta cũng làm được đôi phần. Đã làm được đôi phần thì khả dĩ không hổ thẹn. Điều

mình làm không được mà đem ra dạy người, đó chỉ là lý thuyết suông không đem

lợi ích cho ai cả.

Đức Phật thuận theo tâm nguyện của các đệ tử, dùng sức phương tiện

hướng dẫn cho các đệ tử biết rằng mình là con của Phật. Khi thấy công hạnh đệ tử

gần viên mãn thì Phật liền trao truyền sự nghiệp cho, điều mà hàng Thanh văn đệ

tử Phật chưa bao giờ nghĩ tới, không có tâm mong cầu, ngoài sức tưởng tượng của

các Ngài. Đây là lòng chân thành sau khi thấy đạo, các Ngài nói lên chỗ hi hữu

của mình để đức Phật chứng minh.

9. CHÁNH VĂN :

Bấy giờ ngài Ma-ha Ca-diếp muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

*Chúng con ngày hôm nay

Nghe âm giáo của Phật

Lòng hớn hở mừng rỡ

Được pháp chưa từng có

Phật nói hàng Thanh văn

Sẽ được thành quả Phật

Đống châu báu vô thượng

Chẳng cầu tự nhiên được

Ví như gã đồng tử

Thơ bé không hiểu biết

Bỏ cha trốn chạy đi

Đến cõi nước xa khác

Nổi trôi khắp nước ngoài

Hơn năm mươi năm dài

Cha gã lòng buồn nhớ

Kiếm tìm khắp bốn phương

Kiếm tìm đó đã mỏi

Liền ở lại một thành

Xây dựng nên nhà cửa

Năm món dục tự vui

Nhà ông giàu có lớn

Nhiều những kho vàng, bạc

Xa cừ, ngọc mã não

Chân châu, ngọc lưu ly

Voi ngựa cùng trâu dê

Kiệu, cáng, đủ xe cộ

Ruộng đất và tôi tớ

Nhân dân rất đông nhiều

Xuất nhập thâu lời lãi

Bèn khắp đến nước khác

Khách thương người buôn bán

Không xứ nào không có,

Nghìn muôn ức chúng hội

Vây quanh cung kính ông,

Thường được bậc vua chúa

Mến yêu nhớ tưởng đến

Các quan, hạng hào tộc

Đều cũng đồng tôn trọng.

Vì có các sự duyên

Người đến lui rất đông

Giàu mạnh như thế đó

Có thế lực rất lớn

Mà tuổi đã già nua

Lại càng buồn nhớ con

Ngày đêm luống suy nghĩ

Giờ chết toan sắp đến

Con thơ dại bỏ ta

Hơn năm mươi năm tròn

Các của vật kho tàng

Sẽ phải làm thế nào ?

GIẢNG :

Ngài Ma-ha Ca-diếp lặp lại ý trên là nghe Phật nói hàng Thanh văn sẽ được

thành Phật, các Ngài vui mừng bất ngờ được của báu chưa từng có. Ví như gã

cùng tử khờ dại bỏ cha đi lang thang trong thời gian năm mươi năm. Ông Trưởng

giả là người giàu có lớn, có rất nhiều ngọc ngà châu báu, xe, ngựa, ông là người có

nhiều uy tín được vua quan cho đến thứ dân đều tôn trọng cung kính. Ngày càng

lớn tuổi, ông nhớ trông con về để ủy thác tài sản sự nghiệp.

10. CHÁNH VĂN :

*Bây giờ gã cùng tử

Đi tìm cầu ăn mặc

Ấp này đến ấp khác

Nước này sang nước nọ,

Hoặc có khi được của

Hoặc có lúc không được,

Đói thiếu hình gầy gò

Thân thể sanh ghẻ lác

Lần lựa đi trải qua

Đến thành cha gã ở

Xoay vần làm thuê mướn

Bèn đến trước nhà cha

Lúc ấy ông Trưởng giả

Đang ở trong nhà ông

Giăng màn châu báu lớn

Ngồi tòa sư tử cao

Hàng quyến thuộc vây quanh

Đông người đứng hầu hạ

Hoặc có người tính toán

Vàng, bạc, cùng vật báu

Của cải ra hoặc vào

Biên chép ghi giấy tờ

Gã cùng tử thấy cha

Quá mạnh giàu tôn nghiêm

Cho là vị quốc vương

Hoặc là đồng bậc vua

Kinh sợ tự trách thầm

Tại sao lại đến đây ?

Lại thầm tự nghĩ rằng:

Nếu ta đứng đây lâu

Hoặc sẽ bị bức ngặt

Ép buộc sai khiến làm.

Suy nghĩ thế đó rồi

Rảo chạy mà đi thẳng

Hỏi thăm xóm nghèo nàn

Muốn qua làm thuê mướn.

GIẢNG :

Gã cùng tử nghèo đói thân hình tiều tụy lang thang khắp nơi để mưu cầu sự

ăn mặc rất gian nan khốn khổ. Một hôm tình cờ trở về cố hương, gặp lại cha già

đang ngồi trên tòa báu, có quyến thuộc đông đảo, kẻ hầu hạ, người xuất nhập của

cải, kẻ biên chép giấy tờ... có vẻ tôn nghiêm giàu mạnh. Gã cùng tử tự thấy mình

lạc loài, tự trách mình sao đến chỗ này, e ngại sẽ bị bắt làm không công, hoặc bị

giết. Nên hối hận rồi bỏ chạy đi nơi khác. Tâm trạng gã cùng tử giống như chúng

ta, nhiều đời đi lang thang trong sáu nẻo luân hồi quá ư khốn khổ, chợt thức tỉnh

cầu đạo giải thoát. Nhưng khi tìm đến với đạo, học hiểu chút ít thấy việc thành đạo

khó quá sanh nản lòng thối lui không muốn tiến nữa.

11. CHÁNH VĂN :

*Lúc bấy giờ Trưởng giả

Ngồi trên tòa sư tử

Xa trông thấy con mình

Thầm lặng mà ghi nhớ,

Ông liền bảo kẻ sứ

Đuổi theo bắt đem về.

Gã cùng tử sợ kêu

Mê ngất ngã trên đất,

Người này theo bắt tôi

Chắc sẽ bị giết chết,

Cần gì đồ ăn mặc

Khiến tôi đến thế này !

Trưởng giả biết con mình

Ngu dại lòng hẹp hèn

Chẳng chịu tin lời ta

Chẳng tin ta là cha

Ông liền dùng phương tiện

Lại sai hai người khác

Mắt chột, thân lùn xấu

Hạng không có oai đức !

Các người nên bảo nó

Rằng ta sẽ thuê nó

Hốt dọn các phân nhơ

Trả giá bội cho nó.

Gã cùng tử nghe rồi

Vui mừng theo sứ về

Vì dọn các phân nhơ

Sạch sẽ các phòng nhà.

Trưởng giả trong cửa sổ

Thường ngó thấy con mình

Nghĩ con mình ngu dại

Ưa thích làm việc hèn

Lúc đó ông Trưởng giả

Mặc y phục cũ rách

Tay cầm đồ hốt phân

Qua đến chỗ con làm

Phương tiện lần gần gũi

Bảo rằng: Rán siêng làm !

Đã thêm giá cho ngươi

Và cho dầu xoa chưn

Đồ ăn uống đầy đủ

Thêm đệm chiếu dầy ấm

Cặn kẽ nói thế nầy:

Ngươi nên siêng làm việc !

Rồi lại dịu dàng bảo

Như con thiệt của ta.

GIẢNG :

Ông Trưởng giả thấy con bỏ chạy, nên sai người đuổi theo bắt lại. Nhưng

gã cùng tử thấy người đuổi theo, sợ bắt hành hạ hay giết nên hoảng hốt ngất xỉu.

Ông Trưởng giả thấy con mình quá khờ dại nên bảo sứ giả thả ra, mặc tình nó đi

đâu thì đi. Tuy nhiên, ông ngầm sai hai người mắt chột, thân lùn xấu, nghèo hèn

khuyên gã cùng tử đến hốt phân nhà ông Trưởng giả. Gã cùng tử nhận lời làm thuê

cho ông Trưởng giả. Bấy giờ ông Trưởng giả thương xót con khờ dại nên hóa

trang, mặc đồ dơ xấu đến gần để an ủi con, cho nó những vật dụng cần dùng, ông

khuyên bảo nên siêng làm việc, và nói ông coi gã như là con. Giống như chúng ta

khi trở về với đạo, đáng lý phải thừa nhận sự nghiệp lớn lao của Phật là tu để

thành Phật và độ sanh. Nhưng vì tâm lượng hẹp hòi, chỉ mong cầu chút ít phước

báo ở cõi người cõi trời.

12. CHÁNH VĂN :

*Ông Trưởng giả có trí

Lần lần cho ra vào

Trải qua hai mươi năm

Coi sóc việc trong nhà,

Chỉ cho biết vàng, bạc,

Ngọc chân châu, pha lê

Các vật ra hoặc vào

Đều khiến gã biết rõ.

Gã vẫn ở ngoài cửa

Nương náu nơi am tranh

Tự nghĩ phận nghèo nàn

Ta không có vật đó.

Cha biết lòng con mình

Lần lần đã rộng lớn

Muốn giao tài vật cho

Liền nhóm cả thân tộc

Quốc vương, các đại thần

Hàng Sát-lợi, cư sĩ

Rồi ở trong chúng này

Tuyên nói chính con ta

Bỏ ta đi nước khác

Trải hơn năm mươi năm,

Từ gặp con đến nay

Đã hai mươi năm rồi

Ngày trước ở thành kia

Mà mất đứa con này

Ta đi tìm khắp nơi

Bèn đến ngụ nơi đây,

Phàm của cải ta có

Nhà cửa cùng nhân dân

Thảy đều phó cho nó

Mặc tình nó tiêu dùng

Người con nhớ xưa nghèo

Chí ý rất kém hèn

Nay ở nơi cha mình

Được quá nhiều châu báu

Và cùng với nhà cửa

Gồm tất cả tài vật,

Lòng rất đỗi vui mừng

Được điều chưa từng có.

GIẢNG :

Ông Trưởng giả là người có trí, biết ý chí con hạ liệt, nên phương tiện

hướng dẫn cùng tử coi sóc việc nhà cho quen, sau đó chỉ kho tàng của báu, giao

cho cùng tử quản lý tất cả sự nghiệp. Rồi ông họp thân tộc, quốc vương, đại thần...

công bố cùng tử là con đẻ của ông, sự nghiệp của ông là sự nghiệp của con ông.

Gã cùng tử được điều chưa từng có nên rất vui mừng.

13. CHÁNH VĂN :

*Đức Phật cũng như thế

Biết con ưa Tiểu thừa

Nên chưa từng nói rằng

Các ngươi sẽ thành Phật

Mà chỉ nói chúng con

Được có đức vô lậu

Trọn nên quả Tiểu thừa

Hàng Thanh văn đệ tử

Đức Phật bảo chúng con

Nói đạo pháp tối thượng

Người tu tập pháp này

Sẽ được thành Phật quả

Chúng con vâng lời Phật

Vì các Bồ-tát lớn

Dùng các món nhân duyên

Cùng các môn thí dụ

Bao nhiêu lời lẽ hay

Để nói đạo Vô thượng

Các hàng Phật tử thảy

Từ nơi con nghe pháp

Ngày đêm thường suy gẫm

Tinh tấn siêng tu tập

Bấy giờ các đức Phật

Liền thọ ký cho kia

Các ông ở đời sau

Sẽ được thành Phật đạo,

Pháp mầu rất bí tàng

Của tất cả các Phật

Chỉ để vì Bồ-tát

Mà dạy việc thiệt đó

Nhưng chẳng vì chúng con

Nói pháp chân yếu nầy

Như gã cùng tử kia

Được gần bên người cha

Dầu lãnh biết các vật

Nhưng lòng chẳng mong cầu

Chúng con dầu diễn nói

Tạng pháp báu của Phật

Tự mình không chí nguyện

Cũng lại như thế đó.

GIẢNG :

Ngài Ma-ha Ca-diếp hợp pháp ví dụ. Ngài nói rằng ông Trưởng giả dụ cho

đức Phật, Phật biết hàng Thanh văn ưa pháp Tiểu thừa nên chưa từng nói “các

ngươi sẽ thành Phật”, chỉ nói tu hạnh Thanh văn sẽ chứng Niết-bàn, còn hàng Bồ-

tát thì Phật dạy tu pháp tối thượng sẽ thành Phật. Do nghe Phật dạy, nên các Ngài

cũng nói người nào tu pháp tối thượng sẽ thành Phật. Các Ngài nói người nào

nghe Phật dạy cố gắng tu và được Phật thọ ký, còn các Ngài thì vô phần. Để thấy

rằng người học đạo hài lòng với pháp nhỏ mà mình đã được thì khó tiến bộ. Phật

vì lòng từ bi, thấy đệ tử không có chí nguyện lớn, nên phương tiện thúc đẩy cho

tiến lên, cuối cùng Ngài thọ ký cho thành Phật.

14. CHÁNH VĂN :

*Chúng con diệt bề trong

Tự cho là đã đủ

Chỉ xong được việc này

Lại không biết việc khác

Chúng con dầu có nghe

Pháp tịnh cõi nước Phật

Cùng giáo hóa chúng sanh

Đều không lòng ưa vui

Như thế là vì sao ?

Vì tất cả các pháp

Thảy đều là không lặng

Không sanh cũng không diệt

Không lớn cũng không nhỏ

Vô lậu và vô vi

Suy nghĩ thế đó rồi

Chẳng sanh lòng ưa muốn

Chúng con đã từ lâu

Đối với trí huệ Phật

Không tham, không ưa thích

Không lại có chí nguyện

Mà đối với pháp mình

Cho đó là rốt ráo

Chúng con từ lâu nay

Chuyên tu tập pháp không

Được thoát khỏi hoạn nạn

Khổ não của ba cõi

Trụ trong thân rốt sau

Hữu dư y Niết-bàn

Đức Phật dạy bảo ra

Chứng được đạo chẳng luống

Thời là đã có thể

Báo được ơn của Phật

Chúng con dầu lại vì

Các hàng Phật tử thảy

Tuyên nói pháp Bồ-tát,

Để cầu chứng Phật đạo,

Mà mình đối pháp đó

Trọn không lòng mong muốn

Đấng Đạo sư buông bỏ

Vì xem biết lòng con

Ban đầu không khuyên gắng

Nói những lợi có thiệt,

Như ông Trưởng giả giàu

Biết con chí kém hèn

Bèn dùng sức phương tiện

Để hòa phục tâm con

Vậy sau mới giao phó

Tất cả tài vật báu,

Đức Phật cũng thế đó

Hiện ra việc ít có

Biết con ưa Tiểu thừa

Bèn dùng sức phương tiện

Điều phục tâm của con

Rồi mới dạy trí lớn

Chúng con ngày hôm nay

Được pháp chưa từng có

Chẳng phải chỗ trước mong

Mà nay tự nhiên được

Như gã cùng tử kia

Được vô lượng của báu.

GIẢNG :

Ngài Ma-ha Ca-diếp thuật lại việc tu hành của hàng Thanh văn là diệt bề

trong cho là đã đủ, lại không biết việc khác. Nghĩa là các Ngài một bề dẹp những

kiết sử trói buộc ở nội tâm, kiết sử hết thì không còn luân hồi, chứng Niết-bàn, các

Ngài thấy đó là đủ, không tự biết mình có sẵn Tri kiến Phật, không thực hành pháp

tịnh cõi nước Phật, giáo hóa chúng sanh. Sỡ dĩ hàng Thanh văn không ưa giáo hóa

chúng sanh, làm thanh tịnh cõi nước Phật là vì các Ngài quán chiếu thấy tất cả

pháp đều không lặng, không sanh không diệt, không lớn không nhỏ, vô lậu vô vi,

chỉ thích an tịnh trong cái tịch tịnh đó. Còn việc độ sanh, tịnh cõi nước Phật, là

việc bên ngoài nên không bao giờ nghĩ và thích. Vì vậy, Phật mới vì các Ngài

khuyến khích muốn cho các Ngài được pháp Vô thượng cũng như gã cùng tử được

của báu

1. CHÁNH VĂN :

*Lúc bấy giờ, đức Thế Tôn nói bài kệ đó rồi, bảo các đại chúng xướng lời

thế này: “Ông Ma- ha Ca-diếp, đệ tử của Ta, ở đời vị lai sẽ phụng thờ ba trăm

muôn ức các đức Phật Thế Tôn, cúng dường cung kính, tôn trọng, ngợi khen, rộng

nói vô lượng đại pháp của các đức Phật, ở nơi thân rốt sau được thành Phật hiệu là

Quang Minh Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ,

Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật Thế

Tôn.

Nước tên là Quang Đức, kiếp tên là Đại Trang Nghiêm. Phật thọ mười hai

tiểu kiếp. Chánh pháp trụ thế hai mươi tiểu kiếp. Tượng pháp cũng trụ hai mươi

tiểu kiếp. Cõi nước tốt đẹp, không có các thứ dơ xấu, ngói sỏi gai góc cùng đồ tiện

lợi chẳng sạch. Cõi đó bằng thẳng không có cao thấp, hầm hố gò nổng, đất bằng

lưu ly, cây báu thẳng hàng, vàng ròng làm dây để giăng bên đường, rải các hoa

báu khắp nơi sạch sẽ.

Bồ-tát trong nước đó đông vô lượng nghìn ức, các chúng Thanh văn cũng

lại vô số. Không có việc ma, dầu là có ma và dân ma, nhưng đều hộ trì Phật pháp.

Bấy giờ, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

*Bảo các Tỳ-kheo rằng:

Ta dùng mắt của Phật

Thấy ông Ca-diếp này

Ở nơi đời vị lai

Quá vô số kiếp sau

Sẽ được thành quả Phật,

Mà ở đời vị lai

Cúng dường và kính thờ

Đủ ba trăm muôn ức

Các đức Phật Thế Tôn.

Vì cầu trí huệ Phật

Mà tịnh tu phạm hạnh

Cúng dường đấng Tối thượng

Nhị Túc Tôn xong rồi

Tu tập trọn tất cả

Trí huệ bực Vô thượng

Ở nơi thân rốt sau

Được chứng thành làm Phật.

Cõi đó rất thanh tịnh

Chất lưu ly làm đất

Nhiều thứ cây bằng báu

Thẳng hàng ở bên đường

Dây vàng giăng ngăn đường

Người ngó thấy vui mừng

Thường thoảng ra hương thơm

Rải các thứ hoa đẹp

Các món báu kỳ diệu

Dùng để làm trang nghiêm

Cõi đó đất bằng thẳng

Không có những gò hầm.

Các hàng chúng Bồ-tát

Đông không thể xưng kể

Tâm các vị hòa dịu

Đến được thần thông lớn

Phụng trì các kinh điển

Đại thừa của các Phật

Các hàng chúng Thanh văn

Vô lậu thân rốt sau

Là con của Pháp vương

Cũng chẳng thể kể hết

Nhẫn đến dùng thiên nhãn

Cũng chẳng thể đếm biết.

Phật đó sẽ sống lâu

Tuổi mười hai tiểu kiếp

Chánh pháp trụ ở đời

Đủ hai mươi tiểu kiếp

Tượng pháp trụ ở đời

Cũng hai mươi tiểu kiếp

Đức Quang Minh Thế Tôn

Việc của Ngài như thế.

GIẢNG :

Sau khi các Tôn giả Ma-ha Ca-diếp, Tu-bồ-đề... trình sở ngộ, đức Phật liền

thọ ký cho các Ngài thành Phật. Trước thọ ký cho Tôn giả Ma-ha Ca-diếp đời vị

lai sẽ được thành Phật đầy đủ mười hiệu và đủ 32 tướng tốt. Ngài phụng thờ ba

trăm muôn ức đức Phật mới thành Phật. Chúng ta thấy thời gian tu hành của ngài

Ca-diếp quá lâu, mà Ngài được thọ ký là vui mừng thấy mình được điều chưa từng

có. Điều này nói lên tâm hạnh của Bồ-tát có khác với tâm hạnh của phàm phu.

Sau khi thành Phật, tuổi thọ của Ngài đến mười hai tiểu kiếp, một tiểu kiếp

là 16.800.000 năm. Tính ra đến 201.600.000 năm. Sống quá lâu! Còn cõi nước thì

đất bằng phẳng trang nghiêm đẹp đẽ toàn bằng đồ báu không có dơ bẩn, không có

cực khổ. Đồ đệ toàn là hàng Bồ-tát, La-hán nhiều vô lượng vô biên. Sở dĩ tôn giả

Ca-diếp khi thành Phật mà được chánh báo y báo tốt đẹp lớn lao như vậy, là nhờ

công phu tu hành giáo hóa chúng sanh lâu dài và nhiều vô kể. Nhân thế nào thì

quả thế ấy, nhân lớn thì quả phải to.

Phật thọ ký cho tôn giả Ma-ha Ca-diếp sau khi thành Phật, số Bồ-tát Ngài

độ được có tới nghìn muôn ức, Thanh văn cũng vô số. Một vị Bồ-tát khi thành

Phật, không có đơn độc ở một mình, như đức Thích-ca khi thành Phật bên cạnh

Ngài có rất nhiều Bồ-tát, La-hán, Thanh văn. Những đồ đệ đó đều là những người

đã có túc duyên nhiều đời nhiều kiếp với Ngài, chớ không phải chỉ có duyên một

đời này. Như vậy những đệ tử Bồ-tát, Thanh văn, La-hán trước kia là những người

phàm, khi Phật còn làm Bồ-tát giáo hóa họ tu; thầy tiến lên thành Phật, trò cũng

tiến lên thành Bồ-tát, La-hán.

Chúng ta thấy tất cả Bồ-tát được Phật thọ ký, vị nào cũng có đồ đệ đông

như vậy. Vì rằng một vị tu hành từ khi mới phát tâm tu, cho tới ngày thành Phật, là

đời đời giáo hóa chúng sanh và cũng tiếp tục gặp lại nhau ở nơi này hay ở nơi

khác, những người này là hàng Bồ-tát, hàng Thanh văn câu hội về quốc độ của

Phật. Như vậy, không có nghĩa tu một đời tâm hạnh bị mất, nếu phát tâm chân

chánh, tu hành đứng đắn thì đời này mới tu duyên phước còn mỏng thì độ ít, đời

sau tiếp tục tu nữa và giáo hóa nhiều hơn, đời sau nữa tiếp tục công hạnh cũ, như

thế mà tiếp tục cho đến khi thành Phật, thì quyến thuộc là Bồ-tát, Thanh văn cũng

đông vầy. Thế nên chúng ta không thể lo tu một mình để cầu mau thành Phật,

thiếu phần giác tha thì công hạnh chưa viên mãn làm sao thành Phật được. Để thấy

tinh thần kinh Pháp Hoa là Bồ-tát đời đời thực hiện bổn nguyện nối tiếp thắp sáng

ngọn đuốc Phật pháp cho chúng sanh, đến khi công hạnh viên mãn mới thành Phật,

và chúng sanh được giáo hóa cũng thành Bồ-tát và La-hán câu hội về quốc độ của

các Ngài. Phần trùng tụng lặp lại ý trên.

2. CHÁNH VĂN :

*Lúc bấy giờ, ngài Đại Mục-kiền-liên, Ngài Tu-bồ-đề, Ngài Đại Ca-chiêndiên

v.v...thảy đều run sợ một lòng chắp tay chiêm ngưỡng dung nhan của Phật,

mắt không hề tạm rời, liền đồng tiếng nhau nói kệ rằng:

Thế Tôn rất hùng mãnh

Pháp vương trong dòng Thích

Vì thương xót chúng con

Mà ban giọng tiếng Phật.

Nếu rõ thâm tâm con

Được Phật thọ ký cho

Như dùng cam lồ rưới

Từ nóng được mát mẻ.

Như từ nước đói đến

Bỗng gặp cỗ tiệc vua

Còn ôm lòng nghi sợ

Chưa dám tự ăn liền

Nếu lại được vua bảo

Vậy sau mới dám ăn,

Chúng con cũng như vậy

Hằng nghĩ lỗi Tiểu thừa

Chẳng biết làm thế nào

Được huệ Vô thượng Phật,

Dầu nghe giọng tiếng Phật

Nói chúng con thành Phật

Còn ôm lòng lo sợ

Như chưa dám tự ăn

Nếu được Phật thọ ký

Mới là khoái an vui

Thế Tôn rất hùng mãnh

Thường muốn an thế gian

Xin thọ ký chúng con

Như đói cần bảo ăn.

GIẢNG :

Còn ba vị chưa được thọ ký là ngài Ma-ha Mục-kiền-liên, Tu-bồ-đề, Ma-ha

Ca-chiên-diên nên các Ngài run sợ, chấp tay một lòng chiêm ngưỡng dung nhan

của Phật. Vì bốn vị cùng là bạn, trình độ học tu ngang nhau, một trong bốn vị

được thọ ký thành Phật, lúc đó ba người còn lại cả mừng hóa thành hoảng hốt, bởi

hoảng hốt nên run sợ. Thế nên các Ngài mới trình bày tâm trạng của các Ngài:

Nếu rõ thâm tâm con

Được Phật thọ ký cho

Như dùng cam lồ rưới

Từ nóng được mát mẻ.

Tâm các Ngài đang nóng nảy, hồi hộp, lo sợ không biết có được Phật thọ

ký không. Nếu bấy giờ được Phật thọ ký thì như được rưới nước cam lộ khiến cho

tâm các Ngài được mát mẻ, êm ả, không còn hồi hộp lo sợ nữa.

Kế đến các Ngài lại nói thêm:

Như từ nước đói đến

Bỗng gặp cỗ tiệc vua

Còn ôm lòng nghi sợ

Chưa dám tự ăn liền

Nếu lại được vua bảo

Vậy sau mới dám ăn.

Các Ngài dụ các Ngài như ở nước đói đến gặp tiệc vua ban đủ thức ăn sang

trọng bày la liệt trên bàn, lòng còn lo sợ chưa dám ăn liền, vì chưa được mời ăn.

Nếu được vua bảo, thì các Ngài mới dám ăn. Thí dụ này nói lên ý nghĩa các Ngài

đã được cái thấy biết mà huynh đệ các Ngài như tôn giả Xá-lợi-phất, Ma-ha Cadiếp

đã được, nhưng chưa dám tin rằng mình sẽ được thọ ký thành Phật. Nay nếu

được Phật thọ ký thì tâm các Ngài mới an, mới tin chắc.

Các thiền sư cũng có tâm trạng như các tôn giả ở đây. Như ngài Vĩnh Gia

Huyền Giác do xem kinh Duy-ma-cật mà ngộ đạo, Ngài biết rõ mình đã thông suốt

được lý Thiền, nhưng chưa được bậc tôn túc nào ấn chứng, nên thể theo lời đề

nghị của thiền sư Huyền Sách đến Lục tổ cầu xin ấn chứng. Sau khi được Lục tổ

ấn chứng, Ngài mới dám nói lên chỗ chứng đạo của mình qua bài Chứng Đạo Ca.

Nếu chưa được ấn chứng vẫn còn hồ nghi. Đó là tâm niệm của người xưa và người

gần đây không khác nhau. Những đồ đệ của đức Phật khi xưa khao khát được Phật

thọ ký như thế nào, thì các Thiền sư sau này khao khát được thầy ấn chứng cũng

như vậy. Vì vậy sau khi các Thiền sư ngộ đạo rồi, đi tìm thiện hữu tri thức trình sở

ngộ và cầu xin ấn chứng để an ổn mà tiến tu.

3. CHÁNH VĂN :

*Lúc bấy giờ, Thế Tôn biết tâm niệm của các vị đệ tử lớn, bảo các thầy Tỳ-

kheo rằng: “Ông Tu-bồ-đề đây đến đời vị lai phụng thờ ba trăm muôn ức na-dotha

đức Phật, cúng dường cung kính tôn trọng ngợi khen, thường tu hạnh thanh

tịnh, đủ đạo Bồ-tát, ở thân rốt sau được thành Phật hiệu: Danh Tướng Như Lai,

Ứng Cúng, Chánh Biến Tri, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô

Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật Thế Tôn.

Kiếp đó tên Hữu Bửu, nước đó tên là Bửu Sanh. Cõi đó bằng thẳng, đất

bằng lưu ly, cây báu trang nghiêm, không có những gò, hầm, cát, sỏi, gai, chông

cùng tiện lợi dơ dáy, hoa báu trải khắp nơi sạch sẽ, nhân dân cõi đó đều ở đài báu

và lầu gác quí đẹp. Hàng đệ tử Thanh văn đông vô lượng vô biên, tính kể cùng thí

dụ đều không thể biết. Các chúng Bồ-tát đông vô số nghìn muôn ức na-do-tha.

Đức Phật thọ mười hai tiểu kiếp, chánh pháp trụ ở đời hai mươi tiểu kiếp,

tượng pháp cũng trụ đời hai mươi tiểu kiếp, đức Phật đó thường ở trên hư không

vì chúng nói pháp độ thoát được vô lượng Bồ-tát cùng chúng Thanh văn.

Khi đó, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

*Các chúng Tỳ-kheo nầy !

Nay ta bảo các ông

Đều nên phải một lòng

Lóng nghe lời ta nói

Đệ tử lớn của ta

Là ông Tu-bồ-đề

Rồi sẽ được làm Phật

Hiệu gọi là Danh Tướng

Sẽ phải cúng vô số

Muôn ức các đức Phật

Theo hạnh của Phật làm

Lần lần đủ đạo lớn

Thân rốt sau sẽ được

Ba mươi hai tướng tốt

Xinh lịch đẹp đẽ lắm

Dường như núi báu lớn

Cõi nước của Phật đó

Trang nghiêm sạch thứ nhứt

Chúng sanh nào được thấy

Không ai chẳng ưa mến.

Phật ở trong cõi đó

Độ thoát vô lượng chúng.

Trong pháp hội của Phật

Các Bồ-tát đông nhiều

Thảy đều bực lợi căn

Chuyển pháp luân bất thối.

Cõi nước đó thường dùng

Bồ-tát để trang nghiêm

Các chúng Thanh văn lớn

Chẳng có thể đếm kể

Đều được ba món minh

Đủ sáu thứ thần thông

Trụ tám pháp giải thoát

Có oai đức rất lớn.

Đức Phật đó nói pháp

Hiện ra vô lượng món

Pháp thần thông biến hóa

Chẳng thể nghĩ bàn được.

Các hàng trời, nhân dân

Số đông như Hằng sa

Đều cùng nhau chắp tay

Lóng nghe lãnh lời Phật

Đức Phật đó sẽ thọ

Tuổi mười hai tiểu kiếp

Chánh pháp trụ lại đời

Đủ hai mươi tiểu kiếp

Tượng pháp trụ ở đời

Cũng hai mươi tiểu kiếp.

GIẢNG :

Đức Phật thọ ký cho ngài Tu-bồ-đề sau này sẽ thành Phật hiệu là Danh

Tướng, kiếp tên Hữu Bửu, cõi nước tên Bửu Sanh, cõi đó bằng thẳng, đất bằng lưu

ly, cây báu trang nghiêm, hàng đồ đệ toàn là Thanh văn, Bồ-tát đông vô số không

thể tính kể. Sự kiện này cho chúng ta thấy, làm việc lợi sanh được phần công đức

là tích tụ thành một hạt lưu ly, làm vô số công đức thanh tịnh trải qua nhiều đời

nhiều kiếp, thì tụ thành cả quốc độ toàn là lưu ly thanh tịnh theo như công hạnh tu

hành của mình. Đó là do tinh thần độ sanh không giới hạn, nếu công hạnh viên

mãn thì thành Phật. Nếu công hạnh chưa viên mãn mà muốn thành Phật sớm thì

cõi nước không thanh tịnh, tuổi thọ không lâu dài, đồ đệ chưa phải là hàng Thánh.

Ở đây đức Phật nói “Phật Danh Tướng thường ở trên hư không vì chúng nói pháp

độ thoát được vô lượng Bồ-tát cùng chúng Thanh văn”. Tại sao Phật Danh Tướng

lại nói pháp ở trên hư không ? Như chúng ta biết, Ngài Tu-bồ-đề tu hạnh quán lý

không, nên được Phật khen là Giải không bậc nhất trong hội chúng. Do ngộ được

lý không nên khi nói pháp Ngài nói về lý Bát-nhã chân không. Vì vậy mà nói Ngài

ở trên hư không vì chúng sanh nói pháp.

4. CHÁNH VĂN :

*Lúc bấy giờ, đức Thế Tôn lại bảo các chúng Tỳ-kheo: “Ta nay nói với các

ông, ông Đại Ca-chiên-diên này ở đời sẽ tới, dùng các đồ cúng mà cúng dường

phụng thờ tám nghìn ức Phật cung kính tôn trọng. Sau khi các đức Phật diệt độ,

ông đều dựng tháp miếu cao một nghìn do-tuần, ngang rộng ngay bằng năm trăm

do-tuần, tháp miếu đó dùng bảy món báu vàng, bạc, lưu ly, xa cừ, mã não, chân

châu và mai khôi hiệp lại thành cúng dường tháp miếu bằng các thứ hoa, chuỗi

ngọc, hương hoa, hương bột, hương đốt, lọng nhiễu, tràng phan v.v...

Sau thời kỳ đó sẽ lại cúng dường hai muôn ức Phật cũng như trước, cúng

dường các đức Phật đó rồi, đủ đạo Bồ-tát sẽ được làm Phật hiệu: Diêm-phù-na-đề

Kim Quang Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ,

Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật Thế

Tôn.

Cõi đó bằng thẳng, đất bằng pha lê, cây báu trang nghiêm, vàng ròng làm

dây để giăng bên đường, hoa đẹp trải đất khắp nơi sạch sẽ. Người được thấy đều

vui mừng, không có bốn đường dữ: địa ngục, ngạ quỉ, súc sanh và a-tu-la. Các trời

cùng người rất đông, các chúng Thanh văn và Bồ-tát vô lượng muôn ức trang

nghiêm nước đó. Đức Phật đó thọ mười hai tiểu kiếp, chánh pháp trụ ở đời hai

mươi tiểu kiếp, tượng pháp cũng trụ hai mươi tiểu kiếp.

Lúc đó Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

*Các chúng Tỳ-kheo này !

Đều nên một lòng nghe

Như lời của ta nói

Chân thiệt không khác lạ.

Ông Ca-chiên-diên này

Sau sẽ dùng các món

Đồ cúng dường tốt đẹp

Mà cúng dường các Phật.

Các đức Phật diệt rồi

Dựng tháp bằng bảy báu

Cũng dùng hoa và hương

Để cúng dường xá-lợi.

Thân rốt sau của ông

Được trí huệ của Phật

Thành bực Đẳng Chánh Giác

Cõi nước rất thanh tịnh

Độ thoát được vô lượng

Muôn ức hàng chúng sanh

Đều được mười phương khác.

Thường đến kính cúng dường,

Ánh sáng của Phật đó

Không ai có thể hơn

Đức Phật đó hiệu là:

Diêm-phù Kim Quang Phật

Bồ-tát và Thanh văn

Dứt tất cả hữu lậu

Đông vô lượng vô số

Trang nghiêm cõi nước đó.

GIẢNG :

Ngài Ma-ha Ca-chiên-diên cũng được Phật thọ ký. Do tu hạnh Bồ-tát cung

kính cúng thờ tới tám nghìn ức Phật, sau Phật diệt độ lại xây tháp miếu cúng

dường. Sau lại cúng dường hai muôn ức Phật cũng như trước, công hạnh viên mãn

sẽ thành Phật hiệu Diêm-phù-na-đề Kim Quang, quốc độ bằng phẳng, đất bằng

pha lê, trang nghiêm bằng cây báu... Sở dĩ Bồ-tát ra đời gặp Phật là vì các Ngài tu

hạnh Bồ-tát, mà Bồ-tát là nhân mà Phật là quả, nên ra đời đều gặp Phật. Nơi nào

có Phật là có các Ngài gần gũi tôn trọng cúng dường và tu học. Trải qua thời gian

lâu dài công hạnh viên mãn, thì thành Phật cõi nước đẹp đẽ trang nghiêm.

5.CHÁNH VĂN :

*Lúc bấy giờ, đức Thế Tôn lại bảo trong đại chúng: “Ta nay nói với các

ông, ông Đại Mục-kiền-liên đây sẽ dùng các món đồ cúng, cúng dường tám nghìn

các đức Phật, cung kính tôn trọng. Sau khi đức Phật diệt độ đều dựng tháp miếu

cao một nghìn do-tuần, ngang rộng thẳng bằng năm trăm do-tuần, dùng bảy món

báu: vàng, bạc, lưu ly, xa cừ, mã não, chân châu và mai khôi hiệp lại thành. Đem

các thứ hoa, chuỗi ngọc, hương xoa, hương bột, hương đốt, lọng nhiễu và tràng

phan để cúng dường tháp.

Sau lúc ấy lại sẽ cúng dường hai trăm muôn ức các đức Phật cũng như

trước, rồi sẽ được thành Phật hiệu: Đa-ma-la-bạt Chiên-đàn Hương Như Lai, Ứng

Cúng, Chánh Biến Tri, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ,

Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật Thế Tôn.

Kiếp đó tên là Hỷ Mãn, nước tên là Ý Lạc, cõi đó bằng thẳng, chất pha lê

làm đất, cây báu trang nghiêm, rải hoa chân châu khắp nơi sạch sẽ, người được

thấy đều vui mừng. Các hàng trời người rất đông, Bồ-tát và Thanh văn số nhiều vô

lượng, đức Phật đó thọ hai mươi bốn tiểu kiếp, chánh pháp trụ lại đời bốn mươi

tiểu kiếp, tượng pháp cũng trụ bốn mươi tiểu kiếp.”

Khi đó đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

*Đệ tử của ta đây

Là Đại Mục-kiền-liên

Bỏ thân người nầy rồi

Sẽ được gặp tám nghìn

Hai trăm muôn ức vị

Các đức Phật Thế Tôn.

Ông vì cầu Phật đạo

Nên cúng dường cung kính

Ở nơi các đức Phật

Thường tu trì phạm hạnh

Ở trong vô lượng kiếp

Phụng trì pháp của Phật.

Các đức Phật diệt rồi

Xây tháp bằng bảy báu

Tháp vàng rất cao rộng,

Dùng hoa hương kỹ nhạc

Để dùng dưng cúng dường

Tháp miếu các đức Phật.

Lần lần được đầy đủ

Đạo hạnh Bồ-tát rồi

Ở nơi nước Ý Lạc

Mà được thành quả Phật

Hiệu là Đa-ma-la.

Bạt Chiên-đàn Hương Phật

Đức Phật đó thọ mạng

Hai mươi bốn tiểu kiếp

Thường vì hàng trời, người

Mà diễn nói đạo Phật

Chúng Thanh văn vô lượng

Như số cát sông Hằng

Đủ ba minh, sáu thông

Đều có oai đức lớn

Bồ-tát đông vô số

Chí bền lòng tinh tấn

Ở nơi trí huệ Phật

Đều không hề thối chuyển.

Sau khi Phật diệt độ

Chánh pháp sẽ trụ đời

Đủ bốn mươi tiểu kiếp

Tượng pháp cũng như thế.

*Các đệ tử của ta

Bực oai đức đầy đủ

Số đó năm trăm người

Ta đều sẽ thọ ký

Ở nơi đời vị lai

Đều được chứng thành Phật

Ta cùng với các ông

Đời trước kết nhân duyên

Ta nay sẽ thuật nói

Các ông khéo lóng nghe.

GIẢNG :

Ngài Ma-ha Mục-kiền-liên được Phật thọ ký sau này sẽ thành Phật hiệu là

Đa-ma-la-bạt Chiên-đàn Hương Như Lai, kiếp tên Hỷ Mãn, nước tên Ý Lạc...

cũng do tu hạnh Bồ-tát, phụng thờ vô số đức Phật công hạnh viên mãn mới được

thành Phật.

Sau khi thọ ký cho bốn vị đại đệ tử xong, Phật hứa rằng 500 vị đại đệ tử của

Phật tuần tự sẽ được thọ ký. Không riêng gì đối với đệ tử lớn mà những vị nhỏ, có

khả năng tin thọ lời Phật dạy là được Phật bình đẳng thọ ký cho. Đây là một lối ấn

chứng cho đệ tử đủ lòng tin mà an tâm tiến tu không lui sụt.

Qua phẩm Thọ ký chúng ta thấy cõi nước của các vị Phật tương lai, cõi nào

cũng bằng phẳng, đất thì bằng vàng, bằng lưu ly, trang nghiêm bằng bảy báu, đồ

đệ là hàng Bồ-tát, Thanh văn vô số. Tuổi thọ của Phật thì rất lâu, chánh pháp,

tượng pháp cũng lâu... Rồi chúng ta nghiệm lại đức Bổn sư Thích-ca Mâu-ni cũng

là một vị Phật, tại sao cõi ta-bà của Ngài toàn là gò nổng, đất bùn sình nhơ nhớp,

chúng sanh ở cõi này thì nhiều khổ đau phiền não, đồ đệ thuộc hàng Bồ-tát, Thanh

văn chỉ có 1250 vị ? Còn tuổi thọ của Ngài chỉ có 80 tuổi, chánh pháp của Ngài trụ

thế có 500 năm, tượng pháp 1000 năm ?

Đức Phật Thích-ca sinh ở cung vua Tịnh Phạn xứ Ấn Độ giáo hóa cõi ta-bà

này là Phật ứng thân; chúng sanh ở cõi ta-bà này vô minh nghiệp chướng sâu dày,

phước mỏng, thì chánh báo và y báo của họ dĩ nhiên là thô xấu bất tịnh. Phật vì từ

bi tùy duyên ứng thân ở cõi này để cứu độ họ. Ví dụ như người ở thủ đô giàu có,

ăn cao lương mỹ vị, ở nhà lầu đi xe hơi, sống rất sung túc sang trọng. Người đó

thấy dân miền sơn cước quê dốt, thiếu ăn thiếu mặc, tình nguyện đến đó để hướng

dẫn dân miền này biết chữ, biết nghề nghiệp làm cho đủ cơm ăn áo mặc. Khi

người thủ đô đến miền sơn cước ở thì đời sống của họ cũng đạm bạc không tiện

nghi, vì chỗ ở này là chỗ ở tạm. Cũng vậy, đức Thích-ca ra đời ở cõi ta-bà này là

một chặng hóa thân của Ngài để hóa độ. Cõi này là cõi tạm, Ngài ở một thời gian

ngắn Ngài đi, nên tuổi thọ không dài. Còn cõi nước không thanh tịnh trang nghiêm,

vì chúng sanh cõi này đa phần phước mỏng nghiệp dầy nên cũng có các y báo

chung như thế.

PHẨM 7: HÓA THÀNH DỤ

Hóa Thành Dụ là ví dụ hóa ra cái thành tạm, cho kẻ đi đường dài mỏi mệt

nghỉ chân để rồi tiếp tục đi nữa. Dụ này ngầm nói lên quả vị Thanh văn, Duyên

giác chỉ là Niết-bàn tạm, không phải cứu kính. Cứu kính là phải đạt quả vị Phật.

1. CHÁNH VĂN :

*Đức Phật bảo các thầy Tỳ-kheo:

- Thuở quá khứ vô lượng vô biên bất khả tư nghị a-tăng-kỳ kiếp đã qua, lúc

bấy giờ có đức Phật hiệu Đại Thông Trí Thắng Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến

Tri, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng

Phu, Thiên Nhân Sư, Phật Thế Tôn.

Nước đó tên Hảo Thành, kiếp tên Đại Tướng. Các Tỳ-kheo ! Từ khi đức

Phật đó diệt độ nhẫn đến nay rất là lâu xa, thí như địa chủng trong cõi tam thiên

đại thiên, giả sử có người đem mài làm mực rồi đi khỏi một nghìn cõi nước ở

phương Đông bèn chấm một điểm chừng bằng bụi nhỏ, lại qua một nghìn cõi nước

nữa cũng chấm một điểm, cứ như thế lần lựa chấm hết mực mài bằng địa chủng ở

trên. Ý các ông nghĩ sao ? Các cõi nước đó hoặc thầy toán hoặc đệ tử của thầy

toán có thể biết được ngằn mé số đó chăng ?

- Thưa Thế Tôn ! Không thể biết !

- Các Tỳ-kheo ! Những cõi nước của người đó đi qua hoặc có chấm mực

hoặc không chấm mực, đều nghiền nát cả ra làm bụi, một hột bụi là một kiếp, từ

đức Phật đó diệt độ đến nay lại lâu hơn số đó vô lượng vô biên trăm nghìn muôn

ức a-tăng-kỳ kiếp. Ta dùng sức Tri kiến của Như Lai xem thuở lâu xa đó dường

như hiện ngày nay.

Bấy giờ đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

*Ta nhớ đời quá khứ

Vô lượng vô biên kiếp

Có Phật Lưỡng Túc Tôn

Hiệu Đại Thông Trí Thắng.

Như người dùng sức mài

Cõi tam thiên đại thiên

Hết tất cả địa chủng

Thảy đều làm thành mực

Quá hơn nghìn cõi nước

Bèn chấm mỗi điểm trần

Như thế lần lựa chấm

Hết các mực trần nầy.

Bao nhiêu cõi nước đó

Điểm cùng chẳng điểm thảy

Lại đều nghiền làm bụi

Một bụi làm một kiếp

Kiếp số lâu xa kia

Lại nhiều hơn số bụi

Phật đó diệt đến nay

Vô lượng kiếp như thế

Trí vô ngại của Phật

Biết Phật đó diệt độ

Và Thanh văn, Bồ-tát

Như hiện nay thấy diệt.

Các Tỳ-kheo nên biết

Trí Phật tịnh vi diệu

Vô lậu và vô ngại

Suốt thấu vô lượng kiếp.

GIẢNG :

Đức Phật kể lại chuyện của một đức Phật từ kiếp xa xưa tên là Đại Thông

Trí Thắng. Từ khi đức Phật ấy diệt độ nhẫn đến nay thời gian rất lâu xa. Thí như

lấy đất tam thiên đại thiên thế giới, mài nát ra thành mực, rồi cứ đi về phương

Đông cách khoảng một ngàn cõi nước chấm một điểm nhỏ, và cứ thế mà chấm cho

đến khi hết mực được mài, thì chừng bao nhiêu thế giới ? Không thể tính đếm

được, quá nhiều. Bây giờ đem những thế giới chấm mực và không chấm mực

nghiền nát thành bụi, mỗi hạt bụi tính là một kiếp. Như vậy vô số bụi là vô số kiếp.

Từ khi đức Đại Thông Trí Thắng Như Lai nhập diệt tới nay lâu hơn vô số kiếp đó,

thế mà đức Thế Tôn dùng Tri kiến Phật xem thuở lâu xa đó thấy như hiện nay.

Chúng ta không thể tưởng tượng nổi, không thể tính toán ra thời gian đó là bao

nhiêu, làm sao mà tin được ? Đứng về mặt sự mà nói thì kinh Phạm Động trong bộ

Trường A-hàm có ghi lại sáu mươi hai kiến chấp của ngoại đạo. Sở dĩ ngoại đạo

có những kiến chấp là do họ tu thiền định, nếu sức định vừa thì họ nhớ từ năm

mười kiếp về trước, thấy rõ về túc mạng, gia tộc, quốc độ, sinh hoạt của họ và mỗi

loài chúng sanh. Nếu sức định sâu thì thấy cả trăm cả ngàn đời về trước. Họ thấy

tới đâu là họ chấp tới đó. Còn những gì xa hơn chỗ thấy biết do sức định thì họ

không biết. Ở đây nói lên sức định của Phật thâm sâu không thể diễn tả nổi. Cho

nên cái biết của Ngài về quá khứ cũng không thể nghĩ lường. Thời gian từ đức

Phật Đại Thông Trí Thắng tịch diệt, đến lúc đức Thích-ca ra đời trải qua thời gian

lâu xa vô kể, mà bây giờ Ngài ưng nhớ lại thì thấy rõ như chuyện hiện nay. Đó là

do sức thiền định sâu, nhớ được quá khứ rất lâu xa. Đứng về mặt lý, thì Tri kiến

Như Lai là Trí tuệ Phật, mà Trí tuệ Phật thì không lệ thuộc thời gian... Thời gian

như ngày, tháng, năm chẳng qua là khái niệm do người đặt ra, không có thật. Quả

đất cứ xoay quanh mặt trời, vùng đất nhận ánh sáng mặt trời, người cho là ngày,

vùng đất không nhận ánh sáng mặt trời, người cho là đêm, chớ nó không tự nói là

ngày hay là đêm. Thời gian chỉ là ý niệm người đặt ra tạm dùng không có lẽ thật.

Dù thời gian muôn nghìn triệu ức, nhưng đối với đức Đại Thông Trí Thắng tức Tri

kiến Phật là cái không hình, không tướng, không sanh, không diệt thì không bị

giới hạn bởi thời gian. Vì vậy mà nói dù cho vô lượng kiếp xa xưa không thể tính

đếm được, cần nhớ thì nhớ thấy như hiện tại.

2. CHÁNH VĂN :

*Đức Phật bảo các Tỳ-kheo: “Đức Đại Thông Trí Thắng Phật thọ năm trăm

bốn mươi vạn ức na-do-tha kiếp, đức Phật đó khi trước lúc ngồi đạo tràng phá

quân ma rồi, sắp được đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác mà Phật pháp

chẳng hiện ra trước, như thế một tiểu kiếp cho đến mười tiểu kiếp, ngồi xếp bằng

thân và tâm đều không động mà các Phật pháp còn chẳng hiện ra trước.

Thuở đó, các vị trời Đao-lợi ở dưới cội cây bồ-đề đã trước vì đức Phật đó

mà trải tòa sư tử cao một do-tuần. Phật ngồi nơi tòa nầy sẽ được đạo Vô thượng

Chánh đẳng Chánh giác. Khi Phật vừa ngồi trên tòa đó các trời Phạm Thiên vương

rưới những hoa trời khắp một trăm do-tuần, gió thơm lâu lâu thổi đến, thổi dẹp hoa

héo rồi rưới hoa mới mãi như thế không ngớt mãn mười tiểu kiếp để cúng dường

đức Phật, nhẫn đến khi Phật diệt độ thường rưới hoa này. Các trời Tứ thiên vương

vì cúng dường Phật nên thường đánh trống trời. Ngoài ra các vị trời khác trỗi kỹ

nhạc trời mãn mười tiểu kiếp đến khi Phật diệt độ cũng lại như thế.

Các Tỳ-kheo ! Đức Đại Thông Trí Thắng Phật quá mười tiểu kiếp các Phật

pháp hiện ra trước thành đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Lúc Phật chưa xuất gia có mười sáu người con trai, người con cả tên Trí

Tích. Các người con đó đều có các món đồ chơi tốt đẹp báu lạ, nghe cha chứng

được quả Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác đều bỏ đồ báu của mình đi đến chỗ

Phật. Các người mẹ khóc lóc theo đưa.

Ông nội là vua Chuyển Luân Thánh vương, cùng một trăm vị đại thần và

trăm nghìn muôn ức nhân dân khác đều vây quanh nhau đi theo đến đạo tràng, mọi

người đều đến gần gũi đức Đại Thông Trí Thắng Như Lai để cúng dường cung

kính, tôn trọng, ngợi khen. Khi đã đến nơi, tất cả đem đầu mặt mình lạy chân Phật,

đi vòng quanh đức Phật xong, đều chắp tay một lòng chiêm ngưỡng dung nhan của

Phật, rồi nói kệ khen Phật.

GIẢNG :

Tại sao đức Phật Đại Thông Trí Thắng ngồi đạo tràng phá quân ma rồi sắp

được đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác thân tâm chẳng động mà Phật pháp

không hiện tiền ? Đứng về mặt sự thì chúng ta thấy đức Thích-ca Mâu-ni tuổi thọ

khoảng 80 tuổi. Ngài tọa thiền 49 ngày đêm, đêm sau cùng đầu hôm, ma quân đến

quấy nhiễu, Ngài chiến đấu với ma quân, đến canh năm lúc sao mai mọc thì Ngài

thành đạo. Còn đức Phật Đại Thông Trí Thắng tuổi thọ đến năm trăm bốn mươi

vạn ức na-do-tha kiếp, nên thời gian Ngài nhập định chiến đấu với ma quân cũng

lâu dài và mãi đến mười tiểu kiếp sau trời Đao-lợi trải tòa sư tử dưới cội bồ-đề,

Ngài ngồi trên tòa này mới thành đạo. Sự kiện này nói lên đức Thích-ca Mâu-ni là

Phật hóa thân tuổi thọ ngắn nên thời gian tu cũng ngắn, còn đức Đại Thông Trí

Thắng là Phật báo thân, tuổi thọ dài nên thời gian tu cũng dài. Đứng về mặt lý thì

nếu nhập định thân tâm không động, mãi an trú trong định thì chưa giác, mà nếu

chưa giác thì chưa thành Phật, nên nói Phật pháp chưa hiện ra. Thiền tông có một

câu chuyện nói lên ý nghĩa này: Xưa có một bà già thấy một thiền sư tu hành tinh

tấn, bà phát tâm cất một cái am và cung cấp lương thực cho Ngài ở tu. Thiền sư ở

yên tu một thời gian, một hôm bà sai đứa cháu gái đem cơm đến cho Ngài và dặn

đứa cháu khi đưa cơm xong thì vòng tay ôm Ngài và hỏi: “Ngay bây giờ thì

thế nào?” Đứa cháu gái làm đúng như lời bà dạy. Thiền sư trả lời:

Khô mộc ỷ hàn nham

Tam xuân vô noãn khí.

Dịch:

Cây khô tựa đá lạnh

Ba xuân không hơi ấm.

Tuy cô gái ôm Ngài, nhưng Ngài không động tâm, trơ trơ như cây khô như

đá lạnh, đã trải qua ba năm rồi lòng Ngài như băng giá không có chút tình cảm hơi

ấm với người. Hành động của cô gái đối với Ngài, Ngài không hề khởi niệm dục

vọng. Cô gái về thuật lại sự việc ấy cho bà nghe, bà nói: “Uổng mấy năm nuôi

ông thầy không có trí tuệ”. Bà bèn đốt am đuổi đi.

Một người tu chân chính bị nữ sắc cám dỗ tâm không dao động, đối với

chúng ta Ngài là người có đạo lực cao, đáng tán thán khen ngợi. Nhưng dưới mắt

bà già cũng như dưới mắt Thiền tông thì thiền sư ấy đang chìm trong nước chết,

tức là đang ở trong trạng thái tịch lặng, trí tuệ chưa sáng, chưa đến chỗ rốt ráo. Để

cảnh giác Ngài, bà đốt am để Ngài vươn lên. Một việc làm phi thường của bà già

thấu được lý đạo. Đây nói ngồi thân tâm không động, Phật pháp chẳng hiện tiền, là

chỉ trạng thái tịch lặng, trí tuệ chưa sáng. Trải qua mười tiểu kiếp lúc đó Phật pháp

mới hiện tiền, tức là vượt qua chỗ nước chết, trí tuệ sáng ra.

Đức Phật Đại Thông Trí Thắng lúc chưa xuất gia có mười sáu người con

trai, người con cả tên là Trí Tích. Trí Tích là trí chứa nhóm lâu đời, phần sau sẽ

giải thích rộng hơn. Khi Phật thành đạo thì mười sáu người con phát tâm tu và cả

quyến thuộc đều lần lượt kéo đến chiêm ngưỡng cung kính, cúng dường, khen

ngợi.

3. CHÁNH VĂN :

*Thế Tôn oai đức lớn

Vì muốn độ chúng sanh

Trong vô lượng ức năm

Bèn mới được thành Phật

Các nguyện đã đầy đủ

Hay thay lành vô thượng.

Thế Tôn rất ít có

Một phen ngồi mười kiếp

Thân thể và tay chân

Yên tịnh không hề động

Tâm Phật thường lặng lẽ

Chưa từng có tán loạn

Trọn rốt ráo vắng bặt

An trụ pháp vô lậu.

Ngày nay thấy Thế Tôn

An ổn thành Phật đạo

Chúng con được lợi lành

Mừng rỡ rất vui đẹp.

Chúng sanh thường đau khổ

Đui mù không Đạo sư

Chẳng biết đạo dứt khổ

Chẳng biết cầu giải thoát

Lâu ngày thêm nẻo ác

Giảm tổn các chúng trời

Từ tối vào nơi tối

Trọn chẳng nghe danh Phật.

Nay Phật được Vô thượng

Đạo an ổn vô lậu

Chúng con và trời người

Vì được lợi lớn tột

Cho nên đều cúi đầu

Qui mạng đấng Vô thượng.

GIẢNG :

Mười sáu vị vương tử và trong thân quyến tán thán Phật. Trong lời tán thán

Phật, đoạn trên lặp lại ý đức Phật tu hành, đoạn dưới nói lên sự đau khổ của chúng

sanh là do đui mù không người hướng dẫn. Chúng ta thấy mọi loài chúng sanh ai

ai cũng có mắt, thấy đường đi, ai ai cũng phân biệt được cảnh vật tốt xấu, tại sao

trong kinh nói mù ? Chữ đui mù ở đây ý nói rằng tất cả chúng sanh ở trong thế

gian này, nếu không có Phật ra đời thì không làm sao nhận ra Pháp thân thanh tịnh

bất sanh, bất diệt của mình. Cứ sống theo vọng tưởng hình tướng sanh diệt nên

chúng sanh đời đời kiếp kiếp mê mờ, chẳng khác nào người mù không thấy lối đi.

Chính vì mê mờ chẳng biết đạo dứt khổ, chẳng biết cầu giải thoát. Khi sinh ra

không biết mình từ đâu đến, rồi khi nhắm mắt chẳng biết mình đi về đâu ! Sống cứ

loanh quanh lẩn quẩn trong việc ăn, mặc, ở, bịnh, già, chết... không biết đầu mối

trước, cũng không biết cuối mối sau, cứ mù mù mịt mịt, không có ánh sáng nên

mãi đau khổ. Sở dĩ như thế là vì không có minh sư hướng dẫn để thoát khỏi vòng

lẩn quẩn đó, nên càng ngày càng tạo thêm nghiệp ác, dẫn tới những đường ác như

địa ngục, ngạ quỉ, súc sanh. Không có người tu Thập thiện nên cõi trời ít chúng

sanh sanh lên đó. Như vậy thì đường ác càng ngày càng tăng, cõi thiện càng ngày

càng giảm, nên nói từ tối vào nơi tối. Kinh A-hàm, Phật có dùng thí dụ để giải

thích sự kiện này. Phật nói có 4 hạng người:

1.- Từ tối vào tối: là những người quá khứ không tạo duyên phước lành nên

sanh ra trong cảnh nghèo khổ bịnh tật, chẳng những không phát tâm hướng thiện

lại còn hung dữ tàn bạo tạo nhiều nghiệp ác. Trước đã mờ mịt nay lại tạo nghiệp

đen tối nữa nên nói từ tối vào tối.

2.- Từ sáng đến sáng: là những người quá khứ đã tạo duyên phước lành nên

sanh ra trong cảnh giàu sang, thông minh, hiền hậu, lại biết làm lành tạo nghiệp

thiện. Trước đã sáng suốt nay tiếp tục tạo nghiệp duyên tốt nên nói từ sáng đến

sáng.

3.- Từ tối đến sáng: là những người quá khứ mê mờ không tạo duyên phước

lành nên sanh ra trong cảnh cơ cực bần cùng, nay biết hướng thiện tạo nghiệp

duyên lành, lần lần nghiệp ác giảm, nghiệp thiện và trí tuệ tăng trưởng, nên nói từ

tối đến sáng.

4.- Từ sáng vào tối: là những người trước đã có phước duyên lành sanh ra

trong cảnh giàu có, mà không biết nương đạo lý tạo nhân lành lại tạo nghiệp ác. Vì

vậy mà đời này thì sung sướng nhưng mai kia sẽ khổ sở, nên nói từ sáng vào tối.

Tới đây chúng ta thấy trách nhiệm của Tăng Ni là làm thầy dẫn đường cho

người đời. Vì vậy mình phải tự tu cho sáng được lý đạo, để rồi hướng dẫn người

biết đường thoát ra khỏi cảnh mê mờ u tối, bằng cách mồi đuốc trí tuệ với chánh

pháp của Phật. Chính Tăng Ni phải là ngọn đuốc soi đường cho người đời đi đúng

hướng, chớ không thể chấp nhận một kẻ dẫn đường là người mù dẫn theo một số

người đui, chắc chắn không tránh khỏi cảnh lạc đường hay sa hầm sụp hố, khổ đau

không có ngày cùng.

4. CHÁNH VĂN :

*Bấy giờ, mười sáu vị vương tử nói kệ khen đức Phật rồi liền khuyến thỉnh

đức Thế Tôn chuyển pháp luân, đều thưa rằng: “Đức Thế Tôn nói pháp được an ổn,

thương xót làm lợi ích cho các trời và nhân dân.” Lại nói kệ rằng:

Đức Phật không ai bằng

Trăm phước tự trang nghiêm

Được trí huệ vô thượng

Nguyện vì đời nói pháp

Độ thoát cho chúng con

Và các loài chúng sanh

Xin phân biệt chỉ bày

Cho được trí huệ Phật

Nếu chúng con thành Phật

Chúng sanh cũng được thế

Thế Tôn biết chúng sanh

Thâm tâm nghĩ tưởng gì

Cũng biết đạo chúng làm

Lại biết sức trí huệ

Muốn ưa và tu phước

Nghiệp gây tạo đời trước

Thế Tôn biết cả rồi

Nên chuyển pháp Vô thượng.

GIẢNG :

Trên là cảnh khổ của chúng sanh không gặp Phật ra đời. Nay được Phật ra

đời là điều mãn nguyện bậc nhất của các vương tử nên các Ngài tán thán và khẩn

cầu Phật vì lợi ích chúng sanh mà chuyển pháp luân.

5. CHÁNH VĂN :

*Phật bảo các Tỳ-kheo: Lúc đức Đại Thông Trí Thắng Phật được quả Vô

thượng Chánh đẳng Chánh giác, trong mười phương, mỗi phương đều năm trăm

muôn ức các cõi nước Phật sáu điệu vang động. Trong các cõi nước đó chỗ tối tăm

ánh sáng của nhựt nguyệt không soi tới được mà đều sáng rỡ, trong đó chúng sanh

đều được thấy nhau, đồng nói rằng: “Trong đây tại sao bỗng sanh ra chúng sanh ?”

Lại trong các cõi đó cung điện của chư thiên cho đến Phạm cung sáu điệu

vang động, hào quang lớn soi cùng khắp đầy cõi nước, sáng hơn ánh sáng của trời.

GIẢNG :

Khi đức Đại Thông Trí Thắng thành Phật thì năm trăm muôn ức cõi Phật ở

mỗi phương trỗi lên sáu điệu vang động. Trong cõi nước chỗ nào tối tăm, ánh sáng

mặt trời mặt trăng không đến được, nay nhân Phật thành đạo, hào quang của Phật

bủa khắp cả mười phương, chỗ tối tăm người ta không thấy nhau bây giờ được

thấy. Do đó, các chúng sanh mới lần theo ánh sáng tìm đến chỗ Phật ngự. Khi đến

nơi, ra mắt Phật, tán thán Phật, cúng dường Phật và cuối cùng thỉnh Phật chuyển

pháp luân. Phần này, đứng về mặt sự thì trí tuệ Phật là cái hằng sáng soi khắp tất

cả chỗ, được dụ như mặt trời không chỗ nào là soi chẳng đến. Tại sao ? Vì do công

phu thiền định sâu nên khi giác ngộ thì giác ngộ viên mãn. Do giác ngộ viên mãn

nên trí tuệ trùm khắp cả mười phương. Đứng về lý thì trí tuệ Phật không sanh,

không diệt không bị hạn cuộc ở thời gian như đã trình bày ở đoạn trước, và ở đây

thì nói trí tuệ Phật không hình, không tướng nên không bị hạn cuộc bởi không gian.

Trong kinh thường ví trí tuệ Phật rộng lớn như hư không, phàm cái gì có hình

tướng là có giới hạn, còn hư không không hình tướng nên không ngằn mé, không

giới hạn, bởi không giới hạn nên trùm khắp cả mười phương, vì vậy mà đâu đâu

cũng thấy được ánh sáng Phật.

Khi chúng sanh còn mê thì trí tuệ Phật bị hạn cuộc trong thân năm uẩn, bị

giới hạn bởi ý niệm thời gian. Khi đã giác ngộ rồi, hết vô minh phiền não thì trí tuệ

Phật bủa khắp tất cả chỗ. Sự kiện này người giác ngộ thì tự biết. Bây giờ chúng ta

chỉ lý luận để tạm hiểu chớ chưa phải là thấy thật. Do đó phải nỗ lực tu hành để

nhận ra lẽ thật ấy.

6. CHÁNH VĂN :

*Bấy giờ, phương Đông, năm trăm muôn ức các cõi nước, cung điện của

trời Phạm thiên ánh sáng soi chói gấp bội hơn ánh sáng thường ngày, các Phạm

thiên vương đều tự nghĩ rằng: “Hôm nay cung điện sáng suốt từ xưa chưa từng có,

vì nhân duyên gì mà hiện điềm tốt này ?” Lúc đó các vị Phạm thiên vương liền đi

đến nhau để chung bàn việc đó. Trong chúng có một vị Phạm thiên vương lớn tên

Cứu Nhứt Thiết vì các Phạm chúng mà nói kệ rằng:

Các cung điện chúng ta

Sáng suốt chưa từng có

Đây là nhân duyên gì

Phải nên chung nhau tìm

Là trời Đại đức sanh

Hay là Phật ra đời

Mà ánh sáng lớn này

Khắp soi cả mười phương.

Bấy giờ, năm trăm muôn ức cõi nước, các vị Phạm thiên vương cùng chung

với cung điện mỗi vị đều lấy đãy đựng các thứ hoa trời, đồng đi đến phương Tây

suy tìm tướng sáng đó. Thấy đức Đại Thông Trí Thắng Như Lai ngồi tòa sư tử ở

nơi đạo tràng dưới cội bồ-đề, hàng chư thiên, Long vương, càn-thát-bà, khẩn-na-la,

ma-hầu-la-dà, nhân và phi nhân... cung kính vây quanh đức Phật, và thấy mười sáu

vị vương tử thỉnh Phật chuyển pháp luân; tức thời các vị Phạm thiên vương đầu

mặt lạy chưn Phật đi quanh trăm nghìn vòng, liền lấy hoa trời mà rải trên đức Phật.

Hoa của mấy ông rải nhóm như núi Diệu Cao, cùng để cúng dường cây bồ-

đề của Phật, cây bồ-đề đó cao mười do-tuần. Cúng dường hoa xong, mỗi vị đem

cung điện dâng lên đức Phật mà thưa rằng: “Xin đức Phật đoái thương lợi ích cho

chúng con, cung điện dâng cúng đây xin nạp ở.”

Lúc đó, các vị Phạm thiên vương liền ở trước Phật một lòng đồng tiếng

dùng kệ khen rằng:

Thế Tôn rất ít có

Khó thể gặp gỡ được

Đủ vô lượng công đức

Hay cứu hộ tất cả

Thầy lớn của trời người

Thương xót ở trong đời

Mười phương các chúng sanh

Khắp đều nhờ lợi ích.

Chúng con cùng theo đến

Năm trăm muôn ức nước

Bỏ vui thiền định sâu

Vì để cúng dường Phật

Chúng con phước đời trước

Cung điện rất tốt đẹp

Nay đem dưng Thế Tôn

Cúi xin thương nạp thọ.

Bấy giờ, các vị Phạm thiên vương nói kệ khen đức Phật rồi đều thưa rằng:

“Cúi xin Thế Tôn chuyển pháp luân, độ thoát chúng sanh mở đường Niết-bàn.”

Khi ấy, các vị Phạm thiên vương một lòng đồng tiếng mà nói kệ rằng:

Thế Hùng Lưỡng Túc Tôn

Cúi xin diễn nói pháp

Dùng sức từ bi lớn

Độ chúng sanh khổ não.

Lúc đó, đức Đại Thông Trí Thắng Như Lai lắng yên nhận lời đó.

*Lại nữa các Tỳ-kheo ! Phương Đông Nam năm trăm muôn ức cõi nước

các vị Phạm thiên vương đều tự thấy cung điện mình ánh sáng chói lòa từ xưa

chưa từng có, vui mừng hớn hở sanh lòng hi hữu, liền cùng đến nhau chung bàn

việc đó. Lúc ấy trong chúng đó có một vị Phạm thiên vương tên là Đại Bi, vì các

Phạm chúng mà nói kệ rằng:

Việc đó nhân duyên gì

Mà hiện tướng như thế ?

Các cung điện chúng ta

Sáng suốt xưa chưa có

Là trời Đại đức sanh

Hay là Phật ra đời ?

Chưa từng thấy tướng này

Nên chung một lòng cầu

Quá nghìn muôn ức cõi

Theo luồng sáng tìm đó

Phần nhiều Phật ra đời

Độ thoát khổ chúng sanh.

Bấy giờ, năm trăm muôn ức các vị Phạm thiên vương cùng chung với cung

điện, lấy đãy đựng các thứ hoa trời, đồng đến phương Tây Bắc suy tìm tướng đó.

Thấy đức Đại Thông Trí Thắng Như Lai ngồi tòa sư tử nơi đạo tràng dưới cội bồ-

đề, các hàng chư thiên, Long vương, càn-thát-bà, khẩn-na-la, ma-hầu-la-dà, nhân

cùng phi nhân v.v... cung kính vây quanh, và thấy mười sáu vị vương tử thỉnh Phật

chuyển pháp luân.

Khi ấy các vị Phạm thiên vương đầu mặt lạy chưn Phật, đi quanh trăm

nghìn vòng... liền lấy hoa trời mà rải trên Phật. Hoa rải đó nhóm như núi Diệu Cao,

cùng để cúng dường cây bồ-đề của Phật. Cúng dường hoa xong, đều đem cung

điện dâng lên đức Phật mà thưa rằng: “Xin Phật thương xót lợi ích cho chúng con,

những cung điện dâng đây cúi xin nhận ở”.

Lúc đó, các vị Phạm thiên vương liền ở trước Phật một lòng đồng tiếng nói

kệ khen rằng:

Thánh Chúa vua trong trời

Tiếng ca-lăng-tần-già

Thương xót hàng chúng sanh

Chúng con nay kính lễ.

Thế Tôn rất ít có

Lâu xa một lần hiện

Một trăm tám mươi kiếp

Luống qua không có Phật

Ba đường dữ dẫy đầy

Các chúng trời giảm ít.

Nay Phật hiện ra đời

Làm mắt cho chúng sanh

Chỗ qui thú của đời

Cứu hộ cho tất cả

Là cha của chúng sanh

Thương xót làm lợi ích

Nhờ phước lành đời trước

Nay được gặp Thế Tôn.

Khi đó, các vị Phạm thiên vương nói kệ khen Phật xong đều thưa rằng:

“Cúi xin đức Thế Tôn thương xót tất cả chuyển pháp luân cho, để độ thoát chúng

sanh.”

Lúc ấy, các vị Phạm thiên vương một lòng đồng tiếng mà nói kệ khen rằng:

Đại Thánh chuyển pháp luân

Chỉ bày các pháp tướng

Độ chúng sanh đau khổ

Khiến được rất vui mừng

Chúng sanh nghe pháp này

Được đạo hoặc sanh thiên

Các đường dữ giảm ít

Bậc nhẫn thiện thêm nhiều.

Khi đó, đức Đại Thông Trí Thắng Phật lặng yên nhận lời.

*Lại nữa các Tỳ-kheo ! Năm trăm muôn ức cõi nước ở phương Nam các vị

Đại Phạm vương đều tự thấy cung điện mình ánh sáng chói lòa từ xưa chưa có, vui

mừng hớn hở sanh lòng hi hữu liền đến cùng nhau chung bàn việc đó. Vì nhân

duyên gì cung điện của chúng ta có ánh sáng chói này ?

Trong chúng đó có một vị Phạm thiên vương lớn tên là Diệu Pháp, vì hàng

Phạm chúng mà nói kệ rằng:

Các cung điện chúng ta

Quang minh rất oai diệu

Đây không phải không nhân

Tướng này phải tìm đó

Quá hơn trăm nghìn kiếp

Chưa từng thấy tướng này

Là trời Đại đức sanh

Hay đức Phật ra đời ?

Bấy giờ, năm trăm muôn ức Phạm thiên vương cùng cung điện chung, mỗi

vị dùng đãy đựng các thứ hoa trời đồng đến phương Bắc suy tìm tướng đó. Thấy

đức Đại Thông Trí Thắng Như Lai ngồi tòa sư tử nơi đạo tràng dưới cội cây bồ-đề,

hàng chư thiên, Long vương, càn-thát-bà, khẩn-na-la, ma-hầu-la-dà, nhân và phi

nhân v.v... cung kính vây quanh, cùng thấy mười sáu vị vương tử thỉnh Phật

chuyển pháp luân.

Khi đó, các vị Phạm thiên vương, đầu mặt lễ Phật đi quanh trăm nghìn

vòng, liền lấy hoa trời mà rải trên đức Phật. Hoa rải đó nhóm như núi Diệu Cao và

để cúng dường cây bồ-đề của Phật. Cúng dường hoa xong, mỗi vị đều đem cung

điện dưng lên đức Phật mà thưa rằng: “Xin đức Phật đoái thương lợi ích chúng

con, cung điện của chúng con dâng đây cúi xin nạp xử.” Bấy giờ, các vị Đại Phạm

thiên vương liền ở trước Phật một lòng đồng tiếng nói kệ khen rằng:

Thế Tôn rất khó thấy

Bậc phá các phiền não

Hơn trăm ba mươi kiếp

Nay mới thấy một lần

Hàng chúng sanh đói khát

Nhờ mưa pháp đầy đủ

Xưa chỗ chưa từng thấy

Đấng vô lượng trí huệ

Như hoa ưu-đàm-bát

Ngày nay mới gặp gỡ

Cung điện của chúng con

Nhờ hào quang được đẹp

Thế Tôn đại từ mẫn

Cúi xin thương nhận ở.

Khi đó, các vị Phạm thiên vương nói kệ khen đức Phật rồi đều bạch rằng:

“Cúi mong đức Thế Tôn chuyển pháp luân làm cho tất cả thế gian các hàng trời,

ma, Phạm, Sa-môn, Bà-la-môn đều được an ổn mà được độ thoát.”

Lúc ấy, các vị Phạm thiên vương một lòng đồng tiếng nói kệ rằng:

Cúi mong Thiên Nhân Tôn

Chuyển pháp luân Vô thượng

Đánh vang pháp cổ lớn

Mà thổi pháp loa lớn

Khắp rưới pháp vũ lớn

Độ vô lượng chúng sanh

Chúng con đều qui thỉnh

Nên nói tiếng sâu xa.

Khi đó, đức Đại Thông Trí Thắng lặng yên nhận lời đó.

*Phương Tây Nam nhẫn đến phương dưới cũng lại như thế.

Bấy giờ, năm trăm muôn ức cõi nước ở Thượng phương, các vị Đại Phạm

thiên vương thảy đều tự thấy cung điện của mình ở ánh sáng chói rực từ xưa chưa

từng có, vui mừng hớn hở sanh lòng hi hữu, liền đi đến nhau để chung bàn việc đó.

Vì nhân duyên gì cung điện của chúng ta có ánh sáng này ? Lúc đó, trong chúng

có một vị Đại Phạm thiên vương tên là Thi-khí vì hàng Phạm chúng mà nói kệ

rằng:

Nay vì nhân duyên gì

Cung điện của chúng ta

Ánh sáng oai đức chói

Đẹp đẽ chưa từng có

Tướng tốt như thế đó

Xưa chưa từng nghe thấy

Là trời Đại đức sanh

Hay là Phật ra đời ?

Bấy giờ, năm trăm muôn ức các vị Phạm thiên vương cùng cung điện

chung, mỗi vị đều dùng đãy đựng các thứ hoa trời đồng đến phương dưới suy tìm

tướng sáng đó. Thấy đức Đại Thông Trí Thắng Như Lai ngồi tòa sư tử nơi đạo

tràng dưới cội bồ-đề, hàng chư thiên, Long vương, càn-thát-bà, khẩn-na-la, ma-

hầu-la-dà, nhân và phi nhân v.v... cung kính vây quanh và thấy mười sáu vị vương

tử thỉnh đức Phật chuyển pháp luân.

Lúc đó, các vị Phạm thiên vương đầu mặt lạy Phật đi quanh trăm nghìn

vòng, liền lấy hoa trời rải trên đức Phật. Hoa rải nhóm như núi Diệu Cao và để

cúng dường cây bồ-đề của Phật. Cúng dường hoa xong, đều đem cung điện dưng

lên đức Phật mà bạch rằng: “Xin đoái thương lợi ích chúng con. Cung điện dâng

đây cúi mong Phật nhận ở.”

Lúc đó, các vị Phạm thiên vương liền ở trước Phật một lòng đồng tiếng

dùng kệ khen rằng:

Hay thay ! Thấy các Phật

Đấng Thánh Tôn cứu thế

Hay ở ngục tam giới

Cứu khỏi các chúng sanh

Thiên Nhân Tôn trí khắp

Thương xót loài quần manh

Hay khai môn cam lồ

Rộng độ cho tất cả.

Lúc xưa vô lượng kiếp

Luống qua không có Phật

Khi Phật chưa ra đời

Mười phương thường mờ tối

Ba đường dữ thêm đông

A-tu-la cũng thạnh

Các chúng trời càng bớt

Chết nhiều đọa ác đạo

Chẳng theo Phật nghe pháp

Thường làm việc chẳng lành

Sắc, lực, cùng trí huệ

Các việc đều giảm ít

Vì tội nghiệp nhân duyên

Mất vui, cùng tưởng vui

Trụ trong pháp tà kiến

Chẳng biết nghi tắc lành

Chẳng nhờ Phật hóa độ

Thường đọa trong ác đạo.

Phật là mắt của đời

Lâu xa mới hiện ra

Vì thương các chúng sanh

Nên hiện ở trong đời

Siêu việt thành Chánh giác

Chúng con rất mừng vui

Và tất cả chúng khác

Mừng khen chưa từng có.

Cung điện của chúng con

Nhờ hào quang nên đẹp

Nay đem dưng Thế Tôn

Cúi mong thương nhận ở.

Nguyện đem công đức này

Khắp đến cho tất cả

Chúng con cùng chúng sanh

Đều đồng thành Phật đạo.

Khi đó, năm trăm muôn ức các vị Phạm thiên vương nói kệ khen đức Phật

rồi, đều bạch Phật rằng: “Cúi mong đức Thế Tôn chuyển pháp luân, nhiều chỗ an

ổn, nhiều chỗ độ thoát.” Lúc ấy, các vị Phạm thiên vương đồng nói kệ rằng:

Thế Tôn chuyển pháp luân

Đánh trống pháp cam lồ

Độ chúng sanh khổ não

Mở bày đường Niết-bàn

Cúi mong nhận lời con

Dùng tiếng vi diệu lớn

Thương xót mà nói bày

Pháp tu vô lượng kiếp.

GIẢNG :

Phật vì muốn đưa mình và chúng sanh ra khỏi khổ luân hồi sanh, lão, bịnh,

tử, mới xuất gia tu hành. Khi thành Phật rồi sao Ngài không đi giáo hóa cứu độ

chúng sanh hết khổ, mà đợi khuyến thỉnh mới ra nói pháp ? Thái độ này không

riêng gì đức Đại Thông Trí Thắng Như Lai mà ngay cả đức Thích-ca cũng vậy,

Phật có thiếu từ bi chăng? Theo tâm lý thông thường thì những gì mà người đời

không ưa thích, chưa biết giá trị, dù vật có quí giá đem cho, họ vẫn không trọng.

Hơn thế nữa, Phật pháp cao siêu vượt ngoài sự hiểu biết thông thường của con

người, nên khó nói, khó hiểu, khó nhận. Cái cao quí, khó nói khó hiểu khó nhận,

nếu đem cho một cách dễ dàng thì sẽ bị khinh thường, khi đã khinh thường thì

người không cố gắng tu học để được lợi ích. Phật sẵn sàng cho nhưng người nhận

phải thiết tha mong cầu. Đã thiết tha mong cầu thì khi nhận mới chịu áp dụng tu

hành, có tu mới lợi ích. Vì vậy khi Phật thành đạo, đợi mấy phen thưa thỉnh Ngài

mới chuyển pháp luân.

Trí tuệ Phật trùm khắp tất cả chỗ, chúng sanh trong mười phương được soi

sáng, nên tìm đến để cúng dường hương hoa cùng cung điện, xin Phật nạp thọ và

cung thỉnh Phật chuyển pháp luân.

Trong phần này có đề cập đến những chúng sanh không theo Phật nghe

pháp, thường làm việc ác nên sắc, lực cùng trí tuệ đều suy giảm. Tại sao ? Vì

người tạo nghiệp ác là do thiếu trí tuệ nên tâm không sáng, vì tâm không sáng nên

hiện ra tướng bên ngoài u tối, và sức lực yếu kém, do quả báo sát sanh hại vật

chiêu cảm mà nên. Đồng là người sanh ra trong cõi đời mà người thì sắc diện trí

tuệ sáng suốt, sức lực khỏe mạnh, kẻ thì sắc diện tối, sức lực yếu kém, đó là kết

quả do tạo nghiệp ác hay nghiệp lành mà nên.

“Vì tội nghiệp nhân duyên, mất vui cùng tưởng vui.” Tội nghiệp đây không

có nghĩa là thương xót theo tình cảm thông thường của chúng ta mà là thân, khẩu,

ý tạo nghiệp gây tội, do nghiệp và tội đó là nhân là duyên cho nên mất vui cùng

tưởng vui. Mất vui cùng tưởng vui là sao ? Vì nhân duyên gây tạo nghiệp xấu ác

nên có tội, vì có tội nên không được hưởng thú vui ở thế gian, không được vui mà

lòng vẫn ham muốn, do lòng ham muốn nên cứ mơ tưởng đến lạc thú. Đó là do tội

nghiệp mà ra vậy.

“Trụ trong pháp tà kiến, chẳng biết nghi tắc lành, chẳng nhờ Phật hóa độ,

thường đọa trong ác đạo.” Có những chúng sanh thấy biết lệch lạc sai lầm, không

biết điều thiện việc lành, cái không đáng nghĩ cứ nghĩ, việc không nên làm cứ làm,

không có duyên với Phật nên không được Phật hóa độ. Vì vậy mà đọa trong đời ác.

Phật là bậc trí tuệ dẫn dắt đưa chúng sanh ra khỏi chỗ mê lầm tối tăm nên nói Phật

là mắt của đời.

Tóm lại, mười sáu vị vương tử cho đến mười phương tất cả Phạm Thiên

đều đến cúng dường tán thán Phật, và cầu thỉnh Phật thương xót chuyển pháp luân

độ cho chúng sanh được thành Phật.

7. CHÁNH VĂN :

*Lúc bấy giờ, đức Đại Thông Trí Thắng Như Lai nhận lời thỉnh của các

Phạm thiên vương và mười sáu vị vương tử tức thời ba phen chuyển pháp luân

mười hai hành hoặc là Sa-môn, Bà-la-môn, hoặc là trời, ma, Phạm và các thế gian

khác đều không thể chuyển được, nói: đây là khổ, đây là khổ tập, đây là khổ diệt,

đây là đạo diệt khổ.

Và rộng nói pháp Mười hai nhân duyên: vô minh duyên hành, hành duyên

thức, thức duyên danh sắc, danh sắc duyên lục nhập, lục nhập duyên xúc, xúc

duyên thọ, thọ duyên ái, ái duyên thủ, thủ duyên hữu, hữu duyên sanh, sanh duyên

lão, tử, ưu bi, khổ não.

Vô minh diệt thời hành diệt, hành diệt thời thức diệt, thức diệt thời danh sắc

diệt, danh sắc diệt thời lục nhập diệt, lục nhập diệt thời xúc diệt, xúc diệt thời thọ

diệt, thọ diệt thời ái diệt, ái diệt thời thủ diệt, thủ diệt thời hữu diệt, hữu diệt thời

sanh diệt, sanh diệt thời lão, tử, ưu bi, khổ não diệt.

Đức Phật ở trong đại chúng trời, người khi nói pháp đó có sáu trăm muôn

ức na-do-tha người do vì không thọ tất cả pháp mà ở các lậu tâm được giải thoát,

đều được thiền định sâu mầu, ba món minh, sáu món thông, đủ tám giải thoát.

Lúc nói pháp lần thứ hai, lần thứ ba, lần thứ tư, có nghìn muôn ức Hằng hà

sa na-do-tha chúng sanh cũng bởi không thọ tất cả pháp mà nơi các lậu tâm được

giải thoát. Từ đây nhẫn sau các chúng Thanh văn nhiều vô lượng vô biên, không

thể tính kể được.

GIẢNG :

Đức Phật Đại Thông Trí Thắng ở thời xa xưa khi bắt đầu giáo hóa cũng

dùng phương tiện nói pháp Tứ đế gọi là “tam chuyển pháp luân, thập nhị hành”.

Tam chuyển pháp luân là Thị chuyển, Khuyến chuyển, Chứng chuyển. Thị chuyển

là Phật chỉ rõ bốn lẽ thật có tánh cách khách quan: đây là khổ, đây là khổ tập, đây

là khổ diệt, đây là đạo diệt khổ. Khuyến chuyển là Phật khuyên năm vị Tỳ-kheo

xưa chưa từng nghe, nay cần phải biết hãy chánh tư duy để phát sanh trí tuệ: đây là

khổ các ông phải biết, đây là tập các ông phải đoạn, đây là diệt các ông phải chứng,

đây là đạo các ông phải tu. Chứng chuyển, Phật nói đối với pháp Tứ đế Ngài đã

biết, đã tu, đã đoạn và đã chứng. Đây là khổ ta đã biết, đây là khổ tập ta đã đoạn,

đây là khổ diệt ta đã chứng, đây là khổ đạo ta đã tu. Phật nói về Tứ đế ba lần là thị

chuyển, khuyến chuyển, chứng chuyển mỗi lần đều lặp lại bốn đế, ba lần lặp lại,

thành muời hai. Nên nói Thập nhị hành. Lần thứ nhứt chưa hiểu nói cho hiểu, lần

thứ hai hiểu rồi phải tu, lần thứ ba tu rồi để chứng.

Đức Phật thuyết pháp rất cụ thể, mỗi khi Ngài nói điều gì thì điều đó Ngài

đã biết rõ, đã thực hành và được lợi ích, khuyên người nên làm để được lợi ích

như Ngài, nên lời Phật dạy rất có giá trị được coi là chân lý. Chúng ta ngày nay

nói pháp, chỉ lý thuyết suông thiếu cụ thể, có khi lại mâu thuẫn nữa. Vì vậy tốn

công rất nhiều mà kết quả rất ít. Điều mình dạy người mà chính bản thân mình

chưa thực hành được thì làm sao có đủ kinh nghiệm, đủ lòng tin, để hướng dẫn

người ? Trên đây là Phật chuyển pháp luân, chúng ta chớ lầm lối chuyển luân xa

của ngoại đạo là dẫn điển chạy từ rún qua xương cùng, rồi theo xương sống chạy

lên đầu xuống rún trở lại, dẫn điện chạy vòng vòng trong người gọi là chuyển luân

xa. Hiện tại có nhiều người mang hình thức tu sĩ Phật giáo đầu tròn áo vuông vẫn

tin và tu theo, thực là một việc đáng tiếc! Danh từ Phật giáo bị ngoại đạo lợi dụng,

thế mà người tu Phật không biết lại thực hành theo!

Kế đến là Phật nói pháp mười hai nhân duyên là vô minh duyên hành, hành

duyên thức, thức duyên danh sắc, danh sắc duyên lục nhập... cho tới sanh duyên

lão tử, ưu bi khổ não, đó là chiều lưu chuyển. Còn chiều hoàn diệt là vô minh diệt

thì hành diệt, hành diệt thì thức diệt... cho tới sanh diệt thì lão tử diệt, ưu bi khổ

não không còn. Căn cứ vào mười hai pháp nhân duyên thì đầu mối của luân hồi

sanh tử là vô minh. Từ vô minh dẫn tới hành rồi thúc đẩy thức đi thọ sanh, khi có

bào thai thì có danh sắc, có danh sắc thì có lục nhập... Cứ như vậy tạo nghiệp rồi

trở lại sanh, liên miên không cùng tận. Muốn dứt vòng luân hồi đó là phải diệt vô

minh, làm cho trí tuệ bừng sáng thì hết tạo nghiệp tức là hành diệt, nếu hết tạo

nghiệp thì thức không còn đi thọ sanh, nên thức diệt... Nhưng mà vô minh gốc,

thuộc về quá khứ không thể diệt, phải đoạn vô minh hiện tại là ái, thủ, hữu, nếu ái,

thủ, hữu dứt thì vô minh gốc cũng không còn. Vậy làm thế nào phá vô minh ? Mọi

nguời ai cũng thấy thân này là thật, thấy vọng tưởng là thật, thấy cảnh vật là thật.

Dùng trí Bát-nhã quán chiếu thấy thân này do duyên hợp tạm có, vọng tưởng cũng

là tướng duyên hợp chợt hiện chợt mất, cảnh vật cũng là tướng duyên hợp không

thật. Khi thấy thân này không thật, vọng tưởng không thật, cảnh vật không thật thì

ái, thủ, hữu theo đó mà dứt. Như vậy vô minh diệt thì hành diệt ngay trong đời này.

Đó là dùng trí tuệ phá dẹp vô minh để thoát khỏi luân hồi sanh tử. Nhưng từ đâu

mà thắp sáng trí tuệ ? Kinh A-hàm Phật có dạy chư Tỳ-kheo: “Các ông hãy tự thắp

đuốc lên mà đi, thắp đuốc lên với chánh pháp.” Chánh pháp Phật dạy được kết tập

lại thành Tam tạng giáo điển, chúng ta học hiểu và thực hành theo lời Phật dạy

bằng cách giữ giới luật, tu thiền quán, trí tuệ bừng sáng, không còn thấy biết mê

mờ, không tạo nghiệp dẫn đi trong luân hồi sanh tử, đó là tự thắp đuốc lên với

chánh pháp để phá vô minh. Đạo Phật chủ trương phát huy trí tuệ để dẹp vô minh,

vì vậy trong tất cả thời khóa tụng niệm ở trong chùa đều có tụng Bát-nhã tâm kinh.

Bát-nhã tâm kinh là kinh dạy cho chúng ta dùng trí thấy đúng như thật về thân, về

tâm, về pháp. Bất cứ pháp tu nào cũng phải có trí tuệ, để phá vô minh mới dứt luân

hồi sanh tử. Trước tự mình tu, sau là giáo hóa cho người tu, hết vô minh thoát ly

sanh tử luân hồi. Đó là mồi đuốc chánh pháp, hay nói theo tinh thần Thiền tông là

truyền đăng tục diệm.

Sau đây Phật lại dạy: “Do không thọ tất cả pháp mà ở các lậu tâm được giải

thoát, đều được thiền định sâu mầu ba món minh, sáu món thông, đủ tám giải

thoát.” Không thọ tất cả các pháp là sao? Kinh Phạm Động trong Trường A-hàm

có ghi lại giai đoạn Phật đi du hóa gặp hai người Phạm chí, thầy thì dùng đủ cách

để chê Phật, trò cũng dùng đủ cách để khen Phật. Khi về tinh xá Phật dạy các Tỳ-

kheo: Nếu gặp người hủy báng Phật, Pháp, Tăng, các ngươi chớ sinh oán giận,

hoặc có ác ý với người ta, vì như vậy sẽ bị hãm nịch. Và khi gặp người khen ngợi

tán thán Phật, Pháp, Tăng, các ngươi lấy đó làm vui mừng kiêu hãnh cũng bị hãm

nịch. Vì khi vui mừng kiêu hãnh hay oán giận có ác ý thì không thấy đúng lẽ thật,

mờ tối không có trí tuệ nên bi ưu khổ não bủa vây.

Phật lại nói tiếp, người chỉ căn cứ vào hình thức giới tướng như ăn một

ngày một bữa, mặc chỉ ba y, đêm thức nhiều ngủ ít, hành hạnh khất thực... Phật

nói người khen Ngài như vậy là chưa hiểu Ngài. Chỗ đáng khen của Ngài chỉ có

các bậc A-la-hán mới biết để khen là: “Ngài biết tất cả pháp mà không thọ.” Thế

nào là không thọ ? Sáu căn mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý, tiếp xúc với sáu trần sắc,

thinh, hương, vị, xúc, pháp không thọ nhận. Mắt thấy cảnh, thấy người biết là cảnh

là người, chớ không thấy cảnh đẹp người đẹp thì ưa thích, thấy cảnh xấu người

xấu thì ghét bỏ, đó là không thọ. Hoặc tai nghe tiếng khen biết là khen, nghe tiếng

chê biết là chê, không nhận tiếng khen khởi tâm vui mừng, không nhận tiếng chê

sanh tâm buồn giận, đó là không thọ. Nếu thấy cảnh đẹp người đẹp hay nghe tiếng

khen mà sanh lòng ưa thích đó là thọ lạc. Hoặc thấy cảnh xấu người xấu hay tiếng

chê mà sanh buồn giận đó là thọ khổ. Tắng ái sở dĩ có là do thọ khổ thọ lạc mà ra.

Nếu không có tắng ái làm gì có thủ và hữu đời sau ? Nên nói không thọ tất cả là

nhân giải thoát.

Nhưng làm sao không thọ ? Mắt thấy vật thấy người, biết đẹp biết xấu, tai

nghe tiếng khen tiếng chê, biết là khen là chê. Nhưng đẹp xấu khen chê, dùng trí

tuệ biết rõ nó là tướng duyên hợp không thật. Đẹp trên tướng giả, xấu trên tướng

giả, khen trên tướng giả, chê trên tướng giả. Thấy đúng lẽ thật của các pháp không

lầm, không lầm thì không thọ, không thọ thì không nhiễm trước do đó mà được vô

lậu giải thoát. Chúng ta vì si mê nên lầm chấp các pháp, chấp các pháp là thọ nên

tự trói buộc, sanh vô số phiền não khổ đau, đi mãi trong luân hồi sanh tử.

8. CHÁNH VĂN :

*Bấy giờ, mười sáu vị vương tử đều là đồng tử mà xuất gia làm Sa-di, các

căn thông lanh, trí huệ sáng láng, đã từng cúng dường trăm nghìn muôn ức các

đức Phật, tịnh tu hạnh thanh tịnh, cầu đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, đều

bạch cùng Phật rằng: “Thưa Thế Tôn ! Các vị Đại đức Thanh văn vô lượng nghìn

muôn ức đây đã thành tựu xong, đức Thế Tôn cũng nên vì chúng con nói pháp Vô

thượng Chánh đẳng Chánh giác, chúng con nghe xong đều đồng tu học. Thế Tôn !

Chúng con có chí mong được Tri kiến của Như Lai, chỗ nghĩ tưởng trong thâm

tâm, đức Phật tự chứng biết cho.”

Lúc đó, tám muôn ức người trong chúng của Chuyển Luân Thánh vương

dắt đến thấy mười sáu vị vương tử xuất gia, cũng tự cầu xuất gia, vua liền thuận

cho.

Bấy giờ, đức Phật nhận lời thỉnh của Sa-di qua hai muôn kiếp sau mới ở

trong hàng bốn chúng nói kinh Đại thừa tên là: “Diệu Pháp Liên Hoa Giáo Bồ-tát

Pháp Phật Sở Hộ Niệm”. Đức Phật nói kinh đó xong, mười sáu vị Sa-di vì đạo Vô

thượng Chánh đẳng Chánh giác đều đồng thọ trì đọc tụng thông thuộc. Lúc nói

kinh đó, mười sáu vị Sa-di Bồ-tát thảy đều tin thọ, trong chúng Thanh văn cũng có

người tin hiểu. Ngoài ra nghìn muôn ức loại chúng sanh đều sanh lòng nghi lầm.

Phật nói kinh đó suốt tám nghìn kiếp chưa từng thôi bỏ. Phật nói kinh đó xong liền

vào tịnh thất trụ trong thiền định tám muôn bốn nghìn kiếp.

GIẢNG :

Mười sáu vị vương tử xuất gia làm Sa-di các căn trí lanh sáng, thiết tha cầu

Phật Đại Thông Trí Thắng nói pháp Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác để các

Ngài được nghe và được tu chứng thành Phật. Đức Đại Thông Trí Thắng Phật thể

theo lời yêu cầu của mười sáu vị Sa-di, Ngài nói kinh Diệu Pháp Liên Hoa, nói

xong liền trụ trong thiền định suốt 84.000 kiếp.

9. CHÁNH VĂN :

*Bấy giờ, mười sáu vị Bồ-tát Sa-di biết Phật nhập thất trụ trong thiền định

vắng bặt, mỗi vị đều lên pháp tòa cũng trong tám muôn bốn nghìn kiếp vì bốn bộ

chúng rộng nói phân biệt kinh Diệu Pháp Liên Hoa.

Mỗi vị đều độ sáu trăm muôn ức na-do-tha Hằng hà sa chúng sanh, chỉ dạy

cho được lợi mừng, khiến phát tâm Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.

GIẢNG :

Sau khi biết Phật Đại Thông Trí Thắng trụ trong thiền định, muời sáu vị

Bồ-tát Sa-di đều lên pháp tòa vì tứ chúng mà nói kinh Pháp Hoa, mỗi vị đều độ vô

số chúng sanh phát tâm Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác. Các vị Sa-di chỉ là

Bồ-tát thôi, chưa chứng quả Phật mà vẫn ra nói pháp cho tứ chúng nghe. Vì các vị

Bồ-tát Sa-di đã tin thọ lời Phật dạy rồi, nên có quyền ra hành Bồ-tát đạo độ chúng

sanh cho công hạnh tự giác giác tha được viên mãn để thành Phật. Chúng ta thấy

rõ tinh thần của đạo Phật, ngoài công việc tự giác ở chính mình, còn phải làm lợi

ích cho chúng sanh, chớ không phải đợi tu thành Phật rồi mới ra giáo hóa. Như

chúng ta đã thấy Phật Thích-ca thường nhắc lại ở kinh Bổn Sanh, trải qua nhiều

đời nhiều kiếp Ngài hành Bồ-tát đạo, kiếp sau cùng mới thành Phật dưới cội bồ-đề.

Nên nói tự giác giác tha viên mãn thì thành Phật.

10. CHÁNH VĂN :

*Đức Đại Thông Trí Thắng Phật qua tám muôn bốn nghìn kiếp sau từ tammuội

dậy, qua đến pháp tòa mà ngồi an lành, khắp bảo trong hàng đại chúng:

“Mười sáu vị Bồ-tát Sa-di này rất là ít có, các căn thông lẹ, trí huệ sáng láng, đã

từng cúng dường vô lượng nghìn muôn ức số đức Phật, ở chỗ các đức Phật thường

tu hạnh thanh tịnh, thọ trì trí của Phật để chỉ dạy chúng sanh làm cho vào trong đó.

Các ông phải luôn luôn gần gũi mà cúng dường các vị ấy.

Vì sao? Nếu hàng Thanh văn, Duyên giác cùng các Bồ-tát có thể tin kinh

pháp của mười sáu vị Bồ-tát Sa-di đó nói mà thọ trì không mất, thời người đó sẽ

được đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác trí huệ của Như Lai.”

GIẢNG :

Pháp mà mười sáu vị Sa-di Bồ-tát nói là kinh Pháp Hoa, tức là Tri kiến

Phật. Các Ngài đã tin nhận được Tri kiến Phật rồi thọ trì tu hành, sau này chắc

chắn sẽ thành Phật không nghi. Đó là trách nhiệm giáo hóa của Đức Phật Đại

Thông Trí Thắng đã xong.

11. CHÁNH VĂN :

*Phật bảo các Tỳ-kheo: “Mười sáu vị Bồ-tát đó thường ưa nói kinh Diệu

Pháp Liên Hoa nầy. Sáu trăm muôn ức na-do-tha Hằng hà sa chúng sanh của mỗi

vị Bồ-tát hóa độ đó đời đời sanh ra đều cùng Bồ-tát ở chung, theo nghe pháp với

Bồ-tát thảy đều tin hiểu. Nhờ nhân duyên đó mà được gặp bốn muôn ức các đức

Phật Thế Tôn đến nay vẫn chẳng ngớt.

Các Tỳ-kheo ! Ta nói với các ông mười sáu vị Sa-di đệ tử của đức Phật kia

nay đều chứng được Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, hiện đương nói pháp

trong cõi nước ở mười phương, có vô lượng trăm nghìn muôn ức Bồ-tát, Thanh

văn để làm quyến thuộc.

Hai vị Sa-di làm Phật ở phương Đông: vị thứ nhứt tên là A-súc ở nước

Hoan Hỉ, vị thứ hai tên là Tu-di Đảnh. Hai vị làm Phật ở phương Đông Nam: vị

thứ nhứt tên là Sư Tử Âm, vị thứ hai tên là Sư Tử Tướng. Hai vị làm Phật ở

phương Nam: vị thứ nhứt tên là Hư Không Trụ, vị thứ hai tên là Thường Diệt. Hai

vị làm Phật ở phương Tây Nam: vị thứ nhất tên là Đế Tướng, vị thứ hai tên là

Phạm Tướng. Hai vị làm Phật ở phương Tây: vị thứ nhứt tên là A-di-đà, vị thứ hai

tên là Độ Nhứt Thiết Thế Gian Khổ Não. Hai vị làm Phật ở phương Tây Bắc: vị

thứ nhứt tên là Đa-ma-la-bạt Chiên-đàn Hương Thần Thông, vị thứ hai tên là Tudi

Tướng. Hai vị làm Phật ở phương Bắc: vị thứ nhứt tên là Vân Tự Tại, vị thứ hai

tên là Vân Tự Tại Vương. Một vị làm Phật ở phương Đông Bắc hiệu Hoại Nhứt

Thiết Thế Gian Bố Úy. Vị thứ mười sáu, chính ta là Thích-ca Mâu-ni Phật ở cõi

nước Ta-bà thành Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Các Tỳ-kheo ! Lúc chúng ta làm Sa-di mỗi người giáo hóa vô lượng trăm

nghìn muôn Hằng hà sa chúng sanh, vì đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác

theo ta nghe pháp. Những chúng sanh đó đến nay có người trụ bậc Thanh văn, ta

thường giáo hóa pháp Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác. Những bọn người này

đáng dùng pháp đó mà lần vào Phật đạo.

Vì sao? Vì trí tuệ của Như Lai khó tin khó hiểu, vô lượng Hằng hà sa chúng

sanh được hóa độ trong thuở đó chính là bọn ông, các Tỳ-kheo, và sau khi ta diệt

độ các đệ tử Thanh văn trong đời vị lai. Sau khi ta diệt độ, lại có đệ tử không nghe

kinh này, không biết không hay hạnh của Bồ-tát, tự ở nơi công đức của mình được

tưởng cho là diệt độ sẽ nhập Niết-bàn.

Ta ở nơi nước khác làm Phật lại có tên khác. Người đó dầu sanh lòng tưởng

là diệt độ nhập Niết- bàn, nhưng ở nơi cõi kia cầu trí huệ Phật được nghe kinh này,

chỉ do Phật thừa mà được diệt độ lại không có thừa nào khác, trừ các đức Như Lai

phương tiện nói pháp.

Các Tỳ-kheo ! Nếu đức Như Lai tự biết giờ Niết-bàn sắp đến, chúng lại

thanh tịnh lòng tin hiểu bền chắc, rõ thấu pháp không, sâu vào thiền định, bèn

nhóm các Bồ-tát và chúng Thanh văn mà vì nói kinh này. Trong đời không có hai

thừa mà được diệt độ, chỉ có một Phật thừa được diệt độ thôi.

Các Tỳ-kheo nên rõ ! Đức Như Lai phương tiện sâu vào tánh chúng sanh,

biết chí nó ưa pháp nhỏ, rất ham năm món dục, vì hạng người này mà nói Niết-bàn,

người đó nếu nghe thời liền tin nhận.

GIẢNG :

Những vị Sa-di Bồ-tát do nghe kinh Pháp Hoa và nói kinh Pháp Hoa để

giáo hóa chúng sanh, sau này ra đời đều gặp chư vị Bồ-tát, và chư Phật tiếp tục tu

hành tiến mãi trên đường tu cho đến khi thành Phật. Và sau khi thành Phật thì cứ

hai vị giáo hóa một phương, như phương Đông có Phật A-súc, Phật Tu-di Đảnh,

phương Nam có Phật Sư Tử Âm, Sư Tử Tướng... cho tới muời phương, phương

nào cũng có các Phật do đức Đại Thông Trí Thắng giáo hóa thành Phật. Và chính

đức Thích-ca Mâu-ni cũng do đức Đại Thông Trí Thắng là cha nói kinh Pháp Hoa

giáo hóa mà được thành Phật. Như vậy là thế nào ? Kinh Kim Cang có đoạn nói:

Kinh này là mẹ của chư Phật ba đời. Kinh điển từ miệng Phật nói ra, tại sao lại nói

kinh là mẹ của Phật ? Kinh này là chỉ cho Kim Cang Bát-nhã Ba-la-mật. Chư Phật

nếu được thành Phật là phải đầy đủ trí tuệ, nếu không có trí tuệ thì không thể thành

Phật, mà Phật là giác và giác là trí tuệ. Nên nói Kim Cang Bát-nhã Ba-la-mật là

mẹ của chư Phật. Cũng vậy, ở đây thay vì nói Kim Cang Bát-nhã Ba-la-mật là mẹ

của chư Phật thì dùng hình ảnh đức Phật Đại Thông Trí Thắng nói kinh Pháp Hoa,

con của Ngài nhân nghe kinh Pháp Hoa mà tu hành thành Phật ở khắp mười

phương. Như vậy, chư Phật ở mười phương được thành Phật là do đức Đại Thông

Trí Thắng là cha nói kinh Pháp Hoa, các Ngài nghe tu hành mà được thành Phật.

Đức Đại Thông Trí Thắng là chỉ cho Pháp thân, nếu muốn sống được với Pháp

thân thì không gì hơn là từ Tri kiến Phật mà vào, vì Tri kiến Phật là dụng của Pháp

thân.

Ví dụ một ngọn đèn đốt ở giữa nhà, nhà có sáu cửa mở rộng, người ở ngoài

nhà do thấy ánh sáng từ sáu cửa mà biết có đèn trong nhà, và phải do cửa mà vào

nhà mới thấy được ngọn đèn. Ngọn đèn dụ cho Pháp thân Phật, ánh sáng tỏa ra sáu

cửa dụ cho Tri kiến Phật. Tri kiến Phật từ Pháp thân tỏa ra gọi là dụng của Pháp

thân, muốn sống được với Pháp thân thì phải từ Tri kiến Phật mà vào, chớ không

có con đường nào khác. Vì vậy nên đây mới nói đức Đại Thông Trí Thắng giảng

kinh Pháp Hoa cho các Sa-di Bồ-tát tu và được thành Phật. Tóm lại muời phương

chư Phật đều từ cửa Tri kiến Phật mà ngộ nhập được Pháp thân Phật, chớ không

có cửa nào đường nào khác. Vì vậy nên các Ngài tu trong vô lượng kiếp khi thành

Phật rồi mỗi vị phân ở mỗi phương, để nói lên ý nghĩa Pháp thân không bị giới

hạn bởi không gian và thời gian.

Tới đây Phật nói trí tuệ Phật khó tin khó hiểu. Song, có vô số chúng sanh

đã được Phật giáo hóa, tu theo Phật chứng quả Thanh văn rồi đến Bồ-tát. Lại cũng

có người sau này nghe pháp Phật có lòng tin tưởng Phật nhập Niết-bàn là hết

không trở lại, không ngờ Phật thị hiện Niết-bàn ở đây rồi giáng sinh ở kia để giáo

hóa chúng sanh, chớ không phải ngang đó mà hết.

Diệt độ tức là Niết-bàn. Đạo Phật chỉ có một Niết-bàn duy nhất là Niết-bàn

Phật. Sở dĩ Phật nói Niết-bàn Thanh văn, Duyên giác chẳng qua là phương tiện

dẫn dụ, vì Ngài biết tâm chúng sanh thích ngũ dục ưa pháp nhỏ, để cho thấy dễ họ

ham mà hướng dẫn họ tu lần lần. Nếu nói tu lâu và phải chứng được Phật quả thì

họ ngán sanh lười mỏi không chịu tu.

12. CHÁNH VĂN :

*Thí như đường hiểm nhiều nạn dữ, dài năm trăm do-tuần, chốn ghê sợ

hoang vắng không người. Nếu chúng đông muốn đi qua con đường nầy đến chỗ

trân bửu, có một vị Đạo sư thông minh sáng suốt khéo biết rõ tướng thông bít của

con đường hiểm, dắt chúng nhân muốn vượt qua nạn đó. Chúng nhân được dắt đi

giữa đường lười mỏi bạch Đạo sư rằng: “Chúng con mệt nhọc lại thêm sợ sệt

chẳng có thể đi nữa, đường trước còn xa nay muốn lui về.”

Vị Đạo sư nhiều sức phương tiện mà tự nghĩ rằng: “Bọn nầy đáng thương,

làm sao cam bỏ trân bửu lớn mà muốn lui về”. Nghĩ thế rồi dùng sức phương tiện

ở giữa đường hiểm quá ba trăm do-tuần, hóa làm một cái thành mà bảo chúng

nhân rằng: “Các ngươi chớ sợ, đừng lui về, nay thành lớn nầy có thể dừng ở trong

đó tùy ý muốn làm gì thì làm, nếu vào thành nầy sẽ rất được an ổn, nếu có thể lại

thẳng đến chỗ châu báu đi cũng được.”

Bấy giờ, chúng mỏi mệt rất vui mừng khen chưa từng có, chúng ta hôm nay

khỏi được đường dữ rất được an ổn. Đó rồi chúng nhân thẳng vào hóa thành sanh

lòng tưởng cho rằng đã được độ rất an ổn.

Lúc ấy Đạo sư biết chúng nhân đó đã được nghỉ ngơi không còn mỏi mệt,

liền diệt hóa thành bảo chúng nhân rằng: “Các ngươi nên đi tới, chỗ châu báu ở

gần đây, thành lớn trước đó là của ta biến hóa ra để nghỉ ngơi thôi.”

Các Tỳ-kheo ! Đức Như Lai cũng lại như thế, nay vì các ông mà làm vị Đại

Đạo sư, biết các đường dữ sanh tử phiền não hiểm nạn dài xa nên bỏ nên vượt qua.

Nếu như chúng sanh chỉ nghe một Phật thừa thời chẳng muốn thấy Phật, chẳng

muốn gần gũi, mà nghĩ thế nầy: “Đạo Phật dài xa lâu ngày chịu cần khổ mới có

thể được thành.” Phật biết tâm chúng đó khiếp nhược hạ liệt dùng sức phương tiện

mà ở giữa đường vì để ngơi nghỉ nên nói hai món Niết-bàn.

Nếu chúng sanh trụ nơi hai bậc, đức Như Lai bấy giờ liền bèn vì nói: “Chỗ

tu của các ông chưa xong, bậc của các ông ở gần với huệ của Phật. Phải quan sát

suy lường Niết-bàn đã được đó chẳng phải chân thật vậy. Chỉ là sức phương tiện

của Như Lai, ở nơi một Phật thừa phân biệt nói thành ba. Như vị Đạo sư kia vì cho

mọi người ngơi nghỉ mà hóa làm thành lớn, đã biết nghỉ xong mà bảo đó rằng:

“Chỗ châu báu ở gần, thành nầy không phải thiệt, của ta biến hóa làm ra đó thôi.”

Lúc đó đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

* Đại Thông Trí Thắng Phật

Mười kiếp ngồi đạo tràng

Phật pháp chẳng hiện tiền

Chẳng được thành Phật đạo

Các trời thần, Long vương,

Chúng a-tu-la thảy

Thường rưới các hoa trời

Để cúng dường Phật đó

Chư thiên đánh trống trời

Và trỗi các kỹ nhạc

Gió thơm thổi hoa héo

Lại mưa bông tốt mới

Quá mười tiểu kiếp rồi

Mới được thành Phật đạo

Các trời cùng người đời

Lòng đều sanh hớn hở

Mười sáu người con Phật

Đều cùng quyến thuộc mình

Nghìn muôn ức vây quanh

Cùng đi đến chỗ Phật

Đầu mặt lạy chân Phật

Thỉnh Phật chuyển pháp luân:

“Đấng Thánh sư mưa pháp

Lợi con và tất cả

Thế Tôn rất khó gặp

Lâu xa một lần hiện

Vì giác ngộ quần sanh

Mà chấn động tất cả.”

Các thế giới phương Đông

Năm trăm muôn ức cõi

Phạm cung điện sáng chói

Từ xưa chưa từng có

Phạm vương thấy tướng nầy

Liền đến chỗ Phật ở

Rải hoa để cúng dường

Và dưng cung điện lên

Thỉnh Phật chuyển pháp luân

Nói kệ ngợi khen Phật

Phật biết chưa đến giờ

Nhận thỉnh yên lặng ngồi

Ba phương cùng bốn phía

Trên, dưới cũng như thế

Rưới hoa, dưng cung điện

Thỉnh Phật chuyển pháp luân:

“Thế Tôn rất khó gặp

Nguyện vì bổn từ bi

Rộng mở cửa cam lồ

Chuyển pháp luân vô thượng.”

* Thế Tôn huệ vô thượng

Nhân chúng nhân kia thỉnh

Vì nói các món pháp

Bốn đế, mười hai duyên

Vô minh đến lão tử

Đều từ sanh duyên hữu

Những quá hoạn như thế

Các ông phải nên biết.

Tuyên nói pháp đó rồi

Sáu trăm muôn ức cai (Cai: một trăm triệu. )

Được hết các ngằn khổ

Đều thành A-la-hán

Thời nói pháp thứ hai

Nghìn muôn Hằng sa chúng

Ở các pháp chẳng thọ

Cũng được A-la-hán

Từ sau đây được đạo

Số đông đến vô lượng

Muôn ức kiếp tính kể

Không thể được ngằn mé.

* Bấy giờ mười sáu vị

Xuất gia làm Sa-di

Đều đồng thỉnh Phật kia

Diễn nói pháp Đại thừa:

“Chúng con cùng quyến thuộc

Đều sẽ thành Phật đạo

Nguyện được như Thế Tôn

Huệ nhãn sạch thứ nhất.”

Phật biết lòng đồng tử

Chỗ làm của đời trước

Dùng vô lượng nhân duyên

Cùng các món thí dụ

Nói sáu Ba-la-mật

Và các việc thần thông

Phân biệt pháp chân thiệt

Đạo của Bồ-tát làm

Nói kinh Pháp Hoa nầy

Kệ nhiều như Hằng sa.

Phật kia nói kinh rồi

Vào tịnh thất nhập định

Tám muôn bốn nghìn kiếp

Một lòng ngồi một chỗ.

Các vị Sa-di đó

Biết Phật chưa xuất thiền

Vì vô lượng chúng nói

Huệ Vô thượng của Phật

Mỗi vị ngồi pháp tòa

Nói kinh Đại thừa nầy

Sau khi Phật yên lặng

Tuyên bày giúp giáo hóa.

Mỗi vị Sa-di thảy

Số chúng sanh mình độ

Có sáu trăm muôn ức

Hằng hà sa các chúng.

Sau khi Phật diệt độ

Các người nghe pháp đó

Ở các nơi cõi Phật

Thường cùng thầy sanh chung.

Mười sáu Sa-di đó

Đầy đủ tu Phật đạo

Nay hiện ở mười phương

Đều được thành Chánh giác

Người nghe pháp thuở đó

Đều ở chỗ các Phật

Có người trụ Thanh văn

Lần dạy cho Phật đạo.

Ta ở số mười sáu

Cũng từng vì ngươi nói

Cho nên dùng phương tiện

Dẫn ngươi đến huệ Phật

Do bổn nhân duyên đó

Nay nói kinh Pháp Hoa

Khiến ngươi vào Phật đạo

Dè dặt chớ kinh sợ.

* Thí như đường hiểm dữ

Xa vắng nhiều thú độc

Và lại không cỏ nước

Chốn mọi người ghê sợ

Vô số nghìn muôn chúng

Muốn qua đường hiểm nầy

Đường đó rất xa vời

Trải năm trăm do-tuần.

Bấy giờ một Đạo sư

Nhớ dai có trí huệ

Sáng suốt lòng quyết định

Đường hiểm cứu các nạn

Mọi người đều mệt mỏi

Mà bạch Đạo sư rằng:

“Chúng con nay mỏi mệt

Nơi đây muốn trở về.”

Đạo sư nghĩ thế nầy

Bọn nầy rất đáng thương

Làm sao muốn lui về

Cam mất trân bửu lớn ?

Liền lại nghĩ phương tiện

Nên bày sức thần thông

Hóa làm thành quách lớn

Các nhà cửa trang nghiêm

Bốn bề có vườn rừng

Sông ngòi và ao tắm

Cửa lớn lầu gác cao

Trai, gái đều đông vầy.

Hóa ra thành đó rồi

An ủi chúng: “Chớ sợ

Các ngươi vào thành nầy

Đều được vừa chỗ muốn.”

Mọi người đã vào thành

Lòng đều rất vui mừng

Đều sanh tưởng an ổn

Tự nói đã được độ.

Đạo sư biết nghĩ xong

Nhóm chúng mà bảo rằng:

“Các ngươi nên đi nữa

Đây là hóa thành thôi

Thấy các ngươi mỏi mệt

Giữa đường muốn lui về

Nên dùng sức phương tiện

Ta hóa làm thành nầy

Các ngươi gắng tinh tấn

Nên đồng đến chỗ báu

* Ta cũng lại như vậy

Đạo sư của tất cả

Thấy những người cầu đạo

Giữa đường mà lười bỏ

Không thể vượt đường dữ

Sanh tử đầy phiền não

Nên dùng sức phương tiện

Vì nghỉ nói Niết-bàn.

Rằng các ngươi khổ dứt

Chỗ làm đều đã xong

Đã biết đến Niết-bàn

Đều chứng A-la-hán

Giờ mới nhóm đại chúng

Vì nói pháp chân thật

Sức phương tiện các Phật

Phân biệt nói ba thừa

Chỉ có một Phật thừa

Vì nghỉ nên nói hai

Vì các ngươi nói thiệt

Các ngươi chưa phải diệt,

Vì Nhất thiết trí Phật

Nên phát tinh tấn mạnh

Ngươi chứng Nhất thiết trí

Mười lực các Phật pháp

Đủ băm hai tướng tốt

Mới là chân thiệt diệt,

Các Phật là Đạo sư

Vì nghỉ nói Niết-bàn

Đã biết ngơi nghỉ rồi

Dẫn vào nơi huệ Phật.

GIẢNG :

Để cho rõ nghĩa hơn, Phật nói ví dụ: Có một đoàn người đi lấy trân bảo

phải đi qua con đường rất dài, hoang vắng không người, nhiều tai nạn nguy hiểm.

Đoàn người nầy đi qua được một đoạn đường dài khá mệt nhọc mà chưa tới chỗ

trân bảo, nên sanh tâm chán nản muốn thối lui. Khi đó vị hướng đạo là người

thông minh tài trí rõ biết đường đi, không muốn cho đoàn người mất lợi ích bèn dụ

dẫn đoàn người rằng, ở phía trước có một cái thành rất an ổn, hãy ráng đi chút nữa

rồi sẽ vào thành nghỉ ngơi cho khỏe. Nghe vị hướng đạo nói, mọi người rất vui

mừng, nỗ lực tiếp tục đi đến thành, vào trong ấy được mọi nhu cầu tiện nghi rất an

ổn, nên muốn nghỉ luôn ở đó. Vị hướng đạo thông minh tài trí biết đoàn người

nghỉ đã hết mệt, bèn nói với họ rằng thành nầy do ta hóa ra để cho các người nghỉ,

chớ không phải là chỗ chứa trân bảo. Hãy ra khỏi thành nầy và đi thêm một đoạn

đường nữa sẽ đến chỗ chúng ta muốn đến. Đoàn người hết mệt nhọc nên nên tiếp

tục đi đến đích.

Đây là tâm bịnh chung của tu sĩ chúng ta, khi mới xuất gia tuổi còn trẻ phấn

chấn tu hành, nhưng khi tu được năm, mười năm, chưa chứng đạo quả bèn sanh

tâm lười mỏi muốn thối lui, vì thấy quả Phật khó thành. Trên đường tu hay gặp

những chướng nạn ma vương như sắc, tài, danh, lợi cám dỗ. Người tu không khéo

tỉnh giác thì mắc bẫy, sa hầm sụp hố. Nên tuổi trẻ đi tu thì nhiều nhưng giữ được

phạm hạnh thanh tịnh cho tới tuổi già thì rất ít. Số còn lại, người thì tay bồng tay

dắt, kẻ thì lạc ngõ tẽ nầy, kẻ thì lạc lối quanh nọ... Rốt cuộc rồi tu chẳng tới đâu.

Nên người hướng dẫn biết tâm bịnh đó phải khuyến khích, chẳng hạn như tôi nói

tu một giờ là tiến một giờ, tu một ngày là tiến một ngày, tu một tháng là tiến một

tháng. Vọng tưởng khởi, biết, không theo là giác, vọng tưởng khởi một trăm lần,

giác một trăm lần là tiến rồi. Tôi lấy cái nhỏ để khuyến khích họ, chớ bảo tọa thiền

nhập định năm, bảy ngày thì họ không thực hiện nổi, phải tùy theo trình độ mà

hướng dẫn, điều phục họ tiến cho xuôi đường thẳng lối, làm thầy khó là khó ở chỗ

đó.

Đây là phần hợp pháp thí dụ: Vị Đạo sư dẫn đường là dụ cho đức Phật.

Đoàn người đi tìm trân bảo dụ cho các bậc Thanh văn, Duyên giác đang tu theo sự

hướng dẫn của Phật. Hóa thành là Niết-bàn Thanh văn, Duyên giác, Bồ-tát và chỗ

chứa trân bảo tức quả Phật. Phật biết hàng Tỳ-kheo tu theo hạnh Thanh văn với

tâm nguyện nhỏ hẹp, nên trước Ngài nói tu đoạn sạch phiền não liền chứng Niếtbàn

tịch diệt. Niết-bàn đó chỉ là phương tiện, là Niết-bàn tạm thôi, vì chỉ làm lợi

ích cho mình, thiếu phần công đức lợi tha cho người nên chưa được viên mãn. Vì

vậy muốn được Niết-bàn cứu kính chân thật ngoài phần tự tu cho mình giác ngộ

thành Phật, còn phải giáo hóa cho người cũng được giác ngộ thành Phật như mình,

tới đó mới là viên mãn. Như vậy quí vị mới thấy tinh thần Tiểu thừa và Đại thừa dị

biệt ở chỗ nào. Thật ra tu mà giữ phạm hạnh, hết phiền não tâm thanh tịnh, sánh

với chúng ta thì quá quí. Tuy nhiên được phần mình rồi, nhìn lại người còn đang

mờ tối quờ quạng khổ đau, mà làm ngơ không hóa độ thì lòng từ chưa khai mở.

Nên ở trước Phật mới ví Niết-bàn Thanh văn giá đáng chừng một bữa ăn là vậy.

Phật dùng thí dụ nầy cho hàng Thanh văn thấy rõ thêm các Ngài đã có

chủng tử Tri kiến Phật và Niết-bàn các Ngài được chỉ là tạm, chưa phải cứu kính,

không nên an trú trong đó. Phải khởi tâm đại bi, ra giáo hóa chúng sanh cho công

hạnh tự giác giác tha viên mãn thành Phật. Vì thương chúng sanh, vì thương đệ tử

đi chưa tới chỗ cứu kính viên mãn, nên Phật dùng mọi phương tiện để giáo hóa,

thúc đẩy đi cho tới chỗ rốt ráo như Ngài, Ngài mới toại nguyện. Nên khi Phật nói

kinh Pháp Hoa rồi Ngài nhập Niết-bàn rất là hợp lý, vì đã có người tin nhận chỗ

Ngài muốn chỉ. Vì vậy, Phật Niết-bàn rồi mà Phật pháp vẫn còn tồn tại ở thế gian

không mất. Đây tôi nhắc lại một lần nữa, bản hoài của đức Phật là muốn cho mọi

người đều được giác ngộ thành Phật, chớ không bằng lòng cho bất cứ một ai dừng

ở bất cứ chặng đường nào. Nếu chúng ta hài lòng ở chặng đường nào đều bị Phật

quở.

Phẩm nầy có thể phân bốn đoạn:

1.- Trí tuệ Phật không bị hạn cuộc ở thời gian, vì định lực Phật rất thâm sâu

nên có thể nhớ vô số kiếp về quá khứ, thấy biết một cách tường tận không sai lầm.

Và vì Trí tuệ Phật là thể sáng suốt thanh tịnh, vượt ngoài ý niệm về ngày tháng

năm theo thông lệ của thế gian.

2.- Trí tuệ Phật không bị giới hạn bởi không gian, vì Phật đã trải qua vô

lượng kiếp tu tập Trí tuệ, nên trí tuệ Phật viên mãn không giới hạn. Và trí tuệ Phật

là thể sáng suốt không hình tướng trùm khắp, nên không giới hạn bởi không gian.

3.- Mười sáu vị vương tử từ đức Phật Đại Thông Trí Thắng mà được thành

Phật, rồi phân vị mà giáo hóa ở tám phương. Điều nầy cho chúng ta thấy sức hiểu

biết của Phật không thể nghĩ bàn, không riêng ở cõi ta-bà mới có Phật như từ lâu

chúng ta nghĩ tưởng, mà ở những thế giới khác cũng có Phật giáo hóa. Trí tuệ Phật

là thể sáng suốt viên mãn trùm khắp tất cả không đâu không có. Và không ai tu mà

không từ Trí tuệ Phật khởi tu để được thành Phật.

4.- Dụ hóa thành cho thấy rằng Trí tuệ Phật rộng lớn không ngằn mé. Công

hạnh Phật không thể tính kể, với ý chí tầm thường của phàm phu không thể theo

nổi, nên Phật tùy căn cơ chúng sanh phương tiện nói Ngũ thừa Phật giáo hướng

dẫn từ thấp lần lên cao, cuối cùng đưa chúng sanh đến mục đích cứu kính mà Phật

muốn chỉ là Phật thừa. Còn kết quả được ở Ngũ thừa chỉ là quả an vui tạm bợ

không nên an trụ nơi ấy.

Muốn đạt được quả Phật thì phải trải qua nhiều kiếp tu lâu dài cho công

hạnh Bồ-tát đầy đủ, trí tuệ Phật viên mãn mới thành Phật.

PHẨM 8: NGŨ BÁ ĐỆ TỬ THỌ KÝ

Ngũ Bá Đệ Tử Thọ Ký là 500 vị đệ tử được Phật thọ ký sau sẽ thành Phật.

Ở phẩm Thí Dụ Phật đã thọ ký cho ngài Xá-lợi-phất ở phẩm Thọ Ký, Phật thọ ký

cho ngài Huệ Mạng Tu-bồ-đề, Đại Ca-chiên- diên, Đại Ca-diếp, Đại Mục-kiềnliên

và tới đây Phật lại thọ ký cho 500 vị đệ tử như Phú-lâu-na, Kiều-trần-như...

sau sẽ thành Phật, vì lòng tin các Ngài đã thuần thục.

1. CHÁNH VĂN :

* Lúc bấy giờ, ngài Mãn Từ Tử từ nơi đức Phật nghe trí huệ phương tiện

tùy cơ nghi nói pháp như thế, lại nghe thọ ký cho các vị đệ tử lớn sẽ thành Vô

thượng Chánh đẳng Chánh giác, lại nghe việc nhân duyên đời trước, lại nghe các

đức Phật có sức tự tại thần thông lớn, được điều chưa từng có, lòng thanh tịnh hớn

hở, liền từ chỗ ngồi đứng dậy, đến trước Phật, đầu mặt lễ chân Phật, rồi đứng qua

một bên chiêm ngưỡng dung nhan của Phật mắt không tạm rời, mà nghĩ thế nầy:

“Thế Tôn rất riêng lạ, việc làm ít có, thuận theo bao nhiêu chủng tánh ở

trong đời, dùng sức phương tiện tri kiến mà vì đó nói pháp, cứu vớt chúng sanh ra

khỏi các chỗ tham trước, chúng con ở nơi công đức của Phật không thể dùng lời

nói mà tuyên bày được, chỉ có đức Phật Thế Tôn hay biết bổn nguyện trong thâm

tâm của chúng con.”

GIẢNG :

Tôn giả Mãn Từ Tử nghe Phật thọ ký cho các bậc huynh trưởng, lòng Tôn

giả đã thanh tịnh, vui mừng đến đảnh lễ Phật và nghĩ rằng việc làm của Phật rất ít

có, Phật biết chủng tánh của chúng sanh, mà vì họ phương tiện nói pháp theo chỗ

họ mong muốn. Hôm nay trong hội nầy, nếu Phật theo bổn nguyện của Tôn giả mà

thọ ký cho thì thật là sung sướng, là điều mà Tôn giả trông mong chờ đợi đã lâu.

Đó là tâm khao khát được thọ ký của tôn giả Mãn Từ Tử.

2. CHÁNH VĂN :

* Bấy giờ, Phật bảo các Tỳ-kheo: “Các ông thấy Mãn Từ Tử đây chăng ?

Ta thường khen ông là bậc nhất trong hàng người nói pháp, cũng thường khen các

món công đức của ông, ròng rặt siêng năng hộ trì giúp tuyên bày pháp của ta, có

thể chỉ dạy lợi mừng cho hàng bốn chúng giải thích trọn vẹn chánh pháp của Phật,

mà làm nhiều lợi ích cho những người cùng đồng hạnh thanh tịnh. Ngoài đức Như

Lai, không ai có thể cùng tận chỗ biện bác ngôn luận của ông. Các ông chớ tưởng

Mãn Từ Tử chỉ hay hộ trì trợ tuyên pháp của ta thôi, ông cũng đã ở nơi chín mươi

ức đức Phật thuở quá khứ mà hộ trì trợ tuyên chánh pháp của Phật, ở trong nhóm

người nói pháp thuở đó cũng là bậc nhất.

Ông lại ở pháp không của chư Phật nói, thông suốt rành rẽ, được bốn món

trí vô ngại, thường hay suy gẫm chắc chắn nói pháp thanh tịnh không có nghi lầm,

đầy đủ sức thần thông của Bồ-tát tùy số thọ mạng mà thường tu hạnh thanh tịnh.

Người đời thuở đức Phật kia đều gọi ông thiệt là Thanh văn. Nhưng ông

Mãn Từ Tử dùng phương tiện đó làm lợi ích cho vô lượng trăm nghìn chúng sanh,

lại giáo hóa vô lượng vô số người khiến đứng nơi Vô thượng Chánh đẳng Chánh

giác. Ông vì muốn tịnh cõi Phật mà thường làm Phật sự giáo hóa chúng sanh.

Các Tỳ-kheo ! Ông Mãn Từ Tử cũng được bậc nhất ở trong hàng người nói

pháp thuở bảy đức Phật, nay ở nơi chỗ ta trong hàng người nói pháp cũng là bậc

nhất.

Trong hàng người nói pháp thuở các đức Phật trong Hiền kiếp về đương lai

cũng lại là bậc nhất, mà đều hộ trì giúp tuyên bày pháp của Phật. Ông cũng sẽ ở

trong đời vị lai hộ trì trợ tuyên chánh pháp của vô lượng vô biên các đức Phật,

giáo hóa làm lợi ích cho vô lượng chúng sanh, khiến an lập nơi đạo Vô thượng

Chánh đẳng Chánh giác, vì tịnh cõi Phật mà thường siêng năng tinh tấn giáo hóa

chúng sanh, lần lần đầy đủ đạo Bồ-tát.

Qua vô lượng vô số kiếp sau, ông sẽ ở nơi cõi nầy thành Vô thượng Chánh

đẳng Chánh giác, hiệu là: Pháp Minh Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri, Minh

Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu,

Thiên Nhân Sư, Phật Thế Tôn.

Đức Phật đó lấy số thế giới tam thiên đại thiên nhiều như số cát sông Hằng

mà làm thành một cõi Phật. Đất bằng bảy thứ báu, thẳng bằng như bàn tay, không

có núi gò, khe suối, rạch ngòi. Nhà, đài bằng bảy thứ báu đầy dẫy trong đó, cung

điện của các trời ở gần trên hư không, người cùng trời giao tiếp nhau, hai bên đều

thấy được nhau, không có đường dữ cũng không có người nữ.

Tất cả chúng sanh đều do biến hóa sanh, không có dâm dục, được pháp

thần thông lớn, thân chói ánh sáng, bay đi tự tại, chí niệm bền chắc, có đức tinh

tấn trí huệ, tất cả đều thân sắc vàng đủ ba mươi hai tướng tốt để tự trang nghiêm.

Nhân dân nước đó thường dùng hai thức ăn: một là Pháp hỉ thực, hai là

Thiền duyệt thực. Có vô lượng vô số nghìn muôn ức na-do-tha các chúng Bồ-tát

được sức thần thông lớn, bốn trí vô ngại, khéo hay giáo hóa loài chúng sanh.

Chúng Thanh văn trong nước đó tính kể số đếm đều không thể biết được, đều

được đầy đủ ba món minh, sáu pháp thần thông và tám món giải thoát.

Cõi nước của đức Phật đó có vô lượng công đức trang nghiêm thành tựu

như thế, kiếp tên Bửu Minh, nước tên Thiện Tịnh. Phật đó sống lâu vô lượng vô số

kiếp, pháp trụ đời rất lâu. Sau khi Phật diệt độ, dựng tháp bằng bảy thứ báu khắp

cả nước đó.

Bấy giờ, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

* Các Tỳ-kheo lóng nghe

Đạo của Phật tử làm

Vì khéo học phương tiện

Chẳng thể nghĩ bàn được

Biết chúng ưa pháp nhỏ

Mà sợ nơi trí lớn

Cho nên các Bồ-tát

Làm Thanh văn, Duyên giác

Dùng vô số phương tiện

Độ các loài chúng sanh,

Tự nói là Thanh văn

Cách Phật đạo rất xa

Độ thoát vô lượng chúng

Thảy đều được thành tựu

Dầu ưa nhỏ, biếng lười

Sẽ khiến lần thành Phật.

Trong ẩn hạnh Bồ-tát

Ngoài hiện là Thanh văn

Ít muốn, nhàm sanh tử

Thiệt tự tịnh cõi Phật

Bày ba độc cho người

Lại hiện tướng tà kiến,

Đệ tử ta như vậy

Phương tiện độ chúng sanh

Nếu ta nói đủ cả

Các món việc hiện hóa

Chúng sanh nghe đó rồi

Thời lòng sanh nghi lầm.

* Nay Phú-lâu-na đây

Ở xưa nghìn ức Phật

Siêng tu đạo mình làm

Tuyên hộ các Phật pháp

Vì cầu huệ Vô thượng

Mà ở chỗ chư Phật

Hiện ở trên đệ tử

Học rộng có trí huệ

Nói pháp không sợ sệt

Hay khiến chúng vui mừng

Chưa từng có mỏi mệt

Để giúp nên việc Phật.

Đã được thần thông lớn

Đủ bốn trí vô ngại

Biết các căn lợi độn

Thường nói pháp thanh tịnh

Diễn xướng nghĩa như thế

Để dạy nghìn ức chúng

Khiến trụ pháp Đại thừa

Mà tự tịnh cõi Phật.

Đời sau cũng cúng dường

Vô lượng vô số Phật

Hộ trợ tuyên chánh pháp

Cũng tự tịnh cõi Phật

Thường dùng các phương tiện

Nói pháp không e sợ

Độ chúng không kể được

Đều thành Nhất thiết trí

Cúng dường các Như Lai

Hộ trì tạng Pháp bảo.

Sau đó được thành Phật

Hiệu gọi là Pháp Minh

Nước đó tên Thiện Tịnh

Bảy thứ báu hiệp thành

Kiếp tên là Bửu Minh

Chúng Bồ-tát rất đông

Số nhiều vô lượng ức

Đều được thần thông lớn

Sức oai đức đầy đủ

Khắp đầy cả nước đó

Thanh văn cũng vô số

Ba minh tám giải thoát

Được bốn trí vô ngại

Dùng hạng nầy làm tăng,

Chúng sanh trong cõi đó

Dâm dục đều đã dứt

Thuần một biến hóa sanh

Thân trang nghiêm đủ tướng

Pháp hỉ, Thiền duyệt thực

Không tưởng món ăn khác.

Không có hàng nữ nhân

Cũng không các đường dữ

Phú-lâu-na Tỳ-kheo

Khi công đức trọn đầy

Sẽ được tịnh độ nầy

Chúng Hiền Thánh rất đông

Vô lượng việc như thế

Nay ta chỉ nói lược.

GIẢNG :

Phật tán dương công đức thuyết pháp của tôn giả Mãn Từ Tử trong hội

chúng của Phật, ngoài Phật ra thì tôn giả Mãn Từ Tử là người thuyết pháp bậc nhất

trong hàng đệ tử Phật. Phật nói chẳng những trong đời nầy tôn giả Mãn Từ Tử

rộng nói pháp Phật mà thuở quá khứ, ở nơi chín mươi ức đức Phật, Tôn giả cũng

đã từng nói pháp bậc nhất và trong những kiếp tương lai Tôn giả cũng sẽ nói pháp

bậc nhất, giáo hóa chúng sanh làm thanh tịnh cõi Phật. Đó là do duyên phước

nhiều đời, Tôn giả mới làm được việc đó. Cũng vậy, trong đời hiện tại chúng ta có

năng khiếu gì tốt, là do nhiều đời chúng ta đã gieo trồng giống đó, chớ không phải

chỉ trong một đời mà được.

Phật nói thuở đó tôn giả Mãn Từ Tử căn cứ vào “Pháp không” của chư Phật

mà nói, nên thông suốt, được bốn trí vô ngại, nói pháp thanh tịnh không nghi lầm,

đủ sức thần thông của Bồ-tát, thường tu hạnh thanh tịnh. Pháp không ở đây là chỉ

cho pháp Bát-nhã. Do đạt được trí tuệ Bát-nhã nên Tôn giả thuyết pháp không

chướng ngại, chỉ dạy cho mọi người đều được pháp thanh tịnh. Người thuở đó gọi

tôn giả Mãn Từ Tử là Thanh văn, nhưng với Phật thì tôn giả Mãn Từ Tử là Bồ-tát,

bên ngoài hiện tướng Thanh văn giáo hóa làm lợi ích cho vô lượng chúng sanh

khiến trụ nơi Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác. Vì vậy, nên sau khi nhắc đến Tri

kiến Phật, Tôn giả liền lãnh hội và được Phật thọ ký cho sau nầy sẽ thành Phật. Do

Tôn giả chuyên tu hạnh tuyên dương chánh pháp khai thông trí tuệ cho người, nhờ

nhiều đời nhiều kiếp tích lũy phước đức đó nên khi thành Phật hiệu là Pháp Minh.

Cõi nước thì lấy số thế giới tam thiên đại thiên nhiều như số cát sông Hằng

mà trang nghiêm, cõi nầy gần cung điện của chư thiên, nên hai bên giao tiếp nhau

rất dễ. Nhân dân ở cõi nầy do tu đầy đủ hạnh thanh tịnh, nhờ nguyện lực mà được

hóa sanh, nên không có tướng nam tướng nữ. Nhân dân ở cõi nầy dùng hai món ăn

là pháp hỉ và thiền duyệt chớ không dùng thức ăn bằng phạn thực như chúng sanh

ở cõi Ta-bà, nên có đủ ba món minh, sáu pháp thần thông, tám món giải thoát. Khi

đói thì nghe pháp, tâm hoan hỷ liền được no. Hoặc đói thì tọa thiền, tâm hoan hỉ

liền được no. Vì nhân dân ở cõi nầy chỉ cần chánh pháp và thiền định chớ không

cần cơm gạo thô phù như ở cõi ta-bà. Chúng đệ tử toàn là hàng Thanh văn, Bồ-tát

nhiều vô số không thể tính đếm, tuổi thọ thì dài vô kể.

2. CHÁNH VĂN :

* Bấy giờ, một nghìn hai trăm vị A-la-hán, bậc tâm tự tại, nghĩ như vầy:

“Chúng ta vui mừng được điều chưa từng có, nếu đức Thế Tôn đều thọ ký cho như

các đệ tử khác thời sung sướng lắm.”

Đức Phật biết tâm niệm của các vị đó nên nói với ngài Đại Ca-diếp: “Một

nghìn hai trăm vị A-la-hán đó, nay ta sẽ hiện tiền thứ tự mà thọ ký đạo Vô thượng

Chánh đẳng Chánh giác.

Trong chúng đó, đệ tử lớn của ta là Kiều-trần-như Tỳ-kheo sẽ cúng dường

sáu muôn hai nghìn ức đức Phật, vậy sau được thành Phật hiệu là Phổ Minh Như

Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô

Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật Thế Tôn.

Năm trăm vị A-la-hán: ông Ưu-lâu-tần-loa Ca-diếp, ông Dà-gia Ca-diếp,

ông Na-đề Ca-diếp, ông Ca-lưu-đà-di, ông Ưu-đà-di, ông A-nậu-lâu-đà, ông Lybà-đa,

ông Kiếp-tân-na, ông Bạc-câu-la, ông Châu-đà-tá, ông Dà-đà v.v... đều sẽ

được đạo Vô thượng Chánh Đẳng Chánh giác, đều đồng một hiệu là Phổ Minh.”

Bấy giờ, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

* Kiều-trần-như Tỳ-kheo

Sẽ gặp vô lượng Phật

Qua vô số kiếp sau

Mới được thành Chánh giác

Thường phóng quang minh lớn

Đầy đủ các thần thông

Danh đồn khắp mười phương

Tất cả đều tôn kính

Thường nói pháp Vô thượng

Nên hiệu là Phổ Minh

Cõi nước đó thanh tịnh

Bồ-tát đều dõng mãnh

Đều lên lầu gác đẹp

Dạo các nước mười phương

Đem đồ cúng vô thượng

Hiến dưng các đức Phật,

Làm việc cúng đó xong

Sanh lòng rất vui mừng

Giây lát về bổn quốc

Có sức thần như thế.

Phật thọ sáu muôn kiếp

Chánh pháp trụ bội thọ

Tượng pháp lại hơn chánh

Pháp diệt trời người lo.

* Năm trăm Tỳ-kheo kia

Thứ tự sẽ là Phật

Đồng hiệu là Phổ Minh

Theo thứ thọ ký nhau:

Sau khi ta diệt độ

Ông đó sẽ làm Phật

Thế gian của ông độ

Cũng như ta ngày nay

Cõi nước đó nghiêm sạch

Và các sức thần thông

Chúng Thanh văn, Bồ-tát

Chánh pháp cùng tượng pháp

Thọ mạng kiếp nhiều ít

Đều như trên đã nói.

Ca-diếp ! Ông đã biết

Năm trăm vị tự tại

Các chúng Thanh văn khác

Cũng sẽ làm như thế

Vị nào vắng mặt đây

Ông nên vì tuyên nói.

GIẢNG :

Bấy giờ, chư vị A-la-hán là huynh đệ đồng đẳng với tôn giả Mãn Từ Tử,

khi thấy Tôn giả được thọ ký rồi, các Ngài mong rằng các Ngài sẽ được Phật thọ

ký cho mình. Phật biết tâm niệm ấy của các Ngài liền thứ tự thọ ký cho các Ngài

được đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác. Trong đó đệ tử lớn của Phật là ngài

A-nhã Kiều-trần-như do công đức cúng dường sáu muôn hai nghìn ức đức Phật,

sau sẽ thành Phật hiệu là Phổ Minh. Kế đến năm trăm vị A-la-hán như Ưu-lâu-tầnloa

Ca-diếp, Dà-gia Ca-diếp, Nan-đề Ca-diếp, Ca-lưu-đà-di, Ưu-đà-di, A-nậu-lâu-

đà... đều sẽ được đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác đồng hiệu là Phổ Minh.

Tại sao chư vị A-la-hán thấy tôn giả Mãn Từ Tử được thọ ký, các Ngài đều

vui mừng và mong được Phật thọ ký cho mình thành bậc Chánh đẳng Chánh giác,

còn chúng ta nghe các Ngài được thọ ký chúng ta tự thấy mình là kẻ vô phần nên

không vui mừng ? Tôi ví dụ, các anh em cùng học chung một lớp, đến giờ trả bài,

anh A trả bài thuộc được tám điểm thầy khen giỏi, anh B trả bài thuộc được tám

điểm cũng được thầy khen giỏi. Mình lúc đó cũng thuộc bài chưa được gọi lên trả

bài trong lòng cũng mong được thầy gọi lên trả bài. Nếu hôm đó mình không

thuộc bài thì không dám mong được trả bài. Qua ví dụ nầy chúng ta thấy sở dĩ các

Ngài mong được Phật thọ ký, là vì các Ngài cũng có sở ngộ như những người bạn

đồng đẳng mà chưa được Phật xác chứng, nên mong chờ. Nếu các Ngài chưa ngộ

chắc không dám mong, do thấy được tâm mong chờ đó Phật liền thọ ký cho. Đó là

ý nghĩa vui mừng chờ thọ ký là như vậy.

3. CHÁNH VĂN :

* Bấy giờ, năm trăm vị A-la-hán ở trước Phật được thọ ký xong, vui mừng

hớn hở, liền từ chỗ ngồi đứng dậy đến trước Phật, đầu mặt lạy chân Phật, ăn năn

lỗi của mình mà tự trách: Thế Tôn, chúng con thường nghĩ như vầy, tự cho mình

đã được rốt ráo diệt độ, nay mới biết đó là như người vô trí. Vì sao ? Chúng con

đáng được trí huệ Như Lai mà bèn tự lấy trí nhỏ cho là đủ.

Thế Tôn ! Thí như có người đến nhà bạn thân say rượu mà nằm, lúc đó

người bạn thân có việc quan phải đi, lấy châu báu vô giá cột trong áo của gã say,

cho đó rồi đi. Gã đó say nằm đều không hay biết, sau khi dậy bèn dạo đi đến nước

khác, vì việc ăn mặc mà phải gắng sức cầu tìm rất là khổ nhọc, nếu có được chút ít

bèn cho là đủ.

Lúc sau người bạn thân gặp gỡ thấy gã bèn bảo rằng: “Lạ thay ! Anh nầy,

sao lại vì ăn mặc mà đến nỗi nầy. Ta lúc trước muốn cho anh được an vui tha hồ

thọ năm món dục, ở ngày tháng năm đó, đem châu báu vô giá cột vào trong áo anh,

nay vẫn còn đó mà anh không biết, lại đi nhọc nhằn sầu khổ để cầu tự nuôi sống

thật là khờ lắm, nay anh nên đem ngọc báu đó đổi chác lấy đồ cần dùng thời

thường được vừa ý không chỗ thiếu thốn.

Đức Phật cũng lại như vậy, lúc làm Bồ-tát giáo hóa chúng con khiến phát

lòng cầu Nhất thiết trí, mà chúng con liền bỏ quên không hay không biết. Đã được

đạo A-la-hán tự nói là diệt độ, khổ nhọc nuôi sống được chút ít cho là đủ, tất cả trí

nguyện vẫn còn chẳng mất. Ngày nay đức Thế Tôn giác ngộ chúng con mà nói

rằng: “Các Tỳ-kheo ! Đạo của các ông không phải rốt ráo diệt. Ta từ lâu đã khiến

các ông gieo căn lành của Phật, dùng sức phương tiện chỉ tướng Niết-bàn mà các

ông cho là thiệt được diệt độ.”

Thế Tôn ! Chúng con nay mới biết mình thiệt là Bồ-tát được thọ ký sẽ

thành đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác. Vì nhân duyên đó lòng rất vui

mừng được điều chưa từng có.

Bấy giờ, ông A-nhã Kiều-trần-như muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ

rằng:

* Chúng con nghe Vô thượng

Tiếng thọ ký an ổn

Vui mừng chưa từng có

Lạy Phật trí vô lượng.

Nay ở trước Thế Tôn

Tự hối các lỗi quấy

Trong Phật báu vô lượng

Được chút phần Niết-bàn

Như người ngu vô trí

Bèn tự cho là đủ.

Thí như người nghèo cùng

Qua đến nhà thân hữu

Nhà đó rất giàu lớn

Bày đủ các tiệc ngon

Đem châu báu vô giá

Cột dính trong vạt áo

Thầm cho rồi bỏ đi

Gã say nằm không hay.

Sau khi gã đã dậy

Dạo đi đến nước khác

Cầu ăn mặc tự sống

Nuôi sống rất khốn khổ

Được ít cho là đủ

Chẳng lại muốn đồ tốt

Chẳng biết trong vạt áo

Có châu báu vô giá.

Người thân hữu cho châu

Sau gặp gã nghèo nầy

Khổ thiết trách gã rồi

Chỉ cho châu trong áo.

Gã nghèo thấy châu đó

Lòng gã rất vui mừng

Giàu có các của cải

Tha hồ hưởng ngũ dục.

Chúng con cũng như vậy

Thế Tôn từ lâu xưa

Thường thường giáo hóa cho

Khiến gieo nguyện Vô thượng.

Chúng con vì vô trí

Chẳng hay cũng chẳng biết

Được chút phần Niết-bàn

Cho đủ chẳng cầu nữa

Nay Phật giác ngộ con

Nói chẳng phải thiệt diệt

Được Phật huệ Vô thượng

Đó mới là thiệt diệt.

Con nay từ Phật nghe

Thọ ký việc trang nghiêm

Cùng tuần tự thọ ký

Thân tâm khắp mừng vui.

GIẢNG :

Năm trăm vị A-la-hán được thọ ký vui mừng hớn hở, ăn năn lỗi mình và tự

trách: Mình cũng có khả năng thành Phật và cũng được Phật thọ ký, vậy mà từ lâu

chứng quả A-la-hán tự cho là đủ, nay mới biết mình là kẻ vô trí, chỉ biết lấy trí nhỏ

cho là đủ. Nên các Ngài mới dùng ví dụ hạt châu cột trong chéo áo của chàng say

rượu. Tại sao các Ngài dùng ví dụ nầy ? Vì ở phẩm Hóa Thành Dụ, Phật có nói

thuở Ngài còn tu hạnh Sa-di Bồ-tát đã từng nói kinh Pháp Hoa giáo hóa đồ đệ, nay

Ngài thành Phật những đồ đệ nầy cũng có duyên theo Ngài là hàng hữu học vô học

chứng A-la-hán ở trong hội nầy. Những vị nầy nghe Phật nhắc lại, liền nhớ mình

đã được gieo trồng hạt giống Tri kiến Phật hồi xa xưa, nay lại quên, cứ theo

phương tiện Phật dạy hiện thời tu theo hạnh Thanh văn. Nay Phật nhắc lại liền tin

nhận, được an vui tự tại và được Phật thọ ký. Các Ngài dùng hình ảnh anh chàng

nghèo say rượu tới thăm người bạn thân, được bạn đãi cơm thịnh soạn và tặng cho

một hạt châu cột trong chéo áo. Do uống rượu say nên quên không nhớ mình có

hạt châu quí giá, cứ đi lang thang cầu thực một cách khổ sở. Sau bạn cũ bất thần

gặp lại, thì ra anh bạn nghèo say nay vẫn còn nghèo, mới trách: Xưa tôi có cho anh

một hạt châu cột trong chéo áo sao không lấy ra dùng ? Từ đó anh bạn nghèo mới

lấy hạt châu ra xài và trở thành người giàu có sang trọng. Người cho châu là dụ

cho đức Phật, từ thuở xa xưa, Ngài đã từng nói kinh Pháp Hoa giáo hóa cho đồ đệ

rồi. Kẻ nghèo say rượu chỉ cho hàng đệ tử đã được Phật nói kinh Pháp Hoa rồi mà

quên đi. Bấy giờ được Phật nhắc lại mới nhớ, nhận ra Tri kiến Phật nơi mình và

được Phật thọ ký sẽ thành Phật. Qua ví dụ nầy, chúng ta thấy tâm hạnh của hàng

Thanh văn còn hạn cuộc chưa viên mãn, được chút ít cho là đủ. Chỗ mà hàng

Thanh văn lấy làm sở chứng sở đắc đó không phải là bản hoài của Phật; Phật

muốn ai tu rồi cũng thành Phật như Ngài, chớ không bằng lòng cho chúng ta an trú

ở quả vị Thanh văn, Duyên giác.

Vậy kinh Pháp Hoa dạy chúng ta phát tâm tu phải rộng lớn, là tự mình tu

được giác ngộ thành Phật và giáo hóa cho người tu cũng được giác ngộ thành Phật

như mình. Muốn được thế thì phải trải qua thời gian công phu tu tập lâu dài, công

hạnh mới viên mãn.

PHẨM 9: THỌ HỌC VÔ HỌC NHÂN KÝ

Thọ Học Vô Học Nhân Ký nghĩa là thọ ký cho hàng đệ tử hữu học và vô

học. Hàng hữu học là người tu chứng từ quả Tu-đà-hoàn, Tư-đà-hàm, A-na- hàm.

Tôn giả A-nan và La-hầu-la bấy giờ còn ở trong vòng hữu học. Hàng vô học là

những người tu dứt sạch lậu hoặc, chứng A-la-hán.

1. CHÁNH VĂN :

* Bấy giờ ngài A-nan và ngài La-hầu-la nghĩ như vầy: “Chúng ta tự suy

nghĩ, nếu được thọ ký thời sung sướng lắm.” Liền từ nơi chỗ ngồi đứng dậy đến

trước Phật, đầu mặt lạy chân Phật đồng bạch Phật rằng: “Thế Tôn ! Chúng con

trong đây cũng đáng có phần, chỉ có đức Như Lai là chỗ về nương của chúng con.

Lại chúng con là người quen biết của tất cả trời, người, a-tu-la trong đời. A-nan

thường làm vị thị giả hộ trì tạng Pháp, La-hầu-la là con của Phật, nếu Phật thọ ký

đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác cho, thời lòng nguyện cầu của chúng con

đã mãn, mà lòng trông của chúng cũng được đủ.”

Lúc đó, hàng đệ tử Thanh văn, bậc hữu học cùng vô học, hai nghìn người

đều từ chỗ ngồi đứng dậy, trịch vai áo bên hữu đến trước Phật chấp tay, một lòng

chiêm ngưỡng dung nhan của Thế Tôn như chỗ nguyện cầu của A-nan và La-hầula

rồi đứng qua một phía.

GIẢNG :

Tôn giả A-nan và La-hầu-la là hai vị gần gũi với Phật nhất, lòng tha thiết

muốn được thọ ký nên cùng đứng lên một lượt trình bày sở nguyện của mình. Tôn

giả A-nan đặc biệt là hộ trì tạng Pháp, tôn giả La-hầu-la là con của Phật, tất cả hội

chúng ai cũng đều biết là chưa được thọ ký, nay mong được Phật thọ ký để mọi

người được mãn nguyện. Thấy hai vị đứng dậy thưa thỉnh thì hàng đệ tử hữu học

vô học đồng hưởng ứng cũng mong được Phật thọ ký.

2. CHÁNH VĂN :

* Bấy giờ, đức Phật bảo A-nan: “Ông ở đời sau sẽ được làm Phật hiệu là

Sơn Hải Huệ Tự Tại Thông Vương Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri, Minh

Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu,

Thiên Nhân Sư, Phật Thế Tôn; ông sẽ cúng dường sáu mươi hai ức đức Phật, hộ

trì tạng Pháp vậy sau chứng được đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, giáo

hóa hai mươi nghìn muôn ức hằng hà sa các chúng Bồ-tát v.v... làm cho thành đạo

Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Nước tên là Thường Lập Thắng Phan, cõi đó thanh tịnh, đất bằng chất lưu

ly. Kiếp tên Diệu Âm Biến Mãn. Đức Phật đó thọ mạng vô lượng nghìn muôn ức

a-tăng-kỳ kiếp, nếu có người ở trong nghìn muôn ức vô lượng a-tăng-kỳ kiếp, tính

đếm số kể chẳng có thể biết được. Chánh pháp trụ đời gấp bội thọ mạng, tượng

pháp lại gấp bội chánh pháp.

A-nan ! Đức Phật Sơn Hải Huệ Tự Tại Thông Vương đó, được vô lượng

nghìn muôn ức Hằng hà sa các đức Phật Như Lai ở muời phương đồng ngợi khen

công đức của Ngài.

Khi đó, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

* Nay Ta nói trong tăng

A-nan người trì pháp

Sẽ cúng dường các Phật

Vậy sau thành Chánh giác

Hiệu rằng: Sơn Hải Huệ

Tự Tại Thông Vương Phật

Cõi nước kia thanh tịnh

Tên Thường Lập Thắng Phan

Giáo hóa các Bồ-tát

Số đông như Hằng sa

Phật có oai đức lớn

Tiếng đồn khắp mười phương

Vì bởi thương chúng sanh

Nên sống lâu vô lượng

Chánh pháp bội thọ mạng

Tượng pháp lại bội chánh

Vô số hàng chúng sanh.

Đông như cát sông Hằng

Ở trong pháp Phật đó

Gieo nhân duyên Phật đạo.

GIẢNG :

Trước hết là Phật thọ ký cho tôn giả A-nan cúng dường sáu mươi hai ức

đức Phật, hộ trì tạng Pháp sau sẽ thành Phật hiệu là Sơn Hải Huệ Tự Tại Thông

Vương, giáo hóa hai muơi nghìn muôn ức Hằng hà sa chúng Bồ-tát cũng được đạo

Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác. Tên nước là Thường Lập Thắng Phan, tức là

thường dựng cây cờ thù thắng, kiếp tên Diệu Âm Biến Mãn tức là kiếp đó có tiếng

nhiệm mầu khắp cả. Thọ mạng vô lượng nghìn muôn ức a-tăng-kỳ kiếp. Sở dĩ

Ngài được thọ ký như thế là vì do công hạnh tu tập của Ngài chứa nhóm mà được

vậy.

3. CHÁNH VĂN :

* Bấy giờ, trong hội hàng Bồ-tát mới phát tâm tám nghìn người đều nghĩ

thế nầy: “Chúng ta còn chưa nghe các vị Bồ-tát lớn được thọ ký như thế, có nhân

duyên gì mà các Thanh văn được thọ ký như thế ?”

Lúc ấy, đức Thế Tôn biết tâm niệm của các vị Bồ-tát mà bảo rằng: “Các

thiện nam tử ! Ta cùng bọn ông A-nan ở chỗ đức Phật Không Vương đồng thời

phát tâm Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác. A-nan thường ưa học rộng, còn ta

thường siêng năng tinh tấn, cho nên nay ta đã thành Vô thượng Chánh đẳng Chánh

giác, mà A-nan hộ trì pháp của ta, ông cũng sẽ hộ trì pháp tạng của các đức Phật

tương lai, giáo hóa thành tựu các chúng Bồ-tát. Bổn nguyện của ông như thế nên

được thọ ký dường ấy.”

Ngài A-nan tận mặt ở trước Phật, tự nghe Phật thọ ký cùng cõi nước trang

nghiêm, chỗ mong cầu đã đủ lòng rất vui mừng được điều chưa từng có. Tức thời

nghĩ nhớ tạng Pháp của vô lượng nghìn muôn ức các đức Phật thuở quá khứ, suốt

thấu không ngại như hiện nay nghe và cũng biết bổn nguyện.

Khi đó Ngài A-nan nói kệ rằng:

Thế Tôn rất ít có

Khiến con nhớ quá khứ

Vô lượng các Phật pháp

Như chỗ nghe ngày nay

Con nay không còn nghi

An trụ trong Phật đạo

Phương tiện làm thị giả

Hộ trì các Phật pháp.

GIẢNG:

Tôn giả A-nan được thọ ký rồi thì hàng Bồ-tát sơ phát tâm trong đại chúng

khởi nghĩ: Tại sao mình tu hạnh Bồ-tát chưa được thọ ký mà Phật thọ ký cho hàng

Thanh văn, như vậy là lý do gì ? Nhân đó, Phật mới giải thích lý do: Hồi thời đức

Phật Không Vương, tôn giả A-nan cùng với Phật Thích-ca đồng phát tâm Vô

thượng Chánh đẳng Chánh giác. Song tôn giả A-nan thì ưa học rộng, Phật Thíchca

thì tinh tấn tu hành nên nay Ngài đã thành Phật, tôn giả A-nan thì còn hộ trì

pháp Phật. Đó là nguyên nhân mà Phật thọ ký cho tôn giả A-nan. Tôn giả A-nan

phát tâm đồng thời với đức Phật, nhưng vì Ngài nghiêng về học vấn nên thông thì

có thông mà ngộ thì chưa, nên phải hộ trì tạng Pháp Phật của sáu mươi hai ức đức

Phật mới chứng thành Phật đạo. Thế nên, người tinh tấn tu hành và người ham học

rộng biết nhiều, kết quả sai biệt như vậy. Tuy nhiên, không phải đặt nặng phần tu

mà thiếu phần học, nếu tu mà không học thì tu mù tu sai, kết quả cũng không tới

đâu, tự mình không lợi ích cũng không giáo hóa được người. Nếu lấy sự học hiểu

làm trên, thì thời gian học hiểu chiếm hết không có thì giờ tu và giáo hóa thì công

hạnh tự giác giác tha làm sao viên mãn thành Phật? Học tuy khó mà nhiều người

ham, tu thấy dễ mà ít người kham nổi, cần phải nỗ lực cả hai mặt.

4. CHÁNH VĂN:

* Bấy giờ, Phật bảo ông La-hầu-la: “Ông ở đời sau sẽ được làm Phật hiệu:

Đạo Thất Bửu Hoa Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri, Minh Hạnh Túc, Thiện

Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật

Thế Tôn. Ông sẽ cúng dường các đức Như Lai như số vi trần trong mười thế giới.

Thường vì các đức Phật mà làm trưởng tử cũng như hiện nay.

Đức Phật Đạo Thất Bửu Hoa đó, cõi nước trang nghiêm, kiếp số thọ mạng,

giáo hóa đệ tử, chánh pháp và tượng pháp cũng đồng như đức Sơn Hải Huệ Tự Tại

Thông Vương Như Lai không khác. Ông cũng làm trưởng tử cho Phật nầy, qua

sau đây rồi sẽ được đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Lúc đó, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

Lúc ta làm thái tử

La-hầu làm trưởng tử

Ta nay thành Phật đạo

Thọ pháp làm Pháp tử

Ở trong đời vị lai

Gặp vô lượng ức Phật

Làm trưởng tử cho kia

Một lòng cầu Phật đạo.

Hạnh kín của La-hầu

Chỉ ta biết được thôi

Hiện làm con cả ta

Để chỉ các chúng sanh

Vô lượng ức nghìn muôn

Công đức không thể đếm

An trụ trong Phật pháp

Để cầu đạo Vô thượng.

GIẢNG :

Kế đến Phật thọ ký cho tôn giả La-hầu-la cúng dường chư Phật nhiều như

số vi trần trong mười thế giới và cũng thường làm trưởng tử chư Phật, với tâm cầu

Phật đạo tu mật hạnh sẽ thành Phật hiệu là Đạo Thất Bửu Hoa, cõi nước, thọ mạng,

giáo hóa cũng như đức Sơn Hải Tự Tại Thông Vương Như Lai.

5. CHÁNH VĂN :

* Bấy giờ, đức Thế Tôn thấy bậc hữu học cùng vô học hai nghìn người, chí

ý hòa dịu vắng lặng trong sạch, một lòng nhìn Phật. Phật bảo A-nan: “Ông thấy

bậc hữu học vô học hai nghìn người đây chăng ?”

- Vâng con đã thấy.

- A-nan ! Các người này sẽ cúng dường các đức Như Lai như số vi trần

trong năm mươi thế giới, cung kính tôn trọng hộ trì pháp tạng. Rốt sau đồng thời ở

cõi nước trong mười phương đều được thành Phật, đều đồng một hiệu là Bửu

Tướng Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế

Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật Thế Tôn

sống lâu một kiếp cõi nước trang nghiêm, Thanh văn, Bồ-tát, chánh pháp, tượng

pháp thảy đều đồng nhau.

Lúc đó, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

Hai nghìn Thanh văn đây

Nay đứng ở trước ta

Thảy đều thọ ký cho

Đời sau sẽ thành Phật

Cúng dường các đức Phật

Như số trần nói trên

Hộ trì tạng pháp Phật

Sau sẽ thành Chánh giác

Đều ở nơi mười phương

Thảy đồng một danh hiệu

Đồng thời ngồi đạo tràng

Để chứng huệ Vô thượng

Đều hiệu là Bửu Tướng

Cõi nước cùng đệ tử

Chánh pháp và tượng pháp

Thảy đều không có khác.

Đều dùng các thần thông

Độ mười phương chúng sanh

Tiếng đồn vang khắp cùng

Lần nhập vào Niết-bàn.

Lúc đó, bậc hữu học cùng vô học hai nghìn người nghe đức Phật thọ ký vui

mừng hớn hở mà nói kệ rằng:

Thế Tôn đèn huệ sáng

Con nghe tiếng thọ ký

Lòng vui mừng đầy đủ

Như được rưới cam lồ.

GIẢNG :

Sau cùng, Phật thọ ký cho hàng hữu học và vô học cả thảy hai ngàn người,

về sau cúng dường chư Phật nhiều như số vi trần trong năm mươi thế giới cũng hộ

trì pháp tạng. Rốt sau thành Phật đồng hiệu là Bửu Tướng, tuổi thọ, sự giáo hóa

đồng giống nhau. Những vị này đều nhân Phật chỉ dạy nên bấy giờ gặp lại và được

Phật thọ ký. Khi được thọ ký các Ngài đồng phát tâm vui mừng thấy như được

rưới cam lồ.

Tới đây tôi lặp lại lần nữa, hàng thượng thượng căn như ngài Xá-lợi-phất

chỉ nghe qua một lần (phẩm Phương Tiện) là ngộ. Hàng thượng căn như ngài Maha

Ca-diếp, Tu-bồ-đề... Phật nói thêm một ví dụ nữa (phẩm Thí Dụ) các Ngài mới

ngộ. Còn hàng trung căn thì Phật phải giảng dạy thêm (Hóa Thành Dụ) rồi mới

ngộ. Đến hàng hạ căn thì chưa ngộ nên Phật phải mấy phen nói đi nói lại để cho

ngộ.

PHẨM 10: PHÁP SƯ

Pháp Sư là thầy nói pháp, mà pháp được nói là kinh Diệu Pháp Liên Hoa

tức là Tri kiến Phật có sẵn nơi mỗi người. Nếu quên, không nhớ nơi mình có Tri

kiến Phật thì đời đời kiếp kiếp không bao giờ thành Phật. Nếu nhớ nơi mình có Tri

kiến Phật lấy đó làm nhân tu hành không nghi ngờ thì thời gian sau sẽ thành Phật.

Vì Tri kiến Phật quan trọng như vậy, nếu người chỉ Tri kiến Phật cho chúng ta nhớ

và tin để tu hành, thì công đức người đó vô lượng vô biên không tính kể. Vì vậy

phẩm này trước tán thán kinh, kế đó tán thán người truyền bá kinh.

1. CHÁNH VĂN :

* Lúc bấy giờ, đức Thế Tôn nhân nói với Dược Vương Bồ-tát để bảo tám

muôn Đại sĩ rằng: “Dược Vương ! Trong đại chúng đây vô lượng hàng chư thiên,

Long vương, dạ-xoa, càn-thát-bà, a-tu-la, ca-lâu-la, khẩn-na-la, ma-hầu-la-dà,

nhân cùng phi nhân, và Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni, Ưu-bà-tắc, Ưu-bà-di, hạng cầu

Thanh văn, hạng cầu Bích-chi Phật, hạng cầu Phật đạo, các loại như thế đều ở

trước Phật nghe kinh Diệu Pháp Liên Hoa một bài kệ, một câu, nhẫn đến một niệm

tùy hỷ đó, ta đều thọ ký cho sẽ được Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.”

Phật bảo Dược Vương: “Lại sau khi đức Như Lai diệt độ, nếu có người

nghe kinh Diệu Pháp Liên Hoa, nhẫn đến một bài kệ, một câu, một niệm tùy hỷ đó,

ta cũng thọ ký đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác cho.

Nếu lại có người thọ trì, đọc tụng, giải nói, biên chép kinh Diệu Pháp Liên

Hoa, nhẫn đến một bài kệ, đối kinh điển này cung kính xem như Phật. Các thứ

cúng dường: hoa, hương, chuỗi ngọc, hương bột, hương xoa, hương đốt, lọng lụa,

tràng phan, y phục, kỹ nhạc, nhẫn đến chấp tay cung kính. Dược Vương nên biết !

Các người trên đó đã từng cúng dường mười muôn ức Phật, ở chỗ các đức Phật

thành tựu chí nguyện lớn vì thương xót chúng sanh mà sanh vào nhân gian.

Dược Vương ! Nếu có người hỏi những chúng sanh nào ở đời vị lai sẽ được

làm Phật ? Nên chỉ các người trên đó ở đời vị lai ắt được làm Phật. Vì sao ? Nếu

có gã thiện nam, người thiện nữ nào ở nơi kinh Pháp Hoa nhẫn đến một câu, thọ trì,

đọc tụng, giải nói, biên chép. Các thứ cúng dường kinh quyển: hoa hương, chuỗi

ngọc, hương bột, hương xoa, hương đốt, lọng lụa, tràng phan, y phục, kỹ nhạc,

chấp tay cung kính. Người đó tất cả trong đời đều nên chiêm ngưỡng sùng phụng.

Nên đem đồ cúng dường Như Lai mà cúng dường đó. Phải biết người đó là Bồ-tát

lớn thành xong đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, vì thương xót chúng sanh

mà nguyện sanh trong đời để rộng nói phân biệt kinh Diệu Pháp Liên Hoa, huống

lại là người trọn hay thọ trì và các thứ cúng dường.

Dược Vương nên biết ! Người đó tự bỏ nghiệp báo thanh tịnh, sau khi ta

diệt độ vì thương chúng sanh mà sanh nơi đời ác, rộng nói kinh này. Nếu người

thiện nam, người thiện nữ đó, sau khi ta diệt độ có thể riêng vì một người nói kinh

Pháp Hoa, nhẫn đến một câu, phải biết người là sứ của Như Lai, đức Như Lai sai

làm việc của Như Lai, huống là ở trong đại chúng rộng vì người nói.

Dược Vương ! Nếu có người ác dùng tâm không lành ở trong một kiếp hiện

ở trước Phật thường chê mắng Phật, tội đó còn nhẹ. Nếu có người dùng một lời dữ

chê mắng người tại gia hay xuất gia đọc tụng kinh Pháp Hoa, tội đây rất nặng.

Dược Vương ! Có người đọc tụng kinh Pháp Hoa, phải biết người đó dùng

đức trang nghiêm của Phật tự trang nghiêm mình, thời được Như Lai dùng vai

mang vác. Người đó đến đâu, mọi người nên hướng theo làm lễ, một lòng chấp tay

cung kính cúng dường, tôn trọng, ngợi khen: hoa hương, chuỗi ngọc, hương bột,

hương xoa, hương đốt, lọng nhiễu, tràng phan, y phục, đồ ngon, trỗi các thứ kỹ

nhạc, đồ cúng bậc thượng của trong loài người mà đem cúng dường cho người đó,

nên cầm báu trời mà rải cúng đó, nên đem đống báu trên trời dưng cho đó.

Vì sao ? Người đó hoan hỉ nói pháp, giây lát nghe pháp liền được rốt ráo

Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác vậy.

Bấy giờ, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

* Nếu muốn trụ Phật đạo

Thành tựu trí tự nhiên

Thường phải siêng cúng dường

Người thọ trì Pháp Hoa.

Có ai muốn mau được

Nhứt thiết chủng trí huệ

Nên thọ trì kinh này

Và cúng dường người trì.

Nếu người hay thọ trì

Kinh Diệu Pháp Liên Hoa

Nên biết là sứ Phật

Thương nhớ các chúng sanh

Những người hay thọ trì

Kinh Diệu Pháp Liên Hoa

Xa bỏ cõi thanh tịnh

Thương chúng nên sanh đây.

Phải biết người như thế

Chỗ muốn sanh tự tại

Ở nơi đời ác này

Rộng nói pháp Vô thượng,

Nên đem hoa, hương trời

Và y phục, báu trời

Đống báu tốt trên trời

Cúng dường người nói pháp.

Đời ác, sau ta diệt

Người hay trì kinh này

Phải chấp tay lễ kính

Như cúng dường Thế Tôn,

Đồ ngon ngọt bậc thượng

Và các món y phục

Cúng dường Phật tử đó

Mong được giây lát nghe.

Nếu người ở đời sau

Hay thọ trì kinh này

Ta khiến ở trong người

Làm việc của Như Lai.

Nếu ở trong một kiếp

Thường ôm lòng chẳng lành

Đỏ mặt mà mắng Phật

Mắc vô lượng tội nặng.

Có người đọc tụng trì

Kinh Diệu Pháp Hoa này

Giây lát dùng lời mắng

Tội đây lại hơn kia.

Có người cầu Phật đạo

Mà ở trong một kiếp

Chấp tay ở trước ta

Dùng vô số kệ khen

Do vì khen Phật vậy

Được vô lượng công đức

Khen ngợi người trì kinh

Phước đây lại hơn kia.

Trong tám mươi ức kiếp

Dùng sắc thinh tối diệu

Và cùng hương vị xúc

Cúng dường người trì kinh

Cúng dường như thế rồi

Mà được chốc lát nghe

Thời nên tự mừng vui

Nay ta được lợi lớn.

Dược Vương ! Nay bảo ông

Các kinh của ta nói

Mà ở trong kinh đó

Pháp Hoa tột thứ nhứt.

GIẢNG :

Phẩm Pháp Sư cho chúng ta thấy đức Phật vì hàng hạ căn như Tỳ-kheo, Tỳ-

kheo-ni, Ưu-bà-tắc, Ưu-bà-di, thiên, long... hạng cầu Thanh văn, cầu Bích-chi

Phật, cầu Phật, ở trước Phật nghe chừng một câu kinh, một bài kệ nhẫn đến phát

tâm tùy hỉ, đều được Phật thọ ký thành bậc Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, vì

đã có giống Phật chắc chắn sẽ thành Phật. Như vậy là đại chúng ở đây ai cũng thấy

mình có phần hết. Còn chúng ta hiện nay tuy có nghe kinh Pháp Hoa, nhưng

không sanh đồng thời với Phật nên không được thọ ký, thấy như vô phần. Nhưng

chúng ta đừng mặc cảm vì Phật có nói: “Lại, sau khi đức Như Lai diệt độ nếu có

người nghe kinh Diệu Pháp Liên Hoa, nhẫn đến một bài kệ, một câu, một niệm tùy

hỷ đó, ta cũng thọ ký đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác cho.” Đức Phật tuần

tự thọ ký cho người có mặt và ngầm thọ ký cho người sau. Như vậy là pháp Phật

nói ra trùm khắp các căn cơ của chúng sanh, hàng hạ căn cũng có phần trong đó.

Phật nói ai mà nghe kinh Pháp Hoa, hoặc thọ trì, đọc tụng, biên chép, vì

người giải nói cung kính cúng dường, người đó từ trước đã cúng dường mười

muôn ức đức Phật và cũng đã thành tựu công đức Phật, hoặc vì chí nguyện lớn

thương xót chúng sanh mà vào cõi này chớ không phải mới tu, các vị đó đang

hành Bồ-tát hạnh. Như vậy là Phật vì căn cơ bậc thấp mà nâng lên, để cho chúng

ta khỏi mặc cảm chỉ có các bậc chứng A-la-hán hàng hữu học vô học được thọ ký,

còn chúng ta thì vô phần. Nếu đã có phần với kinh Pháp Hoa thì sau này thành

Phật không nghi.

Đến đây Phật lặp lại cho rõ ý Ngài đã nêu ở trên, là có người hỏi những

chúng sanh nào ở đời vị lai sẽ được làm Phật ? Ngài nói chỉ những người thọ trì,

đọc tụng, biên chép kinh Pháp Hoa. Những người tu hạnh Bồ-tát vì lợi ích chúng

sanh mà trở lại cõi này, những người cúng dường Phật hãy đến cúng dường những

người đó. Phật nâng chúng ta lên tột đỉnh, ngang với đức Phật để cho chúng ta

đừng tự ti mặc cảm mình là chúng sanh hèn hạ không có phần. Đó là lòng từ bi vô

bờ bến của Phật. Ngài dạy cho hàng thượng căn khác, dạy cho hàng hạ căn khác,

để cho hàng chúng sanh nào cũng có lòng tin rằng mình có Tri kiến Phật. Dù là

một niệm hướng về Trí huệ Phật mà tiến tu thì sớm muộn gì cũng thành Phật. Vì

đã tin mình có Phật nhân nên tu hạnh Bồ-tát, tu hạnh Bồ-tát là vì chúng sanh mà

giáo hóa cho viên mãn công hạnh thì thành Phật, người đó là sứ giả của Như Lai.

Giả sử bây giờ có người hỏi những chúng sanh nào sẽ thành Phật ? Tôi chỉ quí vị

đang ngồi nghe kinh Pháp Hoa có được không ? Được. Chỉ do công phu tu hành

tinh tấn hay giải đãi mà thành Phật trước hay sau thôi. Thoạt nghe thấy như dễ

nhưng kỳ thật không dễ, vì ở sau, Phật đưa ra những điều kiện mà vị Pháp sư phải

có.

Phật nói rằng: “Nếu có người ác dùng tâm không lành ở trong một kiếp

hiện ở trước Phật thường chê mắng Phật tội đó còn nhẹ. Nếu có người dùng một

lời dữ chê mắng người tại gia hay xuất gia đọc tụng kinh Pháp Hoa, tội đây rất

nặng.” Tại sao thường chửi mắng Phật trong một kiếp mà tội nhẹ hơn là dùng một

lời dữ chê mắng người phàm phu đọc tụng kinh Pháp Hoa ? Có phải Phật thấp hơn

kẻ phàm phu trì kinh Pháp Hoa chăng ? Xưa, khi Phật thành đạo đi giáo hóa, nhiều

tín đồ Bà-la-môn giáo theo Ngài. Các vị truyền đạo Bà-la-môn giận tức nên vây

chửi Phật, Ngài thản nhiên không đáp lại, khiến họ càng tức thêm nên chặn Phật

lại hỏi lý do. Ngài trả lời là Ngài không thọ nhận lời chửi mắng đó, nên Ngài thản

nhiên bất động. Vì Ngài thản nhiên bất động, nên không có sân hận dấy khởi, làm

gì có chướng ngại Phật ? Đối với người phàm phu mới phát tâm tu, đạo lực còn

yếu kém, nếu bị người ác mắng chửi, sân hận liền dấy khởi, thối tâm Bồ-đề. Phật

nêu lên ví dụ này để nhấn mạnh kẻ làm cho người tu trở ngại, thối Bồ-đề tâm là tội

nặng. Còn làm, mà người tu không chướng ngại không thối chuyển, ngay cả mắng

chửi Phật, tội cũng nhẹ. Đối với đức Phật, đồng một việc ác, nếu việc ác đó gây

tổn hại sự tu hành nhiều thì tội nặng, nếu không gây tổn hại cho sự tu hành thì tội

nhẹ. Vì chửi mắng Phật mà Phật không thối tâm Bồ-đề, Phật không bị tổn thương

nên Ngài nói tội nhẹ. Còn hàng phàm phu sơ cơ, nếu làm khó hoặc chửi mắng làm

cho họ thối tâm Bồ-đề thì tội nặng. Tội nặng ở chỗ làm cho người tu không tiến,

chớ không phải nặng ở chỗ người có công đức nhiều hay người có công đức ít. Để

thấy lòng từ của Phật vô lượng vô biên, chỉ vì lợi ích cho chúng sanh, muốn cho

mọi người tiến đến chỗ giác ngộ như Ngài, mà không ngần ngại tự hạ mình thấp

đưa người lên, để tạo duyên tốt cho người tu tiến. Tới đây Phật nói quá dễ chỉ cần

tùy hỉ hay đọc tụng năm, bảy câu cũng được Phật thọ ký. Đó là vì hạng người hạ

căn, tâm hạ liệt nên Phật phải nói dễ để nâng đỡ cho họ tu, chớ không phải là pháp

dễ.

Thứ đến Phật còn hạ thấp Ngài xuống một bậc nữa, Ngài nói: “Có người

đọc tụng kinh Pháp Hoa phải biết người đó dùng đức trang nghiêm của Phật, tự

trang nghiêm mình, thời được Như Lai dùng vai mang vác.” Phật là bậc thầy của

trời người, là bậc Toàn Giác tại sao lại cõng vác kẻ phàm phu mới phát tâm tu ? Ví

dụ người đời sinh ra một đứa con dáng dấp tính hạnh cũng như cách nói năng rất

vừa ý họ. Đứa bé đó rất được họ thương cưng, chính vì thương cưng nên họ

thường ẵm bồng, cõng trên lưng trên vai. Cũng vậy bản hoài của Phật ra đời là dạy

cho người tu thành Phật, nên người mà trì tụng kinh Pháp Hoa tức tin mình có sẵn

Tri kiến Phật và tu hành để được thành Phật, nên Phật hài lòng nâng đỡ cho tiến; ở

đây diễn tả bằng cách cõng vác trên vai. Lại nữa Tri kiến Phật của Phật hay Tri

kiến Phật của người không hai không khác. Vì không hai không khác nên Ngài

hằng mang vác không rời.

2. CHÁNH VĂN :

* Lúc bấy giờ, Phật lại bảo ngài Dược Vương đại Bồ-tát: “Kinh điển của ta

nói nhiều vô lượng nghìn muôn ức, đã nói, hiện nói, sẽ nói, mà ở trong đó kinh

Pháp Hoa rất là khó tin, khó hiểu.

Dược Vương ! Kinh này là tạng bí yếu của các đức Phật, chẳng có thể chia

bủa vọng trao cho người. Kinh đây là của các đức Phật giữ gìn từ xưa đến nay

chưa từng bày nói, mà chính kinh này khi Như Lai đương hiện tại còn nhiều kẻ

oán ghét, huống là sau lúc Phật diệt độ.

Dược Vương nên biết ! Sau khi Như Lai diệt độ người nào có thể biên chép,

thọ trì, đọc tụng, cúng dường, vì người khác mà nói, thời được Như Lai lấy y trùm

đó, lại được các đức Phật hiện tại ở phương khác hộ niệm cho. Người đó có sức tin

lớn và sức chí nguyện, các sức căn lành, phải biết người đó cùng Như Lai ở chung,

được đức Như Lai lấy tay xoa đầu.

GIẢNG :

Trong các kinh Phật nói, như Tứ đế, Thập nhị nhân duyên... thì kinh Pháp

Hoa là bậc nhất, khó tin khó hiểu. Vì kinh Pháp Hoa chỉ thẳng Tri kiến Phật, là

chỗ giác ngộ viên mãn mà Phật đã đạt được và biết mọi người ai cũng có sẵn, nên

Phật chỉ cho để tu thành Phật như Ngài. Nhưng khi Phật chỉ thì người ta không tin

không nhận được, vì mọi người quen nhìn ra ngoài không biết tự tri. Hơn thế nữa,

Tri kiến Phật là cái không hình không tướng, không thể dùng mắt thịt hay suy tư

mà biết được nên khi chỉ thì khó nhận khó tin.

Đến đây Phật lại an ủi người sau, khi Phật còn tại thế nói kinh Pháp Hoa

người nghe còn khó tin khó nhận, sanh lòng oán ghét, huống là sau khi Phật diệt

độ. Vì kinh Pháp Hoa là tạng bí yếu của các đức Phật, chỉ có người khéo nghe

khéo nhận mới tin được. Còn nghe mà không hiểu thì không tin, nếu không hiểu

không tin thì xem thường, rồi sanh lòng phỉ báng.

Phật lại nói, sau khi Phật diệt độ có người trì tụng, biên chép, giảng nói

kinh Pháp Hoa thì sẽ được Phật lấy y trùm và người đó cùng Như Lai ở chung,

được Như Lai lấy tay xoa đầu. Hiện tại có rất nhiều người trì tụng và giảng kinh

Pháp Hoa, mà chúng ta chưa thấy Phật lấy y trùm và lấy tay xoa đầu, như vậy là

Phật nói rỗng sao ? Điều này chúng ta cần hiểu cho thấu đáo. Nếu chúng ta thọ trì

kinh Pháp Hoa, tức là chúng ta tin nhận nơi mình có Tri kiến Phật, mà Tri kiến

Phật có sẵn nơi mỗi người không rời thân năm uẩn này, lúc nào cũng hiện hữu nơi

mỗi chúng ta. Như vậy, không phải Phật đang trùm chúng ta, xoa đầu chúng ta, và

ở chung với chúng ta sao ? Quí vị nên nhớ, Như Lai đây không phải là Phật Thíchca

mà là Tri kiến Phật hay Pháp thân. Nếu hiểu Như Lai là Phật Thích-ca thì

chúng ta sẽ ước vọng ra ngoài, tìm kiếm tướng lạ này tướng lạ nọ, trở thành mê tín.

Lý kinh rất cao siêu rất thực tế, nếu hiểu lầm thì kinh điển trở thành huyễn hoặc,

gây tác hại cho người tu học.

3. CHÁNH VĂN :

* Dược Vương ! Nơi nơi, chỗ chỗ, hoặc nói, hoặc đọc, hoặc tụng, hoặc

chép, hoặc chỗ có quyển kinh này, đều nên dựng tháp bằng bảy thứ báu cho tột

cao rộng đẹp đẽ, chẳng cần để xá-lợi.

Vì sao ? Vì trong đó đã có toàn thân của đức Như Lai rồi. Tháp đó nên

dùng tất cả hoa, hương, chuỗi ngọc, lọng lụa, tràng phan, kỹ nhạc, ca tụng, để

cúng dường cung kính tôn trọng, ngợi khen. Nếu có người thấy được tháp này mà

lễ lạy cúng dường, phải biết những người đó đều gần đạo Vô thượng Chánh đẳng

Chánh giác.

Dược Vương ! Có rất nhiều người tại gia cùng xuất gia làm đạo Bồ-tát, nếu

chẳng có thể thấy nghe, đọc tụng, biên chép, thọ trì, cúng dường được kinh Pháp

Hoa này, phải biết người đó chưa khéo tu đạo Bồ-tát. Nếu có người được nghe

kinh điển này, mới là hay khéo tu đạo Bồ-tát. Có chúng sanh nào cầu Phật đạo

hoặc thấy, hoặc nghe kinh Pháp Hoa này, nghe xong tin hiểu thọ trì, nên biết

người đó được gần đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Dược Vương ! Thí như có người khát tìm nước ở nơi gò cao kia soi đào tìm

đó, vẫn thấy đất khô biết rằng nước còn xa, ra công đào không thôi, lần thấy đất

ướt rồi lần thấy đến bùn, tâm người đó quyết chắc biết rằng nước ắt gần.

Bồ-tát cũng lại như thế, nếu chưa nghe chưa hiểu chưa có thể tu tập kinh

Pháp Hoa này, phải biết người đó cách đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác

còn xa.

Nếu được nghe hiểu suy gẫm tu tập kinh này, thời chắc biết được gần Vô

thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Vì sao ? Vì đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác của Bồ-tát đều thuộc

kinh này, kinh này mở môn phương tiện bày tướng chân thiệt. Tạng kinh Pháp

Hoa này, xa kín nhiệm sâu không có người đến được, nay Phật vì giáo hóa để

thành tựu Bồ-tát mà chỉ bày cho.

Dược Vương ! Nếu có Bồ-tát nghe kinh Pháp Hoa này mà kinh nghi sợ sệt,

phải biết đó là Bồ-tát mới phát tâm. Nếu hàng Thanh văn nghe kinh này mà kinh

nghi sợ sệt, phải biết đó là hạng tăng thượng mạn.

GIẢNG :

Phật dạy, nơi chỗ đọc tụng biên chép kinh Pháp Hoa hoặc có kinh Pháp

Hoa, nên xây tháp bảy báu cúng dường mà không cần để xá-lợi. Nghĩa là người

mà tin hiểu Tri kiến Phật tức là tin Phật tánh sẵn có nơi chính mình, như vậy chỗ

đó nên xây tháp mà thờ vì có sẵn Phật pháp thân không cần xá-lợi.

Phật nói thêm, người hành đạo Bồ-tát mà chưa thọ trì, đọc tụng kinh Pháp

Hoa, thì người đó chưa khéo tu đạo Bồ-tát, vì chưa tin nhận nơi mình có sẵn Tri

kiến Phật. Còn người mà biết thọ trì, biên chép, cúng dường, giảng nói kinh Pháp

Hoa thì sẽ gần đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác. Tại sao được gần ? Kinh

Pháp Hoa là chỉ cho Phật tánh sẵn có nơi mỗi người, người mà biết trở về với Phật

tánh của chính mình là người đó gần với Phật rồi, nên nói gần đạo Vô thượng

Chánh đẳng Chánh giác.

Phật dùng ví dụ người đào giếng, đào từng lớp đất khô rồi dần dần tới lớp

đất im im, lần tới lớp đất ướt. Khi tới lớp đất ướt là biết sắp tới nước. Cũng vậy,

người nào đối với kinh Pháp Hoa đủ niềm tin, biết trở về với chính mình thì chắc

chắn người đó sẽ thành Phật. Vì biết mình có sẵn Tri kiến Phật và biết trở về với

Tri kiến Phật, thì cũng như người đi lạc đường mà tìm ra đường về, và bắt đầu đi

về thì chắc chắn người đó sẽ tới nhà.

Tới đây Phật nói ngược lại, nếu người nghe kinh Pháp Hoa không tin lại

nghi sợ, nên biết đó là Bồ-tát mới phát tâm. Còn hàng Thanh văn nghe kinh này

mà nghi sợ thì biết đó là tăng thượng mạn. Tại sao vậy ? Vì Phật chỉ thẳng Tri kiến

Phật, nếu tin nhận được tức là khởi tu Phật nhân, nhứt định sẽ thành Phật quả. Mà

Bồ-tát tu cốt là để thành Phật, bây giờ nghe kinh Pháp Hoa mà sợ thì biết người đó

mới bắt đầu, nên chưa hiểu, chưa tin, lại sợ. Còn hàng Thanh văn tự cho mình

chứng quả Tu-đà-hoàn... hay A-la-hán là đủ rồi. Bấy giờ nghe kinh Pháp Hoa thì

không tin nên gọi là tăng thượng mạn, được ít cho là đủ.

4. CHÁNH VĂN :

* Dược Vương ! Nếu có người thiện nam, người thiện nữ nào, sau khi đức

Như Lai diệt độ muốn vì hàng bốn chúng mà nói kinh Pháp Hoa này thời phải nói

cách thế nào ? Người thiện nam, người thiện nữ đó phải vào nhà Như Lai, mặc y

Như Lai, ngồi tòa Như Lai, rồi mới nên vì bốn chúng mà rộng nói kinh này.

Nhà Như Lai chính là tâm từ bi lớn đối với tất cả chúng sanh, y Như Lai

chính là lòng nhu hòa, nhẫn nhục, tòa Như Lai chính là Nhứt thiết pháp không. An

trụ trong đây, sau rồi dùng tâm không biếng trễ vì các Bồ-tát và bốn chúng rộng

nói kinh Pháp Hoa này.

Dược Vương ! Bấy giờ ta ở nước khác sai hàng hóa nhân làm chúng nhóm

nghe pháp của người đó, ta cũng sai hóa Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni, Ưu-bà-tắc, Ưu-bà-

di, nghe người đó nói pháp. Các người biến hóa đó nghe pháp tin nhận thuận theo

không hề trái. Nếu người nói pháp ở chỗ vắng vẻ, ta liền sai nhiều trời, rồng, quỉ,

thần, càn-thát-bà, a-tu-la v.v... nghe người đó nói pháp. Ta dầu ở nước khác,

nhưng luôn luôn khiến người nói pháp đó được thấy thân ta. Nếu ở trong kinh nầy

quên mất câu lối, ta lại vì nói cho đó được đầy đủ.

Bấy giờ, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

* Muốn bỏ tánh biếng lười

Nên phải nghe kinh này

Kinh này khó được nghe

Người tin nhận cũng khó.

Như người khát cần nước

Xoi đào nơi gò cao

Vẫn thấy đất khô ráo

Biết cách nước còn xa

Lần thấy đất ướt bùn

Quyết chắc biết gần nước.

Dược Vương ! Ông nên biết

Các người như thế đó

Chẳng nghe kinh Pháp Hoa

Cách trí Phật rất xa,

Nếu nghe kinh sâu này

Quyết rõ pháp Thanh văn

Đây là vua các kinh

Nghe xong suy gẫm kỹ

Phải biết rằng người đó

Gần nơi trí huệ Phật.

Nếu người nói kinh này

Nên vào nhà Như Lai

Mặc y của Như Lai

Mà ngồi tòa Như Lai

Ở trong chúng không sợ

Rộng vì người giải nói,

Từ bi lớn làm nhà

Y nhu hòa nhẫn nhục

Các pháp không làm tòa

Ở đó vì người nói.

Nếu lúc nói kinh này

Có người lời ác mắng

Dao gậy, ngói, đá đánh

Nhớ Phật nên phải nhịn.

Ta trong muôn ức cõi

Hiện thân sạch bền chắc

Trải vô lượng ức kiếp

Vì chúng sanh nói pháp.

Sau khi ta diệt độ

Nếu hay nói kinh này

Ta sai hóa tứ chúng

Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni

Và nam, nữ thanh tịnh

Cúng dường nơi Pháp sư

Dẫn dắt các chúng sanh

Nhóm đó khiến nghe pháp.

Nếu người muốn làm hại

Dao gậy cùng ngói đá

Thời khiến người biến hóa

Giữ gìn cho người đó.

Nếu người nói Pháp Hoa

Ở riêng nơi vắng vẻ

Lặng lẽ không tiếng người

Đọc tụng kinh điển này

Bấy giờ ta vì hiện

Thân thanh tịnh sáng suốt

Nếu quên mất chương cú

Vì nói khiến thông thuộc.

Nếu người đủ đức này

Hoặc vì bốn chúng nói

Chỗ vắng đọc tụng kinh

Đều được thấy thân ta

Nếu người ở chỗ vắng

Ta sai trời, Long vương

Dạ-xoa, quỉ, thần thảy

Vì làm chúng nghe pháp.

Người đó ưa nói pháp

Phân giải không trở ngại

Nhờ các Phật hộ niệm

Hay khiến đại chúng mừng

Nếu ai gần Pháp sư

Mau được đạo Bồ-tát

Thuận theo thầy đó học

Được thấy Hằng sa Phật.

GIẢNG :

Đây, Phật đưa ra điều kiện người nói kinh Pháp Hoa phải vào nhà Như Lai,

mặc y Như Lai, ngồi tòa Như Lai mới đủ tư cách của người nói kinh Pháp Hoa. Vì

vào nhà Như Lai mới có tâm từ bi rộng lớn đối với tất cả chúng sanh, mặc y Như

Lai mới có đủ nhu hòa nhẫn nhục đối với tất cả mọi khó khổ chướng ngại, ngồi tòa

Như Lai mới có đủ trí tuệ rộng lớn thấy rõ tất cả pháp không có tự thể cố định. Từ

lâu chúng ta quen học hiểu trên sự tướng, hiểu thọ trì, đọc tụng bằng lời, diễn nói

bằng ngôn ngữ, biên chép bằng tay, sẽ được Phật xoa đầu thọ ký thành Phật.

Nhưng ở đây Phật dạy người nói kinh Pháp Hoa phải có đủ ba điều kiện vừa nêu.

Nếu muốn giảng nói kinh Pháp Hoa thì trước phải biên chép, thọ trì, đọc tụng cho

thể nhập, rồi sau mới vì người mà giảng dạy. Như vậy, thì người thọ trì, đọc tụng,

biên chép kinh Pháp Hoa cũng phải vào nhà Như Lai, ngồi tòa Như Lai, mặc y

Như Lai mới gần với Tri kiến Phật. Tại sao ? Vì Tri kiến Phật là tánh giác có sẵn

nơi mỗi người mà bị vô minh vọng tưởng che khuất, muốn cho tánh giác hiển lộ

thì phải có trí tuệ thấy rõ thật tướng tất cả pháp không có tự thể cố định tùy duyên

tạm có, huyễn hóa không thật, thấy rõ ràng không lầm lẫn, thì đối với mọi hoàn

cảnh khó khổ, đói thiếu, vinh nhục... không cố chấp không chao động, và thấy

chúng sanh đang mê mờ chạy theo giả tướng, tạo nghiệp đi trong luân hồi sanh tử

không có ngày dừng, nên khởi lòng từ bi tế độ.

Thiền sư Duy Tín nói rằng: “Ba mươi năm trước, tôi thấy núi sông là núi

sông. Sau khi gặp thiện hữu tri thức chỉ dạy, tôi thấy núi sông không phải là núi

sông. Bây giờ tôi thấy núi sông là núi sông.” Khi chưa học đạo còn phàm phu, trí

tuệ chưa sáng thấy lầm các pháp là thật, nên thấy núi thật là núi, thấy sông thật là

sông. Khi được thiện tri thức chỉ dạy biết tu, dùng trí tuệ quán chiếu thấy rõ các

pháp không có tự thể cố định, do duyên hợp tạm có không thật, thấy núi không

phải là núi, thấy sông không phải là sông, nên không cố chấp không phiền não. Vì

không cố chấp nên tâm không vọng động, tâm thể nhứt như, thấy các pháp đúng

như bản vị của nó, thấy núi là núi, thấy sông là sông. Như vậy, muốn vì người nói

kinh Pháp Hoa là phải đủ ba điều kiện nêu trên, mới không hướng dẫn người tu sai

lạc.

Phật kết thúc rằng người có đủ ba điều kiện nêu trên, vì chúng sanh nói

kinh Pháp Hoa thì Phật sẽ sai hóa nhân đến để nghe pháp, luôn luôn được Phật hộ

niệm và người nói pháp đó là người thấy Phật. Tại sao được thấy Phật ? Vì người

nói được kinh Pháp Hoa là người có đủ từ bi nhẫn nhục trí tuệ, mà người đã có trí

tuệ là người hằng sống với trí tuệ Phật thì thấy Phật chớ gì.

Qua phẩm này, chúng ta thấy Phật tán thán kinh Pháp Hoa là ít có, quí nhất

trên đời, quí nhất trong các kinh, vì vậy mà Phật tán thán người thọ trì, đọc tụng,

biên chép kinh Pháp Hoa. Kế đó, Phật tán thán người đem kinh này ra giảng nói

cho mọi người nghe, nhắc cho mọi người nhớ và tin nơi mình có sẵn Tri kiến Phật

là quí. Sau rốt, Phật nêu lên ba điều kiện mà một Pháp sư nói kinh Pháp Hoa phải

có: tâm từ bi lớn, nhu hòa nhẫn nhục, và sống bằng trí tuệ Bát-nhã.

Như vậy, Phật tùy theo người hạ căn mà nói. Người nào có một niệm

hướng về kinh Pháp Hoa đều có thể thành Phật. Ngài nói thật thấp rồi Ngài nâng

lên cao. Người nói kinh Pháp Hoa phải có ba điều kiện nêu trên, chứ không phải

dễ. Phật vừa an ủi kẻ hạ căn không mặc cảm để nỗ lực tu, vừa răn dè kẻ nghe nói

dễ rồi lơ là khinh thường, hoặc hiểu theo sự rồi chấp tướng, cứ lo trì tụng lễ bái

suông cho là đủ công đức sẽ thành Phật. Thành Phật thì ai cũng có khả năng thành,

nhưng thành hay không còn tùy thuộc ở người có thực hiện ba điều kiện vừa nêu

hay không.

PHẨM 11: HIỆN BẢO THÁP

Như tôi đã nói mục đích Phật nói kinh Pháp Hoa là để khai thị cho chúng

sanh ngộ nhập Tri kiến Phật. Phẩm Tựa nói tổng quát trọn bộ kinh. Từ phẩm

Phương Tiện đến phẩm Pháp Sư là phần khai Phật tri kiến. Những phẩm này Phật

dùng những phương tiện thực tế, cũng như các đệ tử Phật dùng những thí dụ cụ thể

nói lên chỗ nhận hiểu của các Ngài, để minh chứng rằng các Ngài đã tin nhận nơi

mình có sẵn Tri kiến Phật. Trước tiên là ngài Xá-lợi-phất, kế đến là bốn vị Đại Cadiếp,

Mục-kiền-liên, Tu-bồ-đề, Ca-chiên-diên... sau nữa gồm 500 vị A-la-hán, và

cuối cùng thì có những vị hữu học vô học như ngài A-nan, La-hầu-la... Phật tùy

theo cơ duyên mà thọ ký cho, phần này là phần khai, tức là mở ra cái hướng để

nhìn và đi vào.

Phẩm Hiện Bảo Tháp là phần “thị” Phật tri kiến. “Thị” là chỉ cho người

thấy (ngộ), “thị” và “ngộ” không rời nhau. Tri kiến Phật tướng trạng như thế nào

mà có thể chỉ được ? Tri kiến Phật là tánh giác có sẵn nơi mỗi người, hằng sáng

soi mà không hình không tướng, nên khó chỉ khó nhận. Giống như không khí tối

cần thiết cho lẽ sống của sinh vật, nhưng không hình không tướng nên khó chỉ;

khó chỉ không phải là không có. Vì vậy mà phải mượn những hình ảnh biểu trưng

để chỉ cho chúng ta ngầm nhận ra Tri kiến Phật, nên phẩm Hiện Bảo Tháp, phẩm

Đề-bà-đạt-đa... nêu lên những hình ảnh biểu trưng cho Tri kiến Phật có sẵn muôn

thuở không mất ở nơi mỗi người, khi người tin nhận thì nó hiện tiền. Ở đây mang

tính cách giải bày nêu ra phần khai, thị, ngộ, nhập, kỳ thật toàn bộ kinh đều chỉ

cho mọi người nhận ra nơi thân năm uẩn này có sẵn Tri kiến Phật chớ không ở nơi

nào khác.

1. CHÁNH VĂN :

* Lúc bấy giờ, trước Phật có tháp bằng bảy báu, cao năm trăm do-tuần,

ngang rộng hai trăm năm mươi do-tuần, từ dưới đất nổi lên trụ ở giữa hư không;

các món vật báu trau giồi, năm nghìn bao lơn, nghìn muôn phòng nhà, vô số tràng

phan để nghiêm sức đó, chuỗi ngọc báu rủ xuống, muôn nghìn linh báu treo trên

tháp. Bốn mặt đều thoảng đưa ra mùi hương gỗ ly cấu, chiên-đàn khắp cùng cả cõi

nước.

Các phan lọng đều dùng bảy thứ báu: vàng, bạc, lưu ly, xa cừ, mã não, trân

châu và mai khôi hiệp lại thành, cao đến ngang cung trời Tứ thiên vương, trời

Đao-lợi rưới hoa mạn-đà-la cúng dường tháp báu.

Các trời khác và rồng, dạ-xoa, càn-thát-bà, a-tu-la, ca-lâu-la, khẩn-na-la,

ma-hầu-la-dà, nhân, phi nhân v.v... nghìn muôn ức chúng đều đem tất cả hoa,

hương, chuỗi ngọc, phan, lọng, kỹ nhạc mà cúng dường tháp báu, đồng cung kính

tôn trọng ngợi khen.

Bấy giờ, trong tháp báu vang tiếng lớn ra khen rằng: “Hay thay ! Hay thay !

Đức Thích-ca Mâu-ni Thế Tôn ! Có thể dùng huệ lớn bình đẳng vì đại chúng nói

kinh Giáo Bồ-tát Pháp Phật Sở Hộ Niệm Diệu Pháp Liên Hoa. Đúng thế ! Đúng

thế ! Đức Thích-ca Mâu-ni Thế Tôn ! Như lời Phật nói đó, đều là chân thật.”

GIẢNG :

Tới đây Phật nêu lên hình ảnh một tháp bằng bảy báu, từ dưới đất nổi lên

trụ giữa hư không, rồi từ trong tháp đó vang ra tiếng khen Phật Thích-ca nói kinh

Pháp Hoa là đúng là chân thật. Tháp bảy báu là tượng trưng cho cái thân hình

thành bằng thất đại: đất, nước, gió, lửa, không, thức, kiến. Khi “ngộ”, nhận ra Tri

kiến Phật thì nó thanh tịnh trở thành thất bảo, nếu còn mê Tri kiến Phật, tâm uế

trược thì nó là thất đại. Tại sao tháp bảy báu này nổi lên trụ ở giữa hư không mà

không trụ ở mặt đất ? Ở phẩm Pháp Sư, Phật có nói người giảng kinh Pháp Hoa

phải có đủ ba điều kiện là từ bi, nhẫn nhục và trí tuệ rõ biết tất cả pháp không. Trụ

trong hư không là ngồi tòa Như Lai, với trí tuệ Bát-nhã thấy tất cả các pháp tự tánh

là không. Thấy được như thế mới chuyển thất đại thành thất bảo. Ngay trong thất

đại có sẵn Tri kiến Phật, đoạn sau biểu trưng bằng Phật Đa Bảo, nếu gặp duyên

khai mở thì nó hiện ra rỡ ràng, nên nói ở trong tháp bảy báu vang ra tiếng khen

Phật Thích-ca nói kinh Pháp Hoa đúng và chân thật. Kinh Pháp Hoa chính là Tri

kiến Phật, chư Phật đời quá khứ cũng ngộ Tri kiến Phật, chư Phật đời hiện tại, đời

vị lai cũng ngộ Tri kiến Phật không khác.

2. CHÁNH VĂN :

* Bấy giờ, bốn chúng thấy tháp báu lớn trụ trong hư không, lại nghe trong

tháp vang tiếng nói ra, đều được pháp hỉ, lấy làm lạ chưa từng có, liền từ chỗ ngồi

đứng dậy cung kính chấp tay rồi đứng một bên.

Lúc đó, có vị đại Bồ-tát tên Đại Nhạo Thuyết, biết lòng nghi của tất cả trời,

người, a-tu-la v.v... trong thế gian mà bạch Phật rằng: “Bạch Thế Tôn ! Do nhân

duyên gì mà có tháp này từ đất nổi lên, lại ở trong tháp vang ra tiếng như thế ?”

Lúc đó, Phật bảo ngài Đại Nhạo Thuyết Bồ-tát: “Trong tháp báu này có

toàn thân Như Lai, thời quá khứ về trước, cách đây vô lượng nghìn muôn ức vô số

cõi nước ở phương Đông, có nước tên Bảo Tịnh, trong nước đó có Phật hiệu là Đa

Bảo, đức Phật đó tu hành đạo Bồ-tát phát lời thệ nguyện lớn rằng: Nếu ta được

thành Phật sau khi diệt độ trong cõi nước ở mười phương có chỗ nào nói kinh

Pháp Hoa, thời tháp miếu của ta vì nghe kinh đó mà nổi ra nơi trước để làm chứng

minh khen rằng: “Hay thay !” Đức Phật đó thành Phật rồi lúc sắp diệt độ ở trong

đại chúng, trời, người, bảo các Tỳ-kheo rằng: “Sau khi ta diệt độ muốn cúng

dường toàn thân của ta thời nên dựng một tháp lớn.”

Đức Phật đó dùng sức nguyện thần thông nơi nơi chỗ chỗ trong mười

phương cõi nước, nếu có nói kinh Pháp Hoa, thời tháp báu đó đều nổi ra nơi trước,

toàn thân Phật ở trong tháp khen rằng: “Hay thay ! Hay thay !”

Đại Nhạo Thuyết ! Nay tháp của Đa Bảo Như Lai vì nghe nói kinh Pháp

Hoa nên từ dưới đất nổi lên khen rằng: “Hay thay ! Hay thay !”

GIẢNG :

Từ trước những người đứng ra thưa hỏi là những vị Thanh văn, La-hán có

trong lịch sử. Tới đây là phần “thị” Phật tri kiến dùng hình ảnh biểu trưng để chỉ,

nên người đứng ra thưa hỏi cũng là vị Bồ-tát biểu trưng tên là Đại Nhạo Thuyết.

Ngài đứng ra thưa hỏi nguyên do nào tháp nổi lên trụ giữa hư không và vang ra

tiếng như vậy ?

Ngài được đức Phật giải thích rằng, trong tháp báu ấy có toàn thân Như Lai.

Thời quá khứ xa xưa, về phương Đông có cõi nước tên là Bảo Tịnh, Phật hiệu Đa

Bảo tu hạnh Bồ-tát, có lời thệ nguyện là sau khi Ngài diệt độ, nơi nào nói kinh

Pháp Hoa thì tháp Ngài sẽ nổi lên ở trước để nghe kinh và chứng minh. Đây lại

nêu lên hình ảnh tượng trưng nữa. Phật đã thành Phật mà còn nghe pháp là chuyện

thừa, vì đã là bậc vô học rồi đâu còn cần nương pháp để học để tu. Tại sao Phật Đa

Bảo đã Niết-bàn rồi mà còn nguyện nghe pháp và chứng minh pháp hội đó ? Rõ

ràng là ý nghĩa biểu trưng ! Đa Bảo là nhiều báu, Bảo Tịnh là của báu trong sạch,

nước Phật và hiệu Phật đều là quí báu, những món quí báu đều chỉ cho Tri kiến

Phật. Tri kiến Phật thanh tịnh, sáng suốt không bị thời gian không gian chi phối,

rất tôn quí nên nói là báu. Ở đây Phật Đa Bảo là chỉ cho Tri kiến Phật, hay Phật

pháp thân, mà Phật pháp thân thì thanh tịnh ở ngay nơi thân thất đại của mỗi người,

nên tượng trưng bằng cõi nước Bảo Tịnh. Thí dụ con người chúng ta tâm đang bị

phiền não chi phối, thường tạo những ác nghiệp nên thường lộ ra dáng vẻ tối tăm

nặng nề, nếu tâm thường an vui sáng suốt, thường tạo nghiệp lành thì lộ ra dáng vẻ

tươi sáng thanh tịnh. Vì vậy ở đây nói tâm thanh tịnh thì hiện ra thân cũng thanh

tịnh, nên nói là báu.

3. CHÁNH VĂN :

* Bấy giờ, ngài Đại Nhạo Thuyết Bồ-tát do sức thần của đức Như Lai mà

bạch Phật rằng: “Bạch Thế Tôn ! Chúng con nguyện muốn thấy thân của đức Phật

đó.” Phật bảo ngài Đại Nhạo Thuyết Bồ-tát Ma-ha-tát: “Phật Đa Bảo đó có nguyện

sâu nặng: “Nếu lúc tháp báu của ta vì nghe kinh Pháp Hoa mà hiện ra nơi trước

các đức Phật, có Phật nào muốn đem thân ta chỉ bày cho bốn chúng, thời các vị

Phật của Phật đó phân thân ra nói pháp ở các cõi nước trong mười phương đều

phải nhóm cả một chỗ, vậy sau thân của ta mới hiện ra.”

Đại Nhạo Thuyết ! Các vị Phật của ta phân thân nói pháp ở các cõi nước

trong mười phương nay nên sẽ nhóm lại.” Ngài Đại Nhạo Thuyết bạch Phật rằng:

“Thưa Thế Tôn ! Chúng con cũng nguyện muốn thấy các vị Phật của Thế Tôn

phân thân để lễ lạy cúng dường.”

GIẢNG :

Đến đây, chúng ta càng thêm sáng tỏ là, đức Phật Đa Bảo có nguyện rằng

khi tháp Ngài hiện ra trong hội nghe kinh Pháp Hoa, đức Phật giảng kinh Pháp

Hoa trong thời đó, muốn cho tứ chúng thấy được thân của Ngài thì, các hóa thân

của Phật đó, đang phân đi giáo hóa ở khắp nơi phải tụ hội về một chỗ, ngồi yên lại,

mở tháp ra mới thấy được thân của Ngài. Nếu mà phân thân Phật đi làm phật sự

chưa tụ hội về thì không thể mở tháp được, và cũng không thấy toàn thân của Phật

Đa Bảo được. Lời nguyện này có ý nghĩa gì ? Phật pháp thân tức là Phật Đa Bảo,

Phật báo thân là chỉ cho thân Phật Thích-ca giáng sinh ở Ấn Độ, Phật hóa thân hay

Ứng thân là những thân Phật phân ra đi nói pháp ở các cõi trong mười phương.

Muốn thấy được Phật Đa Bảo thì các Hóa thân phải cùng qui hội về nhập Pháp

thân là thấy rõ toàn thân Ngài. Đoạn sau sẽ nói rõ ý này.

4. CHÁNH VĂN :

* Bấy giờ, Phật phóng một lằn sáng nơi lông trắng giữa chặng mày, liền

thấy năm trăm muôn ức na-do-tha Hằng hà sa cõi nước ở phương Đông. Các cõi

nước đó đều dùng pha lê làm đất, cây báu, y báu để làm đồ trang nghiêm, vô số

nghìn muôn ức Bồ-tát đầy dẫy trong nước đó. Khắp nơi giăng màn báu, lưới báu

phủ trên, đức Phật trong nước đó đều dùng tiếng lớn tốt mà nói các pháp, và thấy

vô lượng nghìn muôn ức Bồ-tát khắp đầy trong nước đó vì chúng sanh mà nói

pháp. Phương Nam, Tây, Bắc, bốn phía trên dưới chỗ tướng sáng lông trắng chiếu

đến cũng lại như thế.

Lúc đó, các Phật ở mười phương đều bảo chúng Bồ-tát rằng: “Thiện nam

tử ! Ta nay phải qua thế giới Ta-bà, chỗ của đức Thích-ca Mâu-ni Phật, cùng để

cúng dường tháp báu của Đa Bảo Như Lai.”

* Lúc bấy giờ, cõi Ta-bà liền biến thành thanh tịnh, đất bằng lưu ly, cây báu

trang nghiêm, vàng ròng làm dây để giăng ngăn tám đường, không có các tụ lạc

làng xóm, thành ấp, biển cả, sông ngòi, núi sông cùng rừng. Đốt hương báu lớn,

hoa mạn-đà-la trải khắp cõi đất, dùng lưới màn báu giăng trùm ở trên, treo những

linh báu, chỉ lưu lại chúng trong hội này, dời các trời người để ở cõi khác.

Lúc đó, các đức Phật đều đem theo một vị Bồ-tát lớn để làm thị giả qua cõi

Ta-bà đều đến dưới cây báu, mỗi mỗi cây báu cao năm trăm do-tuần, nhánh lá

bông trái thứ lớp rất trang nghiêm. Dưới các cây báu đều có tòa sư tử cao năm dotuần

cũng dùng đồ báu tốt mà trau dồi đó.

Khi ấy, các đức Phật đều ngồi xếp bằng trên tòa này, như thế lần lựa đến

khắp đầy cả cõi tam thiên đại thiên mà ở nơi thân của đức Thích-ca Mâu-ni Phật

phân ra trong một phương vẫn còn chưa hết.

Bấy giờ, đức Thích-ca Mâu-ni vì muốn dung thọ các vị Phật của mình phân

thân, nên ở tám phương lại biến thành hai trăm muôn ức na-do-tha cõi nước, đều

làm cho thanh tịnh, không có địa ngục, ngạ quỉ, súc sanh cùng a-tu-la, lại cũng dời

các hàng trời người để ở cõi khác.

Những nước của Phật biến hóa ra đó cũng dùng lưu ly làm đất, cây báu

trang nghiêm cao năm trăm do-tuần, nhánh lá bông trái đều có thứ lớp tốt đẹp,

dưới cây đều có tòa báu sư tử cao năm do-tuần, dùng các thứ báu để trau dồi.

Những nước đó cũng không có biển cả sông ngòi và các núi lớn: núi Mục-chânlân-đà,

núi Thiết vi, núi Đại Thiết vi, núi Tu-di v.v... thông làm một cõi nước Phật,

đất báu bằng thẳng, các báu xen lẫn nhau làm màn trùm khắp ở trên, treo các phan

lọng, đốt hương báu lớn, các hoa trời báu trải khắp trên đất.

Đức Thích-ca Mâu-ni Phật vì các Phật sẽ đến ngồi, nên ở nơi tám phương

lại đều biến thành hai trăm muôn ức na-do-tha cõi nước, đều làm cho thanh tịnh,

không có địa ngục, ngạ quỉ, súc sanh và a-tu-la, lại dời các hàng trời người để ở

cõi khác. Những nước biến hóa ra đó cũng dùng lưu ly làm đất, cây báu trang

nghiêm, cao năm trăm do-tuần, nhánh, lá, bông, trái thứ tự tốt đẹp, dưới cây đều

có tòa sư tử bằng báu cao năm do-tuần, cũng dùng chất báu tốt mà trau dồi đó.

Những nước này cũng không có biển cả sông ngòi và các núi lớn: núi Mụcchân-lân-đà,

núi Đại Mục-chân-lân-đà, núi Thiết vi, núi Đại Thiết vi, núi Tu-di

v.v... thông lại làm một cõi nước Phật đất báu bằng thẳng, các báu đương xen lẫn

nhau thành màn trùm khắp ở trên, treo các phan lọng, đốt hương báu tốt, các thứ

hoa trời báu trải khắp trên đất.

Bấy giờ, ở phương Đông, các đức Phật trong trăm nghìn muôn ức na-do-tha

Hằng hà sa cõi nước của đức Thích-ca Mâu-ni Phật phân thân ra, thảy đều nói

pháp đến nhóm ở cõi này. Tuần tự như thế, các đức Phật trong cõi nước ở mười

phương thảy đều đến nhóm ngồi ở tám phương. Bấy giờ, mỗi mỗi phương các đức

Như Lai ngồi khắp đầy trong bốn trăm muôn ức na-do-tha cõi nước.

GIẢNG :

Đức Phật Thích-ca được đại chúng yêu cầu họp các hóa thân Phật của Ngài

về, để chúng chiêm ngưỡng và được thấy đức Phật Đa Bảo ở trong tháp. Bấy giờ

Phật Thích-ca từ giữa chặng mày phóng ra một luồng hào quang sáng qua vô số

cõi nước ở phương Đông, Nam, Tây, Bắc... Các hóa thân Phật thấy hào quang liền

biết Phật muốn mình qui hội về, tuần tự các Ngài rủ nhau về. Khi vô số hóa thân

Phật đều qui hội về thì cõi Ta-bà này được dẹp hết các loài trời, người, a-tu-la, súc

sanh, ngạ quỉ, địa ngục, chỉ còn một cõi thanh tịnh, hiện ra các tòa báu để cho hóa

thân Phật an trụ. Khi hóa thân Phật an trụ xong thì Phật mới mở cửa tháp cho đại

chúng thấy Phật Đa Bảo. Chúng ta phải hiểu như thế nào về ba đức Phật này ?

Trong kinh Pháp Bảo Đàn, Lục tổ có nói về ba thân Phật như sau:

Pháp thân khởi niệm; Pháp thân là Tự tánh pháp thân, khởi niệm là Hóa

thân. Khi khởi niệm mà không dính không kẹt hai bên có không, tà chánh v.v... là

Báo thân thanh tịnh. Thân tuy nói là ba nhưng cùng một thể. Pháp thân là chỉ cho

Tự tánh thanh tịnh của chính mình, Báo thân là chỉ cho tâm thanh tịnh lìa chấp hai

bên, còn niệm tưởng dấy từ tâm gọi là Hóa thân. Như chúng ta mỗi ngày khởi vô

số nghĩ tưởng hết chuyện xưa đến chuyện nay, hết chuyện thiện tới chuyện ác, hết

chuyện bên Đông tới chuyện bên Tây... Đó là Hóa thân của chúng ta, vì chúng ta

là phàm phu nên Hóa thân không đi giáo hóa chúng sanh, mà là đi phá phách chọc

ghẹo chúng sanh, chớ không làm được điều gì hay. Ví dụ như đang tu, bỗng dưng

khởi lên những niệm rất trần tục đó là phá phách chớ gì? Chư Phật đã giác ngộ

thấy nơi nào chúng sanh có duyên liền khởi nguyện đến giáo hóa. Phật khởi niệm,

khởi trong giác ngộ chớ không khởi trong mê mờ như chúng sanh. Do đó chúng

sanh có vô số phiền não, Phật cũng có vô số Hóa thân để giáo hóa. Bây giờ muốn

thấy được Pháp thân Phật thì Hóa thân phải qui về với Báo thân và phải ngồi yên,

nghĩa là những Hóa thân tức là những vọng tưởng chạy Đông chạy Tây khắp cả

mười phương phải dừng, phải định thì Pháp thân Phật mới hiển hiện, nếu còn vọng

tưởng rối loạn thì Pháp thân Phật không hiển hiện. Chúng ta tu hành lúc nào cũng

vậy, nếu muốn được giác ngộ thì phải định, tức là sạch hết mọi loạn tưởng rồi mới

phát huệ, tức là nhận ra Tri kiến Phật sẵn có nơi mình. Đây là những hình ảnh biểu

trưng, chúng ta chớ kẹt trên danh tướng mà không thấu được lý kinh, rồi không

ứng dụng tu hành được.

Đến đây chúng ta thấy có cái gì mâu thuẫn: Tại sao cõi Ta-bà của Phật

Thích-ca không thanh tịnh, nào là núi sông, gò nổng, sỏi cát... lộn xộn đủ thứ, còn

các cõi phân thân Phật đến giáo hóa thì thanh tịnh trang nghiêm toàn là bảy báu ?

Như vậy phân thân do Phật hóa ra có giá trị hơn chính Báo thân Phật Thích-ca sao ?

Như trên đã nói Hóa thân là những vọng tưởng chạy khắp mười phương nghĩ về

người, về trời, về thú, về địa ngục... đó là đang đi trong lục đạo. Tất cả những

vọng tưởng đó đều bất tịnh. Khi mà dừng hết mọi vọng tưởng bất tịnh chạy Đông

chạy Tây đó, thì tâm thanh tịnh an định, nên cõi nước cũng thanh tịnh, mà khi tâm

thanh tịnh thì Phật hiện tiền. Nhưng muốn dừng hết mọi vọng tưởng không chạy

Đông chạy Tây, hay nói theo trong kinh là gom hết Hóa thân Phật về một nơi thì

trước tiên phải có trí tuệ không kẹt hai bên. Người đối với cảnh khởi niệm phân

biệt hai bên, tốt xấu, hay dở, phải trái... rồi sanh ưa ghét, niệm khởi rồi diệt, diệt

rồi sanh, sanh sanh diệt diệt, vô số vọng niệm chạy khắp sáu đường không dừng

nghỉ, nên phiền não trần lao cũng vô số. Đó là người thấy một bên không có trí tuệ.

Nếu người có trí tuệ đối với các pháp thấy đúng như thật, do duyên hợp tạm có,

không có tự thể cố định nên không chấp thế này là tốt thế kia là xấu, không khởi

niệm ưa chán tìm cầu hay ghét bỏ, nên không bị phiền não chi phối, tâm được an

định. Như vậy là người có trí không kẹt hai bên. Trí không kẹt hai bên ở đây tượng

trưng bằng hình ảnh hào quang phát ra ở giữa chặng mày.

5. CHÁNH VĂN :

* Lúc đó các đức Phật đều ngồi tòa sư tử dưới cây báu, đều sai vị thị giả

qua thăm viếng đức Thích-ca Mâu-ni Phật, đều đưa cho đầy bụm hoa báu mà bảo

thị giả rằng: Thiện nam tử ! Ngươi qua đến núi Kỳ-xà-quật, chỗ của đức Thích-ca

Mâu-ni Phật, theo như lời của ta mà thưa cùng Phật thế này: “Như Lai có được ít

bịnh ít khổ sức khỏe an vui, và chúng Bồ-tát cùng Thanh văn đều an ổn chăng ?”

Rồi đem hoa báu này rải trên Phật để cúng dường mà thưa rằng: “Đức Phật kia

cùng muốn mở tháp báu này.” Các đức Phật sai người đến cũng như vậy.

Bấy giờ, đức Thích-ca Mâu-ni Phật thấy các vị Phật của mình phân thân

đều ngồi trên tòa sư tử, đều nghe các Phật cùng muốn đồng mở tháp báu, Phật liền

từ chỗ ngồi đứng dậy trụ trên hư không, tất cả hàng bốn chúng đồng đứng dậy

chấp tay một lòng nhìn Phật.

Khi ấy, đức Thích-ca Mâu-ni Phật dùng ngón tay hữu mở cửa tháp bảy báu

vang ra tiếng lớn, như tháo khóa chốt mở cửa thành lớn.

Tức thời, tất cả chúng trong hội đều thấy đức Đa Bảo Như Lai ở trong tháp

báu ngồi tòa sư tử, toàn thân không rã như vào thiền định, lại nghe Phật đó nói:

“Hay thay ! Hay thay ! Thích-ca Mâu-ni Phật sướng thích nói kinh Pháp Hoa đó,

ta vì nghe kinh đó mà đến cõi này.”

Bấy giờ, hàng tứ chúng thấy đức Phật đã diệt độ vô lượng nghìn muôn ức

kiếp về trước nói lời như thế đều khen là việc chưa từng có, đều đem hoa trời báu

rải trên đức Phật Đa Bảo và Phật Thích-ca Mâu-ni.

Lúc đó, đức Đa Bảo Phật ở trong tháp báu chia nửa tòa cho Thích-ca Mâuni

Phật mà nói rằng: “Thích-ca Mâu-ni Phật có thể đến ngồi trên tòa này.” Tức

thời đức Thích-ca Mâu-ni Phật vào trong tháp báu ngồi xếp bằng trên nửa tòa đó.

Bấy giờ, hàng đại chúng thấy hai đức Như Lai ngồi xếp bằng trên tòa sư tử

trong tháp bảy báu thời đều nghĩ rằng: “Đức Phật ngồi trên cao xa, cúi mong đức

Như Lai dùng sức thần thông làm cho bọn chúng con đều được ở trên hư không.”

Tức thời đức Thích-ca Mâu-ni Phật dùng sức thần thông tiếp hàng đại

chúng đều ở hư không, rồi dùng tiếng lớn mà khắp bảo đó rằng: “Ai có thể ở trong

cõi Ta-bà này rộng nói kinh Diệu Pháp Liên Hoa nay chính phải lúc. Như Lai

không bao lâu sẽ vào Niết-bàn, Phật muốn đem kinh Pháp Hoa này phó chúc cho

có người.”

GIẢNG :

Khi Hóa thân Phật cùng qui hội về, đều ngồi trên tòa sư tử sai thị giả đem

hoa báu đến núi Kỳ-xà-quật vấn an Phật Thích-ca, cùng với đại chúng và cúng

dường cung thỉnh Phật Thích-ca mở tháp bảy báu để chiêm ngưỡng Phật Đa Bảo.

Sau khi Hóa thân Phật qui hội về ngồi yên rồi, Phật Thích-ca mới mở được

cửa tháp cho đại chúng thấy toàn thân Phật Đa Bảo trong tháp, và Phật Đa Bảo

mời Phật Thích-ca cùng ngồi nửa tòa với Ngài. Như vậy để thấy rằng Pháp thân là

có sẵn muôn đời nếu dừng hết vọng tưởng điên đảo thì ngay nơi Báo thân này

Pháp thân hiện tiền. Nếu còn vọng tưởng duyên theo ngoại cảnh thì Pháp thân ẩn

khuất không hiển hiện.

Khi đại chúng thấy hai đức Phật cùng ngồi tòa sư tử trong tháp bảy báu trên

hư không, đều nghĩ rằng Phật ngồi trên hư không cao xa, mong đức Như Lai dùng

sức thần thông khiến cho các Ngài đều được ở trên hư không. Phật Thích-ca liền

dùng thần thông tiếp đại chúng trên hư không. Tại sao có những hiện tượng như

vậy ? Như phẩm Pháp Sư đã nói, người nào muốn thấy được Tri kiến Phật là phải

từ bi, nhẫn nhục và thấy tất cả pháp là không. Vì vậy, đức Phật phương tiện giáo

hóa để cho người dùng trí Bát-nhã tu, thấy tất cả pháp là không, đó là thần thông,

chớ không phải dùng thần lực đưa tất cả đại chúng từ mặt đất lên hư không để thấy

Phật. Nếu Ngài biến hóa đại chúng được như vậy thì Ngài cũng biến hóa cho tất cả

chúng sanh thành Phật, để họ khỏi tu, vì tu khó và lâu lắm mới được thành Phật.

Đó là Ngài vận dụng phương tiện giáo hóa cho chúng sanh tỉnh giác, không còn

lầm lẫn chấp các pháp là thật có. Thấy rõ các pháp duyên hợp giả có, tự tánh là

không, tâm không còn chấp, không còn chạy theo các pháp, tâm an định, Pháp

thân hiển hiện. Vì vậy ở đây nói nâng đại chúng lên hư không để thấy Phật và

được nghe Phật nói pháp. Và sau khi nâng đại chúng lên hư không rồi, nói rằng:

“Ai có thể ở trong cõi Ta-bà này rộng nói kinh Diệu Pháp Liên Hoa, nay chính

phải lúc. Như Lai không bao lâu sẽ vào Niết-bàn, Phật muốn đem kinh Pháp Hoa

này phó chúc cho có người.” Khi nâng đại chúng lên hư không thì ngang chừng đó

là phải lúc, là xứng đáng nhận lãnh lời phó chúc, nên Ngài kết luận là Ngài sắp

vào Niết-bàn, ai có thể nói kinh Pháp Hoa thì Ngài giao phó. Khi đại chúng còn ở

dưới đất tức là còn chấp có, chấp không, thấy hai bên, Ngài không tuyên bố lời

này. Khi nâng đại chúng lên hư không, tức là đại chúng đã có trí tuệ thấy rõ tất cả

pháp đúng như thật, không còn kẹt hai bên, Phật mới tuyên bố như vậy.

Qua những hình ảnh trên, nếu chúng ta căn cứ trên chữ nghĩa thì thấy khó

hiểu khó tin, thấy như huyễn hoặc mê tín, rồi đâm ra phỉ báng kinh. Lý kinh thật

cao siêu tuyệt diệu, nếu chúng ta không hiểu, vô tình biến thành cái tầm thường rồi

phỉ báng, điều này không nên để xảy ra.

6. CHÁNH VĂN :

Khi ấy, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

* Đấng Thánh chúa Thế Tôn

Dầu diệt độ đã lâu

Ở trong tháp báu này

Còn vì pháp mà đến

Các ông lại thế nào

Há chẳng siêng vì pháp ?

Phật Đa Bảo diệt độ

Đã vô lượng số kiếp

Nơi nơi đến nghe pháp

Vì khó gặp được vậy.

Phật kia bổn nguyện rằng:

Sau khi ta diệt độ

Nơi nơi tháp ta qua

Thường vì nghe Pháp Hoa.

Lại vô lượng các Phật

Số nhiều như Hằng sa

Của ta phân thân ra

Vì muốn đến nghe pháp

Và cùng để ra mắt

Phật diệt độ Đa Bảo

Nên đều bỏ cõi đẹp

Cùng với chúng đệ tử

Trời, người, rồng, thần thảy

Và các việc cúng dường

Muốn pháp lâu ở đời

Cho nên đến cõi này.

Ta vì các Phật ngồi

Dùng sức thần thông lớn

Dời vô lượng trời, người

Làm cho nước thanh tịnh.

Các đức Phật mỗi mỗi

Đều đến dưới cây báu

Như hoa sen trang nghiêm

Nơi ao báu trong sạch.

Dưới mỗi cây báu đó

Có tòa báu sư tử

Phật xếp bằng ngồi trên

Sáng suốt rất đẹp đẽ

Như giữa đêm tối tăm

Đốt đuốc lớn lửa sáng.

Thân Phật thoảng hương thơm

Bay khắp mười phương nước

Chúng sanh được hương xông

Vui mừng không kể xiết

Thí như luồng gió lớn

Thổi lay nhánh cây nhỏ

Dùng các phương tiện đó

Làm cho pháp ở lâu.

GIẢNG :

Phật khuyến khích đại chúng rằng Phật Đa Bảo đã Niết-bàn lâu rồi, nay vì

kinh Pháp Hoa mà hiện bảo tháp để nghe, bởi kinh Pháp Hoa khó gặp khó được,

đại chúng nên phát tâm thọ trì kinh Pháp Hoa.

7. CHÁNH VĂN :

* Nói cùng hàng đại chúng

Sau khi ta diệt độ

Ai có thể hộ trì

Đọc nói kinh pháp này

Thời nay ở trước Phật

Nên tự phát lời thệ.

Coi Phật Đa Bảo kia

Dầu đã diệt từ lâu

Do bổn thệ nguyện rộng

Mà còn rền tiếng lớn.

Đức Đa Bảo Như Lai

Và cùng với thân ta

Nhóm họp các Hóa Phật

Phải nên biết ý này.

Các hàng Phật tử thảy

Ai có thể hộ pháp

Nay nên phát nguyện lớn

Khiến pháp ở đời lâu.

Có ai hay hộ được

Kinh Diệu Pháp Hoa này

Thời là đã cúng dường

Thích-ca cùng Đa Bảo

Đức Đa Bảo Phật đây

Ở trong tháp báu lớn

Thường dạo qua mười phương

Vì để nghe kinh này.

Cũng là để cúng dường

Các Hóa Phật đến nhóm

Trang nghiêm rất sáng đẹp

Các thế giới vô lượng.

Nếu người nói kinh này

Thời là đã thấy ta

Cùng Đa Bảo Như Lai

Và các vị Hóa Phật.

GIẢNG :

Phật dạy tất cả những người đã phát tâm thọ trì kinh Pháp Hoa, sau đó là

phải thệ nguyện. Tại sao phải thệ nguyện ? Vì Phật Đa Bảo từ muôn kiếp tới giờ

vẫn còn ở trong tháp không hư không hoại, đó là nói lên ý nghĩa Pháp thân không

hoại diệt vì nó vô tướng, bởi vô tướng nên thọ trì rất là khó. Phàm cái gì có hình

tướng mắt thấy tay sờ mó được thì nắm bắt gìn giữ tương đối dễ. Tri kiến Phật tuy

không tướng mà hằng hiện hữu, muốn chỉ và muốn nhận rất khó, nên đòi hỏi

người tu phải bền chí nhẫn nại tâm không lui sụt, mới có thể tiến tới đích được.

Tuy biết mình có sẵn Tri kiến Phật, song thời gian tu để nhận ra nó không hạn

định. Trong kinh thường diễn tả rất lâu xa, nếu thệ nguyện không vững, khi khỏe

vui thì tu, mệt buồn thì nghỉ, như vậy không tiến. Do đó Phật dạy người phát tâm

thọ trì kinh Pháp Hoa phải có chí nguyện bền vững.

8. CHÁNH VĂN :

* Các thiện nam tử này

Đều nên suy nghĩ kỹ

Đây là việc rất khó

Phải phát nguyện rộng lớn

Bao nhiêu kinh điển khác

Số nhiều như Hằng sa

Dầu nói hết kinh đó

Cũng chưa đủ làm khó,

Hoặc đem núi Diệu Cao

Ném để ở phương khác

Cách vô số cõi Phật

Cũng chưa lấy làm khó

Nếu người dùng ngón chân

Động cõi nước Đại Thiên

Ném xa qua cõi khác

Cũng chưa lấy làm khó,

Hoặc đứng trên Hữu Đảnh

Nói vô lượng kinh khác

Vì để dạy bảo người

Cũng chưa lấy làm khó,

Nếu sau lúc Phật diệt

Người ở trong đời ác

Có thể nói kinh này

Đây thời rất là khó.

Giả sử lại có người

Dùng tay nắm hư không

Để mà khắp dạo đi

Cũng chưa lấy làm khó,

Sau khi ta diệt độ

Nếu người tự thơ trì

Hoặc bảo người thơ trì (Thơ trì: biên chép và thọ trì)

Đây thời là rất khó.

Hoặc đem cả cõi đất

Để trên móng ngón chân

Bay lên đến Phạm thiên

Cũng chưa lấy làm khó,

Sau khi Phật diệt độ

Người ở trong đời ác

Tạm đọc kinh pháp này

Đây thời mới là khó.

Giả sử gặp kiếp thiêu

Gánh mang những cỏ khô

Vào lửa không bị cháy

Cũng chưa lấy làm khó,

Sau khi ta diệt độ

Nếu người trì kinh này

Vì một người mà nói

Đây thời mới là khó.

Hoặc người trì tám muôn

Bốn nghìn các tạng pháp

Đủ mười hai bộ kinh

Vì người mà diễn nói

Khiến các người nghe pháp

Đều được sáu thần thông

Dầu được như thế đó

Cũng chưa lấy làm khó,

Sau khi ta diệt độ

Nghe lãnh kinh điển này

Hỏi nghĩa thú trong kinh

Đây thời mới là khó.

Hoặc có người nói pháp

Làm cho nghìn muôn ức

Đến vô lượng vô số

Hằng hà sa chúng sanh

Chứng được quả La-hán

Đủ sáu phép thần thông

Dầu có lợi ích đó

Cũng chưa phải là khó,

Sau khi ta diệt độ

Nếu người hay phụng trì

Những kinh điển như đây

Đây thời là rất khó.

GIẢNG :

Phật nói kinh Pháp Hoa rất khó thọ trì, khó đem ra giảng dạy. Ngài dùng

những ví dụ để so sánh cái khó của kinh Pháp Hoa. Thứ nhứt là dầu cho nói hết

kinh điển của Phật nhiều như số cát sông Hằng cũng chưa đủ làm khó.

Thứ hai là đem núi Diệu Cao ném ở phương khác, cách vô số cõi Phật cũng

chưa phải là khó. Thứ ba là dùng ngón chân động cõi nước Đại Thiên ném xa qua

cõi khác cũng chưa phải là khó. Thứ tư là đứng trên cõi trời Sắc Cứu kính nói vô

lượng kinh để dạy bảo người cũng chưa phải là khó. Thứ năm là dùng bàn tay nắm

hư không để dạo đi khắp cõi nước cũng chưa phải là khó. Thứ sáu là đem tất cả

cõi đất để trên móng ngón chân bay lên đến Phạm Thiên cũng chưa phải là khó.

Thứ bảy là gặp kiếp thiêu mang những cỏ khô vào lửa không bị cháy cũng chưa

phải là khó. Thứ tám là trì tám muôn bốn nghìn tạng pháp đủ mười hai bộ kinh,

giảng nói cho người nghe chứng lục thông cũng chưa phải là khó. Thứ chín là nói

pháp độ cho vô số chúng sanh chứng lục thông La-hán cũng chưa phải là khó. Cái

khó nhất là sau khi Phật diệt độ ở trong đời ác nói được kinh này mới thật là khó.

Chín việc khó vừa nêu trên, đối với khả năng chúng ta đã không làm được,

thế mà sánh với việc thọ trì giảng nói kinh Pháp Hoa trong đời ác trược càng khó

hơn nữa. Như vậy là sao ? Đời ác trược là thời mà tâm người đang điên đảo móng

vọng tìm cầu, tranh giành, dua nịnh, người mạnh lấn hiếp người yếu, khen mình

chê người, lừa dối lẫn nhau. Với tâm người mê mờ cuồng loạn như thế, mà giảng

nói Tri kiến Phật thì họ có tin có nhận được không? Thật khó mà tin nhận được !

Vì muốn nhận ra Tri kiến Phật là phải dừng tất cả mọi vọng niệm. Nếu vọng niệm

còn chạy ngược chạy xuôi, dù cho thuyết giảng thế nào chăng nữa, người ta cũng

không hiểu không tin nên nói là khó. Nên nhớ, kinh này là chỉ cho Tri kiến Phật,

chớ không phải bộ kinh văn tự được ghi chép bằng giấy mực và đóng lại thành tập

thành bộ. Thế nên muốn giảng giải chỉ cho người nhận ra Tri kiến Phật là phải có

đủ từ bi, nhẫn nhục và trí tuệ mới hội đủ điều kiện để thuyết giảng, nên nói là khó.

Ngày nay chúng ta thấy giảng kinh Pháp Hoa tuy dễ, nhưng nếu làm đúng thì

chúng ta ít ai làm được. Như hôm nay tôi giảng kinh Pháp Hoa cũng chỉ là gượng

gạo nói, chưa trọn vẹn ý nghĩa trên và có lẽ người nghe cũng còn dính kẹt đủ thứ

trần lao, nên nghe thì nghe chớ chưa nhận ra Tri kiến Phật.

9. CHÁNH VĂN :

* Ta vì hộ Phật đạo

Ở trong vô lượng cõi

Từ thuở trước đến nay

Rộng nói nhiều các kinh

Mà ở trong kinh đó

Kinh này là bậc nhứt

Nếu có người trì được

Thời là trì thân Phật.

Các thiện nam tử này

Sau khi ta diệt độ

Ai có thể thọ trì

Và đọc tụng kinh này

Thời nay ở trước Phật

Nên tự nói lời thệ

Kinh pháp đây khó trì

Nếu người tạm trì đó

Thời ta rất vui mừng

Các đức Phật cũng thế

Người nào được như vậy

Các đức Phật thường khen

Đó là rất dõng mãnh

Đó là rất tinh tấn

Gọi là người trì giới

Bậc tu hạnh đầu-đà

Thời chắc sẽ mau được

Quả Vô thượng Phật đạo.

Có thể ở đời sau

Đọc trì kinh pháp này

Là chân thật Phật tử

Trụ ở bậc thuần thiện.

Sau khi Phật diệt độ

Có thể hiểu nghĩa này

Thời là mắt sáng suốt

Của trời người trong đời.

Ở trong đời kinh sợ

Hay nói trong chốc lát

Tất cả hàng trời người

Đều nên cúng dường đó.

GIẢNG :

Vì muốn hộ trì Phật đạo thường còn mà Phật hằng nói kinh, và trong các

kinh, Phật thường nói kinh Pháp Hoa là bậc nhứt. Nên người nào thọ trì kinh này

là hộ trì pháp Phật, thọ trì thân Phật được Phật hoan hỉ tán thán khen ngợi là người

trì giới tinh tấn, dõng mãnh tu hạnh đầu đà, chắc chắn sẽ mau được Vô thượng

Phật đạo, sẽ là con mắt sáng cho thế gian, xứng đáng cho trời người cúng dường.

PHẨM 12: ĐỀ-BÀ-ĐẠT-ĐA

Căn cứ kinh A-hàm thì đương thời với Phật, Đề-bà-đạt-đa là người có tham

vọng thay Phật thống lãnh Tăng đoàn, từng làm cho thân Phật ra máu, phá hoại

Phật nhiều cách, làm chướng ngại sự tu tiến của Phật chẳng những một đời mà

nhiều đời ở quá khứ. Với con mắt phàm phu và Nhị thừa thì thấy Đề-bà-đạt-đa là

người tội lỗi, phạm tội ngũ nghịch phải đọa địa ngục. Nhưng ở đây dưới mắt Phật

thì Đề-bà-đạt-đa là thiện hữu tri thức của Phật, nhờ Đề-bà-đạt-đa Ngài mới được

viên mãn công hạnh Bồ-tát để thành Phật. Như vậy nhãn quan của kinh A-hàm và

kinh Đại thừa về Đề-bà-đạt-đa rất dị biệt, phần sau sẽ giải thích.

1. CHÁNH VĂN :

* Lúc bấy giờ, đức Phật bảo các vị Bồ-tát và hàng trời, người, bốn chúng:

“Ta ở trong vô lượng kiếp về thời quá khứ cầu kinh Pháp Hoa không có lười mỏi.

Trong nhiều kiếp thường làm vị quốc vương phát nguyện cầu đạo Vô thượng Bồ-

đề, lòng không thối chuyển. Vì muốn đầy đủ sáu pháp Ba-la- mật nên siêng làm

việc bố thí lòng không lẫn tiếc, bố thí voi, ngựa, bảy báu, nước, thành, vợ, con, tôi

tớ, bạn bè, cho đến đầu, mắt, tủy, óc, thân, thịt, tay, chân, chẳng tiếc thân mạng.

Thuở đó, nhân dân trong đời sống lâu vô lượng, vua vì mến pháp nên thôi

bỏ ngôi vua, giao việc trị nước cho thái tử. Đánh trống rao lệnh cầu pháp khắp bốn

phương: “Ai có thể vì ta nói pháp Đại thừa, thời ta sẽ trọn đời cung cấp hầu hạ.”

Khi ấy có vị Tiên nhân đến thưa cùng vua rằng: “Ta có pháp Đại thừa tên là

kinh Diệu Pháp Liên Hoa, nếu Đại vương không trái ý ta, ta sẽ vì Đại vương mà

tuyên nói.”

Vua nghe lời vị Tiên nhân nói, vui mừng hớn hở, liền đi theo vị Tiên nhân

để cung cấp việc cần dùng: hoặc hái trái, gánh nước, hoặc lượm củi, nấu ăn cho

đến dùng thân mình làm giường ghế, thân tâm không biết mỏi. Thuở đó theo

phụng thờ vị Tiên nhân trải qua một nghìn năm, vì trọng pháp nên siêng năng cung

cấp hầu hạ cho Tiên nhân không thiếu thốn.

Bấy giờ, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

* Ta nhớ kiếp quá khứ

Vì cầu pháp Đại thừa

Dầu làm vị quốc vương

Chẳng ham vui ngũ dục.

Đánh chuông rao bốn phương

Ai có pháp Đại thừa

Nếu vì ta giải nói

Thân sẽ làm tôi tớ.

Giờ có tiên Trường thọ

Đến thưa cùng Đại vương

Ta có pháp nhiệm mầu

Trong đời ít có được

Nếu có thể tu hành

Ta sẽ vì ông nói.

Khi vua nghe tiên nói

Sanh lòng rất vui đẹp

Liền đi theo Tiên nhân

Cung cấp đồ cần dùng

Lượm củi và rau trái

Theo thời cung kính dâng

Lòng ham pháp Đại thừa

Thân tâm không lười mỏi,

Khắp vì các chúng sanh

Siêng cầu pháp mầu lớn

Cũng không vì thân mình

Cùng với vui ngũ dục

Nên dầu làm vua lớn

Siêng năng được pháp này

Do đó được thành Phật

Nay vẫn vì ông nói.

GIẢNG :

Phẩm này cũng có vẻ huyền bí như phẩm Hiện Bảo Tháp, nếu không khéo

nghe có thể hiểu lầm. Trước hết Phật kể lại thuở vô lượng kiếp về trước, Ngài từng

làm quốc vương cầu đạo Vô thượng Bồ-đề, muốn viên mãn hạnh Lục độ, thực

hành pháp Bố thí rốt ráo không tiếc thân mạng. Vua truyền ngôi cho thái tử, đi

khắp nơi để cầu pháp, lúc bấy giờ có vị Tiên nhân tự giới thiệu với vua là ông có

pháp Đại thừa tên là Diệu Pháp Liên Hoa, nếu vua không trái ý ông thì ông sẽ vì

vua mà nói. Vua nghe rất vui mừng bèn theo vị tiên ấy trải qua một ngàn năm, xả

thân, phụng thờ, hầu hạ, cung cấp mọi nhu cầu không thiếu sót. Ở đây quốc vương

vì muốn viên mãn hạnh Lục độ để thành Phật, nên Ngài thực hành pháp Bố thí,

buông xả tất cả những sở hữu như danh vọng, quyền hành, vợ con... cho tới thân

mạng cũng không lẫn tiếc. Tức là không còn chấp thân tâm là thật, không còn

chấp ngoại cảnh là thật. Do buông xả tất cả ngã pháp, nên mới thể nhập Tri kiến

Phật. Xưa thiền sư Qui Tông đệ tử của ngài Mã Tổ, là người buông xả tất cả nên

được thiền sư Hoàng Bá khen: “Trong đây chỉ có Qui Tông là người tiêu chảy đầy

đất.” Tổ nói nghe có vẻ tiếu ngạo, nhưng kỳ thật đó là lời tán thán hạnh buông xả

của ngài Qui Tông. Tu mà không buông xả, còn một niệm chấp thủ thì không bao

giờ thấy đạo.

Vì vậy vừa có một niệm dấy khởi, dù là niệm thiện hay niệm bất thiện đều

phải buông, đó là xả. Buông sạch không còn một niệm, tâm thanh tịnh đó mới thật

là xả.

2. CHÁNH VĂN :

* Phật bảo các Tỳ-kheo rằng: “Thuở ấy, vua đó thời chính thân ta, còn Tiên

nhân đó nay chính là ông Đề-bà-đạt-đa. Do nhờ ông thiện tri thức Đề-bà-đạt-đa

làm cho ta đầy đủ sáu pháp Ba-la-mật, từ bi hỷ xả, ba mươi hai tướng tốt, tám

mươi món đẹp, thân sắc vàng tía, mười trí lực, bốn món vô sở úy, bốn món nhiếp

pháp, mười tám món bất cộng, thần thông đạo lực, thành bậc Đẳng Chánh giác

rộng độ chúng sanh, tất cả công đức đó đều là nhân thiện tri thức Đề-bà-đạt-đa

cả.”

GIẢNG :

Phật nói vị Tiên nhân thuở xưa, nay chính là Đề-bà-đạt-đa, vị quốc vương

cầu đạo, nay chính là Ngài. Nhờ thiện tri thức Đề-bà-đạt-đa mà Phật thực hành

viên mãn sáu pháp Ba-la-mật, từ bi hỉ xả... được đầy đủ công đức trí tuệ và thành

Phật. Chỗ này chúng ta phải hiểu cho thấu đáo, nếu không, thì sẽ hoang mang nghi

ngờ.

Trong kinh A-hàm Phật có tuyên bố rằng Đề-bà-đạt-đa sau khi chết sẽ đọa

địa ngục không thể cứu. Tôn giả A-nan là em ruột của Đề-bà-đạt-đa nghe Phật nói

vậy lo sợ thương khóc, đến thưa hỏi Phật rằng: Bạch Thế Tôn do thiên nhãn mà

Phật nói như vậy, hay Ngài dùng trí suy luận quán xét về nhân duyên mà nói như

vậy ? Phật trả lời rằng: “Ta dùng trí xét thì thấy Đề-bà-đạt-đa không có một hành

vi thiện nên ta nói như thế.” Nhìn theo lý nhân quả thì Đề-bà-đạt-đa tạo quá nhiều

nghiệp ác, mà tội nặng nhất là phá hòa hợp Tăng và làm thân Phật ra máu, đó là

hai tội trong năm tội ngũ nghịch. Chỉ tạo một trong năm tội ngũ nghịch là phải đọa

địa ngục rồi huống là hai tội. Đó là cái nhìn tương đối theo kinh A-hàm dạy bỏ ác

làm thiện, mà Đề-bà-đạt-đa đã làm nhiều điều ác, nên Phật nói đọa địa ngục để

hướng dẫn chư Tỳ-kheo tu, bỏ pháp ác thực hành pháp thiện.

Còn kinh Pháp Hoa thì chỉ thẳng Tri kiến Phật. Tri kiến Phật thì không bị

giới hạn bởi không gian thời gian, không kẹt trong pháp tương đối hai bên. Giáo lý

cứu kính không cho phép chúng ta nhìn hai bên thiện ác mà phải thấy vượt trên cả

thiện ác. Khi đã nhận ra nơi mình có cái chân thật là Phật tánh thì ở trong mọi

hoàn cảnh bất như ý phải khắc phục để vượt qua, như thế công hạnh Bồ-tát mới

viên mãn, thành Phật. Ví dụ thầy A phát tâm tu hạnh bố thí, đem rất nhiều của cải

tiền bạc xây chùa, cúng tăng, giúp đỡ người đau bịnh tật nguyền nghèo khó... Tuy

nhiên, thầy cũng còn để lại một vài vật quí mà thầy ưa thích. Một hôm có người

đến xin vật quí đó, nếu thầy A thấy người xin là kẻ xấu lợi dụng lòng tốt của mình

nên không cho. Như vậy hạnh bố thí của thầy chưa tròn. Tuy thầy A quí các vật đó

không đem ra bố thí, nhưng có người xin, thầy vui vẻ cho và thấy người dám xin

là người tốt, muốn giúp cho thầy buông xả rốt ráo, sớm thành tựu hạnh bố thí.

Hạnh nhẫn nhục và những hạnh khác cũng vậy. Nếu người phát tâm tu

hạnh nhẫn nhục mà không có sự thử thách thì hạnh nhẫn nhục không viên mãn. Ví

dụ thầy B là người giữ giới rất nghiêm minh, sống rất thành thật hài hòa trên kính

dưới nhường, nên rất được thầy bạn thương quí. Thầy phát tâm tu hạnh nhẫn nhục.

Một hôm bất thần có người mắng thầy thậm tệ, cho thầy là kẻ phạm trai, phá giới,

phản thầy, lừa bạn, không xứng đáng là người tu. Nếu thầy tức giận phân bua cải

chính thì thầy thực hành hạnh nhẫn nhục chưa tròn. Nếu thầy bình thản chấp tay

Mô Phật, thấy người đó đã vì sự tu tiến của thầy mà phải chấp nhận nghiệp ác

khẩu, họ đã hy sinh quá nhiều, không phải Bồ-tát nghịch hạnh là gì ? Thầy không

giận mà còn nhớ ơn và kính trọng. Như vậy thì không có niệm oán thù thân sơ để

đi tới từ bi bình đẳng, có như thế công hạnh nhẫn nhục của thầy mới viên mãn.

Bồ-tát có khi hiện thuận hạnh, an ủi vỗ về trong khi chúng ta nguy khốn

hay thối tâm Bồ-đề; có khi hiện nghịch hạnh để thử thách, khiến người đang kẹt

trong cảnh xuôi thuận được thức tỉnh để tiến. Cả hai thuận hạnh hay nghịch hạnh

đều là Bồ-tát giúp cho người tu được viên mãn công hạnh tu hành. Nếu thấy người

an ủi vỗ về giúp đỡ là người ơn, người thử thách rầy mắng là kẻ phá hại, còn thấy

người ơn và kẻ hại là còn thấy hai. Còn thấy hai thì không thể nào nhận ra Tri kiến

Phật mà kinh Pháp Hoa đã dạy. Vì vậy nên ở đây Phật nói Đề-bà-đạt-đa là thiện

hữu tri thức của Ngài, không phải đời này mà là nhiều kiếp về trước. Nhờ thiện

hữu tri thức Đề-bà-đạt-đa mà Phật viên mãn công hạnh Bồ-tát, được thành Phật.

3. CHÁNH VĂN :

* Phật bảo hàng tứ chúng: “Qua vô lượng kiếp về sau, ông Đề-bà-đạt-đa sẽ

được thành Phật hiệu là Thiên Vương Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri, Minh

Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu,

Thiên Nhân Sư, Phật Thế Tôn. Cõi nước đó tên là Thiên Đạo, lúc Thiên Vương

Phật trụ ở đời hai mươi trung kiếp, rộng vì các chúng sanh mà nói pháp mầu. hằng

hà sa chúng sanh được quả A-la-hán, vô lượng chúng sanh phát tâm Duyên giác,

Hằng hà sa chúng sanh phát tâm Vô thượng đạo, được Vô sanh nhẫn đến bậc bất

thối chuyển.

Sau khi đức Thiên Vương Phật nhập Niết-bàn, chánh pháp trụ lại đời hai

mươi trung kiếp, toàn thân xá-lợi dựng tháp bằng bảy báu, cao sáu mươi do-tuần,

ngang dọc bốn mươi do-tuần. Các hàng trời, nhân dân đều đem hoa đẹp, hương

bột, hương xoa, hương đốt, y phục, chuỗi ngọc, tràng phan, lọng báu, kỹ nhạc ca

tụng để lễ cúng dường tháp đẹp bằng bảy báu đó. Vô lượng chúng sanh được quả

A-la-hán, vô lượng chúng sanh ngộ Bích-chi Phật, bất khả tư nghì chúng sanh phát

tâm Bồ-đề đến bậc bất thối chuyển.”

Đức Phật bảo các Tỳ-kheo: “Trong đời vị lai, nếu có kẻ thiện nam, người

thiện nữ nghe kinh Diệu Pháp Liên Hoa phẩm Đề-bà-đạt-đa, sanh lòng trong sạch

kính tin chẳng sanh nghi lầm, thời chẳng đọa địa ngục, ngạ quỉ, súc sanh, được

sanh ở trước các đức Phật trong mười phương, chỗ người đó sanh ra thường được

nghe kinh này. Nếu sanh vào cõi nhân thiên thời hưởng sự vui rất thắng diệu, nếu

sanh ở trước Phật thời từ hoa sen hóa sanh.”

GIẢNG :

Tới đây Phật thọ ký cho Đề-bà-đạt-đa sau thành Phật hiệu là Thiên Vương,

cõi nước cũng trang nghiêm đẹp đẽ, đồ đệ cũng đông đảo. Phật lại kết thúc rằng:

Nếu đời sau, ai nghe phẩm Đề-bà-đạt-đa mà kính tin không nghi thì không đọa ba

đường ác, sanh vào cõi lành, từ hoa sen sanh. Tại sao chỉ tin mà phước lớn như

vậy ? Vì Tri kiến Phật không phải chỉ có nơi người thiện mà người ác cũng có. Từ

trước những người thiện biết hướng về Phật pháp, biết trì kinh Pháp Hoa đều đã

được Phật thọ ký thành Phật. Đến đây, người làm điều ác phá hòa hợp Tăng, làm

thân Phật ra máu như Đề-bà-đạt-đa cũng được Phật thọ ký thành Phật. Như vậy để

thấy rằng người thiện hay ác đều có Tri kiến Phật, nếu biết thức tỉnh tu hành thì sẽ

thành Phật. Kế đó là đối với tất cả chướng duyên, người tu khắc phục được, tâm

không phiền não luôn luôn thanh tịnh thì có một sức mạnh phi thường, tiến vững

trên đường đạo, không yếu hèn rơi trong đường ác.

4. CHÁNH VĂN :

* Bấy giờ, ở Hạ phương vị Bồ-tát theo hầu đức Đa Bảo Như Lai tên là Trí

Tích bạch với đức Đa Bảo Phật nên trở về bổn quốc, đức Thích-ca Mâu-ni Phật

bảo Trí Tích rằng: “Thiện nam tử ! Chờ giây lát, cõi đây có Bồ-tát tên Văn Thù Sư

Lợi có thể cùng ra mắt nhau luận nói pháp mầu rồi sẽ về bổn độ.”

Lúc đó, ngài Văn-thù-sư-lợi ngồi hoa sen nghìn cánh lớn như bánh xe, các

vị Bồ-tát cùng theo cũng ngồi hoa sen báu, từ nơi cung rồng Ta-kiệt-la trong biển

lớn tự nhiên vọt lên trụ trong hư không, đến núi Linh Thứu, từ trên hoa sen bước

xuống đến chỗ Phật, đầu mặt kính lạy chân hai đức Phật, làm lễ xong, qua chỗ Trí

Tích cùng hỏi thăm nhau rồi ngồi một phía.

Ngài Trí Tích Bồ-tát hỏi ngài Văn-thù-sư-lợi rằng: “Ngài qua cung rồng

hóa độ chúng sanh số được bao nhiêu ?”

Ngài Văn-thù-sư-lợi nói: “Số đó vô lượng không thể tính kể, chẳng phải

miệng nói được, chẳng phải tâm lường được, chờ chừng giây lát sẽ tự chứng biết.”

Ngài Văn-thù nói chưa dứt lời, liền có vô số Bồ-tát ngồi hoa sen báu từ biển

vọt lên đến núi Linh Thứu trụ giữa hư không. Các vị Bồ-tát này đều là của ngài

Văn-thù-sư-lợi hóa độ, đủ hạnh Bồ-tát đều chung luận nói sáu pháp Ba-la-mật.

Những vị mà trước kia là Thanh văn ở giữa hư không nói hạnh Thanh văn nay đều

tu hành “nghĩa không” của Đại thừa.

Ngài Văn-thù-sư-lợi nói với ngài Trí Tích rằng: “Tôi giáo hóa ở nơi biển

việc đó như thế.”

Lúc ấy, ngài Trí Tích Bồ-tát nói kệ khen rằng:

Đại Trí đức mạnh mẽ

Hóa độ vô lượng chúng

Nay trong hội lớn này

Và tôi đều đã thấy

Diễn nói nghĩa thiệt tướng

Mở bày pháp Nhứt thừa

Rộng độ các chúng sanh

Khiến mau thành Bồ-đề.

GIẢNG :

Bồ-tát thị giả của Phật Đa Bảo ở phương dưới tên là Trí Tích. Tích là dấu

vết, là chứa nhóm, Trí Tích là trí hiểu biết do huân tập, nên còn kẹt còn vướng

mắc. Trí này còn phân biệt còn vướng mắc, thuộc về Hữu sư trí, nên không thể tin

nhận Tri kiến Phật. Vì vậy mà ở đây biểu trưng bằng hình ảnh Bồ-tát Trí Tích ở

Hạ phương đòi trở về bổn quốc. Bồ-tát Văn-thù tiêu biểu cho Căn bản trí. Căn bản

trí hằng dứt sạch mọi nhiễm ô tham ái chấp trước, luôn thanh tịnh, có khả năng tin

nhận Tri kiến Phật, nên biểu trưng bằng hình ảnh Bồ-tát Văn-thù ngồi hoa sen lớn

từ biển lớn vọt lên hư không, đến núi Linh Thứu đảnh lễ Phật. Sau khi đảnh lễ

Phật, Bồ-tát Trí Tích và Bồ-tát Văn-thù cùng thăm hỏi nhau. Hai vị Bồ-tát gặp

nhau để làm gì ? Vì Bồ-tát Trí Tích thuộc về Hữu sư trí, do huân tu, tùy duyên ứng

hiện giáo hóa chúng sanh mà được. Còn Bồ-tát Văn-thù là Căn bản trí có sẵn nơi

mỗi người hằng thanh tịnh sáng suốt. Hai trí này hợp nhau mới viên mãn đạo Bồ-

đề thành Phật, nên nói Bồ-tát Trí Tích và Bồ-tát Văn-thù cùng ra mắt luận nói

pháp mầu. Lại nữa, Căn bản trí là trí biết đầy đủ, biết được Tri kiến Phật sẵn có

nơi mọi chúng sanh. Vô số chúng sanh ở cõi Ta-bà này ai cũng có Tri kiến Phật,

nên nói Bồ-tát Văn-thù giáo hóa vô lượng vô số chúng sanh không thể tính kể.

5. CHÁNH VĂN :

* Ngài Văn-thù-sư-lợi nói: “Ta ở biển chỉ thường tuyên nói kinh Diệu Pháp

Liên Hoa.”

Ngài Trí Tích hỏi ngài Văn-thù-sư-lợi rằng: “Kinh này rất sâu vi diệu là

báu trong các kinh, trong đời rất ít có, vậy có chúng sanh nào siêng năng tinh tấn

tu hành kinh này mau được thành Phật chăng ?”

Ngài Văn-thù-sư-lợi nói: “Có con gái của vua rồng Ta-kiệt-la mới tám tuổi

mà căn tánh lanh lẹ, có trí tuệ, khéo biết các căn tánh hành nghiệp của chúng sanh,

được pháp tổng trì, các tạng pháp kín rất sâu của các Phật nói đều có thể thọ trì,

sâu vào thiền định, rõ thấu các pháp. Trong khoảnh sát- na phát tâm Bồ-đề được

bậc bất thối chuyển, biện tài vô ngại, thương nhớ chúng sanh như con đỏ, công

đức đầy đủ, lòng nghĩ miệng nói pháp nhiệm mầu rộng lớn, từ bi nhân đức khiêm

nhường, ý chí hòa nhã, nàng ấy có thể đến Bồ-đề.”

Trí Tích Bồ-tát nói rằng: “Tôi thấy đức Thích-ca Như Lai ở trong vô lượng

kiếp làm những hạnh khổ khó làm, chứa nhiều công đức để cầu đạo Bồ-đề chưa

từng có lúc thôi dứt, ta xem trong cõi tam thiên đại thiên nhẫn đến không có chỗ

nhỏ bằng hột cải, mà không phải là chỗ của Bồ-tát bỏ thân mạng để vì lợi ích

chúng sanh, vậy sau mới được thành đạo Bồ-đề. Chẳng tin Long nữ đó ở trong

khoảng giây lát chứng thành bậc Chánh giác.”

Nói luận chưa xong, lúc đó con gái của Long vương bỗng hiện ra nơi trước,

đầu mặt lễ kính Phật rồi đứng một phía nói kệ khen rằng:

Thấu rõ tướng tội phước

Khắp soi cả mười phương

Pháp thân tịnh vi diệu

Đủ ba mươi hai tướng

Dùng tám mươi món tốt

Để trang nghiêm Pháp thân

Trời, người đều kính ngưỡng

Long thần thảy cung kính

Tất cả loài chúng sanh

Không ai chẳng tôn phụng

Lại nghe thành Bồ-đề

Chỉ Phật nên chứng biết

Tôi nói pháp Đại thừa

Độ thoát khổ chúng sanh.

GIẢNG :

Ở đây không những nam tử được Bồ-tát Văn-thù giáo hóa cho thành Phật,

mà hàng nữ nhi như Long nữ cũng được độ thành Phật. Long nữ chẳng những

mang thân nữ lại còn là loài rồng mới có tám tuổi, mà nói thành Phật thì Bồ-tát Trí

Tích không tin. Tại sao ? Vì Trí Tích là trí do huân tập. Bởi do huân tập được, nên

chỉ biết tu mà được thành Phật. Thành Phật là phải trải qua vô lượng kiếp hành

Bồ-tát đạo, như lời Phật Thích-ca kể lại tiền thân của Ngài. Bây giờ nói Long nữ,

vừa là nữ, vừa là thú, vừa là nhỏ mà thành Phật, thì làm sao tin được ? Nên với

Bồ-tát Trí Tích, Ngài không thể tin. Còn Bồ-tát Văn-thù là Căn bản trí, biết rõ tất

cả chúng sanh đều có sẵn Tri kiến Phật, nếu căn tánh lanh lợi khi được khai thị, tin

nhận và hằng sống với Tri kiến Phật là thành Phật, bất luận là nam hay nữ, lớn hay

nhỏ, người hay thú.

6. CHÁNH VĂN :

* Bấy giờ, ngài Xá-lợi-phất nói với Long nữ rằng: “Người nói không bao

lâu chứng được đạo Vô thượng, việc đó khó tin. Vì sao ? Vì thân gái nhơ uế chẳng

phải là pháp khí, thế nào có thể được thành Vô thượng Chánh giác ? Đạo Phật xa

rộng phải trải qua vô lượng kiếp cần khổ chứa nhóm công hạnh, tu đủ các độ, vậy

sau mới thành được. Lại thân gái còn có năm điều chướng: một, chẳng được làm

Phạm thiên vương; hai, chẳng được làm Đế Thích; ba, chẳng được làm ma vương;

bốn, chẳng được làm Chuyển Luân Thánh vương; năm, chẳng được làm Phật. Thế

nào thân gái được mau thành Phật ?”

Lúc đó, Long nữ có một hột châu báu, giá trị bằng cõi tam thiên đại thiên

đem dưng lên đức Phật. Phật liền nhận lấy. Long nữ nói với Trí Tích Bồ-tát cùng

tôn giả Xá-lợi-phất rằng: “Tôi hiến châu báu, đức Thế Tôn nạp thọ, việc đó có

mau chăng ?”

Đáp: “Rất mau.”

Long nữ nói: “Lấy sức thần của các ông xem tôi thành Phật lại mau hơn

việc đó.”

Đương lúc đó cả chúng hội đều thấy Long nữ thoạt nhiên biến thành nam tử,

đủ hạnh Bồ-tát, liền qua cõi Vô Cấu ở phương Nam ngồi tòa sen báu thành bậc

Đẳng Chánh giác, đủ ba mươi hai tướng, tám mươi món đẹp, khắp vì tất cả chúng

sanh trong mười phương mà diễn nói pháp mầu.

Khi ấy trong cõi Ta-bà hàng Bồ-tát, Thanh văn, trời, rồng, bát bộ, nhân

cùng phi nhân đều xa thấy Long nữ thành Phật khắp vì hàng nhân thiên trong hội

đó mà nói pháp, sanh lòng vui mừng đều xa kính lạy, vô lượng chúng sanh nghe

pháp tỏ ngộ được bậc Bất thối chuyển, vô lượng chúng sanh được lãnh lời thọ ký

thành Phật. Cõi Vô Cấu sáu điệu vang động, cõi Ta-bà ba nghìn chúng sanh trụ

bậc Bất thối, ba nghìn chúng sanh phát lòng Bồ-đề mà được lãnh lời thọ ký.

Trí Tích Bồ-tát và ngài Xá-lợi-phất tất cả trong chúng hội yên lặng mà tin

nhận đó.

GIẢNG :

Không riêng gì Bồ-tát Trí Tích không tin Long nữ sẽ thành Phật mà cả tôn

giả Xá-lợi-phất cũng không tin. Ngài nêu lên năm điều mà nữ giới không thể làm

được, là Phạm thiên vương, Đế-thích, ma vương, Chuyển luân Thánh vương, Phật.

Thông thường những người tu hành có liên hệ tình cảm với phái nữ, nửa chừng cởi

áo tu ra đời thì bấy giờ người nữ ấy bị coi như ma nữ, phá hại người tu hành. Ở

đây nói nữ giới không thể làm Phạm thiên, Đế-thích, Chuyển Luân Thánh vương,

cho đến ma vương cũng không làm được. Tại sao chê phái nữ quá vậy ? Như trước

đã nói, tuy tôn giả Xá-lợi-phất đã được thọ ký, nhưng Ngài còn quen cái nhìn theo

nghiệp tướng, thấy người nữ nghiệp nặng hơn người nam, nên không thể làm

Phạm thiên, Đế-thích... Vì nhìn trên nghiệp tướng nên thấy người nữ khó tu hơn

người nam.

Long nữ dâng hạt châu lên Phật để cúng dường, có nghĩa là trình sự tin

nhận Tri kiến Phật. Giống như trình sở ngộ để Phật Tổ ấn chứng cho chỗ tin, thấy

của mình là không sai. Việc thành Phật của Long nữ nhanh hơn việc dâng châu lên

Phật.

Bấy giờ trong chúng hội đều thấy Long nữ thoạt biến thành nam tử đầy đủ

công hạnh Bồ-tát, liền qua cõi Vô Cấu thành Phật thuyết pháp. Ngài Trí Tích

thuộc hàng Bồ-tát, tôn giả Xá-lợi-phất thuộc hàng Thanh văn, cả hai đều là bậc trí

tuệ. Nhưng trí tuệ của hai Ngài do huân tập, còn hạn cuộc trong vòng tương đối

nên còn thấy theo nghiệp tướng, vì vậy mà không thể tin Long nữ thành Phật. Căn

cứ trên nghiệp tướng thì thân nam nữ có sai biệt, nhưng Tri kiến Phật sẵn có nơi

mỗi người thì không khác. Hơn nữa Tri kiến Phật không có nam nữ đối đãi, vì

không có nam nữ đối đãi nên ai nhận ra Tri kiến Phật thì thành Phật, bất luận nam

hay nữ, không nhận được thì không thành Phật.

Phẩm này nêu lên hai đặc điểm:

- Thứ nhứt là bình đẳng giữa thiện và ác, kẻ ác người thiện ai cũng có Tri

kiến Phật như nhau. Dù ác dù thiện một phen nhận ra Tri kiến Phật của chính mình

thì thành Phật. Chẳng hạn đồ tể Quảng Ngạch ngộ được lý đạo liền nói: “Hôm qua

tâm Dạ-xoa, ngày nay mặt Bồ-tát, Dạ-xoa và Bồ-tát, chỉ cách một đường tơ”. Ở

đây Phật thọ ký cho Đề-bà-đạt-đa thành Phật là để nói kẻ ác phạm tội ngũ nghịch

như Đề-bà-đạt-đa vẫn có Tri kiến Phật, nếu thức tỉnh tu hành thì cũng thành Phật.

- Thứ hai là bình đẳng giữa nam và nữ, giữa người và thú, người nam hay

người nữ, kể cả súc sanh đều có Tri kiến Phật. Vì vậy mà Bồ-tát Thường Bất

Khinh gặp ai cũng nói: “Tôi không dám khinh các Ngài, các Ngài sẽ thành Phật.”

Đó là để nói lên ý nghĩa này. Ai ai cũng có Tri kiến Phật, nhưng vì quên nên

không nhận, vì vậy mà cứ luân hồi mãi trong sáu đường. Nếu nhận ra thì thành

Phật, nên ở đây Long nữ khi nghe kinh Pháp Hoa liền tin nhận và thành Phật.

- Phẩm kinh này dạy cho chúng ta một lối nhìn bình đẳng dù là người thiện

hay ác, đều thấy như nhau, đối với người ác, không khinh thường, không ác cảm,

dù là người nam hay nữ cũng thấy như nhau, vì ai ai cũng có Tri kiến Phật. Dù là

người hay thú, tất cả đều có Tri kiến Phật nên không nỡ hại nhau. Nếu tin nhận

được thì công đức vô lượng.

PHẨM 13: TRÌ

GIẢNG :

Trì có nghĩa là gìn giữ. Vậy ở đây gìn giữ cái gì ? Người tu theo kinh Pháp

Hoa là phải gìn giữ cho kinh này tồn tại mãi ở thế gian. Mà kinh này là chỉ cho Tri

kiến Phật sẵn có nơi mỗi người, làm sao cho mọi người ở thế gian mãi mãi đủ lòng

tin nơi mình có Tri kiến Phật. Và thứ nữa, là sau khi đã tự nhận ra nơi mình có Tri

kiến Phật, luôn luôn phải gìn giữ chớ để phiền não trần lao phủ che, nghĩa là lúc

nào cũng nhớ nơi mình có Tri kiến Phật, không quên, đó là “Trì”.

1. CHÁNH VĂN :

* Lúc bấy giờ, ngài Dược Vương đại Bồ-tát và ngài Đại Nhạo Thuyết Bồ-

tát Ma-ha-tát cùng chung với quyến thuộc hai muôn vị Bồ-tát đều ở trước Phật nói

lời thệ rằng: “Cúi mong đức Thế Tôn chớ lo, sau khi Phật diệt độ chúng con sẽ

phụng trì đọc tụng nói kinh điển này, đời ác sau, chúng sanh căn lành càng ít,

nhiều kẻ tăng thượng mạn tham lợi dưỡng cúng dường, thêm lớn căn chẳng lành,

xa lìa đạo giải thoát, dầu khó có thể giáo hóa, chúng con sẽ khởi sức nhẫn lớn đọc

tụng kinh này, thọ trì, giải nói, biên chép, dùng các món cúng dường cho đến

chẳng tiếc thân mạng.”

GIẢNG :

Bồ-tát Dược Vương và Bồ-tát Đại Nhạo Thuyết đứng lên thệ nguyện đem

kinh Pháp Hoa truyền bá cho chúng sanh đời sau, khi Phật đã Niết-bàn. Tuy chúng

sanh đời sau căn lành ít, nhiều kẻ tăng thượng mạn, tham lợi dưỡng cúng dường,

tăng trưởng nhiều tật xấu ác, xa lìa đạo giải thoát rất khó giáo hóa, nhưng các Ngài

vẫn nguyện khởi sức nhẫn lớn để truyền bá kinh này, dù có bị hại cũng không tiếc

thân mạng.

2. CHÁNH VĂN :

* Lúc đó, trong chúng có năm trăm vị A-la-hán đã được thọ ký đồng bạch

Phật rằng: “Thế Tôn ! Chúng con cũng tự thệ nguyện ở nơi cõi khác rộng nói kinh

này.”

Lại có bậc học và vô học tám nghìn người đã được thọ ký đồng từ chỗ ngồi

đứng dậy, chấp tay hướng về phía Phật nói lời thệ rằng: “Thế Tôn ! Chúng con

cũng sẽ ở cõi khác rộng nói kinh này. Vì sao ? - Vì người trong nước Ta-bà nhiều

điều tệ ác, ôm lòng tăng thượng mạn, công đức cạn mỏng, giận hờn, dua vạy tâm

không chân thật.”

GIẢNG :

Tới đây các vị A-la-hán và hàng hữu học vô học đã được thọ ký cũng phát

nguyện: Đời sau sẽ truyền bá kinh Pháp Hoa, mà truyền bá ở cõi khác, chớ không

truyền bá ở cõi Ta-bà. Vì chúng sanh ở cõi này tệ ác, không chân thật, nghiệp

chướng nặng nề, các Ngài không kham giảng nói, các Ngài chỉ có thể giáo hóa

những chúng sanh ở những cõi hiền lành. Đó là tâm nguyện của các vị A-la-hán,

tuy đã được thọ ký thành Phật tâm lợi tha vẫn còn hạn cuộc. Ở trên thì các vị Bồ-

tát phát nguyện: Sau khi Phật Niết-bàn đời sau chúng sanh nghiệp ác sâu dầy, dù

có khó giáo hóa đến đâu các Ngài cũng sẵn sàng xả thân, làm lợi ích cho họ mà

không tiếc thân mạng. Tâm hạnh Bồ-tát và La-hán khác nhau ở chỗ đó.

3. CHÁNH VĂN :

* Khi đó, dì của Phật là Đại Ái Đạo Tỳ-kheo ni cùng chung với bậc “học”

và “vô học” Tỳ-kheo ni sáu nghìn người, đồng từ chỗ ngồi đứng dậy chắp tay

chiêm ngưỡng dung nhan của Phật, mắt chẳng tạm rời.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo Kiều-đàm-di: “Cớ chi có sắc buồn mà nhìn Như Lai,

tâm bà toan cho rằng tôi chẳng nói đến tên bà, để thọ ký thành Vô thượng Chánh

đẳng Chánh giác ư ?

Kiều-đàm-di ! Tôi trước tổng nói tất cả Thanh văn đều đã được thọ ký, nay

bà muốn biết thọ ký đó, đời tương lai sau bà sẽ ở trong pháp hội của sáu muôn tám

nghìn ức đức Phật làm vị đại Pháp sư và sáu nghìn vị “học” và “vô học” Tỳ-kheo

ni đều làm Pháp sư. Bà lần lần đủ đạo hạnh Bồ-tát như thế sẽ được thành Phật hiệu

là Nhứt Thiết Chúng Sanh Hỉ Kiến Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri, Minh

Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu,

Thiên Nhân Sư, Phật Thế Tôn.

Kiều-đàm-di ! Đức Nhứt Thiết Chúng Sanh Hỉ Kiến Phật đó và sáu nghìn

Bồ-tát tuần tự thọ ký được đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Bấy giờ, mẹ của La-hầu-la là bà Gia-thâu-đà- la Tỳ-kheo ni nghĩ rằng: “Thế

Tôn ở nơi trong hội thọ ký riêng chẳng nói đến tên tôi.”

Phật bảo bà Gia-thâu-đà-la: “Ngươi ở đời sau trong pháp hội của trăm

nghìn muôn ức đức Phật, tu hạnh Bồ-tát làm vị đại Pháp sư, lần lần đầy đủ Phật

đạo ở trong cõi Thiện quốc sẽ được thành Phật hiệu là Cụ Túc Thiên Vạn Quang

Tướng Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế

Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật Thế Tôn.

Phật sống lâu vô lượng vô số kiếp.”

Lúc đó, bà Đại Ái Đạo Tỳ-kheo ni và bà Gia- thâu-đà-la Tỳ-kheo ni cùng

cả quyến thuộc đều rất vui mừng được việc chưa từng có, liền ở trước Phật mà nói

kệ rằng:

Đấng Thế Tôn Đạo sư

Làm an ổn trời người

Chúng con nghe thọ ký

Lòng an vui đầy đủ.

Các vị Tỳ-kheo ni nói kệ đó rồi, bạch Phật rằng: “Thế Tôn ! Chúng con

cũng có thể ở cõi nước phương khác rộng tuyên nói kinh này.”

GIẢNG :

Tới đây chúng ta thấy có điều dường như lạc đề, là hai vị thuộc cấp lãnh

đạo bên ni giới là Tỳ-kheo ni Đại Ái Đạo và Da-du-đà-la đứng dậy chấp tay chiêm

ngưỡng dung nhan Phật im lặng không nói, Phật biết tâm trạng của hai bà mong

được thọ ký, nên liền thọ ký cho hai bà và sáu ngàn Tỳ-kheo ni hữu học và vô học

sẽ được thành Phật. Đây không phải là phẩm Thọ Ký tại sao các bà mong được thọ

ký ? Ở trước chúng ta đã thấy Phật tổng thọ ký rồi, tuy không nói tên riêng từng

người, nhưng trong đó đã có hai bà Đại Ái Đạo và Da-du-đà-la là cấp lãnh đạo của

ni giới. Chẳng lẽ ni giới lại vô phần, không được Phật gọi tên người nào để thọ ký,

trong khi Long nữ là súc sanh mới tám tuổi mà được Phật đề cập đến. Điều này

khiến người sau nghi ngờ. Để đánh tan mối nghi ngờ, hai bà tạo điều kiện để Phật

gọi tên ít vị lớn thọ ký trước, rồi sau mới thọ ký chung như Phật đã thọ ký bên

tăng, chớ không phải các bà không biết là đã được thọ ký rồi. Sau khi đã được thọ

ký, hai bà và các Tỳ-kheo ni khác cũng phát nguyện sau khi Phật Niết-bàn, các bà

cũng rộng nói kinh Pháp Hoa ở các cõi khác.

4. CHÁNH VĂN :

* Bấy giờ, đức Thế Tôn nhìn tám mươi muôn ức na-do-tha vị đại Bồ-tát,

các vị Bồ-tát đó đều là bậc Bất thối chuyển, chuyển pháp luân bất thối được các

pháp tổng trì, liền từ chỗ ngồi đứng dậy, đến trước Phật một lòng chấp tay mà nghĩ

rằng: “Nếu đức Thế Tôn dạy bảo chúng ta nói kinh này, thời chúng ta sẽ như lời

Phật dạy, rộng tuyên nói pháp này.”

Các vị đó lại nghĩ: “Nay đức Phật yên lặng chẳng thấy dạy bảo, chúng ta

phải làm thế nào ?”

Lúc đó, các vị Bồ-tát kính thuận ý của Phật, và muốn tự thỏa mãn bổn

nguyện, bèn ở trước Phật nói lớn tiếng mà phát lời thệ rằng: “Thế Tôn ! Sau khi

Như Lai diệt độ, chúng con đi giáp vòng qua lại khắp mười phương thế giới hay

khiến chúng sanh biên chép kinh này thọ trì, đọc tụng, giải nói nghĩa đó, nghĩ nhớ

chân chánh, đúng như pháp mà tu hành, như thế đều là sức oai thần của Phật. Cúi

mong đức Thế Tôn ở phương khác xa giữ gìn cho.”

Tức thời các vị Bồ-tát đều đồng tiếng mà nói kệ rằng:

* Cúi mong Phật chớ lo

Sau khi Phật diệt độ

Trong đời ác ghê sợ

Chúng con sẽ rộng nói

Có những người vô trí

Lời ác mắng rủa thảy

Và dao gậy đánh đập

Chúng con đều phải nhẫn.

Tỳ-kheo trong đời ác

Trí tà lòng dua vạy

Chưa được nói đã được

Lòng ngã mạn dẫy đầy.

Hoặc người mặc áo nạp

Lặng lẽ ở chỗ vắng

Tự nói tu chân đạo

Khinh rẻ trong nhân gian

Vì ham ưa danh lợi

Nói pháp cho bạch y

Được người đời cung kính

Như lục thông La-hán

Người đó ôm lòng ác

Thường nghĩ việc thế tục

Giả danh “A-luyện-nhã”

Ưa nói lỗi chúng con

Mà nói như thế này

Các bọn Tỳ-kheo này

Vì lòng tham lợi dưỡng

Nói luận nghĩa ngoại đạo

Tự làm kinh điển đó

Dối lầm người trong đời

Vì muốn cầu danh tiếng

Mà giải nói kinh đó

Thường ở trong đại chúng

Vì muốn phá chúng con

Đến quốc vương, quan lớn

Bà-la-môn, cư sĩ

Và chúng Tỳ-kheo khác

Chê bai nói xấu con

Đó là người tà kiến

Nói luận nghĩa ngoại đạo

Chúng con vì kính Phật

Đều nhẫn các ác đó.

Bị người đó khinh rằng

Các người đều là Phật

Lời khinh mạn dường ấy

Đều sẽ nhẫn thọ đó.

Trong đời ác kiếp trược

Nhiều các sự sợ sệt

Quỉ dữ nhập thân kia

Mắng rủa hủy nhục con

Chúng con kính tin Phật

Sẽ mặc giáp nhẫn nhục

Vì để nói kinh này

Nên nhẫn các việc khó,

Con chẳng mến thân mạng

Chỉ tiếc đạo Vô thượng.

Chúng con ở đời sau

Hộ trì lời Phật dặn

Thế Tôn tự nên biết

Tỳ-kheo ác đời trược

Chẳng biết Phật phương tiện

Tùy cơ nghi nói pháp

Châu mày nói lời ác

Luôn luôn bị xua đuổi

Xa rời nơi chùa tháp

Các điều ác như thế

Nhớ lời Phật dặn bảo

Đều sẽ nhẫn việc đó.

Các thành ấp xóm làng

Kia có người cầu pháp

Con đều đến chỗ đó

Nói pháp của Phật dặn.

Con là sứ của Phật

Ở trong chúng không sợ

Con sẽ khéo nói pháp

Xin Phật an lòng ở

Con ở trước Thế Tôn

Mười phương Phật đến nhóm

Phát lời thệ như thế

Phật tự rõ lòng con.

GIẢNG:

Đến hàng Bồ-tát bất thối chuyển đứng lên phát nguyện, là đi khắp mười

phương thế giới đem kinh Pháp Hoa giáo hóa chúng sanh, cho họ thọ trì đọc tụng

đúng như pháp mà tu hành. Tâm nguyện của các Ngài thênh thang không giới hạn,

không chọn lựa, sẵn sàng làm việc lợi sanh dù cho bị kẻ cư sĩ vô trí hãm hại các

Ngài cũng kham nhẫn. Hoặc hàng Tỳ-kheo trí tà ngã mạn, tham danh lợi, lòng còn

ác giả danh làm ẩn sĩ, chê bai nói lỗi các Ngài là hàng ngoại đạo tự làm ra kinh

điển dối gạt người đời, để cầu danh lợi. Cho đến hàng vua quan cư sĩ cho các Ngài

là kẻ truyền bá tà kiến ngoại đạo, như tổ Huệ Khả bị giam trong khám, các Ngài

đều vì Phật mà kham nhẫn. Hoặc quỉ nhập thân người, mắng chửi hủy nhục các

Ngài, các Ngài vì kính Phật vì truyền bá kinh Pháp Hoa, sẵn sàng nhẫn chịu tất cả,

chẳng tiếc thân mạng. Tại sao ? Vì Tri kiến Phật là tôn quí nếu không truyền bá

được thì chúng sanh mê mờ, mãi trôi lăn trong vòng luân hồi sanh tử khổ đau. Còn

thân này dù có khéo gìn giữ cũng không gìn giữ được, duy trì được khoảng sáu

bảy mươi năm, rồi cũng hoại. Nếu truyền bá cho người tin nhận được Tri kiến

Phật thì họ sẽ thành Phật, dứt mọi phiền não khổ đau không còn luân hồi sanh tử.

Nên nói chẳng mến thân mạng chỉ tiếc đạo Vô thượng.

Tại sao ở đây Phật không chỉ định cho đệ tử đi giáo hóa nơi này nơi kia, mà

để cho các Ngài từ Bồ-tát bậc thượng, đến hàng Bồ-tát mới phát tâm, rồi Thanh

văn La-hán, cho đến hàng hữu học vô học, tự đứng lên phát nguyện ? Vì chuyện

hoằng hóa làm lợi ích cho chúng sanh là trách nhiệm của người thực hành hạnh

Bồ-tát. Nếu chỉ định thì có tính cách cưỡng bách bắt buộc, không thích hợp với

căn cơ của người tự giác. Vì vậy mà hàng đệ tử Phật thể theo ý Phật, đứng lên phát

nguyện đúng với khả năng trình độ của mình, ra làm lợi ích cho chúng sanh.

PHẨM 14: AN LẠC HẠNH

An lạc hạnh là công hạnh tu hành đúng như lời Phật dạy để việc tự lợi lợi

tha được an vui không có chướng nạn. Vì ở trước các hàng Bồ-tát phát nguyện sau

khi Phật Niết-bàn, các Ngài sẽ đem kinh Pháp Hoa giáo hóa cho người sau, dù có

gặp khó khăn chướng ngại cũng không thối chuyển, các Ngài xả thân vì đạo Vô

thượng Bồ-đề.

1. CHÁNH VĂN :

* Lúc bấy giờ, ngài Văn-thù-sư-lợi đại Bồ-tát bạch Phật rằng: “Thế Tôn !

các vị Bồ-tát này rất là ít có, vì kính thuận Phật nên phát thệ nguyện lớn: “Ở nơi

đời ác sau, hộ trì đọc nói kinh Pháp Hoa này.”

Thế Tôn ! Các vị đại Bồ-tát ở đời ác sau, thế nào mà có thể nói kinh này ?”

Phật bảo ngài Văn-thù-sư-lợi: “Nếu vị đại Bồ-tát ở đời ác sau muốn nói

kinh này, phải an trụ trong bốn pháp.”

GIẢNG :

Bồ-tát Văn-thù tán thán những vị Bồ-tát thuận theo Phật, nguyện ở đời ác

sau hộ trì giảng nói kinh Pháp Hoa. Kế đó, Ngài nêu lên câu hỏi: Các vị đại Bồ-tát

ở đời ác sau, làm thế nào có thể nói kinh Pháp Hoa ? Phật dạy ở đời ác sau muốn

nói kinh này phải trụ trong bốn pháp.

2. CHÁNH VĂN :

* Một, an trụ nơi “Hành xứ” và nơi “Thân cận xứ” của Bồ-tát, thời có thể vì

chúng sanh mà diễn nói kinh này. Văn-thù-sư-lợi ! Thế nào gọi là chỗ “Hành xứ”

của đại Bồ-tát ? Nếu vị đại Bồ-tát an trụ trong nhẫn nhục hòa dịu khéo thuận mà

không vụt chạc, lòng cũng chẳng kinh sợ, lại ở nơi pháp không phân biệt mà quán

tướng như thật của các pháp cũng chẳng vin theo, chẳng phân biệt, đó gọi là chỗ

“Hành xứ” của Bồ-tát.

Thế nào gọi là chỗ “Thân cận” của đại Bồ-tát ? Vị đại Bồ-tát chẳng gần gũi

quốc vương, vương tử, đại thần, quan trưởng, chẳng gần gũi các ngoại đạo Phạm

chí, Ni-kiền-tử v.v... và chẳng gần những kẻ viết sách thế tục ca ngâm; sách ngoại

đạo cùng với phái “Lộ-già-da-đà” phái “Nghịch Lộ-già-da-đà”, cũng chẳng gần

gũi những kẻ chơi hung hiểm đâm nhau, đánh nhau và bọn Na-la v.v... bày các

cuộc chơi biến luận.

Lại chẳng gần gũi bọn hàng thịt và kẻ nuôi heo, dê, gà, chó, săn bắn, chài

lưới, hạng người sống với nghề ác, những người như thế hoặc có lúc lại đến thời

Bồ-tát vì nói pháp không có lòng mong cầu.

Lại chẳng gần gũi những Tỳ-kheo, Tỳ-kheo ni, Ưu-bà-tắc, Ưu-bà-di hạng

người cầu quả Thanh văn, cũng chẳng thăm hỏi hoặc ở trong phòng, hoặc chỗ kinh

hành, hoặc ở trong giảng đường chẳng cùng ở chung, hoặc có lúc những người đó

lại đến, Bồ-tát theo cơ nghi nói pháp không lòng mong cầu.

Văn-thù-sư-lợi ! Lại vị đại Bồ-tát chẳng nên ở nơi thân người nữ có niệm

tưởng hay sanh dục nhiễm và vì nói pháp, cũng chẳng ưa thấy. Nếu vào nhà người

chẳng cùng với gái nhỏ, gái trinh, gái góa v.v... chung nói chuyện, cũng lại chẳng

gần năm giống người bất nam để làm thân hậu.

Chẳng riêng mình vào nhà người, nếu lúc có nhân duyên cần riêng mình

vào thời chuyên một lòng niệm Phật.

Nếu vì người nữ nói pháp thời chẳng hở răng cười, chẳng bày hông, ngực,

nhẫn đến vì pháp mà còn chẳng thân hậu, huống lại là việc khác.

Chẳng ưa nuôi đệ tử Sa-di ít tuổi và các trẻ nhỏ, cũng chẳng ưa cùng chúng

nó đồng một thầy. Thường ưa ngồi thiền ở chỗ vắng tu nhiếp tâm mình.

Văn-thù-sư-lợi ! Đó gọi là “chỗ thân cận ban đầu”.

GIẢNG :

Bốn pháp Phật dạy Bồ-tát ở đời sau phải an trụ để nói kinh Pháp Hoa là:

Một là an trụ nơi “Hành xứ” và “Thân cận xứ”. An trụ nơi Hành xứ là nhẫn

nhục hòa dịu, khéo thuận mà không vụt chạc, lòng cũng chẳng kinh sợ, lại ở nơi

pháp không phân biệt mà quán tướng như thật của các pháp, chẳng vin theo chẳng

phân biệt.

Trước, tôi nói về hạnh nhẫn nhục hòa dịu không nóng nảy, không kinh sợ.

Thí dụ như: Tối, đến giờ chỉ tịnh, thầy hương đăng sửa soạn đóng cửa chùa. Có

người đến ngăn cản, nói những câu trái ý nghịch lòng, làm cho thầy hương đăng

bậc bội, thầy lộ ra cử chỉ thô tháo, đóng cửa mạnh tay, gây tiếng động rầm rầm.

Đó là thiếu nhẫn nhục, thiếu hòa dịu, vụt chạc. Khi thầy hương đăng có thái độ vụt

chạc không hòa dịu là do tự tâm thầy đã bất an phiền não, nên mới phát lộ ra làm

phiền lòng người đối diện và mọi người chung quanh. Khi thấy một sự việc xảy ra,

hay nghe một câu nói bất bình, tâm khởi niệm bậc bội liền tỉnh giác buông ngay,

không tiếp tục nghĩ suy nữa, tâm liền được an ổn. Và tự tâm mình đã an ổn thì mọi

người trong cộng đồng sống chung với mình cũng được an vui. Vì vậy muốn được

an lạc thì phải tu hạnh nhẫn nhục nhu hòa.

Kế đó là phải có lòng can đảm không sợ sệt. Vì trong đời sau Phật Niết-bàn,

người ác nhiều, người hiền ít. Khi nói đạo lý thì người hiền nghe, người ác lại ghét,

nên họ hăm dọa phá phách. Nếu vì sự hăm dọa phá phách của họ, mà mình không

dám giảng nói thì mình không thực hành được hạnh Bồ-tát. Vì vậy, vừa nhẫn nhục

nhu hòa lại vừa can đảm, chớ không phải nhẫn nhục hòa nhu, rồi việc gì cũng

vâng dạ tuân theo lệnh của bạo lực, thì không thể xiển dương được chánh pháp.

Nhớ là nhẫn mà không nhu nhược.

Thứ đến là ở nơi các pháp không phân biệt, không vin theo, mà quán tướng

như thật của các pháp. Đối cảnh tâm không khởi cái này đẹp cái kia xấu, cái này

hơn cái kia thua... đó là ở nơi các pháp không phân biệt. Đúng ra, quán tướng như

thật của các pháp trước, rồi mới không khởi phân biệt sau. Hàng Nhị thừa thấy

tuớng như thật của các pháp là ngay nơi con người, hiện đang trẻ trung cường

tráng, thấy rõ thân năm uẩn đang bị luật vô thường làm cho biến hoại, dần đưa đến

bệnh hoạn già nua rồi chết mất, đó là khổ và không. Còn với hàng Bồ-tát thì ngay

nơi thân năm uẩn này, thấy rõ nó do duyên hợp tạm có, không có thực thể cố định.

Duyên hợp có hình hài con người thì nói là sanh, duyên ly tán hình hài con người

rã tan thì nói là tử. Thành hoại hay sanh tử là do duyên tụ hay tán, rõ ràng nó

không thật có. Như vậy thì có gì mà phân biệt tốt xấu hơn thua ?

Nghe nói vậy quí vị đừng tưởng mình ở ngoài cái tụ tán đó, thực ra mình

không ở ngoài cũng không ở trong. Tụ tán là tứ đại tụ tán, mà tứ đại là vô tri, còn

mình là hữu tri, “cái biết” đâu có tụ tán. Tứ đại tụ lại, có thân bằng xương bằng

thịt này gọi là sanh, tứ đại ly tán, thân bằng xương bằng thịt này rã tan gọi là tử.

Chớ “cái biết” đâu có sanh tử. Nên tôi nói “Gá thân mộng”. Thân này là mộng “cái

biết” gá vào thân, thân tứ đại không phải là mình. Vì “cái biết” gá vào thân nên có

sinh hoạt hằng ngày gọi đó là cuộc sống tạm. Như vậy, nếu nhìn trên thực tướng

thì thấy thân này là một khối tứ đại đất, nước, gió, lửa hợp thành, sinh là tứ đại

hợp, tử là tứ đại tan. Tỉ dụ chúng ta hít vô bao nhiêu không khí, khi thở ra cũng

bấy nhiêu không khí, mượn vô bao nhiêu gió thì trả ra bấy nhiêu, đất (thức ăn),

nước mượn vô bao nhiêu rồi cũng phải trả ra bấy nhiêu . Và ngay thân tứ đại này

là bao nhiêu khi rã tan cũng rã tan bấy nhiêu. Tứ đại tụ tán chớ Tri kiến Phật đâu

có tụ tán hay sanh tử. Từ người rồi nhìn ra sự vật cũng vậy, duyên tụ thì sự vật

thành, duyên tán thì sự vật hoại. Các pháp thành hoại là do duyên tụ tán, không có

pháp nào là chân thật chắc bền, nên không vin theo không phân biệt. Đó là chỗ

hành xứ của Bồ-tát. Sở dĩ vin theo các pháp để phân biệt là vì thấy các pháp thật

đẹp thật quí... nên ưa pháp này chán pháp kia. Nếu thấy các pháp do duyên hợp

tạm có, nó không có thực thể cố định thì vin vào đâu mà đeo đuổi dính mắc ? Vậy

hành xứ của Bồ-tát là tâm nhu hòa nhẫn nhục và thấy các pháp đúng như thật.

Thường thì chúng ta dễ mắc kẹt trên giả tướng giả danh, một vị Tỳ-kheo tu khoảng

vài chục năm được gọi là Thượng tọa. Nếu có ai không biết gọi là Đại đức, thì khó

chịu không vui, đó là do chấp ngã quá nặng, tu càng lâu ngã càng lớn, động tới là

nổi sân, đó là do không thấy các pháp đúng như thật, nên ngã chấp càng lớn phiền

não thêm dày. Tất cả chỉ là giả danh giả tướng mà người ta không thấy cứ vin vào

đó mà chấp, rồi thành bệnh.

Thế nào là chỗ thân cận của đại Bồ-tát ? Một là Bồ-tát không gần gũi với

những người có thế lực như quốc vương, vương tử, đại thần, quan trưởng. Hai là

không gần gũi với ngoại đạo. Ba là không gần gũi với những người viết sách thế

tục. Bốn là không gần gũi hạng người ca hát. Năm là không gần gũi với người

sống bằng những nghề ác. Nếu những hạng người đó có đến mong cầu nghe pháp

thì Bồ-tát vì họ nói pháp với tâm không mong cầu. Thường tình, thì người nói

pháp hay có bệnh mong cầu lợi dưỡng muốn cho người cúng dường, thậm chí tụng

kinh chẳng những mong cầu cúng dường mà còn ra giá trước nữa. Phật dạy người

tu chúng ta phải có một đời sống cao thượng, nếu đối với năm hạng người đó nói

pháp thì tùy cơ mà nói, lòng không mong cầu họ thù đáp bất cứ một thứ gì. Như

thế mới là người nói pháp chân chính.

Phật lại dạy Bồ-tát không nên thân cận với Tỳ-kheo, Tỳ-kheo ni, Ưu-bà-tắc,

Ưu-bà-di cầu quả Thanh văn. Nếu những người này cầu pháp thì vì họ nói pháp,

tâm không khởi niệm mong cầu bất cứ điều gì.

Đến đây, Phật dạy rất tỉ mỉ, nếu hạng người nữ cầu pháp thì không nên nhìn

trên thân họ mà sanh tâm dục nhiễm, chỉ một bề nói pháp giáo hóa họ. Chẳng vì

hàng gái tơ gái nhỏ mà nói chuyện, cũng chẳng thân cận với người bán nam bán

nữ, vì những người này có nhiều chướng tật, gần họ thì lôi thôi lắm. Không nên

một mình vào nhà người, đây là lời Phật dạy chớ không phải qui chế của Thiền

viện tự đặt ra. Nếu có duyên sự đặc biệt mà vào nhà người thì phải niệm Phật.

Niệm Phật là nhớ đến công hạnh Phật mà không khởi niệm ác, chớ không phải

ngồi lâm râm niệm Nam-mô A-di-đà Phật. Phật còn dạy khi nói pháp cho người

nữ, chớ cười hở răng hoặc để lộ hông ngực. Vì quấn y theo tu sĩ Nam tông Ấn Độ

nếu bất cẩn thì để lộ thân ra coi kỳ, nên phải dè dặt tối đa, tránh được những cái đó

thì sẽ không có chướng nạn, việc nói pháp mới tốt.

Phật lại còn cẩn thận dạy không nên nuôi đệ tử Sa-di ít tuổi, và không cùng

chúng đồng thầy. Tại sao giáo hóa mà hạn cuộc như vậy ? Theo tinh thần thừa kế,

tức là nối tiếp ngọn đèn chánh pháp, nếu không nuôi dưỡng người trẻ nhỏ thì lấy

ai mà kế thừa Phật pháp ? Các chú nhỏ thì khờ dại chưa biết tu hành, ham ăn, ham

ngủ, ham chơi, ngỗ nghịch. Nếu nuôi là phải dạy dỗ, mà dạy dỗ thì phải rầy la răn

phạt, nếu răn phạt nhiều lần mà nó không nghe thì sanh bậc bội, mà bậc bội là

chướng đạo, ở đây Phật dạy không nên nuôi Sa-di ít tuổi. Và tại sao Phật dạy

không cùng với chúng đồng thầy ? Thông thường những người tu có cái tình chấp

là người cùng thầy người tu sau gọi người tu trước là Sư huynh. Giả sử như tôi đã

nhận những đệ tử bốn năm mươi tuổi, tu cũng mấy mươi năm chẳng hạn như Đắc

Pháp, bây giờ tôi nhận chú tiểu chừng mười hai tuổi làm đệ tử. Bấy giờ chú gọi

Đắc Pháp là sư huynh có được không, trong khi Đắc Pháp đã có đệ tử ngoài ba

mươi tuổi ? Nếu gọi Đắc Pháp là sư huynh thì gọi đệ tử Đắc Pháp là gì ? Chẳng lẽ

đệ tử Đắc Pháp ngoài ba mươi tuổi gọi chú tiểu mười hai tuổi bằng Sư chú ! Sư

chú gì mà Phật pháp chưa thông, giới hạnh chưa nghiêm túc còn đùa giỡn nghịch

ngợm ? Như thế chỉ làm rối loạn trong đạo. Theo tôi, người thọ cụ túc giới thì gọi

bằng thầy, còn là Sa-di thì gọi bằng chú, chứ sư thúc sư bá sư huynh sư đệ...

không khéo sẽ bị kẹt vào tình chấp chướng đạo !

Trước Phật dạy những chỗ cần phải xa lánh. Kế, Phật bảo thường ưa ngồi

thiền ở chỗ vắng tu nhiếp tâm. Chỗ này có nhiều nhà phê bình kinh Pháp Hoa là

kinh Đại thừa, chỉ thẳng chỗ cứu kính, mà cũng vẫn còn mang tinh thần Tiểu thừa.

Nếu quan niệm như thế là sai lầm. Vì người đem kinh Pháp Hoa ra giáo hóa tức là

đem mạng mạch Phật pháp trao lại cho đời, đó là trách nhiệm rất lớn. Nếu người

đem trách nhiệm lớn lao trao cho người khác, mà không đủ tác phong uy tín để

cho người tin, thì người không quí, không quí thì không thực hành theo. Vì vậy

muốn làm được việc lớn khó làm, thì trước hết phải tự tu chỉnh tâm mình cho

thanh tịnh, giới tướng cho nghiêm minh, điều mình giảng dạy mới có giá trị, người

đời mới kính tin và chấp nhận mà tiến tu dễ dàng. Nếu người giảng nói chưa đủ uy

tín, thì dù là của báu đem cho, họ cũng không nhận, chỉ làm chuyện vô ích. Tuy là

hình tướng bên ngoài nhưng cũng là điều cần thiết để giáo hóa người.

Hiện tại có một số Tăng Ni trẻ mang tinh thần Đại thừa quá sớm, cho

những tu sĩ gìn giữ giới luật là Tiểu thừa, cố chấp, không hiểu nam nữ bình đẳng,

Phật tánh đồng nhất..., kẻ đó là bệnh. Tuy đứng về tánh mà nói Tri kiến Phật

không có nam nữ, không có lớn nhỏ sai biệt. Nhưng chúng sanh nhìn người hướng

đạo là nhìn theo nghiệp tướng hay nhìn theo thể tánh ? Đứng trên mặt giáo hóa lợi

tha, chúng sanh phàm phu đa số là nhìn người hướng đạo theo nghiệp tướng, nếu

làm trái với cái thấy biết của họ là họ không tin, họ không tin thì làm sao hướng

dẫn họ tu ? Vì vậy người giáo hóa lợi tha chẳng những có được tâm hồn cao

thượng thanh tịnh, mà còn phải khéo giữ giới tướng cho nghiêm minh thì việc lợi

tha mới hữu hiệu. Đối với chúng sanh, chỉ vài hành động sơ suất cũng đủ đánh mất

lòng kính tin của họ, thì những điều cao quí mình không đem ra chỉ dạy được. Nên

phẩm An Lạc Hạnh, Phật dạy chúng ta muốn làm được việc dễ dàng vui vẻ, thì

phần giới tướng đừng để cho người phàm tục nghi ngờ, cho đến giữ gìn hành vi

nhỏ nhiệm để dễ dàng chỉ bày lý cao tột cứu kính cho người tin nhận. Đức Phật rất

cẩn thận, sự không rời lý, lý không bỏ sự, lý sự viên dung. Chúng ta thường thì

chấp lý bỏ sự, cứ nói làm gàn bướng, khiến cho người khinh chê phỉ báng Tam

bảo, rốt rồi chẳng giáo hóa được ai. Chỗ này phải hiểu cho thật kỹ kẻo lầm ý Phật

dạy, cho rằng Phật dạy hàng Thanh văn không phải dạy cho Bồ-tát.

3. CHÁNH VĂN :

* Lại nữa, vị đại Bồ-tát quán sát “Nhứt thiết pháp không như thiệt tướng”

chẳng điên đảo, chẳng động, chẳng thối, chẳng chuyển, như hư không, không có

thật tánh, tất cả lời nói phô dứt, chẳng sanh, chẳng xuất, chẳng khởi, không danh,

không tướng, thiệt không chỗ có, không lường, không ngằn, không ngại, không

chướng, chỉ do nhân duyên mà có, từ điên đảo mà sanh cho nên nói, thường ưa

quán sát pháp tướng như thế, đó gọi là “chỗ thân cận” thứ hai của vị đại Bồ-tát.

Lúc đó, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

* Nếu có vị Bồ-tát

Ở trong đời ác sau

Lòng không hề sợ sệt

Muốn nói kinh pháp này

Nên trụ vào “Hành xứ”.

Và trụ “Thân cận xứ”.

Thường xa rời quốc vương

Và con của quốc vương

Quan đại thần, quan lớn

Kẻ chơi việc hung hiểm

Cùng bọn chiên-đà-la

Hàng ngoại đạo Phạm chí

Cũng chẳng ưa gần gũi

Hạng người tăng thượng mạn

Hàng học giả tham chấp

Kinh, Luật, Luận Tiểu thừa

Những Tỳ-kheo phá giới

Danh tự A-la-hán

Và những Tỳ-kheo ni

Ưa thích chơi giỡn cười

Các vị Ưu-bà-di

Tham mê năm món dục

Cầu hiện tại diệt độ

Đều chớ có gần gũi.

Nếu những hạng người đó

Dùng tâm tốt mà đến

Tại chỗ của Bồ-tát

Để vì nghe Phật đạo

Bồ-tát thời nên dùng

Lòng không chút sợ sệt

Chẳng có niệm mong cầu

Mà vì chúng nói pháp.

Những gái góa, gái trinh

Và các kẻ bất nam

Đều chớ có gần gũi

Để cùng làm thân hậu.

Cũng chớ nên gần gũi

Kẻ đồ tể cắt thái

Săn bắn và chài lưới

Vì lợi mà giết hại

Bán thịt để tự sống

Buôn bán sắc gái đẹp

Những người như thế đó

Đều chớ có gần gũi.

Các cuộc chơi giỡn dữ

Hung hiểm đâm đánh nhau

Và những dâm nữ thảy

Trọn chớ có gần gũi.

Chớ nên riêng chỗ khuất

Vì người nữ nói pháp

Nếu lúc vì nói pháp

Chẳng được chơi giỡn cười

Khi vào xóm khất thực

Phải dắt một Tỳ-kheo

Nếu không có Tỳ-kheo

Phải một lòng niệm Phật

Đây thời gọi tên là

“Hành xứ”, “Thân cận xứ”.

Dùng hai xứ trên đây

Có thể an lạc nói.

Lại cũng chẳng vin theo

Pháp thượng, trung và hạ

Hữu vi hay vô vi

Thiệt cùng pháp chẳng thiệt

Cũng chẳng có phân biệt

Là nam là nữ thảy

Lại chẳng được các pháp

Chẳng biết cũng chẳng thấy

Đây thời gọi tên là

“Hành xứ” của Bồ-tát.

Tất cả các món pháp

Đều không, chẳng chỗ có

Không có chút thường trụ

Vẫn cũng không khởi diệt

Đây gọi là “Thân cận”

Chỗ người trí hằng nương.

Chớ đảo điên phân biệt

Các pháp có hoặc không

Là thật, chẳng phải thật

Là sanh chẳng phải sanh.

Ở an nơi vắng vẻ

Sửa trau nhiếp tâm mình

An trụ chẳng lay động

Như thể núi Tu-di.

Quán sát tất cả pháp

Thảy đều không thật có

Dường như khoảng hư không

Không có chút bền chắc.

Chẳng sanh cũng chẳng xuất

Chẳng động cũng chẳng thối

Thường trụ một tướng thể

Đó gọi là “Cận xứ”.

Nếu có vị Tỳ-kheo

Sau khi ta diệt độ

Vào được “Hành xứ” này

Và “Thân cận xứ” đó

Thời lúc nói kinh này

Không có lòng e sợ

Vị Bồ-tát có lúc

Vào nơi nhà tịnh thất

Lòng nghĩ nhớ chân chánh

Theo đúng nghĩa quán pháp.

Từ trong thiền định dậy

Vì các bậc quốc vương

Vương tử và quan, dân

Hàng Bà-la-môn thảy

Mà khai hóa diễn bày

Rộng nói kinh điển này

Tâm vị đó an ổn

Không có chút khiếp nhược.

Văn-thù-sư-lợi này !

Đó gọi là Bồ-tát

An trụ trong sơ pháp

Có thể ở đời sau

Diễn nói kinh Pháp Hoa.

GIẢNG :

Trên là Phật nêu lên sự tướng mà người nói kinh Pháp Hoa cần phải có, để

khi giáo hóa chúng sanh không bị chướng ngại. Tới đây là phần lý, người nói kinh

Pháp Hoa phải đạt được, tức là thấy các pháp không có tướng cố định do duyên

hợp tạm có, nên tâm không điên đảo, không động, không thối chuyển, như hư

không, không có thật tánh. Tất cả lời nói đều không thật, không sanh, không diệt

v.v... Tất cả các pháp đều từ nhân duyên mà sanh, do điên đảo mà có. Tại sao nói

pháp do điên đảo mà có ? Thí dụ đêm tối có người cầm cây nhang cháy quay thật

nhanh, người ngoài nhìn thấy một vòng lửa tròn. Vòng lửa tròn ấy không thật có,

chẳng qua do tay quay cây nhang nhanh, mắt nhìn không kịp, nên thấy một vòng

lửa. Thấy không tới lẽ thật, nên nói điên đảo như thế. Chúng ta có thân này là do

duyên hợp tạm có không thật. Nếu nó còn thì mừng, nó hoại thì sợ. Bởi sợ nó mất

nên khởi niệm điên đảo tìm gá thân khác. Từ niệm điên đảo đó mà tiếp nối thân

sau đi mãi trong ba cõi, nên nói điên đảo sanh. Chúng ta nhìn cho thật kỹ thì tất cả

các pháp ở thế gian này, có pháp nào là thật ? Như con người, ai cũng nhận thân

này là ta là mình, thế mà mỗi ngày đưa vô một số thức ăn, nước, không khí vào

trong thân, bao tử, ruột, phổi, tim... nó biến hóa, nó làm gì, chúng ta hoàn toàn

không biết, không hề ra lịnh cho nó làm thế này hay thế kia, mặc tình nó làm gì thì

làm, nó biến hóa ra sao tùy nó. Nó biến hóa tốt thì thân khỏe mạnh, biến hóa

không tốt thì thân đau bệnh. Chúng ta hoàn toàn không biết gì về hoạt động bên

trong của thân. Tim đập nhanh, chậm, hay ngừng nghỉ tùy nó; bao tử ruột tiêu hóa

tốt hay xấu cũng tùy nó, chúng ta không điều khiển được. Vậy mà nhận nó là ta,

chấp chặt nó là mình thật, đó là cái tưởng điên đảo, không đúng sự thật.

Với cái nhìn của trí tuệ Bát-nhã thấy sự vật là một dòng chuyển biến trôi

chảy, đủ duyên thì tụ, hết duyên thì tan, luôn luôn chuyển động không dừng. Vạn

vật luôn luôn biến dịch mà mắt phàm phu của chúng sanh không thấy không biết.

Nhìn sự vật như cái bàn, với mắt người thường thì thấy nó là một cố thể, nhưng

với mắt khoa học phân tích từ thô đến tế thì cái bàn do nhiều miếng gỗ ráp lại bởi

những cây đinh, công thợ... và rồi phân tích đến chỗ vi tế thì thấy cái bàn hình

thành bởi những nguyên tử nó đang quay vùn vụt ở trong mỗi vật. Ngay thân con

người thì thấy vô số tế bào đang hoạt động, ngay nơi vật thì thấy vô số nguyên tử

đang quay, tất cả đều di động không dừng. Vì vậy Phật nói tất cả pháp không có

một pháp nào có thực thể cố định, tụ tán biến chuyển không dừng. Đã là pháp

chuyển biến, mà chấp bám chặt muốn nó dừng một chỗ là khờ dại ngu si. Càng

bám giữ cái không bao giờ dừng đứng là càng khổ đau. Nên nói chấp là gốc của

khổ, điều đó cụ thể vô cùng. Với mắt Trí tuệ Bát-nhã thấy tất cả người vật là một

dòng trôi chảy không dừng. Con người thì sanh, già, bệnh, chết tuần tự đuổi nhau,

vật thì thành, trụ, hoại, không. Nếu biết chuyện sẽ đến đương nhiên phải đến, lo sợ

cũng không khỏi, nên nhìn và cười nó đến đi một cách bình thản, người như thế có

phải là người trí không ? Chư Tổ xưa kia trí tuệ tròn đầy, các Ngài nói thân này

còn cũng tốt mà hoại cũng vui không có gì sợ sệt. Người trí thấy đúng như thật là

thấy các pháp là một dòng chuyển biến, đã chuyển biến thì chấp nhận nó đổi thay.

Đó là nói các pháp có hình tướng. Còn tâm niệm con người cũng vậy, chợt khởi

chợt mất, giây phút trước nghĩ chuyện này, giây phút sau nghĩ chuyện khác, tiếp

nối nhau nghĩ tưởng không có được một phút giây dừng lặng. Nó cũng là một

dòng trôi chảy biến dịch, ngày nay nghĩ như vậy, ngày mai chưa chắc cũng nghĩ

như vậy vì vọng niệm vô thường đổi thay! Nên đừng chấp lời nói ý nghĩ người đó

trước sau như một, nó cứ biến chuyển đổi thay hoài. Vì vậy người tu chúng ta

cũng phải thay đổi, chuyển từ nghiệp bất thiện sang nghiệp thiện, chuyển từ mê

sang tỉnh. Thí dụ như khi chưa tu thì tham, sân, si có đủ một trăm phần trăm khi

biết tu chuyển tham, sân, si giảm dần còn chín mươi, tám mươi, bảy mươi phần

trăm cho đến khi hết tham, sân, si.

Tóm lại, Phật dạy Bồ-tát nói kinh Pháp Hoa giáo hóa chúng sanh, trên mặt

sự phải đủ giới tướng, trên mặt lý phải quán thông các pháp, thì khi hành Bồ-tát

đạo, mình được an vui, chúng sanh được lợi ích. Nếu chấp sự mà không thông lý,

thì chỉ có được hình tướng để cho người mến, cũng chẳng giáo hóa chúng sanh

được thăng tiến lợi ích. Còn nếu thông lý mà bỏ sự, khiến cho người hoang mang

không kính tin, cũng không giáo hóa làm lợi ích cho chúng sanh được. Vì vậy lý

sự phải viên dung thì việc tự giác giác tha mới viên mãn.

4. CHÁNH VĂN :

* Lại Văn-thù-sư-lợi ! Sau khi đức Như Lai diệt độ, ở trong đời mạt pháp

muốn nói kinh này, phải trụ nơi hạnh An lạc, hoặc miệng tuyên nói hoặc lúc đọc

kinh đều chẳng ưa nói lỗi của người và của kinh điển; cũng chẳng khinh mạn các

Pháp sư khác, chẳng nói việc hay dở, tốt xấu của người khác. Ở nơi hàng Thanh

văn cũng chẳng kêu tên nói lỗi quấy của người đó, cũng chẳng kêu tên khen ngợi

điều tốt của người đó.

Lại cũng chẳng sanh lòng oán hiềm, vì khéo tu lòng an lạc như thế nên

những người nghe pháp không trái ý. Có chỗ gạn hỏi, chẳng dùng pháp Tiểu thừa

đáp, chỉ dùng pháp Đại thừa mà vì đó giải nói làm cho được bậc “Nhứt thiết chủng

trí”.

GIẢNG :

Hai là Phật dạy người nói kinh Pháp Hoa mà được an vui thì đừng có nói

lỗi người và lỗi kinh, đừng có khinh Pháp sư khác, không nên nói việc hay dở tốt

xấu của người. Đối với hàng Thanh văn không khen và cũng không chê. Đa số

chúng ta thời nay tụng kinh Pháp Hoa sợ đổ nghiệp, vì vừa ra khỏi đạo tràng thì,

khen người này chê người kia, tạo điều kiện cho phiền não dấy động làm mờ trí

tuệ Phật, trái với lời Phật dạy thì làm sao được an lạc ? Trong Pháp Bảo Đàn Kinh,

Lục tổ đánh Sa-di Thần Hội ở chỗ thấy lỗi người. Lục tổ dạy chỉ thấy lỗi mình mà

không nên thấy lỗi người, vì thấy lỗi người thì lỗi mình đã đến một bên rồi, đó là

điều chướng đạo. Tại sao ? Vì thấy lỗi người thì bậc bội không thể thương người

được, bậc bội không thương thì không giáo hóa, không chướng đạo là gì? Thế nên

không thấy lỗi người, mà hằng thấy tâm niệm mình đang an ổn hay đang bị vọng

tưởng dấy động phiền não phủ che, để điều phục cho được yên.

Trên Phật dạy nơi miệng không nói lỗi người không khen chê người. Tới

đây Phật dạy nơi tâm không sanh lòng oán hiềm, nếu có người hỏi thì không dùng

pháp Tiểu thừa để đáp, chỉ dùng pháp Đại thừa giải nói làm cho họ được Nhứt

thiết chủng trí. Người nói kinh mà tâm còn oán thù người này, hiềm hận người kia,

thì tự mình đã chướng đạo, không có lòng từ bủa rộng đâu làm lợi ích cho người

được. Và nếu chỉ đem pháp Tiểu thừa ra giảng nói, mà không nói pháp Đại thừa

thì không đưa người đến chỗ rốt ráo thành Phật cũng là chướng đạo, chưa đủ tư

cách nói kinh Pháp Hoa.

5. CHÁNH VĂN :

Khi ấy, Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

* Vị Bồ-tát thường ưa

An ổn nói kinh pháp

Ở nơi chỗ thanh tịnh

Mà sắp đặt sàng tòa

Dùng hương dầu xoa thân

Tắm gội các bụi dơ

Mặc y mới sạch sẽ

Trong ngoài đều sạch thơm

Ngồi an nơi pháp tòa

Theo chỗ hỏi vì nói.

Nếu có vị Tỳ-kheo

Cùng với Tỳ-kheo ni

Các hàng Ưu-bà-tắc

Và hàng Ưu-bà-di

Quốc vương và vương tử

Các quan cùng sĩ dân

Dùng pháp nghĩa nhiệm mầu

Vui vẻ vì họ nói

Nếu có người gạn hỏi

Theo đúng nghĩa mà đáp

Nhân duyên hoặc thí dụ

Giải bày phân biệt nói

Dùng trí phương tiện này

Đều khiến kia phát tâm

Lần lần thêm đông nhiều

Vào ở trong Phật đạo.

Trừ lòng lười biếng trễ

Cùng với tưởng giải đãi

Xa rời các ưu não

Tâm từ lành nói pháp.

Ngày đêm thường tuyên nói

Giáo pháp Vô thượng đạo

Dùng các việc nhân duyên

Vô lượng món thí dụ

Mở bày dạy chúng sanh

Đều khiến chúng vui mừng

Y phục cùng đồ nằm

Đồ ăn uống thuốc thang

Mà ở nơi trong đó

Không có chỗ mong cầu

Chỉ chuyên một lòng nhớ

Nhân duyên nói kinh pháp

Nguyện ta thành Phật đạo

Khiến mọi người cũng vậy

Đó là lợi lành lớn.

Là an vui cúng dường.

Sau khi ta diệt độ

Nếu có vị Tỳ-kheo

Có thể diễn nói được

Kinh Diệu Pháp Hoa này

Lòng không chút ganh hờn

Không các não chướng ngại

Cũng lại không ưu sầu

Và cùng mắng nhiếc thảy

Lại cũng không sợ sệt

Không dao gậy đánh đập

Cũng không xua đuổi ra

Vì an trụ nhẫn vậy.

Người trí khéo tu tập

Tâm mình được dường ấy

Thời nay trụ an lạc

Như ta nói ở trên

Công đức của người đó

Trong nghìn muôn ức kiếp

Tính kể hay thí dụ

Nói chẳng thể hết được.

GIẢNG :

Phật trùng tụng và lặp lại ý trên, tuy nhiên có thêm vài chi tiết. Phật dạy

phải ăn mặc sạch sẽ trang nghiêm để nói đạo. Kế đến nếu có Tỳ-kheo, Tỳ-kheo ni,

vua, quan... tới hỏi đạo, thì với sắc diện hòa nhã vui vẻ mà đáp, chớ có thái độ bậc

dọc cau có. Khi đáp thì phải đáp cho đúng với nghĩa lý Phật dạy, dùng mọi cách

dẫn giải thí dụ, để cho họ hiểu lần lần được vào đạo.

6. CHÁNH VĂN :

* Lại Văn-thù-sư-lợi ! Vị đại Bồ-tát ở đời rốt sau lúc pháp gần diệt mà thọ

trì, đọc tụng kinh điển này, chớ ôm lòng ganh ghét dua dối, cũng chớ khinh mắng

người học Phật đạo, vạch tìm chỗ hay dở của kia. Nếu hàng Tỳ-kheo, Tỳ-kheo ni,

Ưu-bà-tắc, Ưu-bà-di, hoặc cầu Thanh văn hoặc cầu Duyên giác, hoặc cầu Bồ-tát

đạo đều không được làm não đó, khiến cho kia sanh lòng nghi hối mà nói với

người đó rằng: “Các người cách đạo rất xa trọn không thể được bậc Nhứt thiết

chủng trí. Vì sao ? Vì các người là kẻ buông lung, biếng trễ đối với đạo vậy.”

Lại cũng chẳng nên hí luận các pháp có chỗ giành cãi. Phải ở nơi tất cả

chúng sanh, khởi tưởng đại bi, đối với các đức Như Lai sanh tưởng như cha lành,

đối với các Bồ-tát, tưởng là bậc Đại sư; đối với các đại Bồ-tát ở mười phương phải

thâm tâm lễ lạy, với tất cả chúng sanh đều bình đẳng nói pháp. Vì thuận theo pháp

nên chẳng nói nhiều, chẳng nói ít, nhẫn đến người rất ưa pháp cũng chẳng vì nói

nhiều.

Văn-thù-sư-lợi ! Vị đại Bồ-tát ở đời rốt sau lúc pháp muốn diệt nếu thành

tựu được hạnh An lạc thứ ba đây, thời lúc nói pháp này không ai có thể não loạn,

được bạn đồng học tốt chung cùng đọc tụng kinh này, cũng được đại chúng

thường đến nghe thọ. Nghe rồi hay nhớ, nhớ rồi hay tụng, tụng rồi hay nói, nói rồi

hay chép, hoặc bảo người chép, cúng dường kinh quyển cung kính tôn trọng ngợi

khen.

Lúc bấy giờ, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

* Nếu muốn nói kinh này

Phải bỏ lòng ganh hờn

Ngạo dua dối tà ngụy

Thường tu hạnh chất trực

Chẳng nên khinh miệt người

Cũng chẳng hí luận pháp

Chẳng khiến kia nghi hối

Rằng người chẳng thành Phật,

Phật tử đó nói pháp

Thường nhu hòa hay nhẫn

Từ bi với tất cả

Chẳng sanh lòng biếng trễ,

Bồ-tát lớn mười phương

Thương chúng nên hành đạo

Phải sanh lòng cung kính

Đó là Đại sư ta,

Với các Phật Thế Tôn

Tưởng là cha Vô thượng

Phá nơi lòng kiêu mạn

Nói pháp không chướng ngại

Pháp thứ ba như thế

Người trí phải giữ gìn

Một lòng An lạc hạnh

Vô lượng chúng cung kính.

GIẢNG :

Pháp thứ ba Phật dạy người nói kinh Pháp Hoa được an lạc, là chớ có ôm

lòng ganh ghét dua dối, chớ có khinh mắng người học đạo tối dốt. Đối với người

cầu Thanh văn, Duyên giác, Bồ-tát tuy căn cơ họ có chậm lụt, nhưng cũng không

được nói làm cho họ xúc não thối Bồ-đề tâm, mất lòng tin, đó là việc làm trái đạo

lý. Vì ai cũng có sẵn Tri kiến Phật. Người giảng nói kinh có bổn phận phải khơi

dậy niềm tin nơi mọi người, để họ phấn khởi tu tiến. Nếu khinh chê làm xúc não

họ, chẳng khác nào mình phủ nhận hạt giống Bồ-đề nơi họ. Đó là bệnh là tội lỗi,

chúng ta phải dè dặt, phải chừa. Nếu chúng ta không làm cho người đủ niềm tin

phấn khởi tu hành, chớ có làm cho họ thối Bồ-đề tâm. Phật dạy người nói kinh

phải có lòng từ đối với chúng sanh, kính thờ Phật coi như cha, Bồ-tát coi như bậc

Đại sư. Đồng thời Phật còn dạy người nói kinh chớ có hí luận, tức là dùng pháp

này công kích pháp kia, đứng bên này công kích bên kia, đứng bên kia công kích

bên này, gây nên sự chia rẽ tranh chấp lẫn nhau, đó là bệnh. Và, đây là cái bệnh

của người giảng đạo nữa, nếu người nghe mà chăm chú, tiếp thu nhanh, ưa nghe

pháp mình nói, thì nói say mê không chán, quên ngày quên giờ, nếu người nghe lơ

đễnh, tiếp thu chậm, thì nói qua loa vài ba câu thôi, không nói nữa. Ở đây, Phật

dạy phải điều hòa đừng nói quá nhiều cũng đừng nói quá ít. Nếu nói nhiều quá thì

dư, khiến người nghe sinh lòng khinh thường nhàm chán không tu được. Còn nói

ít quá thì phụ lòng kính ngưỡng khát vọng của người nghe, và người nghe cũng

không hiểu để mà tu tiến. Điều này tuy nhỏ nhưng quan trọng, vì vậy mà phải cố

gắng điều hòa đừng để thiên lệch, chớ nói dư mà cũng đừng nói thiếu. Đó là hạnh

An lạc thứ ba.

7. CHÁNH VĂN :

* Lại Văn-thù-sư-lợi ! Các vị đại Bồ-tát ở đời rốt sau lúc pháp gần diệt, có

vị nào trì kinh Pháp Hoa này ở trong hàng người tại gia, xuất gia sanh lòng từ lớn,

ở trong hạng người chẳng phải Bồ-tát sanh lòng bi lớn, phải nghĩ thế này: Những

người như thế thời là mất lợi lớn. Đức Như Lai phương tiện tùy nghi nói pháp

chẳng nghe, chẳng biết, chẳng hay, chẳng hiểu, chẳng tin, chẳng hỏi. Người đó

dầu chẳng hỏi, chẳng tin, chẳng hiểu kinh này, lúc ta được Vô thượng Chánh đẳng

Chánh giác, người đó tùy ở chỗ nào, ta dùng sức thần thông, sức trí tuệ dẫn dắt đó

khiến được trụ trong pháp này.

Văn-thù-sư-lợi ! Vị đại Bồ-tát đó ở sau lúc Như Lai diệt độ nếu thành tựu

được pháp thứ tư này thời lúc nói pháp này không có lầm lỗi, thường được hàng

Tỳ-kheo, Tỳ-kheo ni, Ưu-bà-tắc, Ưu-bà- di, quốc vương, vương tử, đại thần, nhân

dân, Bà-la-môn, cư sĩ thảy cúng dường cung kính tôn trọng ngợi khen, hàng chư

thiên ở trên hư không vì nghe pháp cũng thường theo hầu. Nếu ở trong xóm làng

thành ấp, rừng cây vắng vẻ, có người đến muốn gạn hỏi, hàng chư thiên ngày đêm

thường vì pháp mà vệ hộ đó, có thể khiến người nghe đều được vui mừng.

Vì sao ? Vì kinh này được sức thần của tất cả các đức Phật thuở quá khứ, vị

lai, hiện tại, giữ gìn vậy. Văn-thù-sư-lợi ! Kinh Pháp Hoa này ở trong vô lượng cõi

nước, nhẫn đến danh tự còn chẳng được nghe, hà huống là được thấy, thọ trì, đọc

tụng.

Văn-thù-sư-lợi ! Thí như vua Chuyển Luân Thánh vương sức lực mạnh mẽ

muốn dùng oai thế hàng phục các nước, mà các vua nhỏ chẳng thuận mạng lịnh,

bấy giờ Chuyển Luân Thánh vương đem các đạo binh qua đánh dẹp, vua thấy binh

chúng những người đánh giặc có công, liền rất vui mừng theo công mà thưởng ban.

Hoặc ban cho ruộng, nhà, xóm, làng, thành, ấp, hoặc ban cho đồ y phục trang

nghiêm nơi thân, hoặc cho các món trân bảo, vàng, bạc, lưu ly, xa cừ, mã não, san

hô, hổ phách, voi, ngựa, xe cộ, tôi tớ, nhân dân, chỉ viên minh châu trong búi tóc

chẳng đem cho đó.

Vì sao ? Vì riêng trên đảnh vua có một viên châu này, nếu đem cho đó thời

các quyến thuộc của vua ắt rất kinh lạ.

Văn-thù-sư-lợi ! Như Lai cũng như thế, dùng sức thiền định trí huệ được

cõi nước pháp, giáo hóa trong ba cõi mà ma vương chẳng khứng thuận phục, các

tướng Hiền Thánh của Như Lai cùng ma đánh nhau. Những người có công lòng

cũng vui mừng, ở trong hàng chúng vì nói các kinh khiến tâm kia vui thích, ban

cho các pháp thiền định, giải thoát, vô lậu, căn lực. Và lại ban cho thành Niết-bàn,

bảo rằng được diệt độ để dẫn dắt lòng chúng làm cho đều được vui mừng, mà

chẳng vì đó nói kinh Pháp Hoa này.

Văn-thù-sư-lợi ! Như vua Chuyển Luân thấy các binh chúng những người

có công lớn, lòng rất hoan hỷ đem viên minh châu khó tin từ lâu ở trong búi tóc

chẳng vọng cho người, mà nay cho đó.

Đức Như Lai cũng lại như thế, làm vị đại Pháp vương trong ba cõi, đem

pháp mầu giáo hóa tất cả chúng sanh. Thấy quân Hiền Thánh cùng ma ngũ ấm, ma

phiền não, ma chết, đánh nhau có công lao lớn, diệt ba độc, khỏi ba cõi, phá lưới

ma. Lúc ấy Như Lai cũng rất vui mừng, kinh Pháp Hoa này có thể khiến chúng

sanh đến bậc “Nhứt thiết trí” là pháp mà tất cả thế gian nhiều oán ghét khó tin,

trước chưa từng nói mà nay nói đó.

Văn-thù-sư-lợi ! Kinh Pháp Hoa này là lời nói bậc nhứt của Như Lai, ở

trong các lời nói thời là rất sâu, rốt sau mới ban cho, như vua sức mạnh kia lâu gìn

viên minh châu mà nay mới cho đó.

Văn-thù-sư-lợi ! Kinh Pháp Hoa này là tạng bí mật của các đức Phật Như

Lai, ở trong các kinh thời là bậc trên hết, lâu ngày giữ gìn chẳng vọng tuyên nói,

mới ở ngày nay cùng với các ông mà bày nói đó.

Lúc đó, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

* Thường tu hành nhẫn nhục

Thương xót tất cả chúng

Mới có thể diễn nói

Kinh của Phật khen ngợi.

Đời mạt thế về sau

Người thọ trì kinh này

Với tại gia, xuất gia

Và chẳng phải Bồ-tát

Nên sanh lòng từ bi

Những người đó chẳng nghe

Chẳng tin kinh pháp này

Thời là mất lợi lớn

Khi ta chứng Phật đạo

Dùng các sức phương tiện

Vì nói kinh pháp này

Làm cho trụ trong đó.

Thí như vua Chuyển Luân

Thánh vương có sức mạnh

Binh tướng đánh có công

Thưởng ban những đồ vật

Voi, ngựa và xe cộ

Đồ trang nghiêm nơi thân

Và những ruộng cùng nhà

Xóm làng, thành ấp thảy

Hoặc ban cho y phục

Các món trân báu lạ

Tôi tớ cùng của cải

Đều vui mừng ban cho,

Nếu có người mạnh mẽ

Hay làm được việc khó

Vua mới mở búi tóc

Lấy minh châu cho đó.

Đức Như Lai cũng thế

Là vua trong các pháp

Nhẫn nhục sức rất lớn

Tạng báu trí huệ sáng

Dùng lòng từ bi lớn

Đúng như pháp độ đời

Thấy tất cả mọi người

Chịu các điều khổ não

Muốn cầu được giải thoát

Cùng các ma đánh nhau,

Phật vì chúng sanh đó

Nói các món kinh pháp

Dùng sức phương tiện lớn

Nói các kinh điển đó,

Đã biết loài chúng sanh

Được sức mạnh kia rồi

Rốt sau mới vì chúng

Nói kinh Pháp Hoa này

Như vua Thánh mở tóc

Lấy minh châu cho đó.

Kinh này là bậc tôn

Trên hết trong các kinh

Ta thường giữ gìn luôn

Chẳng vọng vì mở bày

Nay chính đã phải lúc

Vì các ông mà nói.

Sau khi ta diệt độ

Người mong cầu Phật đạo

Muốn được trụ an ổn

Diễn nói kinh pháp này

Phải nên thường gần gũi

Bốn pháp trên như thế.

Người đọc tụng kinh này

Thường không bị ưu não

Lại không có bệnh đau

Nhan sắc được trắng sạch

Chẳng sanh nhà bần cùng

Dòng ti tiện xấu xa

Chúng sanh thường ưa thấy.

Như ham mộ Hiền Thánh

Các đồng tử cõi trời

Dùng làm kẻ sai khiến

Dao gậy chẳng đến được

Độc dữ chẳng hại được

Nếu người muốn mắng nhiếc

Miệng thời liền ngậm bít

Dạo đi không sợ sệt

Dường như sư tử vương

Trí huệ rất sáng suốt

Như mặt trời chói sáng.

Nếu ở trong chiêm bao

Chỉ thấy những việc tốt

Thấy các đức Như Lai

Ngồi trên tòa sư tử

Các hàng chúng Tỳ-kheo

Vây quanh nghe nói pháp

Lại thấy các Long thần

Cùng a-tu-la thảy

Số như cát sông Hằng

Đều cung kính chấp tay

Tự ngó thấy thân mình

Mà vì chúng nói pháp.

Lại thấy các đức Phật

Thân tướng thuần sắc vàng

Phóng vô lượng hào quang

Soi khắp đến tất cả

Dùng giọng tiếng Phạm âm

Mà diễn nói các pháp

Phật vì hàng tứ chúng

Nói kinh pháp Vô thượng

Thấy thân mình ở trong

Chấp tay khen ngợi Phật

Nghe pháp lòng vui mừng

Mà vì cúng dường Phật

Được pháp Đà-la-ni

Chứng bậc bất thối trí,

Phật biết tâm người đó

Đã sâu vào Phật đạo

Liền vì thọ ký cho

Sẽ thành tối Chánh giác.

Thiện nam tử người này !

Sẽ ở đời vị lai

Chứng được Vô lượng trí

Nên đạo lớn của Phật,

Cõi nước rất nghiêm tịnh

Rộng lớn không đâu bằng

Cũng có hàng tứ chúng

Chấp tay nghe nói pháp

Lại thấy thân của mình

Ở trong rừng núi vắng

Tu tập các pháp lành

Chứng thiệt tướng các pháp

Sâu vào trong thiền định

Thấy các Phật mười phương

Các Phật thân sắc vàng

Trăm phước tướng trang nghiêm

Nghe pháp vì người nói

Thường có mộng tốt đó.

Lại mộng làm quốc vương

Bỏ cung điện quyến thuộc

Và ngũ dục thượng diệu

Đi đến nơi đạo tràng

Ở dưới cội bồ-đề

Mà ngồi tòa sư tử

Cầu đạo quả bảy ngày

Được trí của các Phật

Thành đạo Vô thượng rồi

Dậy mà chuyển pháp luân

Vì bốn chúng nói pháp

Trải nghìn muôn ức kiếp

Nói pháp mầu vô lậu

Độ vô lượng chúng sanh

Sau sẽ vào Niết-bàn

Như khói hết đèn tắt.

Nếu trong đời ác sau

Nói pháp bậc nhứt này

Người đó được lợi lớn

Các công đức như trên.

GIẢNG :

Pháp thứ tư mà người nói kinh Pháp Hoa cần phải có để được an lạc là khởi

tâm từ bi lớn. Tại sao đối với hàng tại gia xuất gia thì khởi lòng từ, còn đối với

người chẳng phải Bồ-tát thì khởi lòng bi ? Vì hàng tại gia xuất gia là những người

đang tiến tu, nên Bồ-tát làm lợi lạc khiến cho họ được thăng tiến an vui nên nói là

khởi lòng từ; còn đối với hàng chúng sanh chưa tu theo giáo pháp của Phật, lòng

tràn đầy khổ đau, vì vậy mà Bồ-tát thương xót dùng mọi phương tiện để cứu khổ

khiến cho họ được an vui. Nên nói đối với hàng chúng sanh, Phật nói pháp mà

không nghe không hiểu không tin... thì Bồ-tát phải phát tâm đại bi, nguyện rằng:

Khi mình được thành Phật thì những người đó ở đâu cũng dùng phương tiện dẫn

dắt cho họ tu. Phàm phu có cái bệnh nếu biết điều nào hay có lợi ích thì khuyến

khích khuyên bảo cho người làm, mà họ không làm thì bậc bội, không nói nữa để

khổ cho đáng kiếp, không thèm cứu. Tâm Bồ-tát thì không phải vậy, vẫn trải lòng

từ bi mà cứu độ khi họ khổ.

Phật nói kinh Pháp Hoa rất quí, được chư Phật ba đời hộ trì. Có vô lượng

cõi nước không được thấy nghe kinh Pháp Hoa huống là được thọ trì đọc tụng.

Điều này làm cho chúng ta có chút nghi vấn. Kinh Pháp Hoa được in ấn và phát

hành rất nhiều, tại sao Phật lại nói không được nghe đến tên kinh và thấy kinh để

thọ trì ? Chúng ta nhớ kinh Pháp Hoa là chỉ cho Tri kiến Phật có sẵn nơi mỗi

người, nếu không được gặp thiện hữu tri thức khai thị, thì làm sao mà tin hiểu, nên

nói khó thấy nghe huống là thọ trì. Chớ không phải quyển kinh Pháp Hoa được in

bằng giấy mực mà chúng ta đọc tụng hằng ngày. Tuy nhiên, nhờ đọc tụng kinh

Pháp Hoa bằng giấy mực mà chúng ta khéo nhận ra quyển Kinh không lời không

chữ mà Phật đã chỉ. Vậy ở đây, quí vị đã từng đọc tụng hằng chục hằng trăm bộ,

có nhận ra quyển Kinh không lời chưa ?

Dưới đây Phật dùng ví dụ nói lên cái quí của kinh Pháp Hoa để cho chúng

ta thấy, ở vào từng trường hợp đặc biệt nào Phật mới chỉ cho. Phật thí dụ Chuyển

Luân Thánh vương muốn hàng phục các nước nhỏ, mà các nước nhỏ không tuân

mạng lịnh, nên vua đem binh đánh dẹp. Quan quân đánh giặc có công, vua tùy

theo công mà thưởng ban cho ngọc ngà châu báu hay thành ấp... Đối với vị tướng

lãnh có công lớn nhất thì vua lấy hạt minh châu trong búi tóc mà thưởng. Khi vua

thưởng hạt minh châu cho vị tướng lãnh có công lớn, thì tất cả quyến thuộc rất

kinh ngạc. Vì hạt minh châu là vật quí nhất, mà vua lấy đem ra ban thưởng, thật là

chuyện hiếm có, Chuyển Luân Thánh vương là dụ cho đức Phật, binh tướng là dụ

cho Hiền Thánh tăng đệ tử Phật, giặc phải dẹp là ma ngũ ấm, ma phiền não, ma

chết... Vậy chư Tăng Ni có mặt ở đây đã đánh trận nào với ma chưa và đánh như

thế nào ?

Ma ngũ ấm là kiến chấp thân năm ấm: sắc, thọ, tưởng, hành, thức là thật

ngã. Do chấp thân năm ấm là thật ngã, nên không nhận ra Tri kiến Phật sẵn có nơi

mình. Bây giờ phải dùng kiếm trí tuệ Bát-nhã đâm thủng con ma ngũ ấm, thì tình

chấp thân tâm là thật ngã không còn nữa. Tri kiến Phật hiện tiền. Mỗi tối chúng ta

lên chùa hăm he “Chiếu kiến ngũ uẩn giai không”, sắc không thật, thọ không thật,

tưởng không thật, hành, thức cũng không thật... Tôi xin hỏi, có phải quí vị là binh

tướng của Phật đang tuyên chiến với quân ma không ? Tuy tuyên chiến với ma mà

gặp ma không nỡ giết vẫn còn thương ma, nên cũng thấy “ngũ uẩn giai hữu”, vì

vậy bị thua ma dài dài. Ma phiền não thì rất nhiều, nào là tham, sân, si, nào là mạn,

nghi, ác kiến... Với ma tham, quí vị có tuyên chiến với nó chưa ? thắng nó hay là

bại ? Ma sân coi bộ hung dữ quá, thắng nó được mấy trận rồi ? hay là bất như ý là

bậc tức hiện ra mặt, ra lời, ra tay chân, xong rồi hối hận ? Như vậy là thua ma, làm

tôi mọi cho nó đó ! Nên, khi ma tham ma sân dấy lên, liền biết nó không thật,

không có cứ điểm, không có nơi chốn, thì nó tự lặn mất, như vậy là thắng ma. Ma

chết là con người khi chết chưa siêu quanh quẩn phá phách người sống. Và sự chết

làm mất thân mạng không còn đủ duyên để tiến tu cũng gọi là ma. Khi thân này

bệnh, điều trị không khỏi, cái chết sẽ đến nên rất lo sợ hoặc ở chỗ vắng vẻ có

những hiện tướng bất tường hiện ra, chúng ta run sợ đó là sợ ma chết. Tất cả

những thứ ma chết chúng ta đều sợ, hễ sợ là chướng đạo, thế nên phải chiến thắng

nó. Phá sạch ma ngũ ấm, ma phiền não, ma chết, mới thoát khỏi luân hồi sinh tử

trong ba cõi, không còn bị trói buộc trong lưới ma nữa.

Việc làm này đối với Phật là một công trận lớn nhất, nên Phật rất vui mừng

đem kinh Pháp Hoa giảng nói khiến cho được Nhứt thiết chủng trí, tức là khiến

cho thành Phật để thưởng người công đầu. Trong cuộc chiến với ma quân tùy theo

công trận lớn nhỏ, mà Phật có những pháp để thưởng công, nào là thiền định, giải

thoát, nào là vô lậu, căn lực, thành Niết-bàn, hễ chiến đấu có công là được thưởng.

Chỉ đặc biệt người có công lớn nhất là được thưởng kinh Pháp Hoa. Xét lại xem,

chúng ta có được Phật thưởng công không ? Chắc vô phần ! Nếu không được

thưởng công tức là chưa chiến thắng ma quân. Chúng ta chưa được phần thưởng

nào, huống là được thưởng kinh Pháp Hoa ! Nhưng tại sao hôm nay chúng ta lại

được học kinh Pháp Hoa ? Như vậy có trái ngược không ? Ở đây chúng ta học

kinh Pháp Hoa là học văn tự nghĩa lý, chứ kinh Pháp Hoa vô tự, tức Tri kiến Phật

có sẵn nơi mỗi người, chỉ có bậc Thánh tăng phá tan quân ma vượt khỏi lưới ma

Phật mới hiện tiền, nói theo phẩm này thì mới được Phật ban thưởng. Còn chúng

ta chưa được dự phần, vì chưa phá được quân ma cũng như chưa ra khỏi lưới ma !

“Kinh Pháp Hoa này là tạng bí mật của các đức Phật Như Lai” là sao? Vì kinh

Pháp Hoa là chỉ Tri kiến Phật, chính thái tử Tất-đạt-đa đã ngộ, nên thành Phật.

Muốn chỉ cho người thì rất khó, vì nó không có tướng mạo, vượt ngoài ngôn ngữ,

suy tư, làm sao chỉ được! Nó hằng hiện hữu nơi mỗi người mà chỉ không được,

nên gọi là tạng bí mật của Như Lai. Khi căn lành tròn đủ, sạch hết các ma chướng

lúc đó mới thấy được tạng bí mật này.

Sở dĩ từ lâu Phật không nói kinh Pháp Hoa là tại sao ? Vì tất cả chư Phật

nhân kinh này mà được thành, song khó tin khó nhận. Đối với người căn cơ thấp

kém họ không tin nên Phật không nói. Khi nào phiền não sạch, trí tuệ sáng, Phật

chỉ, liền nhận ra tức thành Phật. Đó là dụ kế châu tức hạt châu trong búi tóc.

Như vậy, trong bộ kinh Pháp Hoa có tất cả 7 dụ: dụ Nhà lửa với ba cỗ xe,

dụ Cùng tử, dụ Dược thảo, dụ Hóa thành, dụ Hệ châu, dụ Tạc tỉnh, dụ Kế châu.

Phẩm An Lạc Hạnh là phẩm dạy cho chúng ta thực hành nên rất quan trọng.

Người muốn nói kinh Pháp Hoa phải cần có đủ bốn điều kiện để được an lạc

không bị chướng ngại, đó là:

1.- Nhẫn nhục nhu hòa, không kinh sợ, quán tướng như thật của các

pháp...

2.- Không thân cận người có quyền thế, ngoại đạo, kẻ xướng ca, kẻ

hung ác...

3.- Không nói lỗi người, không oán hờn người, không dùng pháp Tiểu

thừa để giáo hóa mà chỉ dùng pháp Đại thừa giảng giải, khiến được Nhứt thiết

chủng trí, không ganh ghét dua dối, không khinh mắng người học đạo...

4.- Phải có đầy đủ lòng từ bi lớn đối với mọi chúng sanh, dắt dẫn họ an trụ

trong pháp Phật...

Phẩm Trì ở trước là Phật giao phó kinh Pháp Hoa cho người sau, đến

phẩm này Phật dạy bốn hạnh cần phải có, để đem kinh Pháp Hoa truyền bá

được an lạc không bị chướng ngại. Trong bộ kinh, phẩm trước có liên hệ với

phẩm sau. Như vậy trì kinh và đem kinh ra giáo hóa đó là phần Thị và Ngộ

Phật tri kiến theo tinh thần của thiền sư Minh Chánh. Nếu không thấy (thị)

làm sao mà nguyện trì và không ngộ làm sao giáo hóa ?

PHẨM 15: TÙNG ĐỊA DŨNG XUẤT

Tùng Địa Dũng Xuất nghĩa là từ đất vọt mạnh lên. Ý nói chư Bồ-tát từ dưới

đất nứt vọt lên rất nhiều. Phẩm An Lạc Hạnh Phật dạy người trì kinh Pháp Hoa và

truyền bá Pháp Hoa, phải tu bốn hạnh như đã nêu lên ở trước thì mới được an lạc.

Vì Phật khuyến khích chư Bồ-tát và tất cả chúng nên duy trì kinh Pháp Hoa, để

cho chúng sanh cõi Ta-bà được biết và thọ trì, vì vậy chư Bồ-tát phát nguyện thực

hành.

1. CHÁNH VĂN :

* Lúc bấy giờ, các vị đại Bồ-tát ở cõi nước phương khác đông hơn số cát

của tám sông Hằng, ở trong đại chúng đứng dậy chấp tay làm lễ mà bạch Phật rằng:

“Thế Tôn ! Nếu bằng lòng cho chúng con lúc sau khi Phật diệt độ ở tại cõi Ta-bà

này siêng tu tinh tấn, giữ gìn, đọc tụng, biên chép, cúng dường kinh điển này, thời

chúng con sẽ ở trong cõi đây mà rộng nói đó.”

Khi đó, Phật bảo các chúng đại Bồ-tát: “Thiện nam tử ! Thôi đi chẳng cần

các ông hộ trì kinh này. Vì sao ? Vì cõi Ta-bà của ta tự có chúng đại Bồ-tát số

đông bằng số cát của sáu muôn sông Hằng. Mỗi vị Bồ-tát có sáu muôn Hằng hà sa

quyến thuộc, những người đó có thể sau khi ta diệt độ hộ trì đọc tụng rộng nói

kinh này.”

GIẢNG :

Phật khuyến khích các vị Bồ-tát nên duy trì kinh Pháp Hoa ở cõi Ta-bà, thì

chư Bồ-tát ở phương khác phát nguyện xin được ở cõi Ta-bà tinh tấn gìn giữ, đọc

tụng, biên chép, cúng dường kinh điển này, tại sao Phật lại từ chối ? Vì ở cõi Tabà

số chúng Bồ-tát và quyến thuộc đông không thể tính đếm được, sau khi Phật

diệt độ có thể hộ trì đọc tụng rộng nói kinh này. Như vậy, có phải Phật dành phần

thọ trì truyền bá kinh Pháp Hoa cho chư Bồ-tát, đệ tử của Phật không ?

2. CHÁNH VĂN :

* Lúc Phật nói lời đó, cõi Ta-bà trong tam thiên đại thiên cõi nước, đất đều

rúng nứt, mà ở trong đó có vô lượng nghìn muôn ức vị đại Bồ-tát đồng thời vọt ra.

Các vị Bồ-tát đó thân đều sắc vàng, đủ ba mươi hai tướng tốt cùng vô lượng ánh

sáng, trước đây đều ở dưới cõi Ta-bà này, cõi đó trụ giữa hư không. Các vị Bồ-tát

đó nghe tiếng nói của đức Thích-ca Mâu-ni Phật nên từ dưới mà đến. Mỗi vị Bồ-

tát đều là bậc đạo thủ trong đại chúng, đều đem theo sáu muôn Hằng hà sa quyến

thuộc, huống là những vị đem năm muôn, bốn muôn, ba muôn, hai muôn, một

muôn Hằng hà sa quyến thuộc. Huống là nhẫn đến những vị đem một Hằng hà sa,

nửa Hằng hà sa, một phần tư Hằng hà sa, nhẫn đến một phần trong nghìn muôn ức

na-do-tha phần Hằng hà sa quyến thuộc. Huống là những vị đem nghìn muôn ức

na-do-tha quyến thuộc, huống là đem ức muôn quyến thuộc, huống là đem nghìn

muôn trăm muôn nhẫn đến một muôn, huống là đem một nghìn, một trăm nhẫn

đến mười quyến thuộc, huống là đem năm, bốn, ba, hai, một người đệ tử. Huống

lại là những vị riêng một mình ưa hạnh viễn ly, số đông vô lượng vô biên dường

ấy, tính đếm thí dụ chẳng có thể biết được.

GIẢNG :

Tới đây, lại có thêm những nghi vấn nữa là, tại sao chư Bồ-tát từ trong

lòng đất rúng nứt vọt lên trụ trong hư không. Nếu từ lòng đất vọt lên thì các Ngài

không phải ở thế giới khác đến. Bồ-tát sao ở dưới đất nhiều vô số vậy ? Phần

nhiều lấy số sáu để định lượng, như vậy có hàm súc ý nghĩa gì đặc biệt?

3. CHÁNH VĂN :

* Các vị Bồ-tát đó từ dưới đất lên, đều đến nơi tháp đẹp bảy báu, chỗ của

đức Đa Bảo Như Lai và Thích-ca Mâu-ni Phật, đến nơi rồi hướng về hai vị Thế

Tôn mà đầu mặt lạy chân Phật, và đến chỗ các đức Phật ngồi trên tòa sư tử dưới

cội cây báu, cũng đều làm lễ. Đi quanh bên mặt ba vòng, chấp tay cung kính, dùng

các cách ngợi khen của Bồ-tát mà ngợi khen Phật, rồi đứng qua một phía, ưa vui

chiêm ngưỡng hai đấng Thế Tôn.

Từ lúc các vị đại Bồ-tát do từ dưới đất vọt lên dùng các cách ngợi khen của

Bồ-tát mà khen ngợi Phật, thời gian đó trải qua năm mươi tiểu kiếp.

Bấy giờ, đức Thích-ca Mâu-ni Phật nín lặng ngồi yên, cùng hàng tứ chúng

cũng đều nín lặng, năm mươi tiểu kiếp, vì do sức thần của Phật, khiến hàng đại

chúng cho là như nửa ngày.

Bấy giờ, hàng tứ chúng cũng nhờ sức thần của Phật, thấy các Bồ-tát đầy

khắp vô lượng nghìn muôn ức cõi nước hư không.

GIẢNG :

Đoạn này lại có thêm nghi vấn nữa là, chư vị Bồ-tát từ đất vọt lên đến đảnh

lễ hai đức Phật, lễ xong thì tán thán khen ngợi, tán thán khen ngợi xong mất một

khoảng thời gian là năm mươi tiểu kiếp. Chúng ta thấy đức Phật Thích-ca từ khi

giáng sinh đến khi Niết- bàn cho đến ngày nay chỉ có trên hai ngàn năm trăm năm

(một tiểu kiếp bằng 16.800.000 năm) như vậy lẽ thật ở chỗ nào ?

4. CHÁNH VĂN :

* Trong chúng Bồ-tát đó có bốn vị Đạo sư: 1.- Thượng Hạnh. 2.- Vô Biên

Hạnh. 3.- Tịnh Hạnh. 4.- An Lập Hạnh. Bốn vị Bồ Tát này là bậc thượng thủ

xướng Đạo sư trong chúng đó, ở trước đại chúng, bốn vị đồng chấp tay nhìn đức

Thích-ca Mâu-ni Phật mà hỏi thăm rằng: “Thưa Thế Tôn có được ít bệnh, ít não,

an vui luôn chăng, những người đáng độ thọ giáo dễ chăng, chẳng làm cho đức

Thế Tôn sanh mỏi nhọc chăng ?”

Khi đó, bốn vị đại Bồ-tát nói kệ rằng:

Thế Tôn được an vui

Ít bệnh cùng ít não,

Giáo hóa các chúng sanh

Được không mỏi nhọc ư ?

Lại các hàng chúng sanh

Thọ hóa có dễ chăng ?

Chẳng làm cho Thế Tôn

Sanh nhọc mệt đó ư ?

GIẢNG :

Trong chúng Bồ-tát có bốn vị lãnh đạo là Thượng Hạnh, Vô Biên Hạnh,

Tịnh Hạnh, An Lập Hạnh. Hạnh có nghĩa là hành. Tại sao bốn vị Bồ-tát này đều

có tên chung là Hạnh ? Đây là phần ngộ Tri kiến Phật, tức là sống được với Tri

kiến Phật. Người mà sống được với Tri kiến Phật, là đã thực hành đầy đủ công

hạnh của bậc Bồ-tát, hoặc là hạnh bậc thượng, hoặc là hạnh vô biên, hoặc là hạnh

thanh tịnh, hoặc là hạnh an lập. Những hạnh đó giúp cho người ngộ được Tri kiến

Phật thoát khỏi phiền não trần lao, cũng như những Bồ-tát từ đất vọt lên giữa hư

không.

5. CHÁNH VĂN :

* Lúc bấy giờ, đức Thế Tôn ở trong đại chúng Bồ-tát mà nói rằng: “Đúng

thế ! Đúng thế ! Các thiện nam tử ! Đức Như Lai an vui, ít bệnh, ít não, các hàng

chúng sanh hóa độ được dễ, không có nhọc mệt.

Vì sao ? Vì các chúng sanh đó, từ nhiều đời nhẫn lại, thường được ta dạy

bảo, mà cũng từng ở nơi các đức Phật quá khứ, cung kính, tôn trọng, trồng các cội

lành. Các chúng sanh đó mới vừa thấy thân ta, nghe ta nói pháp, liền đều tin nhận,

vào được trong huệ của Như Lai; trừ người trước đã tu tập học hạnh Tiểu thừa;

những người như thế ta cũng khiến được nghe kinh này, vào trong huệ của Phật.”

Lúc ấy, các vị đại Bồ-tát nói kệ rằng:

Hay thay ! Hay thay !

Đức Đại Hùng Thế Tôn

Các hàng chúng sanh thảy

Đều hóa độ được dễ

Hay hỏi các đức Phật

Về trí huệ rất sâu

Nghe pháp rồi tin làm

Chúng con đều tùy hỉ.

Khi đó, đức Thế Tôn khen ngợi các vị đại Bồ- tát thượng thủ: “Hay thay !

Hay thay ! Thiện nam tử ! Các ông có thể đối với đức Như Lai mà phát lòng tùy

hỉ.”

GIẢNG :

Đức Phật nhận rằng Ngài được cảnh thuận lợi nên giáo hóa dễ dàng cùng

khắp không bỏ sót một ai. Phẩm này nằm trong phần Thị và Ngộ Tri kiến Phật.

Phật chỉ cho chúng sanh nhận ra Tri kiến Phật. Song, Tri kiến Phật thì không có

hình tướng, đã không hình tướng làm sao chỉ được ? Vì vậy, mà Phật dùng những

hình ảnh biểu trưng, để người được chỉ nhận ra nơi mình có sẵn Tri kiến Phật. Thế

nên, ở đây mượn hình ảnh chư Bồ-tát từ lòng đất vọt lên. Hình ảnh này nói lên ý

nghĩa gì ? Trong quyển Góp Nhặt Cát Đá của thiền sư Muju, do Đỗ Đình Đồng

dịch có kể câu chuyện tên Giáo Lý Thượng Thừa:

Có một anh chàng mù đi thăm người bạn thân, vì là bạn thân nên khi gặp

nhau nói chuyện quên ngày giờ. Nói mãi tới khuya, anh mù từ giã ra về. Anh bạn

sáng mắt mới đốt cây đèn lồng đưa cho anh mù cầm đi đường. Anh mù cười nói:

- Đối với tôi, đêm như ngày, ngày như đêm, đốt đèn làm gì ?

Anh bạn sáng mắt giải thích:

- Anh hãy cầm cây đèn, người ta thấy anh, họ tránh, không đụng anh.

Anh bạn mù nghe nói có lý, nên nhận cây đèn lồng cầm đi về. Đi được nửa

đường thì anh bị người đụng, anh la lên:

- Anh không thấy tôi sao ?

Người đi đường nói:

- Thưa, tôi không thấy anh.

Anh mù trách:

- Tôi cầm cây đèn đây mà anh không thấy à?

Người đi đường đáp:

- Thưa bạn, cây đèn bạn đã tắt tự bao giờ !

Câu chuyện rất đơn giản thông thường, sao gọi là Giáo Lý Thượng Thừa ?

Trong nhà Phật, Trí được chia làm hai loại: Trí hữu sư và Trí vô sư. Trí hữu sư là

sự hiểu biết do nghe học ở sách vở, ở các bậc thiện tri thức chỉ dạy, nhờ đó mà

được sáng. Trí vô sư là cái biết có sẵn nơi mình, không do học hỏi ở người hay

sách vở, mà do tu hành, phiền não lóng lặng tâm thanh tịnh, trí tuệ phát sáng, thấy

biết đúng như thật. Trọng tâm kinh Pháp Hoa là khai thị Tri kiến Phật ở nơi mỗi

người, để rồi mỗi người tự ngộ nhập Tri kiến Phật của chính mình. Câu chuyện

Giáo Lý Thượng Thừa nói lên ý nghĩa: Trí vô sư là cái có sẵn nơi mình, khi nó

phát sáng thì thấy biết các pháp đúng như thật không lầm, tránh khỏi mọi tai ách

khốn khổ và đi đúng đích. Nếu trí tuệ chưa sáng dù người khác có muốn giúp cũng

không giúp được, ngay cả Bồ-tát hay Phật cũng không giải cho mình thoát khỏi

ách nạn, sanh tử luân hồi. Thế nên, Trí vô sư là trí thiết yếu, mà mỗi người chúng

ta cần phải phát minh. Người phát minh được Trí vô sư phải là bậc Thượng thừa

mới thực hiện nổi, chớ hạng tầm thường thì không kham được. Xưa ngài Đức Sơn

là người tinh thông Kinh Luật, từng giải kinh Kim Cang, nghe phương Nam Thiền

tông thạnh hành, Sư bất bình nói: “Kẻ xuất gia ngàn muôn kiếp học oai nghi tế

hạnh của Phật mà chẳng được thành Phật. Những kẻ ma ở phương Nam dám nói

trực chỉ nhân tâm kiến tánh thành Phật. Ta phải ruồng tận hang ổ của chúng, diệt

hết những giống ấy để đền ơn Phật.” Sư bèn khăn gói lên đường mang theo bộ

Thanh Long Sớ Sao. Trên đường đi gặp bà già bán bánh, Sư bèn nghỉ chân bảo bà

lấy ít bánh điểm tâm. Bà chỉ gánh kinh của Sư hỏi:

- Gói ấy là sách vở gì ?

Sư bảo:

- Thanh Long Sớ Sao.

Bà hỏi:

- Thầy thường giảng kinh gì ?

Sư đáp:

- Kinh Kim Cang.

Bà nói:

- Tôi có một câu hỏi, nếu Thầy đáp được, tôi xin cúng dường bánh điểm

tâm. Bằng đáp chẳng được, mời Thầy đi nơi khác.

Sư nhận lời. Bà hỏi:

- Kinh Kim Cang nói: “Quá khứ tâm bất khả đắc, hiện tại tâm bất khả đắc,

vị lai tâm bất khả đắc.” Xin hỏi Thượng tọa điểm tâm nào ?

Sư không đáp được bèn lên đường đi Long Đàm.

Đến pháp đường gặp Long Đàm, Sư nói:

- Lâu nay nghe danh Long Đàm, đi đến nơi, đàm chẳng thấy mà long cũng

không hiện.

Sùng Tín bảo:

- Ngươi đã gần đến Long Đàm.

Sư không đáp được, liền dừng lại đây.

Một đêm Sư đứng hầu, Sùng Tín bảo:

- Đêm đã khuya sao chẳng xuống ?

Sư kính chào bước ra, lại trở vào, thưa:

- Bên ngoài trời tối đen.

Sùng Tín thắp đèn đưa Sư, Sư toan tiếp lấy, Sùng Tín liền thổi tắt. Ngay đó

Sư đại ngộ, liền lễ bái. Sùng Tín hỏi:

- Ngươi thấy cái gì ?

Sư thưa:

- Từ nay về sau chẳng còn nghi lời nói chư lão Hòa thượng trong thiên hạ.

Đức Sơn ngộ cái gì ? Sư nói bên ngoài trời tối đen. Câu ấy chỉ trời tối mà

cũng ngụ ý nói con đang mù mịt, không biết làm sao ngộ được bản tánh của mình.

Đức Sơn than tối, Sùng Tín cho đèn, nhưng Đức Sơn vừa cầm đèn thì Sùng Tín

liền thổi tắt. Tại sao ? Vì người tối dù cho có đèn cũng không thấy cũng không

cứu cho được sáng. Khi Sùng Tín thổi tắt đèn, Đức Sơn mới chợt thấy rằng cái

sáng phải tự nơi mình phát ra, chứ không phải từ người khác cho mà được, nên

ngay đó đại ngộ. Chúng ta thấy lý Thiền cùng với lý kinh Đại thừa rất gần nhau.

Câu chuyện sau đây cũng nói lên ý nghĩa này.

Tuyết Phong và Nham Đầu là hai huynh đệ cùng học ở Đức Sơn, Nham

Đầu đã đạt được lý Thiền, Tuyết Phong thì còn băn khoăn. Một hôm hai vị cùng đi

đến Ngao Sơn, gặp trời trở tuyết nên dừng lại, Nham Đầu mỗi ngày cứ ngủ, Tuyết

Phong một bề ngồi thiền. Một hôm Sư gọi:

- Sư huynh, Sư huynh hãy dậy.

Nham Đầu hỏi:

- Làm cái gì ?

Sư nói:

- Đời nay chẳng giải quyết xong, lão Văn Thúy đi hành khước đến nơi chốn,

bị y chê cười, từ ngày đến đây sao chỉ lo ngủ ?

Nham Đầu nạt:

- Ngủ đi ! Mỗi ngày ngồi trên giường giống như thổ địa, ngày sau còn làm

mê hoặc người.

Sư chỉ trong ngực nói:

- Tôi trong ấy còn chưa ổn, không dám tự dối.

- Nếu thật như thế, cứ chỗ thấy của ông mỗi mỗi thông qua, chỗ phải tôi sẽ

chứng minh cho ông, chỗ chẳng phải tôi sẽ vì ông đuổi dẹp.

- Khi tôi mới đến Diêm Quan, nghe nói nghĩa sắc không liền được chỗ vào.

- Từ đây đến ba mươi năm rất kỵ không nên nói đến.

Lạ chưa, ngộ được lý Sắc Không là quá hay, tại sao kỵ ba mươi năm không

cho nói đến ? - Vì ngộ lý Sắc Không chỉ là cửa không ở ngoài, chưa vào nhà. Nếu

lấy đó cho là đủ thì bệnh.

Tuyết Phong lại nói:

- Tôi nghe bài kệ qua sông của ngài Động Sơn, ngay đó tôi liền tỉnh.

Ngài Động Sơn Lương Giới đang đi trên cầu nhìn xuống thấy bóng mình ở

dưới sông, ngay đó Ngài làm bài kệ diễn đạt cái ngộ của Ngài. Sau này Tuyết

Phong đọc có tỉnh ngộ. Khi thuật lại giai thoại này thì Nham Đầu nói:

- Nếu thế ấy tự cứu cũng chưa xong.

Tuyết Phong lại nói thêm:

- Sau, hỏi Đức Sơn: Việc Tông thừa tự trước con có phần chăng ? Đức Sơn

đánh một gậy hỏi: Nói cái gì ? Tôi khi đó giống như thùng lủng đáy.

Thùng lủng đáy là ngộ suốt rồi. Vậy mà Nham Đầu nạt:

- Ông chẳng nghe nói “từ cửa vào chẳng phải của báu trong nhà” ?

Trí vô sư là cái có sẵn nơi mình, không phải từ cửa vào, dù chúng ta hỏi,

thiện tri thức tạo duyên cho chúng ta ngộ, ngộ đó là cái duyên bên ngoài chưa phải

là của báu trong nhà, nó là của người ta, không phải của mình.

Câu chuyện này cho chúng ta thấy rõ Trí hữu sư là cái biết từ ngoài huân

vào, giống như của báu ở bên ngoài. Còn Trí vô sư là của báu ở trong nhà, chỉ cần

khai thác là phát sáng, giống như hòn ngọc quí để trong tủ, chỉ cần mở tủ ra là có

của báu, không cần tìm kiếm ở đâu xa.

Tuyết Phong mới hỏi:

- Về sau làm thế nào mới phải ?

Nham Đầu đáp:

- Về sau nếu muốn xiển dương đại giáo, mỗi mỗi từ trong hông ngực mình

lưu xuất, sau này cùng ta che trời che đất đi !

Từ trong hông ngực mình lưu xuất, tức là từ trong cái thân ngũ uẩn này mà

phát ra chớ không phải ở ngoài vào. Qua ba câu chuyện vừa nêu, chúng ta hiểu

được ý nghĩa của phẩm này. Bồ-tát nghĩa là tự giác và giác tha, mà giác là biết là

trí, Bồ-tát ở tha phương là chỉ cho trí tuệ của người khác mà mình huân tập, là của

báu ở bên ngoài, không phải của mình, thì không thể thọ trì kinh Pháp Hoa được

nên Phật không nhận, mà chỉ nhận những vị Bồ-tát từ lòng đất vọt lên. Đấy là hình

ảnh biểu trưng Trí vô sư tự nơi thân ngũ uẩn phát ra, chính là của mình, nó không

sanh không diệt, mới có thể duy trì truyền bá kinh Pháp Hoa, tức là thể nhập Trí

tuệ Phật.

Trở về nguồn, giai đoạn đầu thái tử Sĩ-đạt-ta xuất gia học đạo với Alàràma

Kàlàma, tu chứng từ Sơ thiền đến Vô sở hữu xứ định. Qua Uddaka Ràmaputta, tu

chứng được Phi tưởng phi phi tưởng xứ định. Tuy đã chứng được tám bậc thiền

định ấy mà Ngài chưa thỏa mãn. Tại sao ? Vì mục đích Ngài xuất gia là tìm ra

manh mối của luân hồi sanh tử, mà con người ai cũng chấp nhận nó như một lẽ

đương nhiên, không hề có ý muốn thoát ra cái vòng luẩn quẩn đó. Chí nguyện

chưa đạt được, nên Ngài tới cội cây bồ-đề xếp chân ngồi, phát nguyện: “Nếu

không thấy được chân lý, dù cho tan thân mất mạng cũng không đứng dậy.” Thế là

suốt bốn mươi chín ngày đêm thiền quán, Ngài chứng ngộ thấy rõ manh mối của

luân hồi sanh tử, và biết cách thoát ly ra khỏi sanh tử. Nên nói Ngài thành Phật.

Như vậy, Phật thấy biết manh mối luân hồi sanh tử, ai dạy Ngài ? Rõ ràng Trí vô

sư có sẵn nơi Ngài hiển hiện tròn sáng, Ngài thấy biết tất cả. Nên Ngài tuyên bố

Ngài học đạo không có thầy. Nếu Ngài thỏa mãn với tám tầng thiền của Alàràma

Kàlàma và Uddaka Ràmaputta thì Ngài học đạo có thầy. Nhưng điều Ngài muốn

khám phá thì không ai chỉ dạy, mà do chính Ngài tu thiền định, tâm thanh tịnh trí

tuệ sáng ra, thông suốt các pháp không còn nghi ngờ. Đó là Trí Vô sư không sanh

không diệt hiển hiện nơi Ngài, nêân Ngài thoát khỏi luân hồi sanh tử. Còn Trí hữu

sư do huân tập từ bên ngoài mà được, do huân tập nên động, do động nên sinh diệt,

còn sinh diệt nên chưa thoát khỏi sanh tử luân hồi.

Vậy, thọ trì kinh Pháp Hoa là thọ trì Tri kiến Phật, để được thành Phật.

Điều này nói ra thì khó tin, kỳ thật rõ ràng là vậy, vì chính bản thân tôi đã nghiệm

thấy điều này. Xưa, tôi làm Tri tạng ở Ấn Quang nên đọc hết Đại tạng, đọc tới

kinh Đại thừa và ngữ lục của thiền sư, tôi không hiểu gì cả, thầm tự nói rằng mình

không có phần với Đại thừa với Thiền tông. Nhưng qua một thời gian tu, tâm được

yên, một hôm bất chợt đọc qua những câu kinh luận mà ngày xưa không hiểu nay

hiểu dễ dàng. Từ đó tôi đem Đại tạng, ngữ lục của thiền sư ra đọc, đọc tới đâu hiểu

tới đó, hiểu rõ như ban ngày. Vậy lúc đó tôi học với ai ? Rõ ràng chính khi tâm an

định thì trí tuệ phát sáng, đó là Trí vô sư có sẵn ở mỗi người. Tuy nhiên, chỉ lóe

sáng chút thôi, vì sức định của tôi chưa sâu, nếu định sâu thì hoàn toàn sáng như

Phật. Trí vô sư ai ai cũng có, chỉ vì vô minh phiền não phủ che nên không sáng.

Phá được vô minh thì ngay nơi mỗi người trí tuệ hiện sáng. Vì vậy mà nói Thượng

thừa hay Phật thừa, cốt làm sao cho trí tuệ từ nơi mình phát sáng, chớ không phải

huân tập sự hiểu biết từ bên ngoài vào, đó là điều thiết yếu của người tu.

Có nhiều vị tu sĩ học giỏi, nhớ kinh điển nhiều, nói pháp hay, nhưng không

bao lâu cởi áo hoàn tục lập gia đình, lắm người thắc mắc: Thầy đó thông minh, rất

thông hiểu Phật pháp, nhưng tại sao bỏ tu cởi áo hoàn tục ? Điều này không có gì

lạ, sự hiểu biết mà vị sư ấy có là do huân tập của người, nó là cái động luôn luôn

sinh diệt. Cái vay mượn của người không phải của báu trong nhà, nên không thể

cứu được mình. Khi nào Trí vô sư phát sáng thì mới cứu được mình. Vì vậy nên ở

đây các vị Bồ-tát đều có tên là Hạnh tức là phải thực hành, thì Trí vô sư mới hiện.

Ở đây cái không thể chỉ được, mà Phật đã khéo dùng hình ảnh biểu trưng,

để cho chúng ta nhân hình ảnh đó mà nhận ra cái Phật muốn chỉ. Cũng vậy, trong

nhà Thiền, các thiền sư cũng áp dụng thuật này, nhờ tu thiền mà chúng ta sáng

được lý kinh. Thế nên, ngài Khuê Phong nói “nhân tu thiền mà sáng được kinh,

nhờ học kinh mà rõ được thiền”, thiền giáo hỗ tương nhau. Vậy kinh Pháp Hoa có

dạy tu thiền không ? Rõ ràng nhắm thẳng Trí vô sư có sẵn nơi mỗi người, mà khai

thác bằng phương tiện tu thiền định, để cho sáng tỏ. Tuy nhiên, đối với người chưa

phát minh được Trí vô sư thì phải học. Đầu tiên phải nhờ thầy hướng dẫn phương

pháp ban đầu, trước tạm dùng Trí hữu sư, rồi sau đó mới ứng dụng tới chỗ tột đỉnh;

cái tột đỉnh đó là của mình không phải là cái của thầy dạy.

6. CHÁNH VĂN :

* Bấy giờ, ngài Di-lặc đại Bồ-tát cùng tám nghìn Hằng hà sa các chúng Bồ-

tát đều nghĩ rằng: “Chúng ta từ xưa nhẫn lại, chẳng thấy, chẳng nghe các chúng

đại Bồ-tát như thế, từ dưới đất vọt lên, đứng trước đức Thế Tôn, chấp tay cúng

dường thăm hỏi Như Lai.”

Lúc đó, ngài Di-lặc Bồ-tát biết tâm niệm của tám nghìn Hằng hà sa chúng

Bồ-tát, cùng muốn tự giải quyết chỗ nghi của mình, bèn chấp tay hướng về phía

Phật, nói kệ hỏi rằng:

Vô lượng nghìn muôn ức

Các Bồ-tát đại chúng

Từ xưa chưa từng thấy

Nguyện đấng Lưỡng Túc nói

Là từ chốn nào đến

Do nhân duyên gì nhóm

Thân lớn đại thần thông

Trí huệ chẳng nghĩ bàn

Chí niệm kia bền vững

Có sức nhẫn nhục lớn

Chúng sanh chỗ ưa thấy

Là từ chốn nào đến ?

Mỗi mỗi hàng Bồ-tát

Đem theo các quyến thuộc

Số đông không thể lường

Như số Hằng hà sa

Hoặc có đại Bồ-tát

Đem sáu muôn Hằng sa

Các đại chúng như thế

Một lòng cầu Phật đạo.

Những Đại sư đó thảy

Sáu muôn Hằng hà sa

Đều đến cúng dường Phật

Cùng hộ trì kinh này.

Đem năm muôn Hằng sa

Số này hơn số trên

Bốn muôn và ba muôn

Hai muôn đến một muôn

Một nghìn một trăm thảy,

Nhẫn đến một Hằng sa,

Nửa và ba bốn phần

Một phần trong ức muôn

Nghìn muôn na-do-tha,

Muôn ức các đệ tử

Nhẫn đến đem nửa ức

Số đông lại hơn trên.

Trăm muôn đến một muôn

Một nghìn và một trăm

Năm mươi cùng một mươi

Nhẫn đến ba, hai, một

Riêng mình không quyến thuộc

Ưa thích ở riêng vắng

Đều đi đến chỗ Phật

Số đây càng hơn trên.

Các đại chúng như thế

Nếu người phát thẻ đếm

Quá nơi kiếp Hằng sa

Còn chẳng thể biết hết.

Các vị oai đức lớn

Chúng Bồ-tát tinh tấn

Ai vì đó nói pháp

Giáo hóa cho thành tựu

Từ ai, đầu phát tâm ?

Xưng dương Phật pháp nào ?

Thọ trì tu kinh gì ?

Tu tập Phật đạo nào ?

Các Bồ-tát như thế

Thần thông sức trí lớn

Đất bốn phương rúng nứt

Đều từ đất vọt lên

Thế Tôn ! Con từ xưa

Chưa từng thấy việc đó

Xin Phật nói danh hiệu,

Cõi nước của kia ở.

Con thường qua các nước

Chưa từng thấy chúng này

Con ở trong chúng đây

Bèn chẳng biết một người

Thoạt vậy từ đất lên

Mong nói nhân duyên đó.

Nay trong đại hội này

Vô lượng trăm nghìn ức

Các chúng Bồ-tát đây

Đều muốn biết việc này

Hàng Bồ-tát chúng kia

Gốc ngọn nhân duyên đó

Thế Tôn đức vô lượng

Cúi mong quyết lòng nghi.

GIẢNG :

Khi thấy vô số Bồ-tát từ đất vọt lên hư không, đứng trước đức Thế Tôn

chấp tay cúng dường thăm hỏi Như Lai, thì Bồ-tát Di-lặc và tám ngàn Bồ-tát ở

phương khác khởi nghi, nên thưa thỉnh Phật giải nghi. Như trước đã nói, Di-lặc

Bồ-tát biểu trưng cho thức, và tám ngàn vị Bồ-tát ở phương khác biểu trưng cho

cái biết phân biệt của tám thức ở bên ngoài. Vì là thức nên không thể nhận ra Tri

kiến Phật. Nên mới nghi và thưa hỏi Phật. Tại sao thức cũng gọi là Bồ-tát ? Vì

thức nào cũng có tri giác, song vì còn phân biệt cho nên gọi là thức. Nếu hết niệm

phân biệt, chỉ còn tri giác thanh tịnh thì gọi là trí, đã là trí thì không nghi ngờ

không thưa hỏi.

7. CHÁNH VĂN :

* Khi ấy, các vị Phật của đức Thích-ca Mâu-ni phân thân, từ vô lượng

nghìn muôn ức cõi nước ở phương khác đến, ngồi xếp bằng trên tòa sư tử, dưới

các cội cây báu nơi trong tám phương. Hàng thị giả của Phật đó, đều thấy đại

chúng Bồ-tát ở bốn phương cõi tam thiên đại thiên, từ đất vọt lên trụ trên hư

không, đều bạch với Phật mình rằng: “Thế Tôn ! Các đại chúng vô lượng vô biên

a-tăng-kỳ Bồ-tát đó, từ chốn nào mà đến ?”

Lúc ấy các đức Phật đều bảo thị giả: “Các thiện nam tử ! Hãy chờ giây lát,

hiện có vị đại Bồ-tát tên là Di-lặc, là vị mà đức Thích-ca Mâu-ni Phật thọ ký kế

đây sẽ làm Phật đã hỏi việc đó, đức Phật sẽ đáp, các ông tự đương, nhân đây mà

được nghe.”

GIẢNG :

Tôi lặp lại, Di-lặc biểu trưng cho thức, vì là thức phân biệt nên không hiểu

được Tri kiến Phật. Và Phật hóa thân, Bồ-tát hóa thân thì không thật, bởi không

thật nên không biết được Tri kiến Phật nên mới nghi và thưa hỏi. Trí vô sư biểu

trưng qua hình ảnh Bồ-tát, không hạn cuộc bởi thời gian và không gian, nói lâu

mau hay nói nhỏ lớn đều không khác. Vì vậy mà ở đây nói các vị Bồ-tát vọt lên hư

không đông vô số đầy khắp mười phương, tán thán Phật lâu khoảng năm mươi tiểu

kiếp... đó là để nói Trí vô sư không hình tướng, không bị vô thường sinh diệt chi

phối, nên hóa thân Phật, hóa thân Bồ-tát không thể hiểu tới.

8. CHÁNH VĂN :

* Bấy giờ đức Thích-ca Mâu-ni Phật bảo ngài Di-lặc Bồ-tát: “Hay thay !

Hay thay ! A-dật-đa, bèn có thể hỏi Phật việc lớn như thế, các ông phải chung một

lòng, mặc giáp tinh tấn, phát ý bền vững. Nay đức Như Lai muốn hiển phát tuyên

bày trí huệ của các đức Phật, sức thần thông tự tại của các đức Phật, sức sư tử

mạnh nhanh của các đức Phật, sức oai thế mạnh lớn của các đức Phật.”

Khi đó, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

Phải một lòng tinh tấn

Ta muốn nói việc này

Chớ nên có nghi hối

Trí Phật chẳng nghĩ bàn

Ông nay gắng sức tin

Trụ nơi trong nhẫn thiện

Chỗ pháp xưa chưa nghe

Nay đều sẽ được nghe

Nay ta an ủi ông

Chớ ôm lòng nghi sợ

Phật không lời chẳng thiệt

Trí huệ chẳng nghĩ bàn

Phật được pháp bậc nhứt

Rất sâu khó phân biệt

Như thế nay sẽ nói

Các ông một lòng nghe.

GIẢNG :

Phật nói Bồ-tát Di-lặc nghi ngờ muốn hiểu, đó là điều đáng khen. Nhưng

nếu muốn biết việc đó trước phải tinh tấn, phải phát ý bền vững mới có thể nghe

hiểu được. Vì Như Lai muốn hiển phát tuyên bày trí tuệ, sức thần thông tự tại, sức

sư tử mạnh nhanh, sức oai thế mạnh lớn của Phật. Việc này của Phật chỉ có Trí vô

sư khi đã sạch vô minh phiền não mới có thể hiểu tới.

9. CHÁNH VĂN :

* Khi đức Thế Tôn nói kệ đó, bảo ngài Di-lặc Bồ-tát: “Nay ta ở trong đại

chúng này, tuyên bảo các ông. A-dật-đa ! Các hàng đại Bồ-tát vô lượng vô số atăng-kỳ,

từ dưới đất vọt ra mà các ông từ xưa chưa từng thấy đó, chính ta ở cõi Tabà

lúc được Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác rồi, giáo hóa chỉ dẫn các Bồ-tát đó,

điều phục tâm kia khiến phát đạo tâm.

Các vị Bồ-tát đó, ở phía dưới cõi Ta-bà, cõi đó trụ giữa hư không, ở trong

các kinh điển đọc tụng thông lẹ, suy gẫm rõ hiểu, nghĩ tưởng chân chánh. A-dật-

đa ! Các thiện nam tử đó chẳng thích ở trong chúng nhiều nói bàn, thường ưa chỗ

vắng, siêng tu tinh tấn, chưa từng thôi dứt. Cũng chẳng nương tựa người trời mà ở,

thường ham trí huệ sâu, không có chướng ngại, cũng thường ham nơi pháp của

đức Phật, chuyên lòng tinh tấn, cầu huệ Vô thượng.”

Lúc đó, đức Thế Tôn muốn nói lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

A-dật ông nên biết !

Các Bồ-tát lớn này

Từ vô số kiếp lại

Tu tập trí huệ Phật,

Đều là ta hóa độ

Khiến phát đại đạo tâm.

Chúng đó là con ta

Y chỉ thế giới này

Thường tu hạnh đầu-đà

Chí thích ở chỗ vắng

Bỏ đại chúng ồn náo

Chẳng ưa nói bàn nhiều,

Các vị đó như thế

Học tập đạo pháp ta

Ngày đêm thường tinh tấn

Vì để cầu Phật đạo

Ở phương dưới Ta-bà

Trụ giữa khoảng hư không

Sức chí niệm bền vững

Thường siêng cầu trí huệ

Nói các món pháp mầu

Tâm kia không sợ sệt.

Ta ở thành Già-da

Ngồi dưới cội bồ-đề

Thành bậc tối Chánh giác

Chuyển pháp luân Vô thượng

Rồi mới giáo hóa đó

Khiến đầu phát đạo tâm

Nay đều trụ bất thoái

Đều sẽ được thành Phật.

Nay ta nói lời thiệt

Các ông một lòng tin

Ta từ lâu xa lại

Giáo hóa các chúng đó.

GIẢNG :

Ở đây diễn tả các vị Bồ-tát ở phía dưới cõi Ta-bà trụ giữa hư không, đọc

tụng thông lẹ, suy gẫm rõ hiểu, nghĩ tưởng chân chánh, không thích ở trong chúng

nói bàn nhiều, ưa chỗ thanh vắng... Rõ ràng là chỉ tâm hạnh của người tu, Trí vô

sư có sẵn nơi mỗi người, nó không có tướng mạo, không có dấu vết, khi vô minh

phiền não dấy khởi thì có tướng mạo có vết tích, khi vô minh phiền não lặng

xuống và hết sạch thì Trí vô sư sáng ra mà không hình tướng không dấu vết. Vì

vậy nên nói ở giữa hư không dưới cõi Ta-bà. Đó là biểu trưng Trí vô sư ẩn dưới

lớp vô minh phiền não; nó không hình tướng mà không phải không. Và muốn cho

Trí vô sư phát sáng thì phải phá vô minh phiền não, vô minh phiền não mà được

dứt trừ là phải nhờ an định. Nên nói không ưa chỗ chúng đông nói bàn nhiều, thích

ở chỗ thanh vắng, và siêng năng tinh tấn chưa từng thôi dứt. Không nương tựa ở

trời người, chỉ mong cầu trí tuệ Vô thượng tức là trí tuệ Phật. Đó là diễn tả tâm

hạnh của Bồ-tát.

Muốn được trí tuệ Phật là phải thiền định để phá dẹp vô minh phiền não và

hằng sống với trí tuệ Phật của chính mình.

Trong luận Đại Thừa Khởi Tín, ngài Mã Minh trình bày về phần tịnh huân

giống như trên. Nghĩa là do pháp thân thanh tịnh làm gốc, tịnh huân dần dần cho

đến khi viên mãn thì phá sạch vô minh phiền não, liền phát ra vô số diệu dụng. Đó

là hình ảnh đức Phật giáo hóa vô số Bồ-tát từ dưới đất vọt lên giữa hư không. Các

vị Bồ-tát là chỉ cho cái tịnh huân đã viên mãn, thì lúc đó diệu dụng của trí tuệ

không thể nghĩ bàn.

10. CHÁNH VĂN :

* Lúc bấy giờ, ngài Di-lặc đại Bồ-tát cùng vô số chúng Bồ-tát, lòng sanh

nghi hoặc, lấy làm lạ chưa từng có mà nghĩ rằng: “Thế nào đức Thế Tôn ở trong

thời gian rất ngắn mà có thể giáo hóa vô lượng vô biên a-tăng-kỳ các đại Bồ-tát đó,

làm cho trụ nơi Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.”

Liền bạch Phật rằng: “Thế Tôn ! Đức Như Lai lúc làm thái tử rời khỏi cung

dòng Thích, ngồi nơi đạo tràng cách thành Già-da chẳng bao xa, được thành Vô

thượng Chánh đẳng Chánh giác. Từ đó đến nay mới hơn bốn mươi năm, đức Thế

Tôn thế nào ở trong thời gian ngắn đó làm nên Phật sự lớn ! Do thế lực của Phật,

do công đức của Phật, giáo hóa vô lượng chúng Bồ-tát lớn, như thế sẽ thành Vô

thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Thế Tôn ! Chúng đại Bồ-tát này giả sử có người trong nghìn muôn ức kiếp

đếm không thể hết, chẳng được ngằn mé, chúng đó từ lâu nhẫn lại, ở nơi vô lượng

vô biên các đức Phật, trồng các cội lành, thành tựu đạo Bồ-tát, thường tu phạm

hạnh.

Thế Tôn ! Việc như thế đời rất khó tin. Thí như có người sắc đẹp, tóc đen

tuổi hai mươi lăm, chỉ người trăm tuổi, nói đó là con của ta. Người trăm tuổi nọ

cũng chỉ gã tuổi nhỏ, nói là cha ta, đẻ nuôi ta thảy, việc đó khó tin. Đức Phật cũng

như thế. Từ lúc thành đạo nhẫn đến nay, kỳ thiệt chưa bao lâu, mà các đại chúng

Bồ-tát đó, đã ở nơi vô lượng nghìn muôn ức kiếp, vì Phật đạo nên siêng tu tinh tấn,

khéo nhập xuất trụ nơi vô lượng nghìn muôn ức tam-muội, được thần thông lớn, tu

hạnh thanh tịnh đã lâu, khéo hay thứ đệ tập các pháp lành, giỏi nơi vấn đáp, là báu

quí trong loài người, tất cả thế gian rất là ít có.

Ngày nay đức Thế Tôn mới nói, lúc được Phật đạo, bắt đầu khiến kia phát

tâm, giáo hóa chỉ dạy dìu dắt, làm cho kia hướng về Vô thượng Chánh đẳng

Chánh giác. Đức Thế Tôn thành Phật chưa bao lâu mà có thể làm được việc công

đức lớn này.

Chúng con dầu lại tin Phật tùy cơ nghi nói pháp, lời Phật nói ra chưa từng

hư vọng, chỗ Phật biết thảy đều thông suốt, nhưng các Bồ-tát mới phát tâm, sau

khi Phật diệt độ, nếu nghe lời này hoặc chẳng tin nhận, sanh nhân duyên tội

nghiệp phá chánh pháp.

Kính thưa Thế Tôn ! Mong vì chúng giải nói trừ lòng nghi của chúng con

và các thiện nam tử đời vị lai nghe việc này rồi cũng chẳng sanh nghi.”

Lúc đó, ngài Di-lặc muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

Phật xưa từ dòng Thích

Xuất gia gần Già-da

Ngồi dưới cây bồ-đề

Đến nay còn chưa xa.

Các hàng Phật tử này

Số đông không thể lường

Lâu đã tu Phật đạo

Trụ nơi sức thần thông

Khéo học đạo Bồ-tát

Chẳng nhiễm pháp thế gian

Như hoa sen trong nước

Từ đất mà vọt ra

Đều sanh lòng cung kính

Đứng nơi trước Thế Tôn,

Việc đó khó nghĩ bàn

Thế nào mà tin được

Phật được đạo rất gần

Chỗ thành tựu rất nhiều

Mong vì trừ lòng nghi

Như thiệt phân biệt nói

Thí như người trẻ mạnh

Tuổi mới hai mươi lăm

Chỉ người trăm tuổi già

Tóc bạc và mặt nhăn:

Bọn này của ta sanh

Con cũng nói là cha

Cha trẻ mà con già

Mọi người đều chẳng tin.

Thế Tôn cũng như thế

Được đạo đến nay gần

Các chúng Bồ-tát này

Chí vững không khiếp nhược

Từ vô lượng kiếp lại

Mà tu đạo Bồ-tát.

Giỏi nơi gạn hỏi đáp

Tâm kia không sợ sệt

Nhẫn nhục lòng quyết định

Đoan chánh có oai đức

Mười phương Phật khen ngợi

Khéo hay phân biệt nói

Chẳng thích ở trong chúng

Thường ưa ở thiền định,

Vì cầu Phật đạo vậy

Trụ hư không phương dưới.

Chúng con từ Phật nghe

Nơi việc này không nghi

Nguyện Phật vì người sau

Diễn nói khiến rõ hiểu,

Nếu người ở kinh này

Sanh nghi lòng chẳng tin

Liền phải đọa đường dữ

Mong nay vì giải nói:

Vô lượng Bồ-tát đó

Thế nào thời gian ngắn

Giáo hóa khiến phát tâm

Mà trụ bậc bất thoái ?

GIẢNG :

Bồ Tát Di-lặc nghi: Từ khi Phật Thích-ca thành đạo đến giờ, Ngài giáo hóa

khoảng hơn bốn mươi năm, thời gian quá ngắn sao Ngài giáo hóa vô số Bồ-tát đã

tu nhiều kiếp và làm cho các Bồ-tát thành tựu Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác ?

Đây là điều không thể tin. Ngài nêu lên một ví dụ người thanh niên hai mươi lăm

tuổi chỉ ông già một trặm tuổi nói: đây là con của ta, và ông già một trăm tuổi

nhận thanh niên hai mươi lăm tuổi là cha mình. Điều này căn cứ vào đâu mà tin

được ? Từ lâu chúng ta quen nhìn và xét đoán sự việc qua hình tướng của tứ đại

giả hợp, chớ không khéo nhìn đúng lẽ thật. Ngay nơi thân năm uẩn của Phật

Thích-ca, cũng như thân năm uẩn của mỗi người chúng ta là do duyên hợp tạm có.

Nhưng ngay nơi thân tạm bợ đó có sẵn Trí vô sư không sanh không diệt, mà ít ai

biết rằng mình có. Chúng ta tu tâm thanh tịnh, sạch vô minh phiền não thì Trí vô

sư hiển lộ. Nên nói các vị Bồ-tát do Phật giáo hóa mà được. Vì Trí vô sư đã có sẵn

từ thuở nào, nên nói già lâu. Nếu căn cứ nơi thân tứ đại Phật Thích-ca tám mươi

năm thị tịch với Trí vô sư thì hai cái khác xa. Vì vậy mà không thể tin được, bởi

không tin được nên mới nêu ví dụ cha trẻ con già để phủ nhận. Tuy nhiên, điều

này không có gì lạ. Nếu căn cứ trên giới thân tuệ mạng, thì có nhiều người tuy

thân già mà mới tu, giới đức trí tuệ còn non kém, phải theo làm đệ tử với một vài

vị tu sĩ thân còn trẻ mà đức trí khá sâu dày và gọi bằng Thầy xưng bằng con. Đó là

dựa trên trí đức mà đối xử.

Để thấy rõ câu chuyện này cốt làm sáng tỏ Bồ-tát từ đâu mà ra, tại sao mà

có ? Ở đây Phật trả lời do Ngài giáo hóa, tức là phải đoạn tận vô minh phiền não

thì Trí vô sư hiển hiện. Câu hỏi của Bồ-tát Di-lặc được Phật trả lời ở phẩm sau.

Thường trụ đây nói pháp.

Ta thường ở nơi đây

PHẨM 16: NHƯ LAI THỌ LƯỢNG

Như ở trước đã nói Trí vô sư không lệ thuộc thời gian, không giới hạn trong

không gian. Tuy Phật nói tất cả hội chúng đều nghe, nhưng chưa hiểu hết, nên giờ

đây Phật mới nói tuổi thọ của Phật không thể tính kể. Tuổi thọ của Phật đây không

phải tuổi thọ của Phật Thích-ca tám mươi tuổi thị tịch, mà là tuổi thọ của Phật

pháp thân.

1. CHÁNH VĂN :

* Lúc bấy giờ, Phật bảo các Bồ-tát và tất cả đại chúng: “Các thiện nam tử !

Các ông phải tin hiểu lời nói chắc thật của Như Lai.”

Lại bảo các đại chúng: “Các ông phải tin hiểu lời nói chắc thật của Như

Lai.”

Lại bảo các đại chúng: “Các ông phải tin hiểu lời nói chắc thật của Như

Lai.”

Lúc đó, đại chúng Bồ-tát, ngài Di-lặc làm đầu, chấp tay bạch Phật rằng:

“Thế Tôn ! Cúi mong nói đó, chúng con sẽ tin nhận lời Phật.” Ba phen bạch như

thế rồi lại nói: “Cúi mong nói đó, chúng con sẽ tin nhận lời Phật.”

GIẢNG :

Tại sao Phật bảo tới ba lần là phải tin hiểu lời nói chắc thật của Như Lai ?

Vì điều Phật nói là một lẽ thực, nhưng lẽ thực quá tầm tin hiểu của con người. Nên

Phật lặp lại nhiều lần để cho mọi người chú ý lắng nghe.

Ba lần Phật bảo phải tin hiểu lời Phật nói. Đáp lại ba lần các vị Bồ-tát hứa

sẽ tin lời Phật. Sau Phật mới nói.

2. CHÁNH VĂN :

* Bấy giờ, đức Thế Tôn biết các vị Bồ-tát ba phen thỉnh chẳng thôi, mà bảo

đó rằng: “Các ông lóng nghe ! Sức bí mật thần thông của Như Lai, tất cả trong đời,

trời, người và a-tu-la đều cho rằng nay đức Thích-ca Mâu-ni Phật ra khỏi cung họ

Thích, cách thành Già-da chẳng bao xa, ngồi nơi đạo tràng, được Vô thượng

Chánh đẳng Chánh giác.

Nhưng, thiện nam tử ! Thiệt ta thành Phật nhẫn lại đây, đã vô lượng vô biên

trăm nghìn muôn ức na-do-tha kiếp. Ví như năm trăm nghìn muôn ức na-do-tha atăng-kỳ

cõi tam thiên đại thiên, giả sử có người nghiền làm vi trần qua phương

Đông, cách năm trăm nghìn muôn ức na-do-tha a-tăng-kỳ cõi nước, bèn rơi một

bụi trần, đi qua phía Đông như thế cho đến hết vi trần đó.

Các thiện nam tử ! Ý ông nghĩ sao ? Các thế giới đó có thể suy gẫm so tính

biết được số đó chăng ?”

Di Lặc Bồ-tát thảy, đều bạch Phật rằng: “Thế Tôn ! Các thế giới đó vô

lượng vô biên, chẳng phải tính được, đếm được, cũng chẳng phải tâm lực biết đến

được. Tất cả Thanh văn, Duyên giác dùng trí vô lậu, chẳng có thể suy nghĩ biết

được hạng số đó. Chúng con trụ bậc bất thoái, ở trong việc này cũng chẳng thông

đạt.

Thế Tôn ! Các thế giới như thế, nhiều vô lượng vô biên.”

GIẢNG :

Đại đa số người nghĩ rằng: Phật thành Phật, theo sử ghi thái tử Sĩ-đạt-ta từ

cung vua Tịnh Phạn xuất gia tu hành thành Phật dưới cội bồ-đề. Chớ không ai tin

rằng Phật thành Phật từ vô lượng vô biên a-tăng-kỳ kiếp rồi. Phật Thích-ca thành

đạo dưới cội bồ-đề là căn cứ trên sự tướng tu hành. Vì mọi người quên Trí vô sư

sẵn có nơi mình, bây giờ nhờ tu, phá sạch vô minh phiền não, Trí vô sư hiển hiện

gọi là thành Phật. Vì vậy mà nói tất cả chúng sanh đều sẽ thành Phật. Nếu căn cứ

trên thể tánh, thì Trí vô sư đã sẵn có nơi mỗi người từ bao giờ, không hạn cuộc bởi

thời gian. Vì vậy mà nói tất cả chúng sanh đều đã thành Phật. Với tâm phàm phu,

chúng ta nghe nói tất cả chúng sanh ai cũng sẽ thành Phật, thì chấp nhận và hy

vọng, cố gắng tu để sau này thành Phật. Còn nói tất cả chúng sanh đã thành Phật

thì nghi vấn: Mọi người ai cũng còn phàm phu, tham sân si dẫy đầy, đụng chạm

gây phiền não cho nhau không ít, mà nói đã thành Phật, làm sao tin ? Bây giờ tôi

ví dụ như mặt trăng đã có sẵn từ bao giờ. Nếu người ở trong vòng quay của quả

đất thì thấy mặt trăng khi mọc khi lặn, khi khuyết khi tròn, khi có khi không. Nếu

người ra khỏi vòng quay của quả đất thì thấy mặt trăng là mặt trăng, không còn có

hiện tượng trăng mọc, trăng lặn, trăng tròn, trăng khuyết... Cũng vậy, Trí vô sư có

sẵn từ thuở nào không tối không sáng. Nhưng vì vô minh phiền não phủ che,

người lúc mê lúc giác nên thấy có tối có sáng. Khi hết vô minh phiền não, Trí vô

sư hằng hiển hiện, thì không còn nói tối nói sáng nữa.

3. CHÁNH VĂN :

* Bấy giờ, Phật bảo các chúng đại Bồ-tát: “Các thiện nam tử ! Nay ta sẽ

tuyên nói rành rõ cho các ông. Các thế giới đó, hoặc dính vi trần hoặc chẳng dính,

đều nghiền cả làm vi trần, cứ một trần là một kiếp, từ ta thành Phật nhẫn lại đến

nay, lại lâu hơn số đó trăm nghìn muôn ức na-do-tha a-tăng-kỳ kiếp. Từ đó nhẫn

lại, ta thường ở cõi Ta-bà này nói pháp giáo hóa, cũng ở trong trăm nghìn muôn ức

na-do-tha a-tăng-kỳ cõi nước khác, dắt dẫn lợi ích chúng sanh.

Các thiện nam tử ! Nơi chặng giữa đó ta nói Phật Nhiên Đăng v.v... và lại

có các đức Phật nhập Niết-bàn, như thế đều là dùng phương tiện để phân biệt.

Các thiện nam tử ! Nếu có chúng sanh nào đến chỗ ta, ta dùng Phật nhãn

quan sát: tín, v.v... các căn lợi độn của chúng, tùy theo chỗ đáng độ, nơi nơi tự nói

văn tự chẳng đồng, niên kỷ hoặc lớn, hoặc nhỏ, cũng lại hiện nói sẽ nhập Niết-bàn,

lại dùng các trí phương tiện nói pháp vi diệu, có thể làm cho chúng sanh phát lòng

vui mừng.

Các thiện nam tử ! Như Lai thấy những chúng sanh ưa nói pháp Tiểu thừa,

đức mỏng tội nặng. Phật vì người đó nói: Ta lúc trẻ xuất gia được Vô thượng

Chánh đẳng Chánh giác, nhưng thiệt, từ ta thành Phật nhẫn lại, lâu xa dường ấy,

chỉ dùng phương tiện giáo hóa chúng sanh, khiến vào Phật đạo, nên nói như thế.

GIẢNG :

Trên Phật dùng ví dụ: Nghiền nát trăm nghìn muôn ức na-do-tha a-tăng-kỳ

cõi tam thiên đại thiên thành vi trần, cứ một vi trần tính là một kiếp. Phật nói từ

khi Phật thành đạo tới nay lâu hơn số kiếp tính bằng vi trần nghiền nát, và Phật ở

cõi Ta-bà cùng các cõi nước khác giáo hóa làm lợi ích chúng sanh cũng lâu như

thế. Vậy tuổi thọ của Phật là bao nhiêu ? Không thể nghĩ bàn tính đếm được. Thời

gian là ý niệm của con người căn cứ trên hình tướng; quả đất quay một vòng

quanh nó, phía hướng ra mặt trời có ánh sáng gọi là ngày, phía không có ánh sáng

gọi là đêm, một lần sáng một lần tối qui định là một ngày đêm. Quả đất quay

quanh mặt trời tính là một năm... Nếu định tinh lớn thì vòng quay lâu, mà vòng

quay lâu thì ngày tháng năm cũng lâu. Như vậy thời gian không có cố định, tùy

theo sự vận hành của vũ trụ mà thấy dài ngắn khác nhau. Thế nên, cái gì vượt

ngoài sự vận hành của vũ trụ, thì không có hạn định thời gian. Cũng vậy, Trí vô sư

không hình tướng, không sinh diệt, không lệ thuộc sự vận hành của vũ trụ, vì vậy

không có hạn định thời gian. Nên nói tuổi thọ của Phật dài lâu nhiều hơn số vi trần

của vô số thế giới được nghiền nát ra.

Mọi người ai cũng có Trí vô sư với tuổi thọ lâu dài không thể tính đếm, mà

chúng ta lại không biết quên đi, chỉ biết sống với thân tứ đại tạm bợ tuổi thọ cao

lắm chừng tám chín chục năm, nên rồi buồn than khóc lóc bởi mạng sống quá

ngắn ngủi. Nếu chúng ta khéo nhận và sống với Tri kiến Phật tuổi thọ không thể

tính đếm thì cười hoài, vì không thấy mình già, không thấy mình chết, lúc nào nó

cũng như vậy thôi. Nhưng vì chúng ta chưa biết sống với Tri kiến Phật của mình,

nên phẩm này Phật mới nói thọ lượng của Như Lai, để cho mọi người thấy: Nếu

nhập được Tri kiến Phật, thì chúng ta sống không có hạn lượng tuổi tác thời gian

là bao nhiêu năm. Nó lại trùm khắp cả không gian, nên đối với thân tứ đại này,

thấy nó như hạt cát giữa sa mạc, sự chết sống không có nghĩa lý gì. Chừng đó mới

chợt thấy rằng ngay nơi thân tứ đại nhỏ bé sanh diệt này, có một cái không hạn

lượng không sanh không diệt.

Sở dĩ nói Phật là vua thầy thuốc, vì nếu có một thầy thuốc trị lành bệnh và

kéo dài tuổi thọ cho một bệnh nhân hấp hối từ tám mươi tuổi tới chín mươi tuổi,

thì thầy thuốc đó coi như đại tài. Nhưng đức Phật dạy cho chúng ta tu để thể nhập

Tri kiến Phật, tuổi thọ không thể tính đếm được, như vậy Ngài không phải vua

thầy thuốc là gì ? Điều này không thể dùng thức mà hiểu, nên không thể tin, chỉ tu

và thể nhập mới có thể tin lời Phật nói: “Nơi chặng giữa đó ta nói có Phật Nhiên

Đăng v.v... Và lại có đức Phật nhập Niết-bàn...” đó là đứng trên hình tướng của

thân tứ đại mà nói, nên thấy có gần có xa khác nhau, nếu căn cứ trên pháp thân thì

Phật không có sanh không có diệt. Tùy theo trình độ, người ưa những cái nhỏ thì

Phật nói chuyện gần như: Phật xuất gia, tu thành Phật rồi ra giáo hóa. Vậy các ông

hãy rán tu cho hết vô minh phiền não rồi cũng thành Phật như Ngài. Đối với người

căn cơ cao thì nói: Các ông cũng như ta đều có sẵn Phật tánh từ vô lượng kiếp, nếu

hằng sống với Phật tánh thì thành Phật. Đó là sống được với kinh Pháp Hoa.

Đại sư Trí Khải tụng kinh Pháp Hoa, Ngài tụng luôn hai mươi mốt ngày,

một hôm tụng tới phẩm Dược Vương Bồ-tát thì Ngài nhập Pháp Hoa tam-muội,

Ngài thấy Phật đang thuyết pháp cho hội chúng nghe ở hội Linh Sơn trên núi Kỳ-

xà-quật. Tôi có một lần qua Ấn Độ đến đó mà không thấy Phật và chúng tăng, chỉ

thấy còn một nền thất trên một hòn đá thôi. Như vậy qua Ấn Độ tìm Phật hay nhập

chánh định để tìm Phật ? Tâm an định thì thấy được Phật sống dài lâu vô lượng vô

biên kiếp, còn đang nói pháp vang như sấm cả bầu trời. Nếu tâm còn loạn động dù

qua đến Ấn Độ, chỉ thấy cảnh hoang tàn đổ nát chớ không thấy Phật đâu nữa ! Nếu

nhận được lý này mới thấy lý kinh cao siêu, bằng không chỉ thấy kinh nói cái gì

huyền hoặc. Như vậy nói Phật đản sanh, Phật Niết-bàn là dùng phương tiện mà nói,

chớ mỗi đức Phật đều thể nhập Pháp thân thì không có sanh không có diệt.

4. CHÁNH VĂN :

* Các thiện nam tử ! Kinh điển của đức Như Lai nói ra, đều vì độ thoát

chúng sanh, hoặc nói thân mình, hoặc nói thân người, hoặc chỉ thân mình, hoặc chỉ

thân người, hoặc chỉ việc mình, hoặc chỉ việc người. Các lời nói ấy đều thiệt

chẳng dối.

Vì sao ? Vì đức Như Lai đúng như thật thấy biết tướng của tam giới, không

có sanh tử, hoặc thoái, hoặc xuất, cũng không ở đời và diệt độ, chẳng phải thật,

chẳng phải hư, chẳng phải như, chẳng phải dị, chẳng phải như ba cõi mà thấy nơi

ba cõi. Các việc như thế Như Lai thấy rõ, không có sai lầm.

Bởi các chúng sanh có các món tánh, các món dục, các món hạnh, các món

nhớ tưởng phân biệt muốn làm cho sanh các căn lành, nên dùng bao nhiêu nhân

duyên, thí dụ ngôn từ, các cách nói pháp, chỗ làm Phật sự, chưa từng tạm bỏ. Như

thế, từ ta thành Phật nhẫn lại, thật là lâu xa, thọ mạng vô lượng a-tăng-kỳ kiếp,

thường còn chẳng mất.

Các thiện nam tử ! Ta xưa tu hành đạo Bồ-tát, cảm thành thọ mạng, nay vẫn

chưa hết, lại còn hơn số trên, nhưng nay chẳng phải thiệt diệt độ, mà bèn xướng

nói sẽ diệt độ. Đức Như Lai dùng phương tiện đó, giáo hóa chúng sanh.

Vì sao ? Vì nếu Phật ở lâu nơi đời, thời người đức mỏng, chẳng trồng cội

lành, nghèo cùng hèn hạ, ham ưa năm món dục, sa vào trong lưới nhớ tưởng vọng

kiến. Nếu thấy đức Như Lai thường còn chẳng mất, bèn sanh lòng buông lung

nhàm trễ, chẳng có thể sanh ra ý tưởng khó gặp gỡ cùng lòng cung kính, cho nên

đức Như Lai dùng phương tiện nói rằng: “Tỳ-kheo phải biết, các đức Phật ra đời

khó có thể gặp gỡ.”

Vì sao ? - Những người đức mỏng, trải qua trăm nghìn muôn ức kiếp, hoặc

có người thấy Phật, hoặc người chẳng thấy, do việc này, nên ta nói rằng: “Tỳ-

kheo ! Đức Như Lai khó có thể được thấy.”

Các chúng sanh đó nghe lời như thế, ắt sẽ sanh ý tưởng khó gặp gỡ, ôm

lòng luyến mộ khát ngưỡng nơi Phật, bèn trồng cội lành, cho nên đức Như Lai dầu

chẳng diệt mà nói diệt độ.

Lại thiện nam tử ! Phương pháp của các đức Như Lai đều như thế, vì độ

chúng sanh đều thiệt chẳng dối.

GIẢNG :

Ở đây đức Phật chỉ rõ rằng: Phật nói pháp, có khi vì độ chúng sanh mà căn

cứ vào thân tứ đại của mình, hoặc căn cứ trên thân người khác, hoặc chỉ việc của

mình, hoặc chỉ việc của người, mà phương tiện chỉ bày cho người thấy được lẽ

thật. Chỗ thấy của Phật là tướng của tam giới không có sanh tử, hoặc thoái hoặc

xuất, cũng không ở đời và diệt độ, chẳng phải thật chẳng phải hư, chẳng phải như

chẳng phải dị, chẳng phải như ba cõi mà thấy nơi ba cõi. Tại sao thấy tam giới

không có sanh tử ? Vì các pháp hữu vi do duyên hợp tạm có; có thì gọi là sanh, hư

hoại thì gọi là tử. Ví dụ như cái đồng hồ, khi các bộ phận ráp lại, máy chạy kim

quay kêu tích tắc thì gọi thành cái đồng hồ. Khi các bộ phận hư, máy không chạy

kim không quay, thì nói đồng hồ chết. Nếu mở từng bộ phận của đồng hồ ra, thì

đồng hồ không có sanh không có tử, sanh tử là căn cứ trên duyên hợp hay tan. Nếu

căn cứ trên thân tứ đại của con người, khi duyên tan, đất, nước, gió, lửa rã, thì nói

người chết. Bấy giờ, tóc, lông, móng, xương... trở về đất; máu, mồ hôi, nước

miếng... trở về nước; hơi ấm trở về lửa; hơi thở trở về gió. Bốn đại chưa từng chết

mà cũng chưa từng sống, bốn đại là bốn đại. Khi duyên hợp đủ thì có sinh, có hoạt

động thì gọi là sống. Khi duyên tan nó lặng yên thì gọi là chết.

Với trí tuệ nhìn qua bốn đại, thấy bốn đại chưa có chết sống, huống nữa là

ngay nơi thân này có cái không hình tướng, hằng thanh tịnh sáng suốt làm sao có

chết sống ? Chúng ta thấy rõ tứ đại nơi mình không có sanh tử, thì biết rõ Tri kiến

Phật nơi mình cũng không có sanh diệt. Nếu tứ đại nơi mình không có sống chết,

thì tứ đại bên ngoài có sống chết hay không ? Thay hình biến dạng là do duyên

hợp rồi tan, tan rồi hợp. Thấy có hợp tan, còn mất, là thấy theo duyên. Chớ tứ đại

vẫn là tứ đại. Vậy, nhìn tất cả vạn vật trên vũ trụ này, tự thể nó vốn không có sanh

tử, sanh tử chẳng qua chỉ là giả tướng thôi. Nếu chúng ta biết nhìn thẳng vào tự thể

của vạn vật như Phật đã nhìn, thì thấy tam giới không có sanh tử, không thoái

không xuất... chẳng phải như ba cõi mà tạm thấy là ba cõi. Và tứ đại không phải là

ta mà thấy có thân ta, rồi thấy có sống có chết. Nếu thấy đúng lẽ thật thì nó đâu có

sanh diệt.

Sở dĩ đức Phật nói pháp dùng nhân duyên thí dụ..., chẳng qua tùy theo tâm

bệnh của chúng sanh mà nói, chớ Ngài thì sống vô lượng vô biên a-tăng-kỳ kiếp,

từ trước tới giờ đâu từng sanh đâu từng diệt. Nhưng Ngài cũng tạm xướng lên rằng

“Ta sắp vào Niết-bàn”, để cho những chúng sanh có bệnh buông lung nhàm trễ lo

tu hành. Và đối với những chúng sanh đời sau phước mỏng nghiệp dày, có bệnh

khinh lờn, thì Ngài nói “Khó gặp được Phật” để họ khởi tâm tôn quí khởi lòng

khao khát, nương theo kinh điển mà nỗ lực tu hành. Chớ Phật có bao giờ diệt độ

đâu ?

5. CHÁNH VĂN :

* Ví như vị lương y, trí huệ sáng suốt, khéo luyện phương thuốc trị các

bệnh. Người đó nhiều con cái, hoặc mười, hai mươi nhẫn đến số trăm, do có sự

duyên đến nước xa khác. Sau lúc đó các người con uống thuốc độc khác, thuốc

phát muộn loạn, lăn lộn trên đất.

Bấy giờ, người cha từ nước xa trở về nhà. Các con uống thuốc độc, hoặc

người mất bổn tâm, hoặc chẳng mất, xa thấy cha về, đều rất vui mừng, quì lạy hỏi

thăm: “An lành về an ổn, chúng con ngu si, lầm uống thuốc độc, xin cứu lành cho,

lại ban thọ mạng cho chúng con.”

Cha thấy các con khổ não như thế, y theo các kinh phương, tìm cỏ thuốc tốt,

mùi sắc vị ngon, thảy đều đầy đủ. Đâm nghiền hòa hiệp, đưa bảo các con uống mà

nói rằng: “Thuốc đại lương dược này mùi sắc vị ngon, thảy đều đầy đủ, các con

nên uống, mau trừ khổ não, không còn lại có các bệnh hoạn.”

Trong các con, những người chẳng thất tâm, thấy thuốc lương dược ấy, sắc

hương đều tốt liền bèn uống đó, bệnh trừ hết được lành mạnh. Ngoài ra những

người thất tâm, thấy cha về, dầu cũng vui mừng, hỏi thăm, cầu xin trị bệnh, song

trao thuốc cho mà không chịu uống.

Vì sao ? Vì hơi độc đã thâm nhập làm mất bổn tâm, nơi thuốc tốt thơm đẹp

này mà cho là không ngon. Người cha nghĩ rằng: “Người con này đáng thương, bị

trúng độc, tâm đều điên đảo, dầu thấy ta về, mừng cầu xin cứu lành, nhưng thuốc

tốt như thế, mà chẳng chịu uống, nay ta bày chước phương tiện, khiến chúng uống

thuốc này.”

Nghĩ thế rồi liền bảo rằng: “Các con phải biết, ta nay già suy, giờ chết đã

đến, thuốc “lương dược” tốt này nay để ở đây các con nên lấy uống, chớ lo không

lành.” Bảo thế, rồi lại đến nước khác, sai sứ về nói: “Cha các ngươi đã chết.”

Bấy giờ, các con nghe cha chết, lòng rất sầu khổ mà nghĩ rằng: “Nếu cha ta

còn, thương xót chúng ta, có thể được cứu hộ, hôm nay bỏ ta xa chết ở nước

khác.” Tự nghĩ mình nay côi cút, không có chỗ cậy nhờ, lòng thường bi cảm, tâm

bèn tỉnh ngộ, biết thuốc này, sắc hương vị ngon, liền lấy uống đó, bệnh độc đều

lành. Người cha nghe các con đều đã lành mạnh, liền trở về cho các con đều thấy.

Các thiện nam tử ! Ý ông nghĩ sao ? Vả có người nào có thể nói ông lương

y đó mắc tội hư dối chăng ?

- Thưa Thế Tôn, không thể được !

Phật nói: “Ta cũng như thế, từ khi thành Phật đến nay đã vô lượng vô biên

trăm nghìn muôn ức na-do-tha a-tăng-kỳ kiếp, vì chúng sanh dùng sức phương

tiện nói: “Sẽ diệt độ”, cũng không ai có thể đúng như pháp mà nói ta có lỗi hư

dối.”

Khi đó, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

* Từ ta thành Phật lại

Trải qua các kiếp số

Vô lượng trăm nghìn muôn

A-tăng-kỳ ức năm

Thường nói pháp giáo hóa

Vô số ức chúng sanh

Khiến vào nơi Phật đạo

Đến nay vô lượng kiếp

Vì độ chúng sanh vậy

Phương tiện hiện Niết-bàn

Mà thiệt chẳng diệt độ

Thường trụ đây nói pháp.

Ta thường ở nơi đây

Dùng các sức thần thông

Khiến chúng sanh điên đảo

Dầu gần mà chẳng thấy

Chúng thấy ta diệt độ

Rộng cúng dường xá-lợi

Thảy đều hoài luyến mộ

Mà sanh lòng khát ngưỡng,

Chúng sanh đã tín phục

Ngay thiệt ý dịu hòa

Một lòng muốn thấy Phật

Chẳng tự tiếc thân mạng

Giờ ta cùng chúng tăng

Đều ra khỏi Linh Thứu

Ta nói với chúng sanh

Thường ở đây chẳng diệt

Vì dùng sức phương tiện

Hiện có diệt chẳng diệt.

Nước khác có chúng sanh

Lòng cung kính tín nhạo

Ta lại ở trong đó

Vì nói pháp Vô thượng

Ông chẳng nghe việc đó

Chỉ nói ta diệt độ.

Ta thấy các chúng sanh

Chìm ở trong khổ não

Nên chẳng vì hiện thân

Cho kia sanh khát ngưỡng

Nhân tâm kia luyến mộ

Hiện ra vì nói pháp

Sức thần thông như thế

Ở trong vô số kiếp

Thường tại núi Linh Thứu

Và các trụ xứ khác.

Chúng sanh thấy tận kiếp

Lúc lửa lớn thiêu đốt

Cõi ta đây an ổn

Trời người thường đông vầy

Vườn rừng các nhà gác

Những món báu trang nghiêm

Cây báu nhiều bông trái

Chỗ chúng sanh vui chơi

Các trời đánh trống trời

Thường trỗi những kỹ nhạc

Rưới bông mạn-đà-la

Rải Phật và đại chúng

Tịnh độ ta chẳng hư

Mà chúng thấy cháy rã

Lo sợ các khổ não

Như thế đều đầy dẫy

Các chúng sanh tội đó

Vì nhân duyên nghiệp dữ

Quá a-tăng-kỳ kiếp

Chẳng nghe tên Tam bảo.

Người nhu hòa ngay thiệt

Có tu các công đức

Thời đều thấy thân ta

Ở tại đây nói pháp.

Hoặc lúc vì chúng này

Nói Phật thọ vô lượng,

Người lâu mới thấy Phật

Vì nói Phật khó gặp.

Trí lực ta như thế

Huệ quang soi vô lượng

Thọ mạng vô số kiếp

Tu hành lâu cảm được.

Các ông người có trí

Chớ ở đây sanh nghi

Nên dứt khiến hết hẳn

Lời Phật thiệt không dối.

Như lương y chước khéo

Vì để trị cuồng tử

Thiệt còn mà nói chết

Không thể nói hư dối.

Ta là cha trong đời

Cứu các người đau khổ

Vì phàm phu điên đảo

Thiệt còn mà nói diệt,

Vì cớ thường thấy ta

Mà sanh lòng kiêu tứ

Buông lung ham ngũ dục

Sa vào trong đường dữ

Ta thường biết chúng sanh

Hành đạo chẳng hành đạo

Tùy chỗ đáng được độ

Vì nói các món pháp

Hằng tự nghĩ thế này:

Lấy gì cho chúng sanh

Được vào huệ Vô thượng

Mau thành tựu thân Phật.

GIẢNG :

Sau đây là Phật đưa ví dụ: Một thầy thuốc giỏi có duyên sự đi xa, ở nhà

những đứa con ông uống nhầm thuốc, bị nhiễm độc nên phát cuồng điên. Khi ông

trở về, con ông tuy bệnh nhưng cũng mừng và biết ông là thầy thuốc, nên xin

thuốc giải độc. Ông chế ra những liều thuốc hay quí để giải cứu các con. Những

người con bị nhiễm độc nhẹ, ông đưa thuốc uống liền thì khỏi bệnh. Còn những

người con nhiễm độc nặng, không chịu uống nên bệnh không lành. Ông mới dùng

phương tiện nói, ông có việc phải đi xa, thuốc để ở nhà, các con tùy tiện lấy đó mà

uống. Và khi đi xa, ông nhắn tin về là ông đã chết. Những người con nghe tin cha

đã chết, không còn ỷ lại, bèn lấy thuốc uống và được khỏi bệnh.

Ông cha là vị lương y, dụ cho đức Phật. Những đứa con bị nhiễm độc ít dụ

cho những bậc thượng căn như ngài Xá-lợi-phất, ngài Mục-kiền-liên... là những vị

bị vô minh ái kiến phủ che mỏng. Khi Phật nói pháp giáo hóa, liền tin nhận tu

hành và phá sạch vô minh phiền não, giải thoát mọi khổ đau. Còn những đứa con

bị nhiễm độc nhiều dụ cho hạng chúng sanh hạ căn bị vô minh phiền não phủ che

dầy, tuy nghe Phật nói pháp giáo hóa mà chưa đủ lòng tin, vẫn còn bị quay cuồng

trong vòng vô minh phiền não. Mãi đến khi Phật Niết-bàn rồi, kinh điển Phật còn

để lại, mới chịu nghiên cứu đọc tụng và ứng dụng tu hành, khả dĩ hết vô minh

phiền não, tâm thanh tịnh thì Phật hiện tiền.

Vậy thử xét lại, chúng ta là những đứa con cuồng loạn hay tỉnh táo ? Nếu

chúng ta tỉnh táo thì đã hết khổ từ lâu rồi. Vì chúng ta cuồng loạn quên mất bản

tâm nên trôi lăn mãi cho tới ngày nay, bây giờ gặp pháp Phật để lại, rán lo tu để

hết khổ và được giải thoát. Như vậy, hiện tướng Phật Niết-bàn là vì lòng từ bi,

khiến cho chúng sanh đem lời Phật dạy ra ứng dụng tu hành. Chúng ta đã có thuốc

hay, chỉ biết khen mà không uống, đó là lỗi tại chúng ta, để rồi cũng cuồng loạn

cũng chạy ngược chạy xuôi. Vậy xin mời quí vị uống đi, thực tình uống đi, đừng

khen hoài mà không uống thì không hết bệnh.

PHẨM 17: PHÂN BIỆT CÔNG ĐỨC

Phân Biệt Công Đức là giản trạch cho thấy rõ công đức của kinh này hơn

các kinh khác, hoặc công đức của người tu theo kinh Pháp Hoa như thế nào.

Ba phẩm Tùng Điạ Dũng Xuất, Như Lai Thọ Lượng và Phân Biệt Công

Đức có liên hệ mật thiết với nhau, nên khi giảng không thể tách rời được. Phẩm

Tùng Địa Dũng Xuất, Phật chỉ cho thấy Tri kiến Phật. Sau khi đã chỉ, nếu thính

chúng còn nghi ngờ thì phẩm Như Lai Thọ Lượng, Phật xác định Tri kiến Phật

không phải mới có mà nó đã có từ thuở nào, không hạn cuộc bởi không gian và

vượt khỏi thời gian. Tới phẩm Phân Biệt Công Đức cho chúng sanh thấy rằng

người nhận ra Tri kiến Phật nơi mình công đức không thể tính kể, lớn hơn người

tu các hạnh khác như bố thí, trì giới, nhẫn nhục... Vì đó là pháp hữu vi có hình

tướng còn sanh diệt, nên có giới hạn. Còn Tri kiến Phật là pháp vô vi không hình

tướng, không sanh không diệt, vượt khỏi không gian và thời gian, không thể suy

lường tính kể được, vì vậy nên nói người nhận hiểu hay thọ trì kinh Pháp Hoa

công đức hơn tất cả.

1. CHÁNH VĂN :

* Lúc bấy giờ, trong đại hội nghe Phật nói thọ mạng, kiếp số dài lâu như

thế, vô lượng, vô biên, vô số chúng sanh được lợi ích lớn.

Khi đó, đức Thế Tôn bảo ngài Di-lặc đại Bồ-tát: “A-dật-đa ! Lúc ta nói đức

Như Lai thọ mạng dài lâu như thế, có sáu trăm tám mươi muôn ức na-do-tha Hằng

hà sa chúng sanh được “Vô sanh pháp nhẫn”.

Lại có đại Bồ-tát nghìn lần gấp bội được môn “Văn trì Đà-la-ni”. Lại có

một thế giới vi trần số đại Bồ-tát được “Nhạo thuyết vô ngại biện tài”. Lại có một

thế giới vi trần số đại Bồ-tát được trăm nghìn muôn ức vô lượng môn “Triền Đà-

la-ni”. Lại có tam thiên đại thiên thế giới vi trần số đại Bồ-tát chuyển được “Pháp

luân bất thoái”.

Lại có nhị thiên trung quốc độ vi trần số đại Bồ-tát chuyển được “Pháp luân

thanh tịnh”. Lại có tiểu thiên quốc độ vi trần số đại Bồ-tát tám đời sẽ được Vô

thượng Chánh đẳng Chánh giác. Lại có bốn tứ thiên hạ vi trần số đại Bồ-tát bốn

đời sẽ được Chánh đẳng Chánh giác. Lại có ba tứ thiên hạ vi trần số đại Bồ-tát ba

đời sẽ được Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác. Lại có hai tứ thiên hạ vi trần số

đại Bồ-tát hai đời sẽ được Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác. Lại có một tứ thiên

hạ vi trần số đại Bồ-tát một đời sẽ được Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Lại có tám thế giới vi trần số chúng sanh đều phát tâm Vô thượng Chánh

đẳng Chánh giác.

GIẢNG :

Mở đầu phẩm Phân Biệt Công Đức, Phật nhắc lại kết quả sau khi Phật nói

về thọ lượng của Như Lai, thì trong hàng Bồ-tát Thánh chúng đều trụ bất thoái,

hoặc còn một đời, hai đời... thì chứng được Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, số

Bồ-tát đó nhiều vô số không thể kể xiết.

2. CHÁNH VĂN :

* Lúc đức Phật nói các vị đại Bồ-tát đó được pháp lợi, trên giữa hư không,

rưới hoa mạn-đà-la, hoa ma-ha mạn-đà-la, để rải vô lượng trăm nghìn muôn ức các

đức Phật ngồi trên tòa sư tử dưới cội cây báu, và rải đức Thích-ca Mâu-ni Phật

cùng đức Đa Bửu Phật ngồi trên tòa sư tử trong tháp bảy báu, cùng rải tất cả các

đại Bồ-tát và bốn bộ chúng.

Lại rưới bột gỗ chiên-đàn, trầm thủy hương v.v... trong hư không, trống trời

tự kêu tiếng hay sâu xa.

Lại rải nghìn thứ thiên y, thòng các chuỗi ngọc, chuỗi ngọc chân châu,

chuỗi châu ma-ni, chuỗi châu như ý khắp cả chín phương, các lò hương báu đốt

hương vô giá, tự nhiên khắp đến cúng dường đại chúng.

Trên mỗi đức Phật có các vị Bồ-tát nắm cầm phan lọng, thứ đệ mà lên đến

trời Phạm thiên. Các vị Bồ-tát đó dùng tiếng tăm hay, ca vô lượng bài tụng ngợi

khen các đức Phật.

Khi ấy, ngài Di-lặc Bồ-tát từ chỗ ngồi đứng dậy, trịch áo bày vai hữu, chấp

tay hướng về phía Phật mà nói kệ rằng:

* Phật nói pháp ít có

Từ xưa chưa từng nghe

Thế Tôn có sức lớn

Thọ mạng chẳng thể lường.

Vô số các Phật tử

Nghe Thế Tôn phân biệt

Nói được pháp lợi đó

Vui mừng đầy khắp thân

Hoặc trụ bậc bất thoái

Hoặc được Đà-la-ni

Hoặc Vô ngại nhạo thuyết

Muôn ức Triền tổng trì.

Hoặc có cõi Đại thiên

Số vi trần Bồ-tát

Mỗi vị đều nói được

Pháp luân bất thoái chuyển.

Hoặc có Trung thiên giới

Số vi trần Bồ-tát

Mỗi vị đều có thể

Chuyển pháp luân thanh tịnh.

Lại có Tiểu thiên giới

Số vi trần Bồ-tát

Còn dư lại tám đời

Sẽ được thành Phật đạo.

Lại có bốn, ba, hai

Tứ thiên hạ như thế

Số vi trần Bồ-tát

Theo số đời thành Phật.

Hoặc một Tứ thiên hạ

Số vi trần Bồ-tát

Còn dư có một đời

Sẽ thành Nhứt thiết trí.

Hàng chúng sanh như thế

Nghe Phật thọ dài lâu

Được vô lượng quả báo

Vô lậu rất thanh tịnh.

Lại có tám thế giới

Số vi trần chúng sanh

Nghe Phật nói thọ mạng

Đều phát tâm Vô thượng.

* Thế Tôn nói vô lượng

Bất khả tư nghì pháp

Nhiều được có lợi ích

Như hư không vô biên

Rưới hoa thiên mạn-đà

Hoa ma-ha mạn-đà

Thích, Phạm như Hằng sa

Vô số cõi Phật đến

Rưới chiên-đàn trầm thủy

Lăng xăng loạn xạ xuống

Như chim bay liệng đáp

Rải cúng các đức Phật.

Trống trời trong hư không

Tự nhiên vang tiếng mầu,

Áo trời nghìn muôn thứ

Xoay chuyển mà rơi xuống

Các lò hương đẹp báu

Đốt hương quí vô giá

Tự nhiên đều cùng khắp

Cúng dường các Thế Tôn.

Chúng đại Bồ-tát kia

Cầm phan lọng bảy báu

Cao đẹp muôn ức thứ

Thứ lớp đến Phạm thiên.

Trước mỗi mỗi đức Phật

Tràng báu treo phan tốt

Cũng dùng nghìn muôn kệ

Ca vịnh các Như Lai

Như thế các món việc

Từ xưa chưa từng có

Nghe Phật thọ vô lượng

Tất cả đều vui mừng

Phật tiếng đồn mười phương

Rộng lợi ích chúng sanh

Tất cả đủ căn lành

Để trợ tâm Vô thượng.

GIẢNG :

Các vị Bồ-tát khi nghe Phật nói phẩm Như Lai Thọ Lượng, thì các Ngài

đều được lòng tin bất thoái và chứng được quả vị trên đường tu, để tiến tới Phật

quả không còn ngăn ngại. Vì vậy nên được chư thiên rải hoa hương, chuỗi ngọc...

cúng dường và trống trời trỗi lên với lời khen ngợi ca tụng công đức của Phật.

3. CHÁNH VĂN :

* Lúc bấy giờ, Phật bảo ngài Di-lặc đại Bồ- tát: “A-dật-đa ! Có chúng sanh

nào nghe đức Phật thọ mạng dài lâu như thế, nhẫn đến có thể sanh một niệm tín

giải, được công đức không thể hạn lượng. Nếu có thiện nam tử, thiện nữ nhân, vì

đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, trong tám mươi muôn ức na-do-tha kiếp

tu năm pháp Ba-la-mật: Bố thí Ba-la-mật, Trì giới Ba-la-mật, Nhẫn nhục ba-la-mật,

Tinh tấn Ba-la-mật, Thiền định Ba-la-mật, trừ Trí tuệ Ba-la-mật, đem công đức

này sánh với công đức tín giải trước, trăm phần, nghìn phần, trăm nghìn muôn ức

phần chẳng kịp một, nhẫn đến tính đếm, thí dụ, không thể biết được. Nếu thiện

nam tử, thiện nữ nhân có công đức như thế mà thoái thất nơi Vô thượng Chánh

đẳng Chánh giác, thời quyết không có lẽ đó.

Khi ấy, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

* Nếu người cầu huệ Phật

Trong tám mươi muôn ức

Na-do-tha kiếp số

Tu năm Ba-la-mật

Ở trong các kiếp đó

Bố thí cúng dường Phật

Và Duyên giác đệ tử

Cùng các chúng Bồ-tát,

Đồ uống ăn báu lạ

Thượng phục và đồ nằm

Chiên-đàn dựng tinh xá

Dùng vườn rừng trang nghiêm

Bố thí như thế thảy

Các món đều vi diệu

Hết các kiếp số này

Để hồi hướng Phật đạo,

Nếu lại gìn cấm giới

Thanh tịnh không thiếu sót

Cầu nơi đạo Vô thượng

Được các Phật ngợi khen,

Nếu lại tu nhẫn nhục

Trụ nơi chỗ điều nhu

Dầu các ác đến hại

Tâm đó chẳng khuynh động

Các người có được pháp

Cưu lòng tăng thượng mạn

Bị bọn này khinh não

Như thế đều nhẫn được,

Hoặc lại siêng tinh tấn

Chí niệm thường bền vững

Trong vô lượng ức kiếp

Một lòng chẳng trễ thôi,

Lại trong vô số kiếp

Trụ nơi chỗ vắng vẻ

Hoặc ngồi hoặc kinh hành

Trừ ngủ thường nhiếp tâm

Do các nhân duyên đó

Hay sanh các thiền định

Tám mươi ức muôn kiếp

An trụ tâm chẳng loạn

Đem phước thiền định đó

Nguyện cầu đạo Vô thượng

Ta được Nhứt thiết trí

Tận ngằn các thiền định,

Người đó trong trăm nghìn

Muôn ức kiếp số lâu

Tu các công đức này

Như trên đã nói rõ,

Có thiện nam, tín nữ.

Nghe ta nói thọ mạng

Nhẫn đến một niệm tin

Phước đây hơn phước kia

Nếu người trọn không có

Tất cả các nghi hối

Thân tâm giây lát tin

Phước đó nhiều như thế.

Nếu có các Bồ-tát

Vô lượng kiếp hành đạo

Nghe ta nói thọ mạng

Đây thời tin nhận được

Các hàng người như thế

Lãnh thọ kinh điển này

Nguyện ta thuở vị lai

Sống lâu độ chúng sanh

Như Thế Tôn ngày nay

Vua trong các họ Thích

Đạo tràng rền tiếng lớn

Nói pháp không sợ sệt

Chúng ta đời vị lai

Được mọi người tôn kính

Lúc ngồi nơi đạo tràng

Nói thọ mạng cũng thế.

Nếu có người thâm tâm

Trong sạch mà ngay thật

Học rộng hay tổng trì

Tùy nghĩa giải lời Phật

Những người như thế đó

Nơi đây không có nghi.

GIẢNG :

Tới đây Phật xác nhận một cách rõ ràng, nếu có chúng sanh nào nghe thọ

mạng của Phật dài lâu như thế, mà có lòng tín giải thì công đức không thể hạn

lượng được. Tín giải là tin nhận, tin nhận Tri kiến Phật ở chính mình không mảy

may nghi ngờ. Phật so sánh người tu năm hạnh bố thí, trì giới, nhẫn nhục, tinh tấn,

thiền định trải qua tám mươi muôn ức na-do-tha kiếp, công đức người này không

bằng một phần công đức của người tin nhận Tri kiến Phật ở chính mình. Tại sao ?

Vì năm hạnh trên thuộc pháp hữu vi, có tướng sanh diệt nên quả báo có hạn lượng.

Còn Tri kiến Phật thì không hình tướng không hạn lượng, lấy pháp hữu vi hạn

lượng mà sánh với pháp vô vi không hạn lượng thì không thể nào sánh kịp. Việc tu

không phải khó mà cũng không phải dễ. Không khó, nếu chúng ta nhận hiểu được

lý kinh rồi tu, thì đơn giản không tốn công nhiều mà trí tuệ đạo lực tăng trưởng.

Ngược lại, người không lãnh hội được lý kinh, mà dùng công sức khổ cực để tu,

như lạy từng chữ kinh Pháp Hoa, từ năm này qua năm khác mà trí tuệ chưa sáng,

đó là tu khó. Như vậy, người nghe kinh Pháp Hoa sống được với Tri kiến Phật,

ngày ngày sinh hoạt bình thường bẻ củi nấu cơm, sánh với người ngày ngày y hậu

nghiêm trang, khổ công lạy từng chữ kinh Pháp Hoa, mà trí tuệ không sáng, hai

người ấy người nào hơn ? Người sống với Tri kiến Phật.

Tóm lại, người không đạt được yếu chỉ Phật dạy, cứ hành khổ hạnh nhọc

nhằn thân xác để cầu Phật đạo, tuy tốn nhiều công mà kết quả không bao nhiêu,

chỉ được phước hữu lậu thế gian thôi. Còn người nhận được yếu chỉ Phật dạy,

sống được với Tri kiến Phật của mình, dụng công ít mà công đức thì vô lượng vô

biên.

4. CHÁNH VĂN :

* Lại A-dật-đa ! Nếu có người nghe nói đức Phật thọ mạng dài lâu, hiểu ý

thú của lời nói đó, người này được công đức không có hạn lượng, có thể sanh huệ

Vô thượng của Như Lai. Huống là người rộng nghe kinh này, hoặc bảo người nghe,

hoặc tự thọ trì, hoặc bảo người thọ trì, hoặc tự chép, hoặc bảo người chép, hoặc

đem hoa hương, chuỗi ngọc, tràng phan, lọng nhiễu, dầu thơm, đèn nến cúng

dường quyển kinh, công đức của người này vô lượng vô biên có thể sanh Nhứt

thiết chủng trí.

A-dật-đa ! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nghe ta nói thọ mạng dài lâu

sanh lòng tin hiểu chắc, thời chính là thấy đức Phật thường ở núi Kỳ- xà-quật,

cùng chúng Bồ-tát lớn và hàng Thanh văn vây quanh nói pháp.

Lại thấy cõi Ta-bà này đất bằng lưu ly ngang liền bằng thẳng, dây vàng

diêm-phù-đàn để ngăn tám nẻo đường, cây báu bày hàng, các đài lầu nhà thảy đều

có các thứ báu hiệp thành, chúng Bồ-tát đều ở trong đó. Nếu có người tưởng quán

được như thế, phải biết đó là tướng tin hiểu sâu chắc.

Và lại sau khi đức Như Lai diệt độ, nếu có người nghe kinh này mà không

chê bai, sanh lòng tùy hỷ, phải biết đó đã là tướng tin hiểu sâu chắc, huống là

người đọc tụng, thọ trì kinh này, người này thời là kẻ đầu đội đức Như Lai.

A-dật-đa ! Thiện nam tử cùng thiện nữ nhân đó chẳng cần lại vì ta mà dựng

chùa tháp, và cất tăng phường dùng bốn sự cúng dường để cúng dường chúng tăng.

Vì sao ? Vì thiện nam tử, thiện nữ nhân đó thọ trì, đọc tụng kinh điển này thời là

đã dựng tháp, tạo lập tăng phường cúng dường chúng tăng, thời là đem xá-lợi của

Phật dựng tháp bảy báu cao rộng nhỏ lần lên đến trời Phạm thiên, treo các phan

lọng và các linh báu, hoa hương, chuỗi ngọc, hương bột, hương xoa, hương đốt,

các trống, kỹ nhạc, ống tiêu, ống địch, không hầu, các thứ múa chơi, dùng tiếng

giọng tốt ca ngâm khen ngợi, thời là ở trong vô lượng nghìn muôn ức kiếp đã làm

việc cúng dường đó rồi.

A-dật-đa ! Nếu sau khi ta diệt độ, nghe kinh điển này, có người hay thọ trì,

hoặc tự chép, hoặc bảo người chép, thời là dựng lập tăng phường, dùng gỗ chiên-

đàn đỏ làm cung điện nhà cửa ba mươi hai sở, cao bằng tám cây đa-la, cao rộng

nghiêm đẹp, trăm nghìn Tỳ-kheo ở trong đó. Vườn, rừng, ao tắm, chỗ kinh hành,

hang ngồi thiền, y phục, đồ uống ăn, giường nệm, thuốc thang tất cả đồ vui dẫy

đầy trong đó, tăng phường có ngần ấy trăm nghìn muôn ức nhà gác như thế, số đó

nhiều vô lượng, dùng để hiện tiền cúng dường nơi ta và Tỳ-kheo tăng.

Cho nên ta nói: Sau khi ta diệt độ, nếu có người thọ trì, đọc tụng, vì người

khác nói, hoặc mình chép hoặc bảo người chép, cúng dường kinh quyển thời

chẳng cần lại dựng chùa tháp và tạo lập tăng phường cúng dường chúng tăng.

Huống lại có người hay thọ trì kinh này mà gồm tu hạnh bố thí, trì giới, nhẫn nhục,

tinh tấn, thiền định, trí tuệ, công đức của người đây rất thù thắng vô lượng vô biên.

Thí như hư không, Đông, Tây, Nam, Bắc, bốn phía trên, dưới vô lượng vô

biên, công đức của người đó cũng lại như thế vô lượng vô biên mau đến bậc Nhứt

thiết chủng trí. Nếu có người đọc tụng, thọ trì kinh này vì người khác nói, hoặc tự

chép, hoặc bảo người chép, lại có thể dựng tháp cùng tạo lập tăng phường cúng

dường khen ngợi chúng Thanh văn tăng, cũng dùng trăm nghìn muôn pháp ngợi

khen mà ngợi khen công đức của Bồ-tát.

Lại vì người khác dùng các món nhân duyên theo nghĩa giải nói kinh Pháp

Hoa này, lại có thể thanh tịnh trì giới cùng người nhu hòa mà chung cùng ở, nhẫn

nhục không sân, chí niệm bền vững, thường quí ngồi thiền được các món định sâu,

tinh tấn, mạnh mẽ nhiếp các pháp lành, căn lành trí sáng, giỏi gạn hỏi đáp.

A-dật-đa ! Nếu sau khi ta diệt độ, các thiện nam tử, thiện nữ nhân thọ trì,

đọc tụng kinh điển này lại có các công đức lành như thế, phải biết người đó đã đến

đạo tràng gần Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác ngồi dưới cội đạo thọ.

A-dật-đa ! Chỗ của thiện nam tử cùng thiện nữ nhân đó hoặc ngồi, hoặc

đứng, hoặc đi, trong đó bèn nên xây tháp, tất cả trời, người đều phải cúng dường

như tháp của Phật.

Khi ấy, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

* Sau khi ta diệt độ

Hay phụng trì kinh này

Người đó phước vô lượng

Như trên đã nói rõ.

Đó thời là đầy đủ

Tất cả các cúng dường

Dùng xá-lợi xây tháp

Bảy báu để trang nghiêm.

Chùa chiền rất cao rộng

Nhỏ dần đến Phạm thiên

Linh báu nghìn muôn ức

Gió động vang tiếng mầu,

Lại trong vô lượng kiếp

Mà cúng dường tháp đó

Hoa hương, các chuỗi ngọc

Thiên y, các kỹ nhạc

Thắp đèn dầu nến thơm

Quanh khắp thường soi sáng,

Lúc đời ác mạt pháp

Người hay trì kinh này

Thời là đã đầy đủ

Các cúng dường như trên.

Nếu hay trì kinh này

Thời như Phật hiện tại

Dùng ngưu đầu chiên-đàn

Dựng tăng phường cúng dường

Nhà ba mươi hai sở

Cao tám cây đa-la

Đồ ngon, y phục tốt

Giường nằm đều đầy đủ.

Trăm nghìn chúng nương ở

Vườn, rừng, các ao tắm

Chỗ kinh hành, ngồi thiền

Các món đều nghiêm tốt.

Nếu có lòng tin hiểu

Thọ trì, đọc tụng biên

Nếu lại bảo người biên

Và cúng dường kinh quyển.

Rải hoa hương, hương bột

Dùng tu-mạn, chiêm-bặc

A-đề, mục-da-đà

Ướp dầu thường đốt đó

Người cúng dường như thế

Được công đức vô lượng

Như hư không vô biên

Phước đó cũng như thế.

Huống lại trì kinh này

Gồm bố thí, trì giới,

Nhẫn nhục, ưa thiền định

Chẳng sân, chẳng ác khẩu

Cung kính nơi tháp miếu

Khiêm hạ các Tỳ-kheo

Xa lìa tâm tự cao

Thường nghĩ suy trí tuệ

Có gạn hỏi chẳng sân

Tùy thuận vì giải nói

Nếu làm được hạnh đó

Công đức chẳng lường được.

Nếu thấy Pháp sư này

Nên công đức như thế

Phải dùng hoa trời rải

Áo trời trùm thân kia

Đầu mặt tiếp chân lạy

Sanh lòng tưởng như Phật,

Lại nên nghĩ thế này:

Chẳng lâu đến đạo thọ

Được vô lậu vô vi

Rộng lợi các trời người

Chỗ trụ chỉ của kia

Kinh hành hoặc ngồi nằm

Nhẫn đến nói một kệ

Trong đây nên xây tháp

Trang nghiêm cho tốt đẹp

Các món đem cúng dường,

Phật tử ở chỗ này

Thời là Phật thọ dụng

Thường ở nơi trong đó

Kinh hành và ngồi nằm.

GIẢNG :

Phật nói người nghe thọ mạng của Phật, hiểu được ý thú của kinh, thì người

đó được công đức không thể lường và có thể phát sanh tuệ Vô thượng Như Lai.

Huống là nghe rồi lại khuyến khích người khác nghe, hoặc tự thọ trì, hoặc bảo

người thọ trì, hoặc tự chép hoặc bảo người chép, hoặc cúng dường kinh này, nhất

định sẽ thành Phật. Nếu chúng ta hiểu thọ trì, biên chép cúng dường theo nghĩa

thông thường, cứ ngày ngày đọc tụng biên chép nhiều cho có phước, đó là chúng

ta chỉ hiểu qua sự tướng, mà không thông đạt được lý tánh. Thọ trì, ghi chép, cúng

dường ở đây, hàm ý nghĩa tin nhận mình có Tri kiến Phật và khéo gìn giữ phát huy

cho trí tuệ Phật càng hiển hiện tròn sáng, chớ để cho vô minh phiền não che mờ.

Người sống được như vậy, nhất định sẽ thành Phật và được vô lượng vô biên công

đức.

Phật lại dạy, người mà tin nhận chắc chắn lời Phật nói về thọ mạng Như Lai,

thì hằng thấy Phật đang nói pháp ở núi Linh Thứu. Như vậy là sao ? Với con mắt

thịt của người chưa giác ngộ, quen nhìn ra ngoài, lên núi Linh Thứu thấy trống

vắng, không có Phật và Thánh chúng nên nói Phật nhập diệt. Nhưng với người đã

giác ngộ và tin sâu nơi mình có Tri kiến Phật hằng hiển hiện thì có lúc nào sống xa

Phật, không thấy Phật luôn nói pháp là gì ? Trong mọi sinh hoạt hằng ngày như

cuốc đất, nấu cơm, ngủ nghỉ... lúc nào cũng có Phật bảo hộ, không hề xa vắng phút

giây nào. Và người sống như vậy là do tâm đã thanh tịnh, mà tâm thanh tịnh thì

thấy cảnh vật cũng thanh tịnh, nên nói thấy cõi Ta-bà này đất bằng lưu ly bằng

thẳng, vàng diêm-phù-đàn... trang nghiêm không có ô uế. Sở dĩ thấy cõi Ta-bà này

ô uế, là vì chúng ta nhìn cõi Ta-bà bằng đôi mắt thịt của thân ngũ uẩn đầy phiền

não, nên thấy nó ô trọc.

Đến đây Phật nói sau khi Như Lai diệt độ, nếu người nghe kinh này mà

không chê lại tùy hỉ, huống là có lòng tin sâu và thọ trì kinh này, đó là đầu đội đức

Như Lai. Tại sao ? Vì người ngộ được Tri kiến Phật, nên có đủ lòng tin, tâm

thường hoan hỷ và luôn luôn bảo hộ không để phiền não phủ che, lúc nào cũng

nhớ và sống với Tri kiến Phật, đó là đầu đội Như Lai.

Phật lại nói người nam hay nữ chẳng cần dựng chùa tháp, dâng tứ sự cúng

dường Phật và chúng tăng, mà chỉ ngộ nhập Tri kiến Phật, là đã dâng tứ sự cúng

dường Phật và tăng, lại cũng đã xây tháp bằng bảy báu cao tới cõi trời Phạm thiên

để cúng dường Phật và tăng. Như vậy người thọ trì kinh này là đã cúng dường

Phật và tăng rồi. Tại sao ? Vì người sống được với Tri kiến Phật của chính mình,

tuy không làm ra tiền để xây tháp, để dâng tứ sự cúng dường, song sống được với

Tri kiến Phật tức là sống với Phật, hay nói cách khác là cúng dường Phật.

Trên Phật nói xây tháp, tới đây Ngài nói cất chùa và nhà tăng bằng gỗ

chiên-đàn đỏ, trong đó trang bị đầy đủ phương tiện tu hành, để cúng dường Phật

và chúng tăng, công đức không bằng thọ trì kinh Pháp Hoa. Vì thọ trì kinh Pháp

Hoa là sống với Tri kiến Phật, tức là thành Phật, không còn luân hồi sanh tử, nên

Ngài nói hơn tất cả. Phật nói thế e chúng sanh chấp lý bỏ sự, nên tới đây Ngài nói

thêm, nếu người thọ trì kinh Pháp Hoa được như vậy, mà còn tu bố thí cúng dường

thì công đức vô lượng vô biên.

Đức Phật nói không cho chúng ta mắc kẹt một bên, tới đây Ngài kết thúc:

Người nghe và thọ trì kinh Pháp Hoa mà còn bố thí, trì giới, nhẫn nhục, tinh tấn,

thiền định, trí tuệ nữa, người đó chắc chắn sẽ thành Vô thượng Chánh đẳng Chánh

giác, sẽ ngồi dưới cội bồ-đề thành Phật không nghi. Đức Phật lại khuyến khích,

người đó ngồi đâu, ở đâu, đi đâu, chúng sanh ở đó nên xây tháp cúng dường, coi

tháp đó như tháp của Phật vậy. Tại sao ? Vì người đó không chấp lý bỏ sự, không

chấp sự bỏ lý, thực hành cả lý và sự viên dung, chắc chắn sẽ thành Phật, nên xứng

đáng cúng dường như cúng dường Phật. Chúng ta thấy, trước Phật đưa về lý, sau

gồm lý sự viên dung, không cho chúng ta kẹt một bên. Vừa ngộ được nơi mình có

Tri kiến Phật đồng thời phải tu hạnh bố thí, trì giới, nhẫn nhục, tinh tấn, thiền định,

trí tuệ, thì người đó mới xứng đáng nối tiếp ngôi vị Phật. Người đó ở đâu, chúng

sanh nên cúng dường như cúng dường Phật.

PHẨM 18: TÙY HỈ CÔNG ĐỨC

Tùy là theo, hỉ là vui, người mà thấy ai làm điều thiện điều hay khởi tâm

vui theo, thì gọi là tùy hỉ. Ở trước, Phật đã so sánh công đức của người nghe, tin

hiểu, thọ trì, đọc tụng, biên chép, giải nói kinh Pháp Hoa rồi. Giờ đây Phật lại nói

công đức của người tùy hỉ khi thấy người khác thọ trì, đọc tụng... kinh Pháp Hoa

như thế nào ?

1. CHÁNH VĂN :

* Lúc bấy giờ, ngài Di-lặc Bồ-tát bạch Phật rằng: “Thế Tôn ! Nếu có thiện

nam tử, thiện nữ nhân nào nghe kinh Pháp Hoa này mà tùy hỉ đó, được bao nhiêu

phước đức ?” Liền nói kệ rằng:

Sau khi Phật diệt độ

Có người nghe kinh này

Nếu hay tùy hỉ đó

Lại được bao nhiêu phước ?

* Khi đó, Phật bảo ngài Di-lặc Bồ-tát rằng: A-dật-đa ! Sau khi Như Lai diệt

độ nếu có Tỳ-kheo, Tỳ-kheo ni, Ưu-bà-tắc, Ưu-bà-di và người trí khác, hoặc lớn,

hoặc nhỏ nghe kinh này mà tùy hỉ rồi, từ trong pháp hội ra đến chỗ khác, hoặc tại

tăng phường, hoặc chỗ vắng vẻ, hoặc thành ấp, đường sá, xóm làng, ruộng rẫy,

đem pháp đúng như chỗ đã nghe mà vì cha mẹ tôn thân, thiện hữu tri thức tùy sức

diễn nói. Các người đó nghe rồi tùy hỉ lại đi chuyển dạy người khác, người khác

nghe rồi cũng tùy hỉ chuyển dạy, xoay vần như thế đến người thứ năm mươi.

* A-dật-đa ! Công đức tùy hỉ của thiện nam tử, thiện nữ nhân thứ năm mươi

đó, ta nay nói, ông phải lóng nghe.

Nếu bốn trăm muôn ức vô số thế giới có sáu đường chúng sanh trong bốn

loài sanh: thai sanh, noãn sanh, thấp sanh, hóa sanh hoặc có hình, không hình, có

tưởng, không tưởng, chẳng phải có tưởng, chẳng phải không tưởng, không chân,

hai chân, bốn chân, nhiều chân, tất cả trong số chúng sanh như thế, có người cầu

phước tùy theo đồ ưa thích của chúng muốn đều cung cấp cho đó. Mỗi mỗi chúng

sanh cho các trân bảo tốt: vàng, bạc, lưu ly, xa cừ, mã não, san hô, hổ phách đầy

cả Diêm- phù-đề và voi, ngựa, xe cộ, bảy báu làm thành những cung điện lầu gác

v.v...

Vị đại thí chủ đó bố thí như thế đủ tám mươi năm rồi mà nghĩ rằng: “Ta đã

ban cho chúng sanh những đồ ưa thích tùy theo ý muốn, nhưng chúng sanh này

đều đã già suy tuổi quá tám mươi, tóc bạc mặt nhăn gần chết chẳng lâu, ta phải

dùng Phật pháp mà dạy bảo dìu dắt chúng.” Liền nhóm chúng sanh đó tuyên bày

pháp giáo hóa, chỉ dạy lợi ích vui mừng. Đồng thời được đạo Tu-đà-hoàn, đạo Tư-

đà-hàm, đạo A-na-hàm, đạo A-la-hán dứt hết cả hữu lậu, với những thiền định sâu

đều được tự tại, đủ tám món giải thoát.

Ý ông nghĩ sao ? Công đức của vị đại thí chủ đó được, có nhiều chăng ?”

Ngài Di-lặc bạch Phật rằng: “Thế Tôn ! Công đức của người đó rất nhiều

vô lượng vô biên. Nếu vị thí chủ đó chỉ thí tất cả đồ ưa thích cho chúng sanh, công

đức đã vô lượng rồi, huống là làm cho đều được quả A-la-hán.”

Phật bảo ngài Di-lặc: “Ta nay rành rẽ nói cùng ông, người đó đem tất cả đồ

vui thích thí cho sáu đường chúng sanh trong bốn trăm muôn ức vô số thế giới, lại

khiến được quả A-la-hán, công đức của người đó được chẳng bằng công đức của

người thứ năm mươi kia nghe một bài kệ kinh Pháp Hoa mà tùy hỉ, trăm phần,

nghìn phần, trăm nghìn muôn ức phần chẳng bằng một phần, nhẫn đến tính, đếm,

thí dụ không thể biết được.

A-dật-đa ! Người thứ năm mươi như thế, xoay vần nghe kinh Pháp Hoa,

công đức tùy hỉ còn vô lượng vô biên a-tăng-kỳ, huống là người tối sơ ở trong hội

nghe kinh mà tùy hỉ, phước đó lại hơn vô lượng vô biên a-tăng-kỳ không có thể

sánh được.

GIẢNG :

Mở đầu ngài Di-lặc hỏi Phật: Người nghe kinh Pháp Hoa mà tùy hỉ thì

được bao nhiêu phước đức ?

Phật vì ngài Di-lặc nói phước đức của người nghe kinh Pháp Hoa mà tùy hỉ,

rồi ở chỗ khác chuyển nói tuần tự cho đến người thứ năm mươi, thì công đức của

người thứ năm mươi này thù thắng hơn công đức của một thí chủ bố thí tứ sự bằng

bảy báu sung mãn, và dạy cho vô số chúng sanh thuộc bốn loài ở trong vô số thế

giới tu chứng quả từ Tu-đà-hoàn tới A-la-hán. Ở đây, tôi không nói bốn loài chúng

sanh trong vô số thế giới mà chỉ nói loài người trên quả đất này thôi. Ai nuôi

dưỡng hết loài người trên quả đất cho no ấm, rồi dạy cho họ tu chứng quả A-lahán,

thì phước đức chừng bao nhiêu? Với tình thức của phàm phu, chúng ta không

thể nghĩ lường công đức của người đó, huống là vô số chúng sanh trong vô số thế

giới, phước đức không thể toán số thí dụ nổi. Tại sao vậy ? Vì bố thí cúng dường

là việc làm hữu vi, tuy có phước, nhưng phước hữu lậu sanh diệt nên có giới hạn.

Và dù cho dạy vô số chúng sanh tu chứng quả A-la-hán, thì cũng chỉ là Niết-bàn

của một ngày, chớ chưa phải chứng được thể bất sanh bất diệt Như Lai. Nếu

chứng được thể bất sanh bất diệt của Như Lai, mới có thể tùy duyên ứng hóa vô

lượng thân mà độ sinh. Còn chứng được Niết-bàn một ngày của A-la-hán, chìm

trong lặng lẽ không làm lợi ích cho chúng sanh được. Vì thế mà không bì không

sánh kịp. Người nghe kinh Pháp Hoa mà tùy hỉ tin nhận rồi giảng nói cho người

khác nghe, người ấy đã nhận được cái nhân Phật chớ không phải cái nhân A-lahán.

Mà người đã nhận và tu cái nhân Phật thì chắc chắn sẽ thành Vô thượng

Chánh đẳng Chánh giác. Vì vậy nên nói phước đức của người thứ năm mươi nghe

kinh Pháp Hoa mà tùy hỉ, thù thắng hơn phước đức của người bố thí và dạy cho vô

số chúng sanh ở trong vô số thế giới tu chứng A-la-hán.

2. CHÁNH VĂN :

* A-dật-đa ! Nếu có người vì kinh này mà qua đến tăng phường, hoặc ngồi,

hoặc đứng, trong chốc lát nghe nhận, nhờ công đức đó chuyển thân sanh ra được

voi ngựa, xe cộ, kiệu cáng bằng trân bảo tốt đẹp bậc thượng và được ở thiên cung.

Nếu có người ngồi trong chỗ giảng pháp, sau lại có người đến bèn khuyên

mời ngồi nghe, hoặc chia chỗ cho ngồi, công đức của người đó chuyển thân được

chỗ ngồi của Đế-thích hoặc chỗ ngồi của Phạm vương, hoặc chỗ ngồi của Chuyển

Luân thánh vương.

* A-dật-đa ! Nếu lại có người nói với người khác rằng: “Có kinh tên Pháp

Hoa nên cùng nhau qua nghe.” Liền nhận lời bảo nhẫn đến nghe trong giây lát,

công đức của người đó chuyển thân được với Đà-la-ni Bồ-tát, sanh chung một chỗ,

căn tánh lanh lợi, có trí huệ, trăm nghìn muôn đời, trọn chẳng ngọng câm, hơi

miệng chẳng hôi, lưỡi thường không bệnh, miệng cũng không bệnh, răng chẳng

đen dơ, chẳng vàng, chẳng thưa, cũng chẳng thiếu rụng, chẳng so le, chẳng sếu

gãy, môi chẳng trớt, cũng chẳng rút túm, chẳng thô rít, chẳng ghẻ mụt, cũng chẳng

sứt hư, cũng chẳng cong vẹo, chẳng dày chẳng lớn, cũng chẳng đen nám, không có

các tướng đáng chê.

Mũi chẳng xệp giẹp, cũng chẳng cong gãy, sắc mặt chẳng đen, chẳng hẹp

dài, cũng chẳng hóm gãy, không có tất cả tướng chẳng đáng ưa, môi lưỡi răng

nướu thảy đều nghiêm tốt, mũi lớn cao thẳng, diện mạo tròn đủ, mày cao mà dài,

trán rộng bằng thẳng, tướng người đầy đủ, đời đời sanh ra thấy Phật, nghe pháp tin

nhận lời dạy bảo.

A-dật-đa ! Ngươi hãy xem khuyên nơi một người khiến qua nghe pháp mà

công đức như thế, huống là một lòng nghe, nói, đọc, tụng, lại ở trong đại chúng vì

người phân biệt, đúng như lời dạy mà tu hành.

Khi đó, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

* Nếu người trong pháp hội

Được nghe kinh điển này

Nhẫn đến một bài kệ

Tùy hỉ vì người nói

Xoay vần dạy như thế

Đến người thứ năm mươi

Người rốt sau được phước

Nay sẽ phân biệt đó.

Như có đại thí chủ

Cung cấp vô lượng chúng

Đầy đủ tám mươi năm

Tùy ý chúng ưa muốn

Thấy chúng: tướng già suy

Tóc bạc và mặt nhăn

Răng thưa, thân khô gầy

Nghĩ kia sắp phải chết

Ta nay phải nên dạy

Cho chúng được đạo quả

Liền vì phương tiện nói

Pháp Niết-bàn chân thật

Đời đều chẳng bền chắc

Như bọt bóng ánh nắng

Các ngươi đều nên phải

Mau sanh lòng nhàm lìa.

Các người nghe pháp đó

Đều được A-la-hán

Đầy đủ sáu thần thông

Ba minh, tám giải thoát.

Người năm mươi rốt sau

Nghe một kệ tùy hỉ

Người này phước hơn kia

Không thể thí dụ được.

Xoay vần nghe như thế

Phước đó còn vô lượng

Huống là trong pháp hội

Người tùy hỉ ban đầu.

Nếu có khuyên một người

Dắt đến nghe Pháp Hoa

Rằng: kinh này rất mầu

Nghìn muôn kiếp khó gặp

Liền nhận lời qua nghe

Nhẫn đến nghe giây lát

Phước báu của người đó

Nay nên phân biệt nói.

Đời đời miệng không bệnh

Răng chẳng thưa, vàng, đen,

Môi chẳng dày teo thiếu

Không có tướng đáng chê,

Lưỡi chẳng khô đen ngắn

Mũi cao lớn mà ngay

Trán rộng và bằng thẳng

Mặt, mắt đều đoan nghiêm

Được người thấy ưa mến

Hơi miệng không hôi nhơ

Mùi thơm bông ưu-bát

Thường từ trong miệng ra.

Nếu cố đến tăng phường

Muốn nghe kinh Pháp Hoa

Giây lát nghe vui mừng

Nay sẽ nói phước đó:

Sau sanh trong trời, người

Được voi, ngựa, xe tốt

Kiệu, cáng bằng trân báu,

Cùng ở cung điện trời.

Nếu trong chỗ giảng pháp

Khuyên người ngồi nghe kinh

Nhơn vì phước đó được

Tòa Thích, Phạm, Chuyển luân.

Huống là một lòng nghe

Giải nói nghĩa thú kinh

Đúng như pháp mà tu

Phước đó chẳng lường được.

GIẢNG :

Tới đây, Phật nói công đức của người vì kinh Pháp Hoa mà ngồi hoặc đứng

nghe trong chốc lát, hoặc nhường chỗ hoặc mời ngồi nghe kinh, thì được sanh lên

cõi trời, được chỗ ngồi của Đế-thích, hay Phạm thiên và hưởng phước báo. Thông

thường thì người tu thập thiện suốt cả đời mà không lỗi giới, mới được sanh lên

cõi trời cao nhất là trời Đao-lợi. Còn ở đây, chỉ ngồi nghe hoặc nhường chỗ mời

người nghe kinh Pháp Hoa một chút, là được sanh lên cõi trời Phạm thiên... như

vậy là quá dễ. Song, Phật dạy người khéo biết và hướng dẫn người sống với Tri

kiến Phật, dầu trong một thời gian ngắn, tuy ít mà họ có chút lòng tin Tri kiến Phật

thì công đức cũng vô kể. Bởi vì Tri kiến Phật là cái chân thật bất sanh bất diệt, tất

cả pháp hữu vi không pháp nào sánh kịp. Chính vì vậy mà trong sử ghi rằng: Phật

sinh ra đi bảy bước, tay chỉ trời tay chỉ đất nói: “Thiên thượng thiên hạ duy ngã

độc tôn”, trên trời dưới trời chỉ Ta là tôn quí. Ta là chỉ cho Tri kiến Phật thanh tịnh

sáng suốt, có sẵn nơi mỗi người. Trong thế gian này, chỉ có Tri kiến Phật là cái

thường hằng bất hoại, là hơn cả. Như vậy, tất cả công đức, tất cả vật quí báu,

không có công đức nào, của báu nào bằng Tri kiến Phật. Nên người sống được với

Tri kiến Phật dù chỉ trong chốc lát cũng là hơn tất cả.

Kế tiếp Phật nói thêm, người nghe kinh Pháp Hoa, hoặc nhường chỗ, hoặc

mời ngồi nghe kinh được phước đức, khi chuyển thân, căn tánh lanh lợi, có trí tuệ,

trán, mày, mũi, miệng, răng, lưỡi... đều được tướng tốt đầy đủ, đời đời sanh ra gặp

Phật nghe pháp. Ở đây, hơi đặt nặng về miệng. Tại sao? Vì miệng mời người nghe

pháp và khuyên người đến nghe pháp. Nên mọi tật xấu nơi miệng không có và

chính người mời nghe kinh đã có đủ lòng tin đối với kinh Pháp Hoa, tức là đã biết

mình có Tri kiến Phật thanh tịnh sáng suốt, nên thể hiện ra ngoài vui tươi, hài hòa

thanh thoát... Còn người sống với điên đảo vọng tưởng, thì mặt nhăn má cóp gầy

ốm, vì ăn không ngon, ngủ không được nên tâm buồn bực, nếu mở miệng ra là nói

những lời xấu xa bần tiện, là chửi thề, nói thô tục. Đó là miệng hôi hám, lời nhơ

bẩn...

Chúng ta thấy Phật giáo hóa rất khéo, Ngài nói kinh bao hàm cả sự và lý.

Người thấu đạt được lý, sống với Tri kiến Phật của chính mình thì an nhàn tự tại,

còn người chưa đạt được lý nương theo sự thì biết nhường nhịn, khuyến khích

nhau nghe kinh, đó cũng là hành động tốt đẹp. Vì vậy người nghe ở trình độ nào

cũng được lợi ích.

Tóm lại, Phật so sánh công đức của người tùy hỉ khi nghe kinh Pháp Hoa.

Công đức người ấy siêu việt thù thắng hơn người bố thí cúng dường tứ sự cho vô

số chúng sanh ở trên vô số thế giới và dạy cho họ tu chứng quả A-la-hán. Và

người tùy hỉ khuyến khích người nghe kinh Pháp Hoa được tướng tốt ở nơi trán,

mặt, mày, mũi, miệng...

PHẨM 19: PHÁP SƯ CÔNG ĐỨC

Ở trước, Phật đã nói công đức của kinh Pháp Hoa, công đức người thọ trì

kinh Pháp Hoa, công đức người tùy hỉ khi nghe kinh Pháp Hoa. Tới phẩm Pháp Sư,

Phật nói công đức của người giảng kinh Pháp Hoa. Người giảng kinh Pháp Hoa

cho người khác tin hiểu, thì người đó phải tin hiểu thọ trì trước rồi sau mới giảng

nói được.

1. CHÁNH VĂN :

* Lúc bấy giờ, Phật bảo Ngài Thường Tinh Tấn đại Bồ-tát rằng: “Nếu có

thiện nam tử, thiện nữ nhơn thọ trì kinh Pháp Hoa này, hoặc đọc, hoặc tụng, hoặc

giải nói, hoặc biên chép, người đó sẽ được tám trăm công đức nơi mắt, một nghìn

hai trăm công đức nơi tai, tám trăm công đức nơi mũi, một nghìn hai trăm công

đức nơi lưỡi, tám trăm công đức nơi thân, một nghìn hai trăm công đức nơi ý,

dùng những công đức này trang nghiêm sáu căn đều được thanh tịnh.

Thiện nam tử và thiện nữ nhơn đó, nhục nhãn thanh tịnh của cha mẹ sanh ra,

thấy khắp cõi tam thiên đại thiên, trong ngoài có những núi, rừng, sông, biển dưới

đến địa ngục A-tỳ, trên đến cõi trời Hữu Đảnh, cũng thấy tất cả chúng sanh trong

đó và nghiệp nhơn duyên quả báo chỗ sanh ra thảy đều thấy biết.

Khi đó, đức Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:

* Nếu người ở trong chúng

Dùng tâm không sợ sệt

Nói kinh Pháp Hoa này

Ông nghe công đức đó

Người đó được tám trăm

Công đức thù thắng nhãn

Do dùng đây trang nghiêm

Mắt kia rất thanh tịnh.

Mắt thịt cha mẹ sanh

Thấy cả cõi tam thiên

Trong ngoài núi Di-lâu

Núi Tu-di, Thiết-vi

Và các núi rừng khác

Biển lớn nước sông ngòi

Dưới đến ngục A-tỳ

Trên đến trời Hữu Đảnh

Chúng sanh ở trong đó

Tất cả đều thấy rõ

Dầu chưa được thiên nhãn

Sức nhục nhãn như thế.

GIẢNG :

Đoạn này có hai phần, phần đầu nói tổng quát, phần sau nói chi tiết. Mở

đầu Phật nói, người trì kinh Pháp Hoa rồi đem giảng cho người khác nghe, thì

ngay nơi thân này được tám trăm công đức ở mắt, một ngàn hai trăm công đức ở

tai, tám trăm công đức ở mũi, một ngàn hai trăm công đức ở lưỡi, tám trăm công

đức ở thân, một ngàn hai trăm công đức ở ý. Công đức là chỉ cho khả năng của

từng giác quan. Mắt thấy trước và thấy hai bên, không thấy phía sau, bốn phía mà

mắt thấy có ba phía khả năng của mắt có giới hạn, nên nói có tám trăm công đức.

Thân và mũi khả năng cũng giới hạn nên có tám trăm công đức. Tai thì âm thanh ở

trước, sau, hai bên đều nghe được khắp, không ngăn ngại nên nói có một ngàn hai

trăm công đức. Lưỡi và ý thì chuyện trên trời dưới đất, bên Đông bên Tây, lưỡi và

ý muốn nói muốn nghĩ đều nói nghĩ được cả, nên có một ngàn hai trăm công đức.

Phật nói, nếu người nào biết trì kinh Pháp Hoa, hay biết sống với Tri kiến Phật có

sẵn nơi thân năm uẩn, thì ngay nơi sáu căn này có đầy đủ công đức. Nếu sáu căn

rong ruổi theo sáu trần thì bị lục tặc hoành hành quấy nhiễu, khi biết sống với Tri

kiến Phật thì sáu căn trở thành thanh tịnh đầy đủ công đức.

Sau đây là phần chi tiết, Phật phân biệt công đức từng căn một. Thứ nhứt là

nhãn căn thanh tịnh. Ngay nơi nhục nhãn do cha mẹ sanh ra, người nào biết thọ trì

giảng nói kinh Pháp Hoa, thì sẽ có khả năng thấy khắp cõi tam thiên đại thiên, trên

từ cõi trời Hữu Đảnh dưới đến địa ngục A-tỳ, thấy tất cả mọi loài chúng sanh và

thấy suốt nghiệp duyên quả báo của họ. Như vậy là sao ? Vì Tri kiến Phật là cái

thể không tướng mạo, không giới hạn, bởi không giới hạn nên người sống được

với Tri kiến Phật xuyên suốt tất cả, vì vậy mà nói thấy khắp tất cả.

Blog Kinh Phật

Kinh Pháp Hoa phần 3

Unknown

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Quan tâm nhiều nhất

THỐNG KÊ TRUY CẬP